Yêu cầu: Hai câu nói cuối cùng của nhân vật đã làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. Hãy phân tích và chứng minh.
Mẫu bài văn: Hai câu kết thúc của nhân vật đã rõ ràng thể hiện chủ đề chính của tác phẩm. Hãy phân tích và chứng minh điều này.
Mẫu văn: Hai câu cuối cùng của nhân vật đã rõ ràng làm nổi bật chủ đề chính của tác phẩm. Hãy phân tích và minh họa.
Khi đọc Chí Phèo của Nam Cao, ấn tượng cuối cùng trong tâm trí tôi là cái kết đầy bi thương và không tránh khỏi. Tuy nhiên, đó cũng là một cái kết mang đầy ý nghĩa nhân văn: 'Tôi muốn trở thành người lương thiện'.
'Không, không thể! Ai sẽ làm cho tôi trở nên lương thiện? Làm thế nào để xoá đi những vết thương này trên khuôn mặt? Tôi không thể trở thành người lương thiện nữa! Biết không! Chỉ có một con đường... chỉ một con đường... là con đường này! Biết không!...''.
Tôi nhớ đến một câu nói của Gorki: 'Con người, tất cả nằm trong con người'. Điều lớn lao mà Nam Cao đã thực hiện với vai trò làm nhà văn là khám phá ra phẩm chất con người ẩn sau hình ảnh của một con quỷ làng Vũ Đại. Những lời cuối cùng của Chí Phèo đã làm sáng tỏ, làm rực rỡ ước mơ trở thành người, nguyện vọng hoàn lương của hắn. Từ cái chết ấy, tác giả muốn truyền đạt đến độc giả thông điệp rõ ràng rằng: Con người, đặc biệt là người nông dân trong xã hội cũ, dù bị đẩy vào con đường lưu manh, bị xem là tội lỗi thì bản tính lương thiện vẫn chiếu sáng, là bản chất thật của con người.
'Tôi mong muốn trở thành một con người lương thiện''. Đó là câu nói chân thành nhất, tiếng đầu tiên và cũng là lời cuối cùng trong cuộc đời đã bị tha hóa một cách đau đớn của Chí Phèo. Khi hắn say nhất cũng là lúc hắn tỉnh nhất, là lúc nhận ra rằng ý nghĩa thực sự của cuộc sống chính là trong hai từ 'lương thiện' kia, để rồi điều đó bỗng trở thành ước mơ của hắn sau bao ngày chiến đấu với rượu và những lời lẽ thô tục: 'tôi mong muốn', lần đầu tiên mong muốn của Chí Phèo không phải là vài đồng bạc lẻ của cụ Bá, không phải vài chén rượu hay một ít đồ ăn, những nhu cầu vật chất mà là một mong muốn có tính trừu tượng, sự lương thiện.
Nhận thức điều đó, Chí Phèo hiểu rõ hơn 'Tôi không thể trở thành người lương thiện nữa'. Dường như đây không còn là lời nói với Bá Kiến, đó là lời nói với chính bản thân. Trước đó hắn không hiểu về khái niệm lương thiện, cũng không biết mình đã mất đi những điều cơ bản nhất của một con người. Giờ đây khi nhận ra, đó cũng là lúc hắn mất tất cả. Và cái chết là lựa chọn cuối cùng mà Chí chọn, để chứng minh cho sự nguyên vẹn của khái niệm lương thiện. Có lẽ khi hắn nhận ra mình không thể trở nên lương thiện là cũng là lúc hắn hiểu rằng lương thiện không thể chứa đựng những kẻ như hắn.
Những từ của Chí Phèo kết thúc cuộc sống u ám của hắn nhưng gợi lại những năm tháng đã sống, làm tái hiện những ký ức đau lòng và những niềm vui mà chỉ hôm qua, hôm kia hắn còn có. Đó vừa là lời buộc tội xã hội vừa như một khẳng định vững chắc về bản chất của Chí Phèo trong tâm hồn rất sâu sắc của hắn. Câu chuyện với bao nhiêu chi tiết, tình tiết được tóm gọn, lưu lại ở mấy câu nói đó. Người đọc tìm thấy trong đó những ý định tâm huyết mà Nam Cao muốn truyền đạt khi viết Chí Phèo.
