Cung điện Versailles

Cung điện Versailles (tiếng Pháp: Château de Versailles) từng là nơi cư ngụ của các vua Pháp như Louis XIV, Louis XV và Louis XVI. Tọa lạc ở phía Tây Paris, tại thành phố Versailles, lâu đài này là biểu tượng của quyền lực phong kiến Pháp với quy mô kiến trúc đồ sộ và lộng lẫy. Với diện tích cung điện lên đến 67.000 mét vuông, hơn 2000 phòng và một công viên rộng 815 héc ta, Versailles đứng đầu trong số các lâu đài đẹp nhất và lớn nhất châu Âu cũng như toàn thế giới. Năm 1979, nơi đây được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.

Kiến trúc

Đặc điểm

Lâu đài Versailles là biểu tượng của nghệ thuật Pháp thế kỉ 17 và 18, với kiến trúc tuân theo nguyên tắc cổ điển như sự đối xứng, hành lang cột và các tác phẩm nghệ thuật được lấy cảm hứng từ truyền thuyết và nghệ thuật cổ đại. Bên cạnh đó, một số chi tiết nghệ thuật Baroque cũng được kết hợp khéo léo.

Lâu đài ngày nay chủ yếu vẫn giữ nguyên vẻ đẹp được tạo ra dưới sự chỉ đạo của vua Louis XIV (1643-1715), khi kiến trúc sư Le Vau bắt tay xây dựng vào năm 1668. Bên trong cung điện, có nhiều phòng lớn như Phòng lớn của Đức vua, Phòng lớn của Hoàng hậu và Phòng Gương. Những phòng này được nối liền với nhau qua các hành lang trang trí cầu kỳ từ sàn đến trần, do các thợ thủ công dưới sự chỉ huy của Charles Le Brun thực hiện. Phòng Gương là phòng lớn nhất, dài 73 mét, với một bên nhìn ra vườn và bên còn lại được trang trí bằng 17 gương khổng lồ. Ngoài các phòng lớn, còn có các phòng nhỏ như Phòng ngủ của Đức vua, với nhiều thảm và gỗ mạ vàng. Lâu đài không chỉ có các phòng ở mà còn có một nhà nguyện và một nhà hát. Nhà nguyện đã tổ chức các buổi cầu nguyện hoàng gia từ năm 1689 đến 1710, trong khi nhà hát khánh thành năm 1770 là một trong những công trình cuối cùng được xây dựng.

Một vài con số

Hiện tại, lâu đài là tài sản công của Nhà nước Pháp, được quản lý bởi đội ngũ 900 nhân viên, trong đó có 400 nhân viên bảo vệ. Mỗi năm, lâu đài đón tiếp 3 triệu lượt khách tham quan cung điện và 7 triệu lượt khách tham quan công viên, trong đó 70% là khách quốc tế.

Lâu đài Versailles hiện bao gồm cung điện Versailles, Grand Trianon và Petit Trianon, với tổng cộng 700 phòng, 2.513 cửa sổ, 352 ống khói, 67 cầu thang, 483 gương và 13 héc ta mái ngói. Diện tích mở cửa cho công chúng là 67.121 mét vuông. Công viên xung quanh rộng 800 héc ta, trong đó 300 héc ta là rừng, gồm 2 vườn cảnh kiểu Pháp (Petit Parc, 80 ha, và Trianon, 50 ha). Công viên có 20 km hàng rào, 42 km đường mòn và 372 bức tượng. Ngoài ra, Versailles còn có 55 hồ và bể chứa nước, trong đó Grand Canal là lớn nhất với diện tích 23 ha và dung tích 500.000 mét khối, cùng với 600 vòi phun nước và 35 km kênh đào.

