1. Chủng tộc là gì? Nguồn gốc của chủng tộc
Chủng tộc (tiếng Anh: 'race') và sