Cung An Định – Di tích lâu đài tuyệt vời ven sông An Cựu

Cung An Định như một biểu tượng lâu đài châu Âu cổ điển, là kiệt tác kiến trúc độc đáo, khác biệt hẳn so với các công trình khác tại di tích quý Cố đô Huế.

Cung An Định – Ngọc lâu đài bên sông An Cựu

Chặng đường lịch sử của cung An Định

Trong quá khứ, cung An Định được biết đến với tên gọi là phủ An Định, một công trình kiến trúc gỗ giống như các công trình khác trong Kinh thành thời kỳ đó. Phủ được xây dựng từ năm 1902 để làm nơi ở riêng cho Hoàng tử Nguyễn Phúc Bửu Đảo, sau đó trở thành vua Khải Định.

Cung An Định nằm bên bờ bắc sông An Cựu, nằm ở bên trái phủ thờ Kiên Thái Vương – người đã sinh ra ba vị vua quan trọng: Đồng Khánh, Kiến Phúc và Hàm Nghi. Tại đây, hoàng tử Bửu Đảo đã sinh ra đứa con trai duy nhất là Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy, sau này trở thành vua Bảo Đại.

Sau khi đăng quang, vua Khải Định sử dụng nguồn kinh phí riêng để nâng cấp phủ An Định, mở rộng diện tích và xây thêm các công trình mới. Mục tiêu là tạo ra một nơi nghỉ lớn để tưởng nhớ nơi vua sinh sống và truyền thừa cho hoàng tử Vĩnh Thụy.

Ban đầu, vua mua thêm đất từ những hộ gia đình ở phía sau khuôn viên phủ An Định để mở rộng diện tích lên đến 23.463 mét vuông. Ông phá hủy các ngôi nhà chính và phụ trong khuôn viên cũ, thay thế bằng công trình mới được xây dựng bằng vật liệu chắc chắn hiện đại, là bê-tông cốt thép theo phong cách Tây phương.

Các công trình trong khuôn viên mới được cải tạo và xây dựng trong khoảng hai năm, từ 1917 đến 1918. Lúc đó, tên gọi “phủ” chính thức được đổi thành “cung”, từ đó có tên gọi chính thức là cung An Định.

Năm 1922, hoàng tử Vĩnh Thụy được phong làm Đông cung Hoàng Thái tử và chuyển đến cư trú tại cung An Định. Tuy nhiên, trong cùng năm, Hoàng Thái tử sang Pháp du học. Cho đến năm 1925, khi vua Khải Định qua đời, Thái tử trở về Huế tham gia lễ tang và lên ngôi vào đầu năm 1926 với niên hiệu Bảo Đại.

Ngay sau đó, Bảo Đại du học tại Pháp đến năm 1932 trước khi trở về và kết hôn với hoàng hậu Nam Phương vào năm 1934. Hai năm sau, hoàng hậu sinh hoàng tử Bảo Long. Bảo Đại chính thức tặng cung An Định cho hoàng tử làm Đông cung Hoàng Thái tử.

Từ thời điểm đó cho đến khi vua Bảo Đại thoái vị vào năm 1945, cung An Định thường được sử dụng như một điểm hội nghị hoa lệ để tổ chức các sự kiện quan trọng của triều đình, với sự tham gia của thân thích hoàng gia, đình thần và gia đình quan chức bảo hộ Pháp.

Ngay sau khi vua Bảo Đại thoái vị (30-8-1945), gia đình hoàng gia chuyển đến cư trú tại cung An Định. Riêng mẹ của vua tiếp tục lưu lại cho đến năm 1949, khi Bảo Đại trở về nước và nhậm chức Quốc trưởng.

Kiến trúc độc đáo của cung An Định

Cung An Định theo phong cách kiến trúc hiện đại và cổ điển đầu thế kỷ 20, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Trải qua hơn 100 năm và chịu tác động của chiến tranh, cung giờ chỉ còn lại ba công trình chính: cổng chính, đình Trung Lập và lầu Khải Tường.

Nhìn từ đường Phan Đình Phùng, cổng chính được xây dựng theo lối tam quan bằng gạch, hai tầng, đắp nổi bằng sành sứ và thủy tinh tinh tế. Họa tiết trang trí bao gồm rồng, hổ, phượng... Vòm cổng đắp nổi ba chữ “An Định cung”, cùng cặp trụ giả phong cách Roman.

Phía sau cổng chính, giữa sân là đình Trung Lập đóng vai trò như tấm bình phong, một đặc điểm kiến trúc quen thuộc trong triều Nguyễn, thường xuất hiện ở các lăng mộ, phủ đệ hay nhà rường. Đình Trung Lập có hình bát giác và mái đôi theo kiểu cổ lầu hai tầng.

Mái đình được đắp nổi với 12 con rồng, tượng trưng cho sự bay lượn tám phương. Bên trong đình có bức tượng đồng của vua Khải Định, kích thước như người thật và được đúc từ năm 1920.

Là điểm đặc biệt của cung, lầu Khải Tường rực rỡ với kiến trúc châu Âu đặc trưng. Tên gọi “Khải Tường” được vua Khải Định chọn mang ý nghĩa là nơi bắt đầu điềm lành.

Lầu Khải Tường, với ba tầng được xây dựng từ vật liệu hiện đại theo kiểu lâu đài châu Âu, trước mặt được trang trí tinh tế với họa tiết phong cách Roman kết hợp với các họa tiết cung đình phương Đông.

Tổng cộng có 22 phòng trải đều trên ba tầng. Tầng 1 lộng lẫy với 7 phòng trang trí, tầng 2 là nơi sinh hoạt và nghỉ ngơi với 8 phòng, còn tầng 3 là không gian ở của đức Từ Cung và nơi thờ tự với 7 phòng.

Đại sảnh của lầu Khải Tường nổi bật với sáu bức tranh tường sống động về sáu lăng tẩm: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh và lăng vua Khải Định chính.

Bức tranh về lăng vua Khải Định được vẽ không giống như hiện thực ngày nay vì khi vẽ, lăng tẩm của vua chỉ có trên bản phác thảo. Mặc dù đã từng xuống cấp nghiêm trọng, nhưng các chuyên gia Đức đã phục chế chúng với sự chân thành.

Danh tính của những người sáng tác sáu bức tranh vẫn là bí mật, tuy nhiên, tất cả được đánh giá là những kiệt tác nghệ thuật Việt Nam đỉnh cao đầu thế kỷ 20.

Cung An Định hiện đại và độc đáo trong kiến trúc nghệ thuật, hoàn toàn khác biệt so với các công trình cùng thời ở cố đô Huế. Hãy đến thăm cung An Định để khám phá lịch sử đầy thăng trầm của thời kỳ phong kiến, và đừng bỏ lỡ những bài viết hữu ích trên blog của Mytour!

Theo Mytour

***

Tham khảo: Cẩm nang du lịch Mytour