Đặc sản biển

Đặc sản biển hay đồ biển với nghĩa rộng, thủy hải sản là bất kỳ sinh vật biển nào được dùng làm thực phẩm cho con người. Hải sản bao gồm các loại cá biển, động vật thân mềm (bạch tuộc, mực, tôm, nghêu, sò, ốc, hến, hàu...), động vật giáp xác (tôm, cua và tôm hùm), động vật da gai (nhím biển). Ngoài ra, các thực vật biển ăn được, chẳng hạn như một số loài rong biển và vi tảo. Hải sản được tiêu thụ rộng rãi trên thế giới, đặc biệt là ở châu Á. Tại Bắc Mỹ, dù không phổ biến như ở Vương quốc Anh, hải sản vẫn được sử dụng rộng rãi. Việc khai thác hải sản tự nhiên thông qua hoạt động đánh bắt cá và nuôi trồng thủy sản.

Giá trị của hải sản

Hải sản là nguồn cung cấp protein quan trọng trong khẩu phần ăn trên toàn thế giới, đặc biệt là ở các vùng ven biển. Hải sản không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn giá trị dinh dưỡng cao. Nhiều loại hải sản được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn và bổ dưỡng.

Hải sản có thể giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch. Tuy nhiên, hàm lượng cholesterol trong trứng tôm, cua và các loại hải sản có vỏ cứng khá cao, ăn nhiều có thể làm tăng cholesterol trong cơ thể. Các loại hải sản như cá, tôm, cua, nghêu, sò huyết... có hàm lượng đạm cao. Nếu ăn kèm với bia thì có hại vì bia cản trở quá trình bài tiết đạm thừa ra khỏi cơ thể.

Chất đạm trong hải sản chứa nhiều purin và axit glycoisides, dễ kết hợp với vitamin B1 trong bia tạo thành hợp chất khó thải loại khỏi cơ thể. Lượng đạm thừa sẽ đọng lại trong các khớp xương và mô cơ, gây sưng đau khớp và cơ. Tình trạng này nếu kéo dài có thể gây bệnh gút, hậu quả nặng nề của rối loạn chuyển hóa đạm.

Chế biến món ăn

Hải sản là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Do hải sản có mùi tanh, việc quan trọng nhất khi chế biến là khử mùi tanh. Tùy vào từng loại hải sản mà bạn sẽ lựa chọn phương pháp chế biến phù hợp. Cụ thể như sau:

Nướng vỉ: phương pháp này áp dụng cho mọi loại hải sản. Tuy nhiên, kỹ thuật nướng khác nhau tùy vào loại hải sản. Đối với cá nhỏ, ít thịt, mình mỏng như cá chỉ vàng hoặc cá bơn, nên cuộn trong giấy bạc trước khi nướng để không bị vỡ. Nguyên tắc này cũng áp dụng cho tôm hoặc sò điệp vì chúng có thể lọt qua khe vỉ nướng. Nướng vỉ đặc biệt thích hợp với miếng thịt dày và thịt phi lê của cá lớn như cá hồi, cá kiếm.

Rang: Rang tạo lớp vỏ giòn bên ngoài trong khi giữ được độ ẩm cho thịt, đặc biệt quan trọng với hải sản cần nấu nhanh như sò, điệp, vốn dễ bị dai nếu đun quá lâu. Cách này cũng phù hợp với thịt phi lê cần lớp vỏ vàng giòn. Phương pháp rang đơn giản, chỉ cần đun nóng chảo rồi cho hải sản vào. Điều chỉnh nhiệt độ và lật đều tay để món ăn không bị cháy.

Kho, rim: Món kho, rim cần thêm gia vị như dầu ăn, nước dùng, bơ, gia vị, hương liệu… Phương pháp này phù hợp với cá có thịt chắc và cứng, giúp món ăn mềm và thơm ngon hơn. Những loại cá nhiều thịt như cá hồi, cá bơn rất thích hợp để kho hay rim.

Nướng hoặc quay lò: Đây là cách nấu đơn giản và tiện lợi cho các món cá, từ phi lê, thái khúc cho đến nguyên con. Bọc toàn bộ phần hải sản trong giấy bạc cùng với gia vị, thảo dược để giữ ẩm. Với cá nhiều dầu như cá hồi hoặc cá thu, không cần giấy bạc vì thịt vẫn ẩm sau khi nướng. Khi nướng cá nguyên con, có thể thêm khoai tây, cà rốt, hành để trang trí hoặc nhồi vào bụng cá, tương tự như khi nướng gia cầm.

Chiên giòn: Nếu có đủ dụng cụ, hãy chiên giòn hải sản. Chọn loại bột chiên phù hợp, hương vị nhẹ nhàng, không đậm đà, không quá nhiều gia vị. Thái hải sản thành miếng nhỏ và mỏng để chín đều trước khi lớp bột bên ngoài cháy. Các loại hải sản có vỏ như tôm, sò, điệp và trai cũng rất phù hợp cho món chiên giòn.

Ở Việt Nam, nguồn lợi hải sản rất phong phú, ngoài cá biển còn có nhiều đặc sản có giá trị kinh tế cao như tôm, cua, mực, hải sâm. Cá ngừ đại dương là một trong ba mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Tuy nhiên, một số loại hải sản vẫn được nhập khẩu từ Trung Quốc.

Rủi ro

Những người thích ăn hải sản sống hoặc tái cần lưu ý về các nguy cơ sức khỏe như nhiễm trực khuẩn thương hàn, lỵ, tả. Tôm sống có thể mang ấu trùng sán lá phổi. Các loại hải sản như bạch tuộc, sò, ốc, sam, cá nóc, cá nhồng, cá đối... có thể gây ngộ độc thực phẩm khi ăn sống. Chất đạm trong hải sản chứa histidin, khi ăn vào sẽ chuyển thành histamin. Hải sản sống vùng biển gần bờ dễ nhiễm độc chất, kim loại nặng từ công nghiệp, sông ngòi, dẫn đến ngộ độc. Hải sản còn chứa nhiều vi sinh vật cộng sinh, khi ăn sống dễ gây ngộ độc.

Ghi chú