Buzz
1. Tổng quan về cây nưa
Cây khoai nưa thuộc nhóm cây thân thảo, có phần củ hình cầu lõm khá lớn. Đường kính của củ nưa có thể lên đến 25cm. Lá cây mọc đơn, có màu xanh lục nâu và những đốm trắng. Cuống lá có thể dài đến 40cm hoặc hơn.
Khoai nưa thuộc vào nhóm cây thân thảo
Mỗi chiếc lá chia ra thành 3 nhánh khác nhau, các nhánh tiếp tục phân chia thành từng đốt nhỏ. Phiến lá có hình dáng giống như một chiếc lông chim. Các thùy ở cuối lá có hình dạng của quả trám dài và nhọn ở phần đầu.
Cây mọc hoa thành từng cụm lớn. Phần bao mo có màu lục nhạt với các vết màu lục thẫm. Phần mép lá thường có màu tím đậm, khi đi vào phần trong của lá thì có màu đỏ sậm. Các trục hoa thường dài gấp đôi so với mo. Cây thường ra hoa vào cuối hạ - đầu thu và cho quả mọng.
Khoai nưa được trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Philippines và Việt Nam. Ở nước ta, hiện nay cây nưa được trồng ở nhiều nơi để lấy củ ăn hoặc để làm dược liệu cho các bài thuốc Đông y.
2. Quá trình thu hoạch và chế biến dược liệu
Củ khoai nưa cần được thu hoạch sớm khi cây vẫn chưa già. Trong giai đoạn này, khoai có độ bổ và khi sử dụng cũng ít gây ngứa hơn. Nếu bạn thu hoạch củ nưa để ăn, chỉ cần rửa sạch, gọt bỏ vỏ rồi ngâm cùng nước vo gạo trong khoảng nửa ngày. Sau đó, bạn nấu củ nưa chung với một ít muối trong khoảng 1 giờ là có thể sử dụng được.
Dược tính của củ khoai nưa cao nhất khi được thu hoạch vào mùa thu đông
Trong trường hợp củ nưa được sử dụng để làm thuốc, bạn cần thái thành từng lát mỏng. Sau đó, bạn ngâm nưa đã được thái nhỏ cùng với nước vo gạo và để qua đêm. Tiếp theo, bạn ngâm nưa cùng với nước phèn chua thêm một đêm nữa rồi đem phơi khô. Mỗi khi dùng vị thuốc này, bạn nấu nưa chung với nước gừng để giảm ngứa rồi kết hợp với từng bài thuốc Đông y.
Nếu nưa sau khi sấy khô được bảo quản trong túi kín, bạn cất thuốc ở những nơi khô thoáng, tránh ẩm mốc và mối để sử dụng lâu dài.
3. Ý nghĩa của củ khoai nưa trong các nghiên cứu về y học
Trong củ khoai nưa có nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe như Konjac Glucomannan, Cellulose,...
Ngoài ra, còn có các thành phần dược liệu khác như Protein, Lipid, dẫn xuất không protein,...
Các tác dụng của củ khoai nưa trong điều trị bệnh
3.1. Tác dụng của củ khoai nưa trong Đông y
Theo các bác sĩ Đông y, củ khoai nưa mang lại những lợi ích đặc biệt như sau:
-
Công dụng: Điều trị chứng táo thấp, hóa đờm, đả thông kinh lạc, giúp ấm tỳ vị, giảm sưng, tán hạch và giải trừ phong.
-
Chủ trị: Một số bệnh như sốt rét có báng, chứng ăn không tiêu, đờm trệ, rắn cắn, đau nhức,...
3.2. Tác dụng theo nghiên cứu Tây y
Các ứng dụng của củ khoai nưa theo nghiên cứu Tây y đều phụ thuộc vào hàm lượng Konjac Glucomannan, cụ thể:
-
Chống oxy hóa: Trong khoai nưa có chứa Konjac Glucomannan qua một số phản ứng phức tạp có thể loại bỏ các gốc tự do để chống lại quá trình oxy hóa. Đồng thời, hoạt chất này cũng hỗ trợ kích hoạt glutathione và giúp giảm lượng phân tử MDA trong gan.
