Cuộc đua định mệnh giữa các ông lớn trong ngành công nghiệp xe điện: Elon Musk sẽ bắt đầu cách mạng lần thứ hai với những lời cảnh tỉnh

Nokia từng tự tin là tên tuổi lớn nhất trong làng điện thoại trước khi bị vượt mặt do sự thiếu đổi mới. Liệu Elon Musk có rơi vào tình cảnh tương tự khi không tung ra bất kỳ dòng xe điện mới nào suốt vài năm qua, trong khi Trung Quốc đang thổi bùng làn sóng cách mạng lần thứ hai trong ngành.

Hãng tin Bloomberg cho hay các tập đoàn lớn bắt đầu dồn tiền đầu tư cho công nghệ ắc quy muối, qua đó cho thấy một cuộc cách mạng xe điện lần 2 sắp bắt đầu.

Muối (Sodium) thường được tìm thấy rộng rãi trong các mỏ muối hoặc nước biển trên toàn cầu, có thể trở thành một lựa chọn tiềm năng cho lưu trữ năng lượng xe điện với ưu thế giá rẻ và dồi dào hơn Lithium.

Tuy nhiên dù có cấu trúc tương tự về mặt hóa học nhưng Sodium vẫn không được dùng phổ biến trong ngành xe điện do hiệu năng kém hơn Lithium trên cùng một kích thước phân tử.

Mặc dù vậy, những đột phá về công nghệ đang dần thay đổi điều này và biến ắc quy muối trở thành một cuộc cách mạng mới trong ngành xe điện.

Trong tuần vừa qua, công ty Northvolt AB của Thụy Điển đã công bố tiến triển đáng kể trong công nghệ ắc quy muối, trong khi đồng thời, công ty xe điện BYD của Trung Quốc đã ký hợp đồng xây dựng nhà máy ắc quy muối trị giá 1,4 tỷ USD.

Vào tháng 4 năm 2023, tập đoàn ắc quy điện lớn nhất thế giới hiện nay, CATL của Trung Quốc, đã công bố sẽ áp dụng công nghệ mới này vào sản xuất xe điện trong năm nay.

'Đây là các dự án đầu tư cực kỳ nghiêm túc. Những kế hoạch này mang lại niềm tin lớn cho nhà đầu tư khi các công ty tuyên bố sẵn sàng mở rộng quy mô để thương mại hóa công nghệ mới', chuyên gia nghiên cứu Rory McNulty từ Benchmark Intelligence đánh giá.

Lời cảnh tỉnh dành cho Elon Musk

Theo thông tin từ Bloomberg, nếu công nghệ ắc quy muối thực sự thành công, sẽ giúp giảm thiểu việc sử dụng Lithium, một nguyên liệu được cho là gây ô nhiễm môi trường trong quá trình khai thác.

Đồng thời, điều này cũng là một cảnh báo đối với các nhà sản xuất xe điện như Tesla nếu tiếp tục giữ vững vị thế dẫn đầu trên thị trường mà không thay đổi, cập nhật công nghệ mới. Bài học từ những tập đoàn lớn thống trị trong ngành nhưng rơi vào tình trạng suy thoái do không chịu đổi mới như Nokia vẫn đang ở đây.

Trong vài năm gần đây, Tesla gần như không ra mắt bất kỳ dòng sản phẩm mới nào mà chỉ thực hiện những cập nhật nhỏ cho các mẫu xe hiện có. Ngay cả dự án xe điện bán tải Cybertruck cũng gặp khó khăn và phải lùi thời gian giao hàng đến năm 2024.

Quay lại với ắc quy muối, Bloomberg nhận định rằng mặc dù mật độ năng lượng của công nghệ mới thấp hơn so với Lithium nhưng chúng có thể trở thành lựa chọn thay thế hoàn hảo cho các loại xe điện nội đô, có phạm vi hoạt động ngắn và thường xuyên được sạc.

Ngoài ra, ắc quy muối cũng có thể được sử dụng để lưu trữ năng lượng cho hệ thống lưới điện, nơi mật độ năng lượng và kích thước của ắc quy không là vấn đề.

Theo Bloomberg, sự bùng nổ của ngành xe điện đã làm tăng giá của các nguyên liệu như Lithium, Cobalt hoặc Nickel, gây ra hàng loạt vấn đề ô nhiễm từ việc khai thác.

Chính sự tăng giá và sự khan hiếm của những nguyên liệu này, cùng với sự lạnh lùng của thị trường xe điện, đã buộc các công ty phải chọn lựa rẻ hơn, như là ắc quy muối.

'Ắc quy muối sẽ giúp cân bằng cung cầu của Lithium trên thị trường, làm giảm bớt sự gia tăng giá cả quá cao của nguyên liệu này', Sam Adham, giám đốc của CRU Group, một công ty tư vấn, cho biết.

Phương án thay thế

Theo thông tin từ Bloomberg, ngay cả khi giá Lithium giảm do doanh số bán xe điện không đạt được kỳ vọng, thì ắc quy muối vẫn rẻ hơn nhiều.

Hiện nay, xe ô tô điện vẫn chủ yếu sử dụng ắc quy Lithium, nhưng nguyên liệu này hiếm hoi, đắt đỏ và gây ô nhiễm môi trường, trái ngược với hình ảnh 'phương tiện xanh' mà ngành xe điện thường quảng bá. Sự cung ứng Lithium cũng trở thành một vấn đề lớn khi việc khai thác và vận chuyển ổn định đòi hỏi chi phí lớn.

