Buzz
CƠN “ĐẠI DỊCH” CỦA HIỆN THỰC CON NGƯỜI
Một lần, giữa những đêm tăm tối của cuộc sống, ta nhận ra rằng bản thân mình thật trống vắng và không ý nghĩa. Cảm giác như ta không thuộc về đây, nơi không dành cho ta. Cảm giác như ta đã lạc lối sau những nỗ lực không ngừng về phía trước. Đôi khi, ta nhận ra mình chỉ là một cờ trên bàn cờ số phận, sống theo ý muốn của người khác, bị cuốn vào những biến cố của thời đại. Đã bao năm qua, ta cứ trôi theo dòng cuộc sống mà chẳng dám dừng lại để tự hỏi: Tôi yêu thích những gì mình đang có không? Tôi có hạnh phúc không?
Một bóng tối bao phủ hiện thực con người...
Thực sự, khoảnh khắc đáng sợ nhất là khi ta không biết mình tồn tại để làm gì? Liệu tôi còn là chính tôi không? Khi ta đối mặt với những câu hỏi đó, ta bị lạc vào một 'đại dịch' được gọi là 'Khủng hoảng Hiện Thực' (Existential Crisis). Năm 1970, bác sĩ người Đức Erik Erikson đã nghiên cứu về nó dưới góc nhìn tâm lý học và đặt cho nó tên khác là 'Khủng hoảng Danh Tính'. Nói cách khác, trong cơn khủng hoảng đó 'Tôi không còn là tôi nữa'.
Gọi là 'đại dịch' vì nó lan rộng đến mức kinh hoàng trong cộng đồng, ở mọi lứa tuổi và tình huống, đe dọa đến tính mạng của con người. Khủng hoảng hiện hữu thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau của con người như: tự do, trách nhiệm, cái chết, sự cô lập, văn hoá... Tóm lại, trong mọi khía cạnh của sự tồn tại con người, bên cạnh những điều tích cực vẫn tồn tại mầm mống đen tối của một cuộc 'Khủng hoảng hiện hữu'.
Con người mất đi ý nghĩa của cuộc đời
Nhiều nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng, nhưng theo tôi chính là sự dữ hiện nhiên trong thế giới và sự chọn lựa sai lầm của con người.
Khi con người đối diện với những tai hoạ không thể tránh khỏi như thiên tai, bệnh tật, cái chết của người thân yêu và đặc biệt là khi cảm nhận cái chết của chính mình đang đến gần, tâm hồn trống rỗng, chán nản và bi quan. Sống vì điều gì? Giá như tôi không tồn tại thì không phải chứng kiến những đau khổ này. Những người đã từng nhìn thấy khuôn mặt của người thân yêu lần cuối khi họ được đóng nắp quan tài mới thấu hiểu được sự trớ trêu của số phận và nghịch lý của sự tồn tại con người. Đau đớn, trống trải!
Đại dịch Covid-19 là một đại dịch 'kép', vì nó không chỉ kết thúc cuộc đời của hàng triệu người mà còn gây ra cuộc 'khủng hoảng hiện hữu' cho những người bị bệnh và hàng triệu người khác may mắn sống sót. Những ngày tháng nằm trên giường bệnh có lẽ là những giây phút khủng hoảng nhất, những lúc đó, sự tồn tại đối với họ có thể là một đau khổ? Những gia đình trước đây sung túc và hạnh phúc bây giờ chỉ còn mỗi người cô đơn và hoang mang; hàng ngàn đứa trẻ vô tội không còn cha mẹ; hàng triệu người thất nghiệp phải rời bỏ những nơi phồn hoa để trở về 'quê hương' chỉ với một niềm hy vọng duy nhất là sống. Dưới vô vàn 'đòn gió' của cuộc đời, chúng ta đã nhiều lần tự hỏi: Ý nghĩa của sự tồn tại của tôi là gì?
Bên cạnh những khó khăn của cuộc sống, ngày nay rất nhiều người đang trải qua 'khủng hoảng hiện hữu' do sự lựa chọn sai lầm của mình. Cuộc sống hiện đại ở Việt Nam, đặc biệt là đối với giới trẻ, mặc dù đã có nhiều sự thay đổi tích cực mang lại tự do, nhưng vẫn có nhiều người trẻ mất đi tuổi thanh xuân vì niềm hy vọng và sự chi phối của người khác. Nhiều bạn, từ khi còn là học sinh tiểu học, đã được cha mẹ vẽ ra một tương lai hoàn hảo và buộc con của mình phải đạt được nó. Tương lai của con cái trở thành sự thể hiện của ý chí của cha mẹ.