Qua quãng đời của Chí Phèo, ta thấy những lời cuối cùng của hắn như một tổng kết về số mệnh của mình, một tuyên ngôn trầm bổng mang đầy triết lý và nhân văn cao cả. Chí cũng từng là một con người lương thiện khi hắn còn là một nông dân hiền lành làm việc cho nhà Bá Kiến. Nhưng hắn đã thực sự bị tha hóa, đánh mất cả nhân tính và nhân phẩm khi phải ngồi tù. Tình yêu với Thị Nở chỉ là đòn bẩy, thúc đẩy sự lưu manh trong hắn. Nhưng đáng tiếc là hắn đã đi quá sâu vào tội lỗi, vì vậy dù có mong muốn trở lại con người bình thường thì cũng không còn khả năng. Liệu ai đó sẽ đem lại lương thiện cho hắn?
Chí Phèo, một kẻ lưu manh nhưng vượt xa cả những đồng bào cùng làng. Trước khi kết thúc cuộc đời, hắn đã nhận ra sự khắc nghiệt của thế giới, mà ngay cả một tên liều lĩnh như Chí Phèo cũng phải chấp nhận. Nam Cao đã đặt Chí Phèo trong bức tranh làng Vũ Đại nhỏ bé nhưng bao trùm cả xã hội. Cả làng, với những thủ tục, quy tắc, và mối quan hệ phức tạp. Trong hệ thống đó, cụ Bá Kiến là người kiểm soát mọi quyền lực, một bức tranh đậm chất xã hội. Nhưng dưới vẻ lịch lãm, Cụ Bá là người thâm độc, âm mưu. Chí Phèo, như nhiều người dân khác, sống trong cảnh khốn cùng. Một người nông dân không có quyền lực, không gia đình, không người thân, không đất đai, không tiền bạc. Chí chỉ là một con người có thể chấp nhận, nhưng không được phép phản đối, chống lại.
Nam Cao tập trung mô tả cụ Bá Kiến, lãnh đạo làng Vũ Đại, sở hữu quyền lực tối cao. Dưới bút của nhà văn, Cụ Bá hiện lên với sự tinh tế, không chỉ mạnh mẽ mà còn kín đáo, không để lộ tính tàn bạo. Cụ không sử dụng sức mạnh vụ lợi của mình một cách thô bỉ, mà chủ yếu thông qua lời nói khôn ngoan, thể hiện trong ăn nói và lối sống. Cụ Bá biến Chí Phèo từ một người nông dân hiền lành thành một tên tù tội, mất đi bản dạng con người. Hắn giam giữ Chí Phèo trong nhà tù pháp lý, nhưng còn quan trọng hơn, hắn còn giam giữ Chí trong nhà tù xã hội, không có tường, không có cửa sắt, nhưng cả làng Vũ Đại và sự kỳ thị của cộng đồng. Chí Phèo trở thành công cụ hữu ích cho Bá Kiến. Sự hiện diện của Cụ Bá chỉ làm nổi bật hơn bản chất xấu xa, đê tiện của hệ thống thống trị làng xã Việt Nam. Đó là nơi mà Chí Phèo không thể bao giờ tìm thấy cái gọi là lương thiện.
Chí Phèo bị bao quanh bởi sự lừa dối, gian xảo, và sự cô đơn giữa đám đông. Hắn trải qua những trò chém giết, gian lận, và sự lạc lõng giữa xã hội. Không ai hiểu hắn, không ai để ý đến hắn. Sự cô đơn đó làm cho tiếng chửi trở thành ngôn ngữ riêng của Chí Phèo, giúp hắn quên đi sự xa lánh của mọi người. Rượu trở thành lối thoát cho Chí, biến cuộc đời hắn thành một cơn say bất tận. Cuộc sống của Chí Phèo không đoạn trục bởi thời gian hay tuổi tác, mà chỉ là một cơn say vô tận, nơi hắn tìm sự quên lãng. Hình ảnh của Chí Phèo hiện lên như một con ma say rượu, có tiếng chửi làm nền. Đối với Bá Kiến, nụ cười là vũ khí, nhưng với Chí, đó là sự chửi mắng và cơn say rượu.