Các bảo tàng tại lâu đài Versailles được thành lập vào năm 1837 theo chỉ thị của vua Louis-Philippe I bởi Camille Bachasson, bá tước Montalivet, và được đặt tên là 'Bảo tàng Lịch sử Pháp' (Musée d’Histoire de France). Với diện tích 18.000 mét vuông, đây là bảo tàng lịch sử lớn nhất thế giới thời bấy giờ, sở hữu một bộ sưu tập tranh khổng lồ được tổ chức theo trình tự lịch sử, toàn bộ đều do vua Louis-Philippe chỉ đạo mua sắm và thu thập. Để xây dựng công trình đồ sộ này, thời vua Louis XIV, đã huy động hàng chục nghìn công nhân (cao nhất lên tới 36.000 người mỗi năm) và tiêu tốn ít nhất 100 triệu livre.

Danh hiệu 'miền hoàng gia lớn nhất thế giới' được đo bằng tổng diện tích đất của Versailles, bao gồm sân vườn rộng 87.728.720 feet vuông (8.150.265 m²), tương đương 2.014 mẫu Anh, trong đó có 230 mẫu Anh dành cho khu vườn. Các cung điện chính sở hữu diện tích sàn lên đến 721.206 feet vuông (67.002 m²).

Lịch sử

Khởi đầu

Từ Versailles lần đầu xuất hiện vào năm 1038 trong bản đồ của tu viện Saint-Père de Chartres, nơi Hugo de Versaillis là một trong những địa danh ghi trên bản đồ. Vào thế kỉ 10, các tu sĩ đã xây dựng công trình đầu tiên trên khu đất này, đó là nhà thờ - tu viện Saint-Julien. Năm 1472, thị trấn nhỏ Versaille-aux-bourg-de-Galie bắt đầu hình thành. Một lâu đài nhỏ thuộc chúa đất Versailles dần thay thế nhà thờ cũ, và ba năm sau, Gilles de Versailles nhượng lại quyền sở hữu Trianon cho giám mục vùng Saint-Germain. Vua Louis XI sau đó đã cho xây dựng một lâu đài nhỏ để làm nơi nghỉ ngơi trên mảnh đất này.

Vào năm 1561, toàn bộ khu đất được bán cho Martial de Loménie, thư ký tài chính của vua Charles IX, người đã mở rộng diện tích lên đến 150 héc ta. Ngày 24 tháng 8 năm 1572, Loménie bị ám sát trong vụ Thảm sát Ngày lễ Thánh Barthélemy và khu đất được chuyển giao cho nam tước Retz, Albert de Gondi. Ông này sau đó đã chuyển quyền thừa kế Versailles cho con trai mình, Jean-François de Gondi vào năm 1616.

Năm 1623, vua Louis XIII cho xây dựng một khu nhà nhỏ bằng gạch và đá trong khu rừng Versailles để dừng chân khi đi săn. Ông cũng mua thêm mảnh đất của Jean de Soisy để xây dựng lâu đài đầu tiên của Versailles với một cung điện bằng đá cẩm thạch. Các cuộc khai quật gần đây cho thấy vua Louis XIII đã cho xây dựng một sàn đấu jeu de paume tại đây, là một tòa nhà hình chữ nhật dài 14 x 33 mét với các bức tường dày 1,3 mét.

Ngày 8 tháng 4 năm 1632, Louis XIII đã mua lại toàn bộ khu đất Versailles từ Jean-François de Gondi. Ngày 26 tháng 5 cùng năm, ông ra lệnh bắt đầu công việc mở rộng lâu đài dưới sự chỉ huy của kiến trúc sư Philibert Le Roy. Công việc hoàn thành vào năm 1634, và hai năm sau, một vườn cảnh kiểu Pháp được xây dựng thêm theo thiết kế của Boyceau et Menours. Năm 1643, Louis XIII qua đời và truyền ngôi lại cho con trai mình, vua Louis XIV, người nổi tiếng với danh hiệu Louis Mặt Trời.

Louis XIV

Khi Louis XIV lên ngôi, ông không hài lòng với bất kỳ cung điện hoàng gia nào hiện có, từ Palais-Royal, Louvre, Tuileries đến Fontainebleau. Ngay khi lần đầu đặt chân đến Versailles, ông cảm thấy thích thú với lâu đài tại đây và quyết định dần dần chuyển hoàng gia về Versailles. Đến ngày 25 tháng 10 năm 1660, Louis XIV chính thức chuyển đến lâu đài này cùng với hoàng hậu Marie-Thérèse.

