Đã đến lúc chúng ta phải bắt đầu nghiêm túc với thanh niên bây giờ rồi, các bà các cô ạ!

'Sự kinh hoàng được gọi là 'thế hệ trẻ''

“Vào thời điểm đó, Millennials chủ yếu chỉ là những thanh thiếu niên hoặc vừa mới tốt nghiệp đại học” - Wolfe nhớ lại - “Họ được coi là thế hệ tồi tệ, hư hỏng, trống rỗng, lười biếng, tự cao tự đại và chỉ biết suy nghĩ về bản thân. Họ là nỗi ác mộng của mọi nhà tuyển dụng và quản lý. Lúc đó, chúng tôi chỉ tự hỏi: Phải làm gì với những đứa trẻ này đây?”

Và vào năm 2008, Wolfe đã xuất bản cuốn sách Geeks, Geezers, and Googlization (Tụi lập dị, hội cao tuổi và thói lạm dụng Google) để giải đáp những thắc mắc đó. Khi cuốn sách được xuất bản, ông đã 58 tuổi và hi vọng rằng đây sẽ là tài liệu giúp xóa bỏ sự chia rẽ trong môi trường làm việc đa thế hệ, giúp họ làm việc cùng nhau hiệu quả hơn. Chương 9 của cuốn sách này viết riêng cho những 'thế hệ ngu xuẩn' trong văn phòng với tựa đề đầy ấn tượng: 'Thế hệ ngu xuẩn nhất?'. Tác giả không ngần ngại chia sẻ:

“Dù chỉ trong vài thập kỷ, mọi thứ đã thay đổi đáng kể. Ngày xưa, một điểm kém chỉ là đủ để làm cho một sinh viên cảm thấy xấu hổ và khiến cả gia đình anh ta cảm thấy hối tiếc. Một lời quở trách từ sếp cũng đủ để khiến một nhân viên phải xấu hổ và hối tiếc”. Những điều đó giờ đã trở nên không thể tin nổi. Những đặc điểm cơ bản của thế hệ trước đã hoàn toàn biến mất trong thế hệ Millennials. Một nền tảng nào đó, đã đổ sụp. “Đây là thế hệ thích đọc blog hơn là sách vở. Họ thích theo dõi cập nhật từ bạn bè trên Facebook hơn là đọc những tin tức mới nhất trên báo chí. Kiến thức của họ về Warcraft có thể còn sâu sắc hơn cả kiến thức về Thế chiến thứ II”.

Quan điểm của Wolfe được hình thành từ những lời than phiền mà ông nghe và thấy trong suốt nhiều năm qua. Và ông không phải là người duy nhất có suy nghĩ như vậy. Năm 2017, người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng Joe Scarborough đã đăng một tweet với nội dung: 'Thanh niên thập niên 40 đã giải phóng châu Âu khỏi bàn tay của lũ phát xít và đánh bại đế quốc Nhật để giành lại tự do cho khu vực Thái Bình Dương. Còn ngày nay, họ chỉ biết ngồi nhà chơi game điện tử'.

Thượng nghị sĩ bang Nebraska - ông Ben Sasse đã từng chia sẻ quan điểm trên Thời báo New York: “Thế hệ trẻ ngày nay ít khi đụng đến những công việc khó khăn hoặc nặng nhọc, do đó họ thường thụ động khi phải đối mặt với những tình huống ngoài cuốn sách giáo khoa. Điều này làm nhiều giáo viên và quản sinh thấy rằng các sinh viên thường gặp khó khăn khi làm việc thêm”.

'Vòng lặp ngu xuẩn qua các thế hệ'

Hãy nhìn xung quanh và suy ngẫm. Tất cả những điều chúng ta biết, chúng ta tin tưởng, phụ thuộc vào, khao khát, hoặc yêu thích, có phải tất cả đều được tạo ra bởi thế hệ trước đó đã bị chê bai không? Nếu chúng ta thật sự tồi tệ, thế giới ngày nay đã không thể tồn tại. Con người sẽ đối diện với tàn tích của những ngôi đền và than thở. Thế nhưng, thay vào đó, chúng ta đã xây dựng nên một thế giới hiện đại. Cuộc sống thoải mái ngày nay là bằng chứng không thể chối cãi rằng Ira Wolfe, Joe Scarborough, Ben Sasse và hàng tỷ người đi trước đã không sai lầm. Họ đã làm đúng. Sai không chỗ nào.

Tuy nhiên, tại sao lại có người vẫn cứ lặp đi lặp lại những điều cũ rích ấy? Và vì sao con người không thể thoát khỏi vòng lặp bị coi thường, chỉ để trở nên già nua và tiếp tục bất mãn với những người được sinh ra sau này?

Lý do rất đơn giản: Bởi họ sợ.

Để hiểu rõ nguyên nhân, chúng ta cần nhìn vào vấn đề một cách toàn diện hơn. Điều này có nghĩa là không thể nhất quán với vài lời phê bình của một số người mà kết luận. Trong dòng lịch sử, những quan điểm của họ chỉ là một phần nhỏ trên cát bụi sa mạc.

Những lời phản đối về thế hệ trẻ đã tồn tại từ thời cổ đại nhất của loài người. Trong khoảng từ năm 600 đến 300 trước Công nguyên, người Hy Lạp cổ đã ghi lại lo ngại về trẻ em, cho rằng chúng đang trở nên bạo lực, chỉ biết phản kháng cha mẹ và tranh giành thứ món ngon nhất trên bàn ăn. Plautus - một nhà viết kịch La Mã cổ, thường viết về một cậu bé mê gái điếm trong các vở hài kịch của mình. “Trong những vở kịch đó, luôn có một cuộc đấu tranh giữa người cha về việc ngăn cấm hoặc thỏa hiệp với sự hủy hoại của con trai” - giáo sư sử học và kinh điển Richard Saller của Đại học Stanford đã phân tích.

Vào thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên, nhà văn, nhà hùng biện La Mã nổi tiếng Seneca “Già” đã viết: “Thanh niên trở nên lười biếng và trì trệ hơn. Tài năng của họ bị bỏ phí, và họ không có nghề nghiệp nào để dành hết sự nhiệt huyết của mình”.

Không chỉ ở châu Âu cổ đại, mà nhiều học giả từ khắp nơi trên thế giới - từ Anh đến châu Phi - cũng đã viết về sự phê phán đối với thanh niên. Các nhà văn thời Phục hưng đã chỉ trích thanh niên ồn ào, hát những bài hát tục tĩu trong các tình huống không thích hợp. Ở châu Phi trước thời kỳ thuộc địa, thanh niên không được coi là trưởng thành nếu họ chưa trải qua nghi lễ trưởng thành, và thậm chí sau đó cũng chỉ được tôn trọng khi trở thành cha mẹ.

Chủ tịch Mao Trạch Đông đã khởi xướng Cách mạng Văn hóa, với lý do lo ngại rằng thanh niên sẽ trở nên quá ‘yếu đuối’ nếu thiếu kinh nghiệm cách mạng so với những người đi trước.

Nhiều người cao tuổi cho rằng tư duy thiếu quyết đoán của thanh niên ngày nay (hoặc ở góc độ khác, sự độc lập của họ trong việc làm những gì mình muốn) là một mất mát thực sự. Điều này có thể thấy qua sự giảm năng suất làm việc, khi thanh niên không còn làm việc chăm chỉ như trước. Cũng có thể thấy qua thay đổi trong ngôn ngữ, theo nhà sư Yoshida Kenkou người Nhật từ thế kỷ XIV. Ông viết: “Ngôn ngữ đang trở nên nghèo nàn và thô tục hơn. Ngày xưa, mọi người sẽ nói: ‘Nâng lên cây đèn’ hoặc ‘Tắt bóng đi’, nhưng bây giờ chỉ là ‘Nâng lên’ và ‘Tắt đi’”. Đối với nhà văn Anna A. Rogers, điều này cũng ảnh hưởng đến hôn nhân: “Có nhiều mối quan hệ đẹp nhưng lại tan vỡ sớm. Lý do là vì thanh niên ngày nay quá chú trọng vào bản thân. Đối với họ, tự thỏa mãn là quan trọng nhất”.

'   Thế hệ trẻ: Áp lực kỳ vọng và sự từ chối vị thế   '

Vào năm 1980, khi Gregg mới ngoài hai mươi, ông đã cảm thấy điều gì đó không ổn. Theo ông, thế hệ trẻ ngày nay đã tự tách biệt khỏi thực tế, xây dựng một bức tường ngăn cách với các giá trị thực sự. Gregg thể hiện suy nghĩ này qua bài viết “Nỗi sợ thành công” trên tờ báo Washington với nội dung phê phán một phần của thanh niên chỉ thích những công việc nhàm chán và dễ dàng, tự làm tổn thương bản thân mình, thậm chí không muốn tham gia bầu cử vì sợ áp lực. Thế hệ trẻ này “tin rằng sự thành công là ngu xuẩn, lo sợ rằng thành tựu sẽ tạo ra áp lực, đòi hỏi họ phải cố gắng hơn nữa”.

Vì sao Gregg phải cảm thấy phiền lòng khi còn trẻ? Có ít nhất một lý do: Thế hệ trước của ông. “Thế hệ của chúng tôi đã nghe điều này nhiều lần: ‘Những người nổi tiếng nhất là những người chiến thắng trong Thế chiến II, và vượt qua cuộc khủng hoảng lớn’” - Gregg Easterbrook nói, 38 năm sau khi viết bài của mình vào năm 1980. “Và bạn có thể tự hỏi, điều đó là thành công lớn đấy. Nhưng với những người trẻ như chúng tôi, liệu đã làm được gì hơn không? Bạn thấy quan điểm như vậy lặp lại trong lịch sử. Rằng người trẻ sợ hãi, họ không thể sánh kịp với người đi trước”.

