1. Tổng quan về dịch tả lợn Châu Phi và ảnh hưởng đến sức khỏe con người
1.1. Dịch tả lợn Châu Phi
Dịch tả lợn Châu Phi là một loại bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, gây ra triệu chứng sốt xuất huyết. Bệnh lây lan rất nhanh và ảnh hưởng đến tất cả các loài lợn, gây tỷ lệ tử vong lên đến 100%. Virus này khá chịu đựng với môi trường, và mặc dù lợn có thể hồi phục từ bệnh nhưng vẫn có thể mang virus trong thời gian dài và trở thành nguồn lây nhiễm tiềm ẩn.
Con đường lây lan của virus dịch tả lợn Châu Phi
Virus dịch tả lợn Châu Phi có khả năng tồn tại trong môi trường có nhiệt độ thấp, có thể tồn tại trong thịt lợn sống hoặc trong môi trường có nhiệt độ không cao (trong khoảng 3 - 6 tháng), nhưng sẽ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 70 độ C. Tính năng này làm cho virus lây lan rất nhanh, gây ra các đợt dịch trên diện rộng và kéo dài, vì sức đề kháng của virus này khá cao.
Bệnh có thể lây nhiễm qua đường hô hấp, tiêu hóa, tiếp xúc với vật mang mầm bệnh thông qua cả đường trực tiếp và gián tiếp, như chuồng trại, lợn nhiễm bệnh, phương tiện vận chuyển,... Mặc dù dịch tả lợn Châu Phi không lây sang người, nhưng con người lại có thể là nguồn gây ra sự lây lan của bệnh.
1.2. Tác động của dịch tả Châu Phi đối với sức khỏe con người
Trước khi tìm hiểu liệu có vắc xin dịch tả lợn Châu Phi chưa, hãy hiểu về tác động của dịch bệnh này đối với sức khỏe của bạn. Tóm lại, dịch bệnh này không lây lan và không đe dọa trực tiếp đến sức khỏe con người.
Có điều đáng lưu ý là lợn mắc bệnh có nguy cơ mắc nhiều bệnh khác như tai xanh, thương hàn, cúm,... Những bệnh này đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khi tiêu thụ tiết canh hoặc thịt lợn mang mầm bệnh dịch tả lợn Châu Phi chưa được nấu chín thì chúng gây ra rối loạn tiêu hóa và các vấn đề sức khỏe khác.
Nguy hiểm nhất là nếu lợn mắc bệnh tai xanh thì vi khuẩn liên cầu gây bệnh sẽ tồn tại trong miệng và mũi lợn. Khi người có vết thương tiếp xúc với lợn mang mầm bệnh dịch tai xanh thì sẽ bị vi khuẩn liên cầu tấn công và gây bệnh. Triệu chứng nhiễm khuẩn tai xanh từ lợn bao gồm: sốt cao, buồn nôn, đau đầu, xuất huyết ở một số vùng trên cơ thể, thậm chí có thể gây nhiễm độc ở đường tiêu hóa và viêm màng não.
2. Liệu có vắc xin dịch tả lợn Châu Phi chưa?
Dịch tả lợn Châu Phi đã xuất hiện ở Việt Nam vào tháng 2/2019 và lan rộng khắp cả nước, gây thiệt hại nặng nề với hơn 6 triệu con lợn bị tiêu hủy và thiệt hại kinh tế lên tới 30.000 tỷ đồng. Hiện nay, dịch tả lợn Châu Phi vẫn còn tồn tại ở nhiều địa phương.
Có vắc xin phòng ngừa dịch tả lợn Châu Phi chưa?
Nếu vắc xin phòng ngừa chưa có, nguy cơ dịch tả lợn Châu Phi tiếp tục lây lan vẫn rất cao. Điều này làm cho nhiều người quan tâm về vấn đề việc đã có vắc xin dịch tả lợn Châu Phi chưa.
Sau khi các nhà khoa học Mỹ công bố thành công nghiên cứu về chủng virus nhược độc gây dịch tả lợn Châu Phi vào tháng 11/2019, lãnh đạo Bộ NN&PTNT nước ta đã tiến hành họp, gặp gỡ chuyên gia Mỹ và thảo luận về kế hoạch hợp tác nghiên cứu, sản xuất vắc xin phòng ngừa bệnh dịch tả.
Từ tháng 2/2020, nước ta bắt đầu nghiên cứu và sản xuất vắc xin phòng ngừa bệnh dịch tả lợn Châu Phi dưới sự hỗ trợ của chuyên gia Mỹ. Đến tháng 7/2020, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo nhập khẩu chủng virus nhược độc đã được gen chỉnh sửa để tiến hành nghiên cứu và sản xuất vắc xin. Vào tháng 9/2020, Công ty Navetco đã thực hiện 5 lần thử nghiệm tại phòng thí nghiệm.
Sau khi được các nhà khoa học độc lập đánh giá kỹ lưỡng, kết quả nghiên cứu và sản xuất vắc xin phòng dịch tả lợn Châu Phi của Công ty Navetco đã được chấp nhận. Kết quả này được công bố trên các tạp chí khoa học uy tín thế giới và Tạp chí Khoa học thú y Việt Nam. Tên vắc xin được công bố là NAVET-ASFVAC. Đến mốc này câu trả lời cho vấn đề đã có vắc xin dịch tả Châu Phi chưa là nước ta đã có vắc xin phòng bệnh.
Biện pháp phòng bệnh dịch tả Châu Phi khi vắc xin chưa được cấp phép
Ngày 17/5/2022, Viện Nghiên cứu Nông nghiệp của Mỹ đã chính thức gửi thư đến Cục Thú y Việt Nam xác nhận rằng vắc xin NAVET - ASFVAC đủ điều kiện an toàn và hiệu lực. Vào chiều 3/6/2022, Bộ NN&PTNT Việt Nam công bố kết quả thành công về nghiên cứu và sản xuất vắc xin dịch tả Châu Phi mang tên thương mại NAVET-ASFVAC.
Trước khi mở rộng thương mại trên toàn quốc, Cục Thú y và Bộ NN&PTNT nước ta đã chỉ đạo tiêm phòng giám sát vắc xin trong phạm vi hẹp với 600.000 liều trên đàn lợn từ 8 đến 10 tuần tuổi. Sau khi tiêm phòng, đàn lợn sẽ được theo dõi lâm sàng và ghi chép thông tin hàng ngày về tình trạng sức khỏe.
Về câu hỏi đã có vắc xin dịch tả Châu Phi chưa, câu trả lời là đã có nhưng vẫn chưa được sử dụng rộng rãi trên toàn quốc, chủ yếu chỉ áp dụng cho tiêm phòng giám sát. Hiện tại, vắc xin vẫn ở mức thử nghiệm và khảo nghiệm chứ không phải là vắc xin thương mại.
Tóm lại, hiện vẫn chưa có vắc xin phòng dịch tả Châu Phi trong khi bệnh vẫn lan rộng rất nhanh. Vì vậy, người chăn nuôi cần tự bảo vệ bằng biện pháp sinh học để giảm thiểu hậu quả từ dịch bệnh này. Dù không gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người nhưng lại ảnh hưởng gián tiếp, do đó mỗi cá nhân cần chú ý đảm bảo vệ sinh và chọn lựa thực phẩm an toàn.