Vào năm 1661, vua quyết định chi 1,1 triệu livre để mở rộng lâu đài với mong muốn biến nó thành lâu đài tráng lệ nhất châu Âu. Kiến trúc sư Louis Le Vau, người đã thiết kế Lâu đài Vaux-le-Vicomte, được giao nhiệm vụ thiết kế công trình này. Công việc trang trí các tòa nhà được giao cho Charles Errard và Noël Coypel, trong khi André Le Nôtre phụ trách xây dựng khu vườn cảnh, orangerie và vườn thú. Tháng 5 năm 1664, lễ hội đầu tiên được tổ chức tại Versailles với sự tham gia của Molière, người đã trình diễn ba hồi đầu của vở Tartuffe. Từ năm 1664 đến 1666, lâu đài tiếp tục được mở rộng gấp ba lần bởi Le Vau, khu vườn cũng được trang trí thêm các bức tượng do Girardon và Le Hongre thực hiện. Năm 1667, xây dựng hồ chứa nước lớn của lâu đài, Grand Canal (Kênh lớn), đã bắt đầu.

Từ năm 1668 đến 1670, Le Vau đã chỉ huy xây dựng phần cung điện mới Enveloppe (Vỏ bọc), bao gồm một tòa nhà bao quanh cung điện cũ. Các Phòng lớn (Grand Appartement) của vua và hoàng hậu được xây dựng ở hai bên, thêm một sân lớn đối diện với khu vườn. Sau khi Le Vau qua đời ngày 11 tháng 10 năm 1670, François d'Orbay tiếp tục chỉ huy xây dựng. Phần mới của lâu đài được gọi là 'Château Neuf' (Lâu đài Mới) để phân biệt với phần cũ 'Château Vieux' do vua Louis XIII xây dựng. Cũng trong năm 1670, cung điện Trianon bằng sứ được xây dựng. Từ năm 1678 đến 1684, Phòng Gương (Galerie des Glaces), phòng xa hoa nhất của cung điện, được hoàn thành.

Ngày 6 tháng 5 năm 1682, vua Louis XIV quyết định không chờ cung điện mới hoàn thành và rời Saint-Cloud về Versailles, tuyên bố nơi đây là lâu đài chính thức của hoàng đế Pháp. Từ năm 1685 đến 1689, lâu đài tiếp tục được mở rộng để đáp ứng nhu cầu của hoàng gia và các thị thần. Để thực hiện công việc này, đã huy động từ 22.000 đến 30.000 nhân công, 6.000 ngựa và trồng thêm một khu rừng mới cho lâu đài. Năm 1684, phòng triển lãm của lâu đài được hoàn tất.

Thời kỳ sau

Sau khi Louis XIV qua đời vào năm 1715, các vua Louis XV và Louis XVI vẫn giữ Versailles làm lâu đài chính thức của triều đại và tiếp tục xây dựng thêm nhiều công trình, trong đó có một nhà hát hoàng gia và một thư viện lớn nằm trong lâu đài.

Khi Cách mạng Pháp nổ ra và chế độ phong kiến dưới triều vua Louis XVI sụp đổ, lâu đài Versailles mất đi vai trò quan trọng của nó. Nhiều báu vật của lâu đài được chuyển về bảo tàng Louvre hoặc bán cho triều đình Anh. Khi vương triều Bourbon phục hồi, dưới triều vua Louis-Philippe I, Versailles được chuyển thành 'Bảo tàng Lịch sử Pháp' (Musée d’Histoire de France). Cung điện Versailles là nơi diễn ra lễ tuyên bố thành lập Đế quốc Đức vào năm 1871 sau Chiến tranh Pháp - Phổ và cũng là nơi ký Hòa ước Versailles kết thúc Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Những hình ảnh nổi bật

Liên kết ngoài

• Trang web chính thức của lâu đài
• Bản tin từ trung tâm nghiên cứu lâu đài
• Trang web chính thức của dự án số hóa lâu đài
• Trang web chính thức của các chương trình biểu diễn tại lâu đài