Cúng đầy tháng cho bé trai hoặc bé gái theo đúng truyền thống để con khỏe mạnh, đem lại phú quý cho cả gia đình

(Mytour) Việc tổ chức lễ cúng đầy tháng cho bé trai hoặc bé gái được coi là vô cùng quan trọng trong mỗi gia đình, dù các vùng miền có những quan niệm riêng nhưng mục đích cuối cùng vẫn là cầu chúc cho con mạnh khỏe và hạnh phúc trong tương lai.

Lễ cúng đầy tháng là lễ cúng tạ ơn Mụ Quan Âm khi bé tròn 1 tháng tuổi. Đây được xem là một trong ba lễ cúng quan trọng nhất trong truyền thống Việt Nam. Hai lễ còn lại là lễ cúng đầy cữ và lễ cúng thôi nôi (khi bé tròn 1 tuổi).

Lễ này là lời tri ân của gia đình đến với tổ tiên và đất trời, bày tỏ sự biết ơn vì sự che chở và bảo vệ bé trong suốt thời gian đầu đời.
 

- Đánh dấu mốc quan trọng trong cuộc đời của trẻ: Trước kia, tỉ lệ tử vong ở trẻ em rất cao do y tế kém và cuộc sống vất vả. Vì vậy, giai đoạn em bé tròn 1 tháng tuổi được coi là thời điểm quan trọng, là dịp đánh dấu bởi gia đình và dòng họ.

Ngày nay, với y tế tiên tiến, tỷ lệ sống sót của trẻ em cao hơn nhiều, nhưng lễ cúng đầy tháng vẫn là một nét văn hóa truyền thống được gia đình giữ gìn và phát triển.

- Lễ cúng đầy tháng bé trai bé gái là lời biểu tượng tạ ơn tổ tiên và các vị thần đã che chở cho bé trong suốt thời gian thai kỳ khó khăn.

- Lễ cúng còn dành để cầu mong bé ăn chóng lớn, khỏe mạnh. Do đó, các gia đình chuẩn bị lễ vật kỹ lưỡng và đầy đủ.

- Là cơ hội để cầu nguyện phúc lành, may mắn cho bé, mong muốn bé có một khởi đầu thuận lợi trong cuộc đời.

- Lễ cúng còn là dịp tôn vinh bà Mụ, nên được gọi là lễ cúng bà Mụ với 12 bà Mụ tiên nương và 1 bà Mụ chúa (hoặc 12 bà mụ và 3 ông).

Sự truyền thuyết về các bà Mụ kể rằng: Mỗi đứa trẻ khi sinh ra đều được các vị Đại Tiên (hay bà Chúa Đầu thai) nặn ra. Mỗi bà sẽ nặn ra một phần như mắt, mũi, tay, chân, tóc,... xấu hay đẹp tùy theo tay nghề của các bà.

Vì vậy, sau khi con sinh được 1 tháng khỏe mạnh, cha mẹ phải tổ chức lễ cúng tạ ơn bà Mụ và ông Đức đã mang con đến nhà, giúp mẹ tròn con vuông.

12 bà Mụ:

- Mụ bà Trần Tứ Nương: sanh đẻ

- Mụ bà Vạn Tứ Nương: thai nghén

- Mụ bà Lâm Cửu Nương: thụ thai

- Mụ bà Ưu Thất Nương: nặn hình hài nam, nữ

- Mụ bà Lâm Nhất Nương: chăm sóc bào thai

- Mụ bà Lý Đại Nương: chuyển dạ

- Mụ bà Hứa Đại Nương: khai hoa nở nhụy

- Mụ bà Cao Tứ Nương: ở cữ

- Mụ bà Tăng Ngũ Nương: chăm sóc trẻ sơ sinh

- Mụ bà Mã Ngũ Nương: ẵm bồng con trẻ

- Mụ bà Trúc Ngũ Nương: giữ trẻ

- Mụ bà Nguyễn Tam Nương: chứng kiến và giám sát sinh đẻ.

+ Tính theo lịch Âm: Nhiều địa phương thường dùng cách này để tính ngày đầy tháng, tuân theo quy luật 'nam trồi 2, nữ sụt 1'.

Theo quan điểm dân gian, nếu có con trai thì tính ngày đầy tháng tăng 2 ngày so với ngày sinh. Còn nếu là con gái thì giảm 1 ngày. Lý do là để tôn vinh vai trò của con trai, là người dẫn dắt, và con gái phải biết nhún nhường, nhẹ nhàng.
 
Ví dụ:

 + Tính theo lịch Dương: Ngày nay, nhiều gia đình quan tâm đến lịch Dương để tính sinh nhật cho con nên cũng dùng cách này.

