Đặc sản là các sản phẩm, hàng hóa mang tính đặc thù, thường là nông sản, xuất xứ từ những vùng miền cụ thể, tạo nên nét đặc trưng riêng. Chúng không nhất thiết phải được ra đời đầu tiên tại địa phương đó nhưng thường có chất lượng cao hơn và được coi là truyền thống.
Khái niệm
Trong tiếng Việt, 'đặc sản' thường đề cập đến ẩm thực đặc trưng của một địa phương, thường là món ăn, thức uống, nguyên liệu, gia vị mang tính đặc thù. Đặc sản thường được dùng làm quà biếu và có ý nghĩa trong du lịch. Ở phương Tây, 'local food' là một phần của kinh tế địa phương và thường được ưu đãi mua hàng nội địa. Đặc sản không chỉ là khái niệm địa lý dù chứa chỉ dẫn địa lý về nơi xuất xứ.
Trong ẩm thực, đặc sản có thể là món ăn, thức uống nổi tiếng toàn cầu hoặc món ăn gia truyền, độc đáo như món ăn từ côn trùng, sâu bọ, ấu trùng, hoặc những phần nội tạng chế biến theo phương pháp đặc biệt.
Các loại đặc sản nổi bật
Các đặc sản nổi tiếng trên thế giới từ nhiều quốc gia khác nhau như:
- Cà ri và sa tế của Ấn Độ
- Mía và xì gà La Habana của Cuba
- Hủ tiếu Nam Vang từ Campuchia
- Kim chi của Hàn Quốc
- Spaghetti của Ý
- Bánh mì Pháp và bánh sừng bò
- Há cảo, sủi cảo, hoành thánh của Trung Hoa
- Xúc xích bratwurst của Đức
- Kumis của Mông Cổ
- Sushi và rượu sake của Nhật Bản
- Tom yum của Thái Lan
- Sa lát Nga
- Dầu ô liu vùng Địa Trung Hải
- Tóp mỡ và bo bo ở Việt Nam
- Nhãn lồng Hưng Yên
- Bánh đậu xanh Hải Dương
- Cốm làng Vòng
- Phở Hà Nội
- Bún bò Huế
- Hủ tiếu Mỹ Tho
- Mỳ Quảng
- Muối tôm và bánh canh Trảng Bàng
- Tôm khô đất, khô cá sặc bổi, khô cá lóc đồng ở Cà Mau
- Nước mắm Phú Quốc (đặc biệt là nước mắm nhĩ) từ đảo Phú Quốc
- Nước mắm Phan Thiết, mực một nắng ở Phan Thiết
- Trà xanh (trà móc câu) từ Thái Nguyên
- Kẹo dừa, đặc sản từ xứ dừa Bến Tre
- Bánh hỏi từ Bình Định
- Bánh mì Sài Gòn và hủ tiếu gõ ở TP. Hồ Chí Minh
- Mực một nắng ở Bình Thuận
- Rượu cần từ Tây Nguyên, cà phê ở Ban Mê Thuột
- Mứt hạt bàng từ Côn Đảo
- Nem chua Thanh Hóa
- Nem chua Lai Vung từ Đồng Tháp
- Bánh cuốn thịt nướng ở Hà Nam
- Chả cá Lã Vọng ở Hà Nội
- Bánh cuốn Thanh Trì từ Thanh Trì, Hà Nội
- Kẹo cu đơ ở Hà Tĩnh
- Bánh đa cua và chả chìa ở Hải Phòng
- Gạo nàng thơm chợ Đào, rượu đế Gò Đen từ Long An
- Mực nhảy ở Cửa Lò, Nghệ An
- Bánh gai ở Nam Định
- Dê núi Ninh Bình ở Ninh Bình
- Kẹo mạch nha và đường phổ ở Quảng Ngãi
- Thịt lợn Móng Cái từ Quảng Ninh
- Bánh pía ở Sóc Trăng
- Rượu Kim Long từ Quảng Trị
- Bò sữa ở Mộc Châu, Sơn La
- Chả chìa và bánh mì cay ở Hải Phòng
- Bê thui Cầu Mống từ Quảng Nam
- Bò tơ Củ Chi
- Cà phê chồn Đắk Lắk
- McWilliams, James. Just Food: Where Locavores Get It Wrong and How We Can Truly Eat Responsibly. New York: Little, Brown and Company, 2010.
- Wilk, Richard, ed. Fast Food/Slow Food: The Cultural Economy of the Global Food System. Walnut Creek: Altamira Press, 2006.
- Stănescu, Vasille. 'Green Eggs and Ham? The Myth of Sustainable Meat and the Danger of the Local - ngày 10 tháng 12 năm 2010.' Green Eggs and Ham? The Myth of Sustainable Meat and the Danger of the Local. N.p., n.d. Web. 11 Feb. 2013.
- Raloff, Janet. 'AAAS: Climate-friendly Dining... Meats | Environment | Science News.'AAAS: Climate-friendly Dining... Meats | Environment | Science News. N.p., n.d. Web. 11 Feb. 2013.
- Christopher L. Weber and H. Scott Matthews, 'Food-Miles and the Relative Climate Impacts of Food Choices in the United States ' Environ. Sci. Technol., 42, no.10 (2008): 3508.
- Caroline Saunders, Andrew Barber, and Greg Taylor, 'Food Miles – Comparative Energy/Emissions Performance of New Zealand’s Agriculture Industry' Research Report No. 285 Lincoln University, New Zealand, July 2007. 9
- Đặc sản Thái Bình
- Ẩm thực
- Ẩm thực Việt Nam