Phân tích của nghiên cứu chỉ ra rằng việc giảm lượng mưa hàng năm và độ ẩm đã góp phần tạo ra tình trạng hạn hán và kết thúc nền văn minh Maya.
Nhiều giả thuyết đã được đề xuất để cố gắng giải thích sụp đổ của nền văn minh Maya. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, những giả thuyết này có vẻ đã được khám phá lại.
Đế chế Maya, nằm ở nơi ngày nay là Guatemala, là một trung tâm văn hóa về nông nghiệp, đồ gốm, chữ viết và toán học. Họ đạt đến đỉnh cao quyền lực vào thế kỷ thứ sáu trước Công nguyên, nhưng đến năm 900 sau Công nguyên, hầu hết các thành phố lớn của họ đã bị bỏ hoang.
Trong hàng thế kỷ, các nhà nghiên cứu đã nỗ lực tìm hiểu chính xác về lý do tại sao nền văn minh vĩ đại này có thể sụp đổ nhanh chóng đến vậy. Một báo cáo cuối cùng trên tạp chí Science đã cung cấp bằng chứng có thể định lượng để xác nhận lý thuyết rộng rãi nhất giải thích về sự kết thúc của nền văn minh Maya: hạn hán.
Chìa khóa cuối cùng để giải mã bí ẩn lại nằm ở hồ Chichancanab trên bán đảo Yucatan. Để thực hiện báo cáo này, các nhà nghiên cứu đã phân tích các đồng vị oxy và hydro trong trầm tích từ hồ, gần trung tâm của nền văn minh Maya, cung cấp mẫu chính xác về khí hậu.
Tikal, một thành phố cổ của người Maya có tuổi đời từ năm 800 trước Công nguyên đến năm 900 sau Công nguyên.
Cho báo cáo, Nicholas Evans, một sinh viên nghiên cứu tại Đại học Cambridge và cũng là tác giả của bài báo, đã thực hiện đo lường thành phần đồng vị của nước được phát hiện trong trầm tích của hồ để xác định chính xác lượng mưa giảm trong giai đoạn cuối của nền văn minh Maya.
Theo Washington Post, phân tích lõi trầm tích là một phương pháp phổ biến để khám phá thông tin về quá khứ. Các nhà khoa học có thể kiểm tra từng lớp bùn một và ghi lại thông tin được tìm thấy trong đất để xây dựng dòng thời gian chính xác về các điều kiện trong quá khứ.
Sau khi phân tích các mẫu trầm tích, Evans và nhóm nghiên cứu của ông kết luận rằng lượng mưa hàng năm ở khu vực xung quanh hồ đã giảm từ 41 đến 54% trong một thời gian dài trong khoảng 400 năm.
Báo cáo cũng tiết lộ rằng độ ẩm trong khu vực giảm từ 2 đến 7%. Hai yếu tố này kết hợp lại đã gây ra sự suy thoái nghiêm trọng đối với sản xuất nông nghiệp của nền văn minh.
Do tình trạng hạn hán này diễn ra thường xuyên trong hàng trăm năm, nên nền văn minh này không thể tích trữ đủ lượng thực phẩm để bù đắp cho sự giảm sút sản lượng nông nghiệp, dẫn đến sự diệt vong cuối cùng.
Tàn tích của một ngôi đền Maya.
Mặc dù bài báo này chỉ ra một số vấn đề không chắc chắn về người Maya, vẫn còn một số câu hỏi lớn chưa được giải đáp, như làm thế nào để gây ra đợt hạn hán lớn và kéo dài này?
Một nghiên cứu trước đó đã chỉ ra rằng việc phá rừng của người Maya có thể đóng góp vào tình trạng khô hạn, làm giảm độ ẩm của khu vực và làm mất ổn định đất.
Evans tin rằng hạn hán cũng có thể là kết quả của sự thay đổi trong lưu thông khí quyển và sự giảm tần suất của bão nhiệt đới.
Matthew Lachinet, một giáo sư khoa học địa chất tại Đại học Nevada ở Las Vegas, người không tham gia vào nghiên cứu, nói với Washington Post rằng nghiên cứu này có ảnh hưởng lớn vì nó cung cấp hiểu biết sâu sắc về cách con người có thể thay đổi khí hậu xung quanh họ.
“Con người đang làm thay đổi khí hậu”, Lachinet nói. “Chúng ta đang làm cho thời tiết trở nên nóng hơn và dự kiến thời tiết sẽ trở nên khô hạn hơn ở Trung Mỹ. Khi kết hợp tình trạng khô hạn do nguyên nhân tự nhiên với tình trạng khô hạn do con người gây ra, nó sẽ làm tăng cường sức mạnh của đợt hạn hán đó”.
Bất kể những phát hiện mới này, vẫn còn rất nhiều điều cần tìm hiểu về sự suy đồi của nền văn minh Maya.
Maya là một trong những nền văn minh đặc biệt nhất thế giới do người Maya ở châu Mỹ xây dựng từ 2.000 năm trước ở khu vực hiện nay thuộc đông nam Mexico, bắc Guatemala và Honduras.
Nền văn minh Maya đạt đỉnh cao về cả kiến thức văn hóa và khoa học, từ kiến trúc đến toán học và thiên văn học. Dựa vào những di vật còn lại, các nhà khảo cổ học xác định các quốc gia cổ của người Maya hình thành vào thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên. Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia của người Maya đều tiêu vong trong khoảng thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 10. Quốc gia cuối cùng của nền văn minh trên bán đảo Yucatán, Mexico, đã sụp đổ vào thế kỷ 16 sau khi bị Tây Ban Nha xâm chiếm.
Có lẽ nền văn minh Maya là một trong những nền văn minh có ảnh hưởng lớn nhất tới thế giới hiện đại. Lịch của họ đã khiến nhiều người lo ngại về sự tận thế của trái đất, vì nó kết thúc vào ngày 21/12/2012. Các nhà khảo cổ từng đưa ra nhiều giả thuyết về cuốn lịch này và những cuộc tranh cãi chỉ chấm dứt khi sự kiện tận thế không xảy ra.
Tham khảo: Allthatsinteresting