Theo lịch Dương, cúng đầy tháng sẽ vào ngày sau ngày sinh tháng kế tiếp. Ví dụ: Bé sinh ngày 30/2 Dương lịch thì cúng đầy tháng vào ngày 30/3 Dương lịch.

Gia đình có thể chọn cách tính phù hợp và thuận tiện cho mình, vì vậy, hiện nay vẫn có hai cách tính đồng thời.

Thời điểm cúng có thể vào buổi sáng trước 12 giờ hoặc buổi chiều tối để mát mẻ hơn. Gia đình có thể xem Mytour để chọn giờ cúng tốt nhất.

Ngoài ra, cũng có cách tính giờ cúng dựa vào ngày giờ sinh của bé để chọn giờ Tam Hợp, nhưng không phải ai cũng biết cách này.

Mâm lễ cúng đầy tháng cho bé cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, không nên coi nhẹ. Đây là dịp quan trọng, không nên để sơ sài.
 

+ 1 con gà luộc (có thể thay thế bằng vịt).

+ 1 bát cháo lớn.

+ 1 bát chè lớn.

+ 3 đĩa xôi lớn.

Khi sắp xếp các vật phẩm cúng đầy tháng cho bé trai hoặc bé gái, hãy chia thành 2 mâm sao cho khoảng cách giữa mâm trên và mâm dưới không quá 10 phân, và tuân theo nguyên tắc “Đông bình, Tây quả” với bình hoa được đặt ở phía Đông và lễ vật được đặt ở phía Tây.

Bàn nhỏ và thấp hơn dành cho việc bày lễ vật cúng kính Đức ông, trong khi bàn lớn và cao hơn sẽ dành cho việc bày lễ vật cúng 12 bà Mụ.

Trước hết, người tổ chức lễ (thường là ông nội của bé) sẽ thắp 3 nén nhang, sau đó cha mẹ sẽ mang bé ra trước bàn lễ để tiến hành nghi lễ. Tùy theo địa phương mà văn khấn có thể có những câu chữ khác nhau, nhưng thường bắt đầu bằng việc kính cẩn xưng danh các bà Mụ, thần phật; ngày tháng cúng; tên của hai vợ chồng và tên của bé, lý do cúng; bày tỏ lòng biết ơn công lao và lời cầu mong các bà độ trì phù hộ.

Văn khấn cúng đầy tháng:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Chúng con kính lạy Đệ nhất đại tiên chúa cùng chư vị tiên nương.

Chúng con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương, các vị Đức ông cùng gia tiên hai họ nội ngoại.

Hôm nay là ngày… tháng… năm… âm lịch. Vợ chồng chúng con gồm có… sinh được bé (trai, gái) đặt tên là… Chúng con hiện sống tại…

Nay chúng con thành tâm sắm sửa lễ vật cúng đầy tháng cho bé dâng bày lên trước bàn lễ. Trước mặt các vị thần linh kính cẩn chúng con tâu trình:

Nhờ ơn các vị thần linh cùng gia tiên. Để chúng con sinh bé (trai, gái) tên… vào ngày… được mẹ tròn con vuông.

Chúng con thành tâm cúi xin các vị giáng lâm trước bàn lễ. Chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật. Xin các vị phù hộ độ trì, vuốt ve che chở. Phù hộ cho bé được tươi đẹp, thông minh, được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình chúng con được an khang, không gặp trắc trở, gặp dữ hóa lành.

Xin thành tâm cúi lễ, xin được các vị chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Theo văn hóa của từng miền với nhiều phong tục khác nhau, lễ cúng đầy tháng cho bé trai và bé gái có sự khác biệt giữa miền Bắc, Trung, Nam:

- Giờ cúng: Thời gian tiến hành lễ cúng cho bé thường vào sáng sớm hoặc chiều tối:

+  Miền Bắc: trước 12 giờ trưa.

+ Miền Trung: từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều.

+ Miền Nam: trước 9 giờ sáng.

- Lễ mặn: Miền Bắc thường sử dụng gà trống cho nghi lễ cúng, trong khi đó, miền Nam sẽ chọn thịt quay hoặc gà, vịt luộc để dâng lễ. Ở miền Trung, cả gà trống và gà mái đều được sử dụng.

- Xôi cúng: Món xôi truyền thống ở miền Bắc là xôi vò, miền Nam thì thường là xôi gấc, còn miền Trung có thể là xôi đậu xanh hoặc xôi gấc đều được.
 

- Bộ tam sên: Các đồ vật trong bộ tam sên thường được người miền Bắc luộc chín, trong khi người miền Trung và Nam thường để sống.
 
- Lì xì: Ở miền Bắc và Trung, người thường lì xì cho bé trong dịp này và không cúng đồ chơi như ở miền Nam - họ thường cúng thêm những món như sách, bút... phù hợp với giới tính của bé hoặc mong muốn của gia đình để sau này làm đồ lộc cho bé.