Buzz
Đại dịch châu chấu với quy mô khổng lồ đã lan rộng tới nhiều quốc gia ở châu Phi và châu Á, đe dọa nguồn cung lương thực cho hàng triệu người.
Dù chỉ là một con châu chấu bé nhỏ, chỉ bằng một vài ngón tay, nhưng cũng không ít người trẻ thôn quê đã từng bắt chúng trong tuổi thơ, phải không?
Nhưng khi chúng tụ hợp thành đàn với hàng tỷ con, chúng trở thành mối đe dọa to lớn. Chúng có thể che phủ bầu trời, phá hoại ruộng lúa, gây ra cảnh tượng khó khăn cho cuộc sống của nông dân. Đó là thực tế xảy ra tại một số quốc gia ở châu Phi và châu Á từ tháng 1/2020, khi họ phải đối mặt với đợt bùng phát châu chấu kinh hoàng với hàng tỷ con.
Hình ảnh được ghi lại tại Pakistan
Covid-19, kết hợp với đại dịch châu chấu, đã đưa nhiều quốc gia vào tình trạng báo động, đe dọa gây ra khủng hoảng lương thực cho hàng triệu người. Nhưng cho đến thời điểm này, các nhà khoa học vẫn chưa hiểu rõ lý do tại sao lũ châu chấu có thể xuất hiện đồng loạt và gây ra những thảm họa như vậy.
Nhưng cuối cùng, mọi thứ đã được làm sáng tỏ. Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature, các chuyên gia đã phát hiện ra thứ khiến châu chấu bỏ lại lối sống cá nhân và bùng nổ cùng nhau. Đó chính là một loại pheromone (hormone điều chỉnh hành vi), được gọi là 4-vinylanisole (4VA).
4VA là loại pheromone của châu chấu, và phát hiện này mở ra tiềm năng để kiểm soát các đợt bùng phát như vậy. Có khả năng sử dụng 4VA để thu hút châu chấu trong một khu vực, sau đó tiêu diệt chúng bằng thuốc trừ sâu.
Chìa khóa để xử lý thảm họa
Trên toàn cầu, châu chấu di cư (migratory locust) là loài phổ biến nhất. Giống như các loài châu chấu khác, châu chấu di cư có thể phát triển theo 2 con đường: hoặc hoạt động độc lập, hoặc bùng nổ thành đàn lớn. Ngoài ra, chúng có thể chuyển từ hoạt động độc lập sang thành đàn bất kỳ lúc nào trong vòng đời của mình.
Các nhà khoa học đã lâu đã nghi ngờ rằng sự thay đổi này có liên quan đến một loại pheromone. Nhưng cho đến khi phát hiện 4VA, chúng ta chưa biết đó là chất hóa học nào.
'Nghiên cứu này đã phát hiện ra loại pheromone có trách nhiệm tập hợp châu chấu lại với nhau, biến chúng thành bầy đàn nguy hiểm,' - theo Leslie Vosshall, chuyên gia sinh học thần kinh.
Tác giả nghiên cứu nhận thấy 4VA có thể thu hút cả châu chấu đực và cái, không phân biệt tuổi. Khi đàn châu chấu dày đặc hơn, lượng 4VA cũng tăng cao. Đó là lý do các đàn châu chấu trở nên đông đúc hơn theo thời gian. Hơn nữa, khi có khoảng 4 - 5 con châu chấu tụ lại, chúng bắt đầu sản xuất 4VA.
Theo Vosshall, 4VA có mùi hơi ngọt hơn so với khả năng phát hiện mùi của con người.
Chiến lược 'đánh gục kẻ mạnh'
Theo Vosshall, thuốc trừ sâu hiện tại là biện pháp duy nhất hiệu quả để kiểm soát đại dịch châu chấu. Tuy nhiên, vấn đề về quy mô và số lượng không thể dự đoán của chúng sẽ khiến nông dân sử dụng quá nhiều thuốc, có thể gây thảm họa cho môi trường. Bởi vì các chất hóa học trong thuốc trừ sâu có thể gây hại cho các sinh vật khác, kể cả con người.
Tuy nhiên, với 4VA, chúng ta có một phương pháp hiệu quả hơn nhiều: sử dụng pheromone nhân tạo để thu hút châu chấu vào một cái bẫy, sau đó tiêu diệt chúng một cách dễ dàng.
Các nhà khoa học đã thử nghiệm thành công trên quy mô nhỏ với các bẫy chứa 4VA. Mỗi bẫy có thể thu hút hàng chục con châu chấu.
Một giải pháp khác là ngăn chặn châu chấu phát hiện 4VA. Châu chấu chủ yếu cảm nhận pheromone thông qua râu. Các nhà khoa học đã thử tạo ra vài con châu chấu có gene biến đổi với ít thụ thể cảm nhận hơn. Kết quả là, chúng ít bị thu hút bởi 4VA so với đồng loại tự nhiên.
Dựa trên kết quả này, các chuyên gia tin rằng một hóa chất 'chống VA' (anti-VA) có thể ngăn châu chấu tụ họp và gây ra thảm họa.
