Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ có những đặc điểm gì nổi bật? Địa lý lớp 12

1. Những đặc điểm chính của địa hình Việt Nam

- Địa hình chủ yếu là đồi núi. Đồi núi thấp chiếm phần lớn diện tích, lên tới 3/4 tổng diện tích lãnh thổ, trong khi đồng bằng chỉ chiếm 1/4 diện tích.

Trên toàn quốc, địa hình đồng bằng và đồi núi thấp (dưới 1000 m) chiếm khoảng 85% diện tích. Trong khi đó, địa hình núi cao (trên 2000 m) chỉ chiếm 1% diện tích cả nước.

- Thiên nhiên bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi biển. Địa hình Việt Nam có cấu trúc được hình thành bởi các vận động Tân kiến tạo, tạo nên sự phân tầng rõ rệt từ bắc xuống đông nam và phân hóa đa dạng. Cấu trúc địa hình chủ yếu theo hai hướng chính:

• Hướng tây bắc - đông nam từ khu vực sông Hồng đến dãy Bạch Mã
• Hướng vòng cung ở vùng núi Đông Bắc và khu vực Nam Trung Bộ (Trường Sơn Nam).

- Thiên nhiên thuộc kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa

- Thiên nhiên có sự phân hóa đa dạng

2. Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ là gì?

Ở Việt Nam, địa hình chủ yếu được phân chia thành hai khu vực chính: đồi núi và đồng bằng.

- Khu vực đồi núi được phân thành bốn vùng chính: Đông Bắc, Tây Bắc, Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam.

- Khu vực đồng bằng: chiếm khoảng 1/4 diện tích cả nước, bao gồm hai loại chính là đồng bằng châu thổ sông và đồng bằng ven biển.

• Đồng bằng châu thổ sông: bao gồm đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long, hình thành và phát triển nhờ phù sa sông lấp dần các vịnh biển nông và thềm lục địa mở rộng.
• Đồng bằng ven biển miền Trung (dải đồng bằng ven biển Trung Bộ) là một dải các đồng bằng ven biển kéo dài từ Thanh Hóa đến Bình Thuận. Đặc điểm địa chất, địa hình và vị trí với đường xích đạo và chí tuyến đã tạo ra sự phân chia rõ rệt về khí hậu và thời tiết thành hai vùng chính: Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ.

3. Các đặc điểm nổi bật của dải đồng bằng ven biển Trung Bộ

Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ có những đặc điểm chính như sau:

• Diện tích khoảng 15 nghìn km2. Biển là yếu tố chính hình thành dải đồng bằng này, do đó đất thường nghèo dinh dưỡng, nhiều cát và ít phù sa sông.
• Đồng bằng thường hẹp ngang và bị chia cắt thành nhiều đồng bằng nhỏ, khí hậu khắc nghiệt với ảnh hưởng của gió phơn khô nóng vào mùa hè, bão và lũ vào mùa mưa. Mùa khô có thể bị hạn, trong khi mùa mưa dễ gặp bão lũ. Thời tiết càng vào trong càng ấm dần, với gió mùa Đông Bắc từ đèo Hải Vân trở ra và chỉ có mùa khô và mùa mưa từ Đà Nẵng trở vào.
• Chỉ một số đồng bằng mở rộng ở cửa sông lớn như đồng bằng Thanh Hóa (sông Mã, sông Chu), đồng bằng Nghệ An (sông Cả), đồng bằng Quảng Nam (sông Thu Bồn) và đồng bằng Tuy Hòa (sông Đà Rằng). Nhiều đồng bằng phân chia thành ba dải: cồn cát và đầm phá ven biển; vùng thấp trũng ở giữa; dải trong cùng là đồng bằng đã được bồi tụ.

4. Tổng hợp thông tin về dải đồng bằng ven biển Trung Bộ

5. Thời tiết và khí hậu tại dải đồng bằng ven biển Trung Bộ

- Khu vực Bắc Trung Bộ (bao gồm toàn bộ khu vực phía bắc đèo Hải Vân). Vào mùa đông, gió mùa Đông Bắc mang theo hơi nước từ biển, khiến khu vực này trở nên lạnh và mưa nhiều, khác biệt với thời tiết khô hanh của mùa đông Bắc Bộ. Mùa hè, không còn hơi nước từ biển nhưng có gió mùa Tây Nam (gió Lào) thổi vào, gây ra thời tiết khô nóng với nhiệt độ có thể vượt 40°C và độ ẩm rất thấp.

- Vùng này thường xuyên bị ảnh hưởng bởi các cơn bão, đặc biệt vào các tháng 9, 10, 11 và 12, với trung bình từ 0,3 đến 1,7 cơn bão mỗi tháng. Tháng 9 có trung bình 1,5 cơn bão/tháng, tất cả đều từ hướng Đông và Đông Bắc đổ vào.

- Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ (bao gồm khu vực đồng bằng ven biển Nam Trung Bộ phía nam đèo Hải Vân). Gió mùa Đông Bắc khi đến đây thường bị yếu đi do dãy núi Bạch Mã chặn lại. Vào mùa hè, gió mùa Tây Nam từ vịnh Thái Lan qua dãy núi Trường Sơn gây ra thời tiết khô nóng cho toàn khu vực.

- Một đặc điểm nổi bật của khí hậu Trung Bộ là sự phân chia rõ rệt giữa mùa mưa và mùa khô, không đồng thời xảy ra như ở Bắc Bộ và Nam Bộ.

- Đồng bằng duyên hải miền Trung cũng là khu vực thuận lợi cho phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế biển. Nơi đây có nhiều ngư trường lớn, chủ yếu ở Nam Trung Bộ. Cồn cát do gió tạo ra ngăn chặn đầm phá và hình thành các đảo trong quá trình đó.

6. Những lợi thế và hạn chế của thiên nhiên tại dải đồng bằng ven biển Trung Bộ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam

7. Câu hỏi ôn tập

Câu 1. Những đặc điểm tự nhiên nổi bật của dải đồng bằng ven biển Trung Bộ là gì?

A. Tiếp giáp với thềm lục địa rộng và nông

B. Các cồn cát và đầm phá khá phổ biến

C. Mở rộng các bãi triền thấp và bằng phẳng

D. Phong cảnh thiên nhiên phong phú, biến đổi theo mùa

Đáp án đúng là B

Câu 2. Đặc điểm của vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ là gì?

A. Hẹp ngang, chia thành nhiều đồng bằng nhỏ, thiên nhiên khắc nghiệt

B. Hướng về phía nam, thiên nhiên trở nên phong phú hơn

C. Đất đai màu mỡ với sự đa dạng trong hệ sinh thái

D. Mở rộng với các bãi triều thấp và thềm lục địa rộng lớn

Đáp án đúng là A

Câu 3. Đặc điểm nổi bật của đồng bằng ven biển miền Trung là gì?

A. Lãnh thổ hẹp ngang và chia cắt, đất đai giàu dinh dưỡng

B. Hẹp ngang, kéo dài từ Bắc vào Nam, đất đai thiếu dinh dưỡng

C. Diện tích rộng lớn, biển đóng vai trò chủ yếu trong sự hình thành

D. Lãnh thổ hẹp và bị chia cắt, đất đai thiếu dinh dưỡng

Đáp án chính xác là D

Câu 4. Đặc điểm nào không thuộc về dải đồng bằng ven biển miền Trung?

A. Hẹp theo chiều ngang

B. Được hình thành từ các lớp phù sa của sông

C. Chia thành nhiều đồng bằng nhỏ

D. Chỉ có một số đồng bằng mở rộng ở cửa sông lớn

Đáp án chính xác là B

Câu 5. Điểm nào dưới đây không phản ánh đúng đặc điểm của dải đồng bằng duyên hải miền Trung?

A. Chia thành nhiều đồng bằng nhỏ

B. Đất thường nghèo, nhiều cát và ít phù sa từ sông

C. Có ba dải địa hình từ tây sang đông

D. Đồng bằng có diện tích rộng lớn, mở rộng ra biển

Đáp án chính xác là D