Buzz
Theo truyền thống xưa, trong năm có nhiều lễ nghi mà mỗi gia đình phải thực hiện để tôn trọng thiên địa. Đây là đặc trưng văn hóa sâu sắc của người Việt Nam. Các nghi thức như sắm lễ, thắp hương, cầu khấn luôn được gìn giữ và truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trong dịp Tết Nguyên Đán, lễ cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp là một trong những lễ tiết quan trọng và đặc sắc.
1. Ý nghĩa của lễ cúng tiễn Ông Táo
Theo truyền thống, mỗi gia đình đều có vị thần bếp, hay còn gọi là Táo Quân (Vua Bếp), chăm lo cho cuộc sống của họ. Táo Quân gồm ba vị: hai Táo ông và một Táo bà. Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, Táo Quân cưỡi cá chép lên thiên đình để báo cáo với Ngọc Hoàng về những việc tốt xấu trong năm của từng gia đình. Do đó, ngày 23 tháng Chạp còn được gọi là ngày Tết Ông Táo, ngày mà các gia đình thành kính chuẩn bị lễ vật để tiễn Ông Táo lên trời.
2. Cúng ông Công, ông Táo vào ngày nào?
Theo truyền thống dân gian, ngày 23 tháng Chạp (tức ngày 23 tháng 12 âm lịch) hàng năm là thời điểm ông Công, ông Táo lên chầu trời. Đây là dịp để các gia đình chuẩn bị lễ vật tiễn ông Công, ông Táo.
Thời điểm lý tưởng để cúng ông Công, ông Táo
- Ngày 20 tháng 12 âm lịch từ 7 đến 9 giờ sáng; 13 đến 15 giờ chiều
- Ngày 21 tháng 12 âm lịch từ 15 đến 17 giờ chiều; 17 đến 19 giờ tối
- Ngày 22 tháng 12 âm lịch từ 9 đến 11 giờ sáng; 15 đến 17 giờ chiều
- Ngày 23 tháng 12 âm lịch từ 7 đến 9 giờ sáng; 9 đến 11 giờ sáng; 13 đến 15 giờ chiều
Lễ cúng ông Công, ông Táo năm 2023 sẽ rơi vào ngày thứ Bảy, 14 tháng 01 năm 2023 dương lịch, đúng vào tiết Tiểu Hàn. Theo quan niệm dân gian, Ngọc Hoàng chỉ nghe báo cáo của các Táo vào một ngày duy nhất trong năm, nên các Táo cần lên thiên đình đúng giờ để kịp chầu. Nếu lên sớm, các Táo sẽ phải chờ đến giờ chầu chính; nếu lên muộn, sẽ không kịp tham gia. Vì vậy, các gia đình nên thực hiện lễ cúng đúng thời gian.
Sau khi lễ cúng tiễn ông Công, ông Táo lên trời, cũng cần tổ chức lễ đón ông Công, ông Táo trở về. Theo phong tục truyền thống, lễ đón ông Công, ông Táo thường được thực hiện vào ngày 30 tháng Chạp. Nếu năm nào không có ngày 30, lễ cúng sẽ được tổ chức vào ngày 29 tháng Chạp. Lễ đón ông Táo thường được tiến hành từ 23:00 đến 23:45 trong đêm giao thừa, với các lễ vật tương tự như ngày 23 tháng Chạp.
3. Lễ vật cúng ông Công, ông Táo
Lễ tiễn ông Táo được thực hiện tại nhà, bao gồm các lễ vật sau đây:
+ Mâm cỗ mặn: Tùy theo điều kiện của từng gia đình, có thể chuẩn bị mâm cơm thịnh soạn hoặc đơn giản. Tuy nhiên, những món như thịt chó, thịt trâu, cá mè, vịt ngan không được dùng trong lễ cúng Táo quân.
+ Mâm lễ chay bao gồm: Bánh kẹo, trầu cau, rượu, hương thơm, lọ hoa tươi cùng các loại quả tươi. Ba bộ mũ áo, hia hài của Táo Quân cùng vàng nén.