Kết quả ra sao? Một thế hệ trẻ có tuổi thơ chìm trong sách vở và thời khoá biểu từ thứ Hai đến Chủ nhật. Nhiều bạn, sau khi tốt nghiệp đại học, mới nhận ra rằng họ đã chọn sai ngành nghề, đi sai hướng, đánh mất đam mê của bản thân. Khi đó, khao khát vẫn còn trong tâm hồn, nhưng bên ngoài đã hoàn toàn thay đổi, dẫn đến mất hướng, trầm cảm, mất ý nghĩa của cuộc sống và nguy hiểm hơn là tự tử. Bạn có hạnh phúc khi phải đeo mặt nạ, làm việc không mong muốn, ở nơi không phải của mình? Nếu tiếp tục như vậy, liệu cuộc đời có trở thành 'con người mình' chứ không phải 'con người của ta'? Rất nhiều bạn trẻ đã mất đi cuộc đời của mình như thế đó!
Cũng có những bạn trẻ may mắn khi hoàn toàn tự do để lựa chọn cuộc sống của mình, nhưng lại chọn một cách bồng bột. Họ lựa chọn theo số đông: học các ngành 'hot', theo đuổi 'hot trend', chọn 'hot boy' hoặc 'hot girl' mà không suy nghĩ kỹ lưỡng. Rồi sẽ đến lúc, khi đám đông lùi lại, những thứ 'hot' trở nên 'cold', ta mới thực sự hiểu ra 'tôi đã sai!'. Khi đó, dù có nghĩ 'nếu như' và 'phải chăng' bao nhiêu lần, thì thời gian cũng không bao giờ quay lại.
Chỉ có một lần hiện hữu mà thôi!
Từ khi chúng ta ra khỏi lòng mẹ, khóc chào đời, ta là một thực thể độc lập. Ngay cả khi mẹ ta cho ta bú mớm, dưỡng nuôi ta bằng sữa của mình, thì vẫn không ai có thể sống thay ta được. Ta vẫn thở bằng hơi của mình, đi trên bàn chân của mình và nhìn cuộc sống bằng một cách rất riêng tư. Không ai có thể thay ta tạo ra ý nghĩa hiện hữu của mình trong cuộc đời này.
Triết gia người Pháp, Jean Paul Sartre đã nổi tiếng với khẩu hiệu làm nền tảng cho triết học của ông: 'Hiện hữu đi trước bản chất' (Existence precedes essence). Satre kêu gọi mỗi người tự mình xác định 'Tôi là ai?' và tạo lập ý nghĩa của cuộc sống. 'Bạn sinh ra chưa phải là người, bạn trở thành người.' Đừng để sự ép buộc hoặc hoang dại của tuổi trẻ làm bạn đi sai đường. Sartre khuyên hãy dám là chính mình và sống khác biệt.
Nếu bạn không hạnh phúc trên con đường hiện tại, hãy dám theo đuổi điều bạn mong muốn nhất!
Nếu bạn muốn tiếp tục, hãy cố gắng 'yêu mến' nó, xem nó là một phần không thể tách rời của cuộc sống của bạn. Tình yêu là chìa khoá mở cánh cửa hạnh phúc, làm sinh động cuộc sống.
Nếu bạn không thể tìm thấy chính mình trong những gì đang có, hãy mạnh mẽ buông bỏ và bắt đầu lại. Mỗi ngày là một cơ hội mới để khởi đầu. Hãy luôn nhìn cuộc sống như những giây phút đầu tiên.
Hạnh phúc hay không, chính mình hay không, phụ thuộc vào thái độ và hành động kiên quyết của ta khi đối mặt với cuộc sống. Bí quyết của cuộc sống hạnh phúc là luôn dám khởi đầu lại.
Nếu bạn đang trải qua khủng hoảng bản thân, hãy để tia sáng nhỏ của tôi chạm đến bạn. Dám lựa chọn, dám thay đổi và dám bắt đầu lại. Bạn sẽ vượt qua được!
Ngày mai, mặt trời mới sẽ mọc lên khi bình minh tới.
Tác giả: Huyền Tẫn