Thế nhưng khi bạn trò chuyện với một người trẻ trong thế hệ Millennials hoặc thậm chí là Thế hệ Z, bạn sẽ thấy chu trình này sắp tái diễn trong một vòng lặp mới. “Ngày nay, mọi người liên tục cố gắng, lên kế hoạch cho những việc tiếp theo. Kiểm tra điều này, theo dõi điều kia. Đó là một chu trình ồn ào, không chắc chắn” - Jace Norman, ngôi sao 18 tuổi của đài Nickoledeon đã chia sẻ với tôi. Nhiều người đồng trang lứa với cậu cũng có quan điểm tương tự. Theo họ, người trẻ ngày nay đang bị quá nhiều ảnh hưởng từ thiết bị công nghệ và dần trở thành nô lệ của những thứ phù phiếm.

Cách mà các bạn trẻ giao tiếp ngày nay thật kỳ lạ. Họ có vẻ không chia sẻ về trải nghiệm cá nhân mà thường phản đối quan điểm của người khác. “Trong thời đại này” - Norman nói như vậy. Nhưng cậu ấy đang so sánh với thời kỳ nào chứ? Một thời kỳ mà người trẻ không thể nhìn thấy bản thân mình. Một thời kỳ không hề tồn tại.

Chúng ta, người lớn, thực sự là những sinh vật đáng sợ. Chúng ta đưa cả một thế hệ trẻ vào thế giới này, bằng sự non nớt và thiếu sót, khiến chúng chỉ biết than thở và chỉ trích những người đồng trang lứa. Chúng ta thúc đẩy chúng tiến về phía trước nhưng luôn than thở rằng những điều tuyệt vời nhất đã qua đi và không bao giờ quay lại.

Và lý do chúng ta làm như vậy là gì?

Một lần nữa, nỗi sợ hãi đã áp đặt lên chúng ta tất cả.

'   Những người già cỏn con và nỗi lo sợ bị loại bỏ   '

Trong thời Trung Cổ, đất đai đối với người Anglo-Saxon có ý nghĩa quan trọng. Giáo sư Andrew Rabin - một chuyên gia nghiên cứu về luật pháp và văn chương Trung Cổ - đã cho biết: Mọi quy định pháp lý thời đó đều xoay quanh đất đai. Sở hữu đất đai không chỉ giúp củng cố địa vị xã hội mà còn cung cấp chu cấp cho gia đình. Cuộc sống và tự do của mỗi người đều phụ thuộc vào mảnh đất của họ. Từ góc độ pháp lý, mục đích chính của mỗi gia đình là duy trì đất đai của tổ tiên. Và ngay cả những ông bà cũng đã dự đoán rằng xã hội sẽ tiếp tục theo đuổi lối sống gia trưởng như thế. Rằng những đứa con sau này sẽ trưởng thành và trở thành chủ sở hữu của những mảnh đất quý giá đó.

Cuộc sống không bao giờ đọng lại ở một chỗ. Có những người con tiếp tục theo đuổi truyền thống của gia đình, trong khi những người khác phải đối mặt với số phận đắng cay như Edwin, một người trẻ sống từ năm 916 đến 935. Sau khi cha của Edwin qua đời, anh bất đồng với mẹ vì bà không chịu chia sẻ miếng đất cho anh. Giống như nhiều thanh niên khác, Edwin đưa mẹ ra tòa.

Hành động này gây ra chuỗi sự kiện căng thẳng, giống như một cuộc chiến tranh quyền lực với sự hiện diện của những tên tuổi lớn. Thẩm phán Thurkil the White quyết định tiến hành lấy lời khai của bà mẹ (tên không rõ) một cách riêng biệt. Bà này sau đó yêu cầu vợ của thẩm phán, Leofflaed. Trong sự hiện diện của bà, bà mẹ thề rằng miếng đất thuộc về bà và phủ nhận quyền sở hữu của Edwin. Đáng ngạc nhiên, biên bản ghi lại rằng: Sau khi bà qua đời, miếng đất sẽ thuộc về vợ chồng thẩm phán Thurkil. Vụ án kết thúc nhanh chóng theo ý muốn của mẹ, và Edwin sẽ không bao giờ có cơ hội lấy lại miếng đất của mình.

