Cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các ông lớn trong ngành công nghiệp ô tô đang diễn ra

Thị trường xe điện đang phát triển mạnh mẽ, khiến các quốc gia và doanh nghiệp đều đang rất quan tâm đến phân khúc vận chuyển quan trọng này

Trước khi một chiếc xe ô tô lăn bánh ra đường, thường đã trải qua một hành trình dài trên biển với một con tàu vận tải chuyên dụng

Các tàu lớn như những bãi đỗ xe khổng lồ trên biển, có khả năng vận chuyển hàng nghìn chiếc xe ô tô cùng một lúc. Trong nhiều năm qua, Nhật Bản đã xây dựng một đội tàu vận chuyển ô tô chiếm lĩnh thị trường toàn cầu

Tuy nhiên, các tàu vận tải ô tô của các quốc gia khác như Na Uy, Hàn Quốc và Trung Quốc chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong thị trường quốc tế. Trung Quốc, ví dụ, chỉ chiếm 3% tổng công suất vận tải ô tô toàn cầu

Dù vậy, với sự tăng trưởng mạnh mẽ của xuất khẩu xe ô tô điện, các nhà sản xuất Trung Quốc đang ngày càng tìm cách kiểm soát phân khúc vận chuyển biển trong chuỗi cung ứng. Một số công ty như BYD, một tập đoàn ô tô điện lớn, đã mở rộng hoạt động sang lĩnh vực vận chuyển. Đồng thời, các nhà máy đóng tàu ở Trung Quốc đang đẩy mạnh sản xuất hàng chục tàu vận chuyển ô tô mới

“Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc sẽ không bị hạn chế bởi vận tải biển”, một bài viết gần đây trên tờ Tin Tức Ô tô Trung Quốc tuyên bố. “Phải thúc đẩy 'ô tô quốc dân, giao thông quốc dân'.”

Nhìn lại lịch sử của các hãng vận chuyển ô tô

Các hãng vận tải ô tô thường sử dụng loại tàu gọi là roll-on/roll-off, hay gọi tắt là ro-ro. Tên gọi này xuất phát từ việc ô tô thường tự lăn bánh lên và xuống tàu trên các dốc tại cảng khởi hành và cảng đích. Điều này khác biệt so với loại tàu chở hàng sử dụng container, không thể tự di chuyển để lên tàu.

Theo James McNamara, một cựu binh trong ngành vận tải biển và trước đây là Chủ tịch Cục Hàng hóa Quốc gia Mỹ, thì trước khi tàu ro-ro được phát triển, việc vận chuyển ô tô thường phải dùng cần trục và cần cẩu.

Tuy nhiên, đầu những năm 1960, xuất khẩu ô tô từ châu Âu và châu Á đã vượt xa khả năng chở hàng của các tàu chở hàng truyền thống.

Vì vậy, ngành công nghiệp ô tô đã chuyển sang sử dụng các tàu chở hàng rời để vận chuyển ô tô trong khi các loại hàng như ngũ cốc, đậu nành và than đá được chở trên các tàu khác trong các chuyến hành trình xuất ngoại và về nước. Tuy nhiên, việc nâng từng chiếc ô tô lên những con tàu này vẫn mất nhiều thời gian và công sức. Cuối cùng, hệ thống roll-on/roll-off đã được hình thành.

“Đây là một khái niệm hoàn toàn mới, bạn chỉ cần lái xe lên và xuống tàu”, công ty vận tải Mitsui OSK Lines của Nhật Bản viết trên trang web của họ.

Năm 1965, Mitsui OSK đã ra mắt con tàu ro-ro đầu tiên được chế tạo tại Nhật Bản, mang tên Oppama Maru. Nó có khả năng chở 1.200 ô tô và hàng hóa với tốc độ lên xuống là 100 ô tô mỗi giờ. Theo McNamara, đến những năm 1980, các tàu chở hàng rời đã nhanh chóng bị thay thế bằng các tàu ro-ro lớn hơn, loại tàu vẫn vận chuyển ô tô trên toàn thế giới ngày nay.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng về công suất của đội tàu biển trên toàn thế giới đã giảm đáng kể, theo dữ liệu từ Clarksons Research. Thậm chí, đã có hai năm liên tiếp với tốc độ tăng trưởng âm vào năm 2019 và 2020 - một sự chênh lệch rõ ràng so với tốc độ tăng trưởng cao vào đầu những năm 2000 - và tốc độ tăng trưởng rất thấp trong hai năm tiếp theo.

Tuy nhiên, sự trì trệ trong ngành công nghiệp này lại trùng khớp với sự gia tăng doanh số bán ô tô trên toàn thế giới. Hai xu hướng này song song đã dẫn đến tình trạng thiếu không gian trên các tàu chở ô tô. Kết hợp với sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng do đại dịch, giá vận chuyển ô tô đã tăng lên đến 300% từ năm 2020 đến cuối năm ngoái.

Sự bùng nổ của Trung Quốc khi mua lại các công ty vận tải ô tô mới

Bây giờ, khi thị trường ô tô lớn nhất thế giới - Trung Quốc - đang nhắm đến một phần thị phần lớn trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu bằng cách tăng cường việc thâm nhập vào các thị trường nước ngoài với xe điện của họ, họ cũng đang tập trung vào lĩnh vực vận chuyển ô tô.

Theo nghiên cứu của Clarksons Research, năm ngoái, các nhà máy đóng tàu ở Trung Quốc đã nhận được ít nhất 58 đơn đặt hàng cho tàu chở ô tô mới, nhiều hơn toàn bộ đội tàu hiện có và chiếm hơn 86% tổng số đơn đặt hàng trên toàn thế giới.

Với Trung Quốc, việc vận hành các đội tàu riêng của họ mang lại lợi thế thương mại rất lớn. Quốc gia này có thể kiểm soát chi phí vận chuyển để làm cho ô tô của họ trở nên cạnh tranh hơn về giá cả, đồng thời có khả năng từ chối dịch vụ vận chuyển cho các công ty hoặc quốc gia đối thủ. Ngoài ra, điều này cũng mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong mặt quân sự.

Tuy nhiên, về bản chất, việc Trung Quốc đang chi tiêu mạnh mẽ để mua lại các công ty vận tải ô tô cũng là một động thái đánh cược lớn vào sự tăng trưởng liên tục của doanh số bán ô tô toàn cầu, cũng như sự gia tăng về nhu cầu vận chuyển ô tô. Trung Quốc tin rằng đây sẽ là một lĩnh vực cực kỳ lợi nhuận. Một số trang tin tức uy tín trong nước này đã đưa tin rằng với sự bùng nổ trong xuất khẩu ô tô, các tàu chở ô tô sẽ trở thành “máy in tiền trên biển”.

Tham khảo Qz