Cung điện Mùa đông (tiếng Nga: Зимний дворец, zimniy dvorets) ở cố đô Sankt-Peterburg — di tích kiến trúc barokko Nga, là một trong những công trình kiến trúc nổi tiếng của St. Peterburg trên khuôn viên rộng 90.000m². Cung điện do kiến trúc sư người Ý B. F. Rastrelli thiết kế theo yêu cầu của Nữ hoàng Elizaveta I theo phong cách nghệ thuật Baroque, và được xây dựng trong những năm 1754 – 1762. Trong một thời gian dài, Cung điện Mùa Đông là nơi ở của các Nga hoàng. Chế độ Nga hoàng sụp đổ, từ tháng 7 đến tháng 11 năm 1917 Cung điện Mùa Đông là sảnh họp của Chính phủ lâm thời. Năm 1918 một phần, còn vào năm 1922, toàn bộ tòa nhà được trao cho Ermitazh quốc gia.
Cung điện Mùa Đông và quảng trường Cung điện tạo nên hạt nhân của thành phố hiện đại và là một trong những điểm đến chính của du lịch nội địa Nga và quốc tế. Cung điện Mùa Đông nay là một phần Viện Bảo tàng Ermitazh, trưng bày 3 triệu tác phẩm nghệ thuật của thế giới.
Lịch sử
Cung điện Mùa Đông ở St Petersburg là một trong những công trình mang tính chất bước ngoặt trong lịch sử. Địa điểm của những biến cố đánh dấu từng thời kỳ lịch sử từ thế kỷ 18 đến cuối thế kỷ 20, và hiện nay là Bảo tàng di sản quốc gia Hermitage, tuyệt nhiên không hề làm giảm tầm quan trọng của cung điện. Các cung điện Mùa Đông đầu tiên được xây dựng trong triều đại Peter Đại đế: Cung điện thứ nhất do kiến trúc sư Georg Mattarnovi trong năm 1711, thứ 2 trong năm 1716-1719. Trong thời gian Nữ hoàng Anna Loannovna trị vì, năm 1732 khởi công cung điện Mùa Đông với quy mô lớn hơn, do Bartolomeo Francesco Rastrelli thiết kế, nhưng cung điện này cuối cùng cũng không thích hợp với ý định của hoàng gia.
Một phần mặt ngoài
Việc thảo luận về xây dựng một cung điện mới thứ tư cho Nữ hoàng Elizabeth bắt đầu vào đầu thập niên 1750, và năm 1753 Rastrelli đã trình bản dự án sửa đổi cuối cùng. Dự án rất phức tạp do phải kết hợp cấu trúc hiện có (Cung điện Mùa Đông thứ ba mà ông thiết kế trước đó) vào một thiết kế lớn hơn, cả về quy mô và chi phí.
Trong quá trình thi công năm 1754, Rastrelli kết luận rằng cung điện mới không chỉ mở rộng mà còn phải xây dựng trên nền móng của cung điện cũ, do đó cần san bằng cấu trúc trước. Rastrelli không mong đợi hoàn thành theo yêu cầu của Elizabeth trong hai năm, nhưng ông đã vận dụng kinh nghiệm đáng kể của mình để chỉ đạo dự án quy mô này, tổ chức ở một mức độ chưa từng có tại St. Petersburg.
Thiết kế ngoài sảnh lớn
Thi công diễn ra suốt năm, bất chấp nhiều mùa đông khắc nghiệt. Nữ hoàng coi cung điện là biểu tượng của uy tín quốc gia trong cuộc Chiến tranh Bảy Năm (1756 - 1763), và tiếp tục ra lệnh phải hoàn thành cũng như bổ sung thêm.
Dù số tiền khổng lồ dành cho Cung điện Mùa Đông, chi phí vẫn liên tục phát sinh, thi công thường bị đình trệ do thiếu vật liệu và tài chính, đặc biệt khi các nguồn lực của Nga bị căng thẳng tối đa vì Chiến tranh Bảy Năm. Cuối cùng, chi phí dự án lên đến khoảng 2.500.000 rúp, được lấy từ thuế rượu và thuế muối, đè nặng lên dân chúng. Elizaveta đã không sống để chứng kiến nhiệm vụ trọng đại nhất của mình hoàn thành - bà qua đời ngày 25/12/1761. Các phòng sang trọng và căn hộ dành cho Nga hoàng đã sẵn sàng vào năm sau để phục vụ Nga hoàng Pyotr III và Hoàng tử Yansikov Blevak.