Buzz
Mỗi quốc gia có một văn hóa và phong cách làm việc riêng. 996 là thuật ngữ chỉ văn hóa làm việc của người Trung Quốc, được xem là một văn hóa làm việc khắc nghiệt. Hãy khám phá ưu nhược điểm của văn hóa này qua bài viết dưới đây.
Giải thích 996 là gì?
Tiêu chuẩn 996 đề cập đến việc làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày mỗi tuần. Mặc dù không tuân thủ quy định pháp luật, nhưng văn hóa này vẫn rất phổ biến ở Trung Quốc ngày nay.
Xem thêm >> Văn hóa công sở là gì? Các nét đặc trưng của văn hóa công sở trên thế giới
Văn hoá làm việc 996 có khắc nghiệt như thế nào?
Chỉ cần nhìn vào thời gian làm việc của chế độ 996 là đã thấy sự khắc nghiệt về mặt thời gian như thế nào. Hậu quả của điều này là bao nhiêu người bị kiệt sức và áp lực với chế độ làm việc này. Sự khắc nghiệt này đã thể hiện qua nhiều tình huống thực tế như:
Vào tháng 12 năm 2020, một nhân viên 22 tuổi tại tập đoàn thương mại điện tử Pinduoduo ở Trung Quốc đã gục ngã khi đang đi bộ về nhà cùng đồng nghiệp vào khoảng 1h30 sáng và sau đó qua đời chỉ sau sáu giờ.
Vào tháng 1 năm năm ngoái, một video lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội Trung Quốc. Một tài xế giao hàng 45 tuổi đã đổ xăng và tự thiêu bên ngoài một trạm phân phối cho Element ở Thái Châu, sau khi hét lên rằng anh ta đã quá kiệt sức vì kiếm tiền. Một vụ tương tự xảy ra với một tài xế giao hàng 43 tuổi đã gục ngã khi đang làm việc và qua đời khi đang giao đồ ăn cho Element.
Vào tháng 1 năm năm ngoái, Trung Quốc lại chấn động khi một nhân viên khác, tên Tan, tự tử sau khi nghỉ việc ở một công ty và trở về quê nhà. Anh đã làm việc với công ty này được khoảng sáu tháng.
Người trong giới văn phòng nghĩ gì về 996?
Có nhiều người ở Trung Quốc đã lên tiếng phản đối văn hoá làm việc 996 trong một thời gian dài. Có các chiến dịch và hoạt động nhằm phản đối văn hoá làm việc này.
Năm 2019, một chiến dịch trực tuyến đã triển khai nhằm nâng cao nhận thức về vấn đề này, với nỗ lực giảm áp lực cho nhân viên. Tòa án tối cao của Trung Quốc đã xem '996' là bất hợp pháp trong một phán quyết quan trọng vào tháng 8 năm đó. Tòa án cũng nhấn mạnh rằng 'tuân thủ hệ thống giờ làm việc quốc gia là nghĩa vụ pháp lý của người sử dụng lao động' và người lao động xứng đáng có quyền 'nghỉ ngơi'.
Sau sự đàn áp của chính phủ, các cuộc biểu tình tăng cao đối với các công ty công nghệ như Alibaba đã tiết lộ văn hóa làm việc khắc nghiệt 996. Tuy nhiên, vào tháng 4 năm 2019, Jack Ma - Giám đốc điều hành của Alibaba, bảo vệ văn hoá làm việc này và gọi nó là một 'phước lành'. Quan điểm của ông nhận được sự ủng hộ từ Richard Liu, giám đốc của JD.com, người đã gọi những người phản đối 996 là 'những kẻ lười biếng'.
Mặc dù một số công ty, bao gồm cả ByteDance - chủ sở hữu của TikTok, đã giảm thời gian làm thêm vào cuối tuần, vấn đề vẫn là mối quan tâm lớn đối với hầu hết nhân viên công nghệ Trung Quốc và các ngành khác như bất động sản, tài chính. Họ tham gia kêu gọi thay đổi văn hoá làm việc 996.
Ưu và nhược điểm của văn hoá làm việc 996
Mặc dù văn hoá làm việc 996 gây áp lực và có thể làm suy sụp nhân viên Trung Quốc, nhưng vẫn tồn tại do một số ưu điểm nhất định. Tuy nhiên, nhược điểm của nó cũng rất nghiêm trọng.