-
Hạ đường huyết: Konjac Glucomannan trong khoai nưa chứa chất xơ mà hệ tiêu hóa không thể hấp thu. Ngoài ra, khoai nưa không có calo và giúp cảm giác no kéo dài. Quá trình hấp thu đường glucose cũng bị ảnh hưởng và ngắn hơn.
-
Chuyển hóa lipid: Konjac Glucomannan cũng giảm nồng độ Cholesterol và Glyceride. Nó cũng ngăn chặn sự hấp thu của các acid cholic và đẩy chúng ra bên ngoài qua hệ bài tiết.
-
Bảo vệ niêm mạc ruột: Konjac Glucomannan giảm chất độc trong huyết tương và giảm tỷ lệ vi khuẩn. Đồng thời, độ dày của niêm mạc ruột tăng lên và số lượng Iga cũng tăng đáng kể.
4. Một số bài thuốc Đông y từ củ khoai nưa
Củ khoai nưa có thể được dùng làm thuốc dưới dạng tươi hoặc khô. Trong Đông y, thường sẽ sắc nước uống hoặc giã nát để đắp ngoài da.
Các bài thuốc Đông y từ củ khoai nưa
Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh sử dụng củ khoai nưa mà bạn có thể tham khảo thêm:
4.1. Bài thuốc chữa sốt rét, ăn không tiêu hoặc đờm trệ
Các loại dược liệu cần chuẩn bị bao gồm:
-
12g khoai nưa.
-
10g các loại dược liệu như trần bì, nam mộc hương, rễ cây bá bệnh, ý dĩ sao vàng, xạ can, nga truật.
Bạn sắc những loại dược liệu đã chuẩn bị kể trên với nước để uống trong ngày. Liều lượng là 1 thang/ngày. Nếu bạn dùng củ khoai nưa tán thành bột, chỉ nên sử dụng 24g bột kết hợp với nước ấm.
4.2. Bài thuốc chữa tình trạng u não
Bài thuốc này cần sử dụng những loại dược liệu sau:
-
30g mỗi loại dược liệu như khoai nưa, thương nhĩ tử, quán chúng.
-
Thất diệp nhất chi hoa và rễ bồ hoàng mỗi loại 15g.
Đầu tiên, bạn đặt khoai nưa vào nồi và sắc chung với nước khoảng 2 giờ. Sau đó, thêm các loại dược liệu còn lại và tiếp tục sắc thêm 30 phút. Khi sắc thuốc xong, lọc bỏ bã và chỉ lấy nước uống trong ngày.
4.3. Bài thuốc điều trị bị rắn cắn
Bạn cần chuẩn bị một lượng củ khoai nưa tươi kèm theo một ít hoàng liên. Trộn đều hai loại dược liệu này và giã nát để đắp lên vết thương do rắn cắn.
Củ khoai nưa cũng rất hiệu quả trong việc chữa trị vết cắn của rắn.
4.4. Bài thuốc chữa chứng liệt nửa người
Những dược liệu cần chuẩn bị bao gồm:
-
10g khoai nưa tươi.
-
1g phụ tử.
-
1g ô đầu.
Bạn cho những loại dược liệu trên vào trong nồi sắc chung với 600ml nước trên lửa nhỏ. Đun cho đến khi nước còn lại khoảng 100ml và chia thành nhiều lần để uống trong ngày.
Nhìn chung, khoai nưa có nhiều hoạt chất có ích cho sức khỏe. Tuy dược tính cao, nhưng để đảm bảo an toàn, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng. Vì khoai nưa có thể gây nguy hại nếu sử dụng không đúng cách.