Câu chuyện này khiến người ta suy ngẫm về đạo đức, quyền lực và tiền bạc. Nhưng Rabin cho rằng nó còn mang ý nghĩa sâu sắc hơn. Khi tìm hiểu về các cuộc tranh chấp đất đai, ông nhận ra một tình huống phổ biến: Cha mẹ không muốn để lại đất đai cho con cái vì điều đó có nghĩa là họ phải từ bỏ quyền lực. Tài sản không thể sở hữu bởi cả hai. Hoặc cha mẹ, hoặc con cái sẽ sở hữu. Nếu con cái có thể chứng minh được khả năng quản lý đất đai, thì cha mẹ sẽ trở thành những người không cần thiết trong gia đình.

“Những đứa trẻ nhắc nhở chúng ta rằng không có gì là mãi mãi, đúng không? Khi bạn có con, bạn phải chuẩn bị cho việc bị thay thế, sớm hay muộn. Và khi bạn chê bai, khiến con cảm thấy không giỏi, không xứng đáng bằng những người khác, bạn đang tự an ủi mình. Rằng đứa trẻ không thể bằng bạn. Rằng bạn là độc nhất, và không thể thay thế” - Rabin nói.

'   Một tinh thần mới, để đón nhận tương lai cùng nhau   '

Nhưng khi họ dần trưởng thành và bước ra thế giới, chúng ta nhận ra rằng mình đang mơ mộng. Họ không phải là chúng ta. Họ là bản thân họ. Độc đáo. Riêng biệt. Không thể thay thế. Họ có lý tưởng và cách sống riêng của họ. Họ hào hứng với tương lai hơn là lạc lõng trong quá khứ. Họ sẽ nhớ về nguồn gốc, nhưng không thể biết hết những người trong gia phả của họ. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc một ngày nào đó, con cháu của họ cũng sẽ không thể nhớ được chúng ta là ai. Chúng ta sẽ trôi vào quên lãng, không ai nhớ đến, và những gì chúng ta để lại cho thế hệ sau cũng chỉ như một hạt cát giữa dòng chảy vô tận này.

Vì không thể chấp nhận sự thực đó, chúng ta đổ lỗi lên những đứa trẻ vô tội. Chu kỳ sẽ tiếp tục, cho đến khi chúng ta gặp phải một khoảnh khắc đột ngột (thỉnh thoảng). Những người lớn sẽ từ bỏ việc bảo vệ giá trị của bản thân, dừng lại và nhìn nhận cuộc sống một cách sáng suốt hơn.

Và Easterbrook đã làm điều đó. Ở tuổi 65, anh tự đánh giá thế hệ của mình là “tương đối thành công”. Mặc dù không đại diện cho quan điểm của nhóm khác, sự thay đổi của anh đã đóng góp vào sự công bằng hơn trong thế giới này.

Wolfe, chuyên gia bảo thủ được đề cập ở đầu bài, đã thực hiện điều tương tự. Tác giả của Geeks, Geezers, and Googlization đã quyết định gần gũi hơn với người trẻ. Điều đó đã thay đổi hoàn toàn quan điểm của ông.

Mọi thứ diễn ra chậm chạp. Dù những nhà quản lý nói rằng thế hệ Millennials là nỗi ác mộng của họ, nhưng họ vẫn lắng nghe họ nói chuyện ở mọi nhà hàng hoặc quán bar họ đến. Những thanh niên mà họ cho là ngu xuẩn và lười biếng đang thảo luận về các công ty khởi nghiệp của họ, về ba công việc mà họ đang làm đồng thời, về những bằng cấp mà họ đang theo đuổi…  Họ tràn đầy năng lượng và hi vọng, dù bước vào thế giới trong thời kỳ suy thoái kinh tế toàn cầu. Hình ảnh của họ làm nhớ đến thế hệ baby-boomer của chính mình, cũng là những người phải đối mặt với nhiều nghi ngờ từ xã hội. “À, có vẻ như mọi thứ không khác gì. Chúng tôi cũng là thế hệ lười biếng, tự phụ, kiêu căng, lộn xộn và thích lý tưởng hóa mọi thứ”.

Và Wolfe dần có những suy nghĩ tích cực hơn. Ông tự châm chọc mình là “người thích chê bai thanh niên mới hồi phục” và thuyết phục khách hàng của mình thuê những người trẻ đầy tiềm năng. Nếu họ gặp phải những kẻ lười biếng, thì đơn giản là họ không thực hiện công việc tuyển dụng tốt. “Mỗi thế hệ đều có người tốt và người xấu” - Ông kết luận.

Tìm kiếm những người tốt bụng, ông sẽ nói. Không khó tìm, thế giới này có rất nhiều người như vậy.  

Theo Medium

Vân Anh (dịch)

Chú thích:

Thế hệ Millennials: Những người sinh ra từ đầu những năm 80 đến giữa thập niên 90 hoặc đầu 2000, tùy theo quan điểm.

Thế hệ Z: Những người sinh ra từ giữa những năm 90 đến giữa những năm 2000, là thế hệ kế tiếp sau Millennials.