Ưu điểm
- Cạnh tranh: Trong một môi trường cạnh tranh, làm việc chăm chỉ và hy sinh thời gian cá nhân cho công việc có thể mang lại lợi thế cho nhân viên, giúp họ được đánh giá cao về tinh thần cống hiến và tạo ra cơ hội thăng tiến trong công việc.
- Lương thưởng: Làm thêm giờ có thể mang lại tiền tăng ca hấp dẫn, giúp thu nhập cuối tháng luôn cao. Vấn đề kinh tế là một trong những lý do khiến văn hoá làm việc 996 vẫn tồn tại lâu dài.
Nhược điểm (hạn chế)
Như đã thấy qua khái niệm về văn hoá 996 là gì và sự khắc nghiệt của nó, chúng ta có thể nhận thấy rất nhiều hạn chế của chế độ làm việc 996. Điều này đã khiến nó bị cấm theo quy định pháp luật Trung Quốc. Cụ thể như sau:
- Thiếu sự gắn bó của nhân tài: Văn hoá làm việc 996 đã tạo ra một môi trường làm việc không lành mạnh, khiến cho nhân viên không có thời gian cho bản thân. Điều này làm giảm nhiệt huyết cống hiến và khiến họ xa lánh công ty, tìm kiếm cơ hội mới.
- Bão hòa năng suất: Việc tăng ca có thể tăng hiệu suất công việc, nhưng khi đạt đến mức bão hòa, hiệu suất sẽ giảm dần. Khi làm việc quá căng thẳng, sự cố và sai sót trong công việc càng xảy ra nhiều hơn.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe: Văn hoá làm việc 996 gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, khiến người lao động thiếu ngủ, mệt mỏi, gặp nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm như đột quỵ, suy nhược cơ thể, tinh thần không ổn định.
- Giảm khả năng sáng tạo và tập trung: Việc nghỉ ngơi hợp lý là quan trọng để cải thiện khả năng tập trung. Thiếu ngủ và thiếu thời gian cho bản thân khiến khả năng tập trung giảm, ảnh hưởng đến sáng tạo trong công việc.
Tương lai của văn hoá 996 sẽ ra sao?
Một câu hỏi mà nhiều người quan tâm là liệu kiểu văn hoá làm việc 996 của Trung Quốc sẽ thay đổi hay không và điều này sẽ diễn ra như thế nào?
Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, nhiều hình thức làm việc linh hoạt được áp dụng để phản ánh thực tế. Điều này thúc đẩy các công ty xem xét các phương án làm việc khác nhau để phù hợp với hoàn cảnh. Các phương thức mới giúp nhân viên tự chủ hơn trong công việc và tăng hiệu suất làm việc.
Năm 2021, tòa án tối cao và Bộ lao động Trung Quốc đã tuyên bố rằng làm việc theo lịch 996 là hoàn toàn bất hợp pháp. Điều này dẫn đến hàng chục vụ kiện liên quan đến bóc lột lao động và người lao động đã chiến thắng. Tuy luật lao động của Trung Quốc đã cấm làm thêm giờ quá mức từ trước khi 996 trở thành một thuật ngữ, nhưng nó chưa được thực hiện một cách nghiêm túc.
Tháng 3 năm 2022, chính phủ Trung Quốc đưa ra sáng kiến chưa từng có nhằm hạn chế văn hoá làm việc 996. Bộ an sinh xã hội Bắc Kinh đang tiến hành điều tra để kiểm tra việc tuân thủ luật lao động trong thời gian hai tháng. Các tỉnh và thành phố khác cũng thực hiện điều này. Các công ty công nghệ là trung tâm của cuộc điều tra, và chính quyền địa phương cam kết sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt đối với vi phạm.
Như vậy, chúng ta đã hiểu rõ hơn về thuật ngữ văn hoá làm việc 996 là gì và lợi ích cũng như hậu quả của nó. Điều này giúp ta có cái nhìn toàn diện hơn về văn hoá làm việc của Trung Quốc và có thêm cơ sở để so sánh với văn hoá làm việc ở nơi mình đang làm việc.
— HR Insider —
Mytour – Trang web tuyển dụng trực tuyến hàng đầu Việt Nam