+ Ba con cá chép là lễ vật quan trọng trong việc cúng ông Công, ông Táo. Tuy nhiên, tùy thuộc vào điều kiện của từng gia đình, các lễ vật có thể được đơn giản hóa bằng cách sử dụng hương, hoa, nhang, trà, quả, cùng bộ mũ ông Công, ông Táo. Cá chép có thể là cá thật hoặc cá làm bằng giấy.
4. Bài văn khấn tiễn ông Táo lên trời ngày 23 tháng Chạp
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Con xin cúi lạy chín phương trời và mười phương Chư Phật, cùng các vị Phật mười phương.
Con xin thành tâm kính lạy ngài Đông Chủ Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.
Chúng con là ..... cư trú tại ...... Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, chúng con thành kính dâng hương hoa, phẩm vật, áo mũ và các lễ vật khác để kính dâng tôn thần. Với lòng thành tâm, chúng con thắp nén hương, xin mời Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân tiếp nhận lễ vật. Mong tôn thần xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua của gia đình chúng con. Xin tôn thần ban phước lành, phù hộ cho toàn gia chúng con, từ người lớn đến trẻ nhỏ, sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng và mọi điều tốt lành. Chúng con thành tâm cầu xin, mong tôn thần phù hộ độ trì.
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
* Nếu bạn khấn cho chính mình, hãy đọc 'tín chủ con là'. Nếu khấn cho cả gia đình hoặc nhóm người, hãy đọc 'tín chủ chúng con là'.
5. Những điểm quan trọng gia chủ cần lưu ý khi cúng ông Công, ông Táo
- Khi thực hiện lễ cúng ông Công, ông Táo, nên tiến hành trước giờ Ngọ từ 11 giờ đến 13 giờ ngày 23 tháng Chạp, thời điểm mà các vị thần bay lên chầu trời. Do đó, không nên cúng sau 12 giờ trưa. Tùy vào điều kiện và thời gian, các gia đình có thể cúng vào trưa hoặc tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng ngày 23 tháng Chạp.
- Trong khi cúng ông Công, ông Táo, cần ăn mặc chỉnh tề và sạch sẽ để thể hiện sự kính trọng đối với các vị thần.
- Khi đọc văn khấn, cần thực hiện với thái độ nghiêm trang, đọc rõ ràng và mạch lạc. Mâm cúng không nên đặt dưới bếp, dù nhiều gia đình cho rằng ông Táo là thần bếp và đặt mâm cỗ ở đó. Tuy nhiên, theo phong tục, tất cả các vị thần trong gia đình đều phải được thờ trên bàn thờ chính, không có ai được thờ dưới bếp.
- Khi cúng, không nên cầu xin tài lộc hay sự sung túc. Thông thường, nhiều người xin được làm ăn phát đạt, tấn tài tấn lộc. Tuy nhiên, nhiệm vụ của Táo Quân là báo cáo mọi việc với Ngọc Hoàng, vì vậy chỉ nên cầu xin Táo Quân truyền đạt những điều tốt đẹp đến Ngọc Hoàng.
- Khi nhang cháy được 1/3, bạn có thể mang vàng mã đi hóa. Sau khi hóa xong, lấy tro cho vào một tờ giấy đỏ sạch và mang cá chép cùng tro đi thả ở sông, suối, hoặc hồ nước có dòng chảy.
- Không nên thả cá chép ở những nơi nước bẩn, ao tù. Khi thả cá, làm nhẹ nhàng ở mép nước thay vì từ trên cao xuống. Cá chép là phương tiện đưa Táo Quân về chầu trời, vì vậy việc thả cá từ trên cao hoặc dùng bao ni lông để thả có thể làm mất đi ý nghĩa tâm linh và sự trang nghiêm của phong tục.
- Lễ cúng ông Công, ông Táo là một nghi lễ thiêng liêng thể hiện sự thành tâm của gia chủ. Do đó, lễ vật không cần quá cầu kỳ hay xa xỉ, chỉ cần đầy đủ và phù hợp với hoàn cảnh gia đình là đủ.