Tuy nhiên, Trung Quốc hiện đang nghiên cứu cách thay thế Lithium bằng Sodium, một nguyên liệu rẻ tiền hơn với mức giá chỉ bằng 1-3% so với Lithium, nhưng lại có cấu trúc hóa học gần tương đương.

Theo tờ New York Times (NYT), các tiến bộ gần đây trong công nghệ ắc quy Sodium của Trung Quốc đã cho phép sản phẩm có thể sạc đầy trong một ngày và sử dụng liên tục trong nhiều năm, làm mất lợi thế của pin Lithium.

Thậm chí, dung lượng ắc quy Sodium đang dần được tăng lên trong quá trình nghiên cứu của Trung Quốc, tiến tới tạo ra một cuộc cách mạng toàn diện, củng cố vị thế thống trị của thị trường xe điện hàng đầu toàn cầu.

Bên cạnh đó, trong khi pin Lithium không thể giữ năng lượng nếu nhiệt độ xuống dưới mức đóng băng quá sâu, thì ắc quy Sodium hoàn toàn có thể làm điều này, một ưu điểm cực kỳ lớn cho các hãng xe điện tại các thị trường có khí hậu lạnh như Bắc Âu.

Trả lời phỏng vấn với New York Times, nhiều giám đốc ngành ắc quy Trung Quốc cho biết những đột phá về công nghệ đã cho phép họ tích hợp ắc quy Sodium vào cùng một thiết bị với pin Lithium.

Ngay cả tập đoàn ắc quy cho xe điện lớn nhất thế giới tại Trung Quốc là CATL cũng đã tiến hành kết hợp hai loại pin này nhằm tận dụng chi phí rẻ, kháng được thời tiết của Sodium và ưu điểm kéo dài của Lithium.

CATL thông báo sẽ sớm ra mắt hàng loạt dòng ắc quy mới để định hình một cuộc cách mạng lần thứ hai cho ngành xe điện.

'Chúng tôi đã sẵn sàng sản xuất hàng loạt các dòng ắc quy đó', giám đốc Huang Qisen của viện nghiên cứu thuộc CATL tại Ningde-Trung Quốc khẳng định.

'Công nghệ mới này sẽ giảm bớt sự phụ thuộc quá mức vào Lithium hiện nay. Tôi tin rằng chúng ta sẽ chứng kiến Sodium từ từ thay thế Lithium trong nhiều ứng dụng', CEO Mike Henry của BHP, hãng khai thác lớn nhất thế giới, nhận định.

Vậy là trong khi Tesla xây dựng siêu nhà máy ắc quy Lithium ở Trung Quốc song song với nhà máy hiện có ở Mỹ, các chính phủ trên thế giới đang tăng cường sản xuất ắc quy, thì nền kinh tế số hai thế giới đã có tiến bộ về công nghệ mới.

Xuất phát từ Mỹ, phát triển nhờ Trung Quốc

Điều đáng chú ý là không phải Trung Quốc mà chính Mỹ đã là quốc gia tiên phong trong việc nghiên cứu việc sử dụng Sodium cho ắc quy từ thập niên 1970. Sau đó, Nhật Bản trở thành quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này cách đây hơn mười năm.

Tuy nhiên, gần đây, Trung Quốc đã trở thành ông lớn trong lĩnh vực nghiên cứu, đưa công nghệ ắc quy Sodium này vào thương mại.

Theo số liệu từ Benchmark Minerals, trong số 20 dự án nhà máy sản xuất ắc quy Sodium được lên kế hoạch hoặc đã được triển khai, có tới 16 dự án nằm tại Trung Quốc. Do đó, trong vòng hai năm tới, cường quốc châu Á này sẽ chiếm tới 95% sản lượng ắc quy Sodium của ngành xe điện trên toàn cầu.

Trình làng một số mẫu xe sử dụng ắc quy Sodium sẽ là một bước tiến đáng chú ý của Trung Quốc tại triển lãm ô tô điện ở Thượng Hải trong thời gian tới.

Mặc dù vậy, nhiều chuyên gia cho rằng ắc quy Sodium vẫn còn một số hạn chế như cần không gian lớn hơn so với pin Lithium để chứa cùng một lượng điện. Tuy nhiên, các nghiên cứu tiến bộ sẽ giúp giảm bớt nhược điểm này.

Thậm chí hiện nay, nhiều ngành kinh doanh như cung cấp điện, điện gió, và năng lượng mặt trời cũng đã quan tâm đến việc sử dụng ắc quy Sodium vì không gian không phải là vấn đề, và ưu điểm về chi phí rẻ, khả năng chống thời tiết cũng là điều họ đang tìm kiếm.

Chuyên gia tư vấn Frank Haugwitz trong ngành cho biết nhiều khu vực tại Trung Quốc đã sử dụng ắc quy Sodium cho các dự án điện gió và mặt trời, giúp lưu trữ được nhiều hơn 10-20% năng lượng.

Khác với pin Lithium, ắc quy Sodium không cần Cobalt, nguyên liệu đắt đỏ và khan hiếm đang gây tranh cãi về nhân quyền tại các mỏ khai thác ở Châu Phi. Chúng cũng không cần Nickel, loại khoáng sản chủ yếu nhập từ Nga, Indonesia và Philippines.

'Chính xác, Sodium sẽ đóng vai trò quan trọng trong ngành xe điện và Trung Quốc đang dẫn đầu trong lĩnh vực nghiên cứu này', chuyên gia David Fishman của Lantau Group khẳng định.

*Nguồn: Bloomberg, New York Times