Thị Nở là điểm sáng trong cuộc đời tối tăm của Chí Phèo. Sự xuất hiện của Thị và tình yêu đã làm tươi sáng cuộc sống của hắn. Thị Nở không chỉ là người đem lại niềm vui, mà còn là nguồn động viên giúp Chí Phèo trở lại với chính mình. Mọi mâu thuẫn và thay đổi lớn trong truyện đều xuất phát từ Thị Nở, làm cho Chí Phèo hồi sinh khát vọng hoàn lương.
Không cần phải quan tâm đến Thị Nở, một người phụ nữ xấu xa và đầy thù hận. Bề ngoài của cô ta chỉ là 'một sự châm chọc của tạo hóa', 'bề ngang cao hơn bề dài'. Tình yêu của Chí Phèo đã mở ra cho anh ta cái nhìn rõ ràng hơn về bản thân mình. Đây là lần đầu tiên anh ta trải qua những cảm xúc, tình cảm của một con người bình thường, không bị ảnh hưởng bởi rượu, không chửi rủa. Anh ta trở nên 'buồng khuâng', 'buồn bã mơ hồ' và 'nao nao buồn'. Hãy tưởng tượng một con ma rượu đang 'sợ rượu như những người ốm sợ cơm'. Tình yêu đã đánh thức những ý thức mới trong anh, dù chỉ là 'mơ hồ', nhưng anh ta hiểu rằng đó là nỗi buồn của một con người. Mọi thứ xung quanh anh ta dường như đang thay đổi, hứng khởi và sôi động. Những tiếng chim hò hẹn, những tiếng cười, tiếng mõ đối với anh ta như là điều hoàn toàn mới mẻ và cuốn hút. 'Những âm thanh quen thuộc đó chưa bao giờ có từ trước'. 'Chí Phèo chưa bao giờ nhận ra điều đó vì chưa bao giờ anh ta tỉnh lại'. Và bây giờ, sau năm ngày không say rượu, anh ta lắng nghe thế giới xung quanh với tâm hồn mở rộng, cảm nhận và trải nghiệm như một đứa trẻ mới học đi. Thế giới trong tầm nhìn của anh ta trở thành một chuỗi các điều kì diệu và mới lạ. Sự ngạc nhiên của Chí đạt đến đỉnh điểm khi anh ta được Thị Nở chăm sóc; một bát cháo hành. Anh ta ngạc nhiên và 'cảm thấy mắt ẩm ướt. Bởi vì lần này là lần đầu tiên có người phụ nữ nấu ăn cho anh ta. Trước đây, anh ta chỉ biết đến việc đe dọa hoặc cướp giật'. Bát cháo hành đánh thức trong anh ta những tia sáng về sự tốt lành, quan tâm và chăm sóc của con người trong cuộc sống. Tâm hồn liều lĩnh và mạo hiểm của anh ta nhận ra một sự thật đơn giản: 'Những người chưa bao giờ thử cháo hành sẽ không biết rằng cháo thực sự ngon miệng'. Cái nhận thức này có vẻ ngây ngô và hiển nhiên, nhưng đó là bước đầu tiên của Chí Phèo trong việc thoát khỏi cuộc sống bị đày đọa. Càng tiếp xúc với thế giới một cách tỉnh táo, Chí Phèo càng khám phá ra những điều mới mẻ, tốt đẹp, và trong tâm hồn anh ta, khái niệm về cuộc sống trở nên rõ ràng hơn. Chí nhớ lại thời kỳ trước đây và so sánh với hiện tại. 'Anh ta muốn thể hiện lòng biết ơn với Thị Nở như với mẹ'. Rồi 'anh ta cảm thấy mong muốn làm điều thiện'. Chí Phèo muốn trở thành một người để yêu: 'Liệu em có muốn sống chung với anh không nhỉ'. Tâm hồn của Chí Phèo ngày càng được nâng cao. Nỗi buồn hoà quyện với niềm vui của Chí mỗi ngày càng tăng lên. Nhà văn đặc biệt chú ý miêu tả những biến thái, ngay cả những thay đổi nhỏ trong tâm trạng của nhân vật. Chỉ với việc Chí Phèo phát hiện ra bát cháo hành, chúng ta đã nhận ra khao khát sống của anh ta và khả năng xóa nhòa những kí ức đau buồn, những hành động liều lĩnh hàng ngày và mở ra hy vọng về một thế giới tốt đẹp hơn, thế giới của lòng tốt. Và cánh cửa của lòng tốt mở ra không có nghĩa là anh ta đã mất đi bản chất lòng tốt. Ước mơ về một cuộc sống bình dị đã trở lại với Chí Phèo. Thị Nở đã đưa anh ta ra khỏi một thế giới lộn xộn, đầy gai góc và mở ra một cái nhìn lạc quan đối với tâm hồn của Chí.
Nhưng sự xuất hiện của Thị Nở giống như một tia sáng thoáng qua và sau đó lại biến mất trong cuộc đời của Chí Phèo. Người phụ nữ ấy trở thành cách mà Nam Cao để lọt sáng ánh sáng tốt lành vào tâm hồn của Chí, tái tạo những phẩm chất tốt đẹp trong anh để nhấn mạnh thêm bi kịch của anh. Vì Chí 'không còn khả năng trở thành người tốt nữa'. Thị Nở, điểm tựa cuối cùng của anh ấy, đã từ bỏ anh ấy. Anh ta cảm thấy chìm đắm trong bi kịch của những ngày trước đó, những lần say liên tiếp, những hình ảnh cướp giật, những vết cắt ẩn sau vẻ ngoài hùng dũng, những lời lẽ thô tục và nỗi cô đơn kinh hoàng. Thị Nở không thể cứu vớt anh ta, mọi cánh cửa dẫn đến lòng tốt đều đóng lại. Anh ta muốn trở thành một tên cướp liều lĩnh, một tay sai cho Bá Kiến, một người không biết gì về cuộc sống bên ngoài. Anh ta mong muốn yên bình, ngồi giữa làng và không muốn biết đến tình yêu hay lối sống mới. Do đó, Chí Phèo 'càng uống rượu càng tỉnh táo'. Sự tỉnh táo của anh là sự tỉnh táo của một người muốn sống nhưng lại bất lực trước cuộc sống đó. Nỗi buồn của anh ta bây giờ nặng nề hơn nhiều so với nỗi buồn trước đây. Ai sẽ là người giải cứu anh ta khỏi vực sâu của tội lỗi, làm cho những vết thương trên khuôn mặt anh ta biến mất? Anh ta nhận ra một điều rõ ràng là mọi người không chấp nhận sự tồn tại của anh, vì vậy họ sẽ không chấp nhận lòng tốt trong anh. Cả làng Vũ Đại chỉ biết đến anh như một con quỷ, liệu có ai tin rằng anh ta muốn trở thành người bình thường? Xã hội kia, cả làng Vũ Đại có dễ chấp nhận anh không? Trước đây, để sống sót, anh ta phải mạo hiểm, nhưng giờ đây, sự hiền lành chắc chắn không phải là con đường giúp anh ta tồn tại. Đó là một qui luật tất yếu. Đây mới là bản chất đầy đủ, cao quý nhất và sâu sắc nhất của con người thực sự đã tồn tại mãi trong Chí. Người đó biết suy nghĩ, biết lựa chọn, và đặt ra những tình huống có thể xảy ra với anh ta khi mọi cánh cửa đều đã đóng lại.
Trong những dòng cuối cùng của Chí Phèo, ta chứng kiến sự phản ánh cao quý của khao khát trở thành một con người đích thực. 'Tôi muốn trở thành một con người lương thiện' đánh dấu sự thức tỉnh mạnh mẽ, đánh dấu bước tiến mới trong nhận thức của Chí. Nếu trước đó, anh ta chỉ có những giấc mơ về sự tốt lành khi tỉnh rượu, sau đó hiểu rõ ý nghĩa cuộc sống qua bát cháo hành của thị Nở, bây giờ anh ta đang lên tiếng yêu cầu quyền sống cho bản thân mình. Với việc ý thức rõ hơn về khao khát sống, Chí Phèo cũng nhận ra 'Tôi không thể trở thành người lương thiện nữa'. Xã hội không dành chỗ cho kẻ muốn đổi mới như anh ta. Anh ta đã bị cuốn vào vòng xoáy của lỗi lầm quá lớn, bị đẩy vào bóng tối mà ở đó, ngay cả lòng tốt cũng không thể cứu vớt anh ta. Những lời nói tất yếu của Chí Phèo không chỉ là lời khuyên dành cho cụ Bá Kiến, tiên chỉ làng Vũ Đại, mà còn là lời buộc tội chung đối với một xã hội tàn ác, làm chết chìm quyền sống của con người. Tiếng nói về lòng tốt không chỉ là khao khát cá nhân của Chí Phèo, nó còn là âm thanh cao cả nhất của những người nông dân từng bị áp bức, mất mát quyền tự chủ. Điều này có thể là giọng nói phát hiện lại và hỗ trợ những phẩm chất trong Chí, những người muốn thay đổi. Trong những từ của Chí Phèo, chất nhân bản của tác phẩm lộ rõ. Kết thúc cuộc đời một cách bi thảm, Nam Cao đã dành cho nhân vật một con đường thoát, nâng vai trò con người trong Chí lên một tầm cao mới, một con người đích thực. Mọi tình tiết nghệ thuật hầu như tập trung vào cái kết đó. Chí Phèo chết vì khao khát sự lương thiện, nhưng xã hội và mọi người không cho anh ta cơ hội. Chí Phèo chết với sự hiểu biết rõ ràng về bản thân, về sự lạnh lùng của mọi người đối với anh ta, về ước mơ về một cuộc sống đích thực. Cái chết là sự hối cải cuối cùng mà Chí có thể thực hiện trong cuộc đời đầy tội lỗi của mình. Chi tiết này không chỉ làm nổi bật giá trị thực tế mà còn làm đậm chất nhân bản.
Người ta thường nói rằng mỗi truyện ngắn đều có một mục tiêu, nhà văn chọn những yếu tố cần thiết để phục vụ mục tiêu đó. Có những đoạn, những đoạn văn mà ý định, tâm huyết của người viết rõ ràng hiện lên, thậm chí có thể thành định nghĩa, quan điểm. Mặc dù không mô tả rõ về chất nhân bản trong con người, nhưng kết thúc của Chí Phèo là một lời khẳng định về khao khát sống của con người. Tất cả chuẩn bị trước đó dường như chỉ chờ đến phút giây Chí Phèo bùng nổ, đòi hỏi lòng tốt. Chủ đề của truyện được nâng cao lên mức ý nghĩa nhân đạo cao cả. Chí Phèo đã nói lên những điều mà Nam Cao muốn truyền đạt và muốn mang đến cho mọi người.
Sau khi Chí Phèo kết thúc bằng hai câu nói đầy ý nghĩa, làm sáng tỏ chủ đề của tác phẩm. Hãy phân tích và chứng minh. bạn có thể tiếp cận Ý kiến rằng Chí Phèo tỉnh, không say. Hãy xác định ý kiến trên hoặc tìm hiểu thêm về Nỗi đau của người nông dân bị áp bức trước Cách mạng qua con người Chí Phèo trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao để củng cố kiến thức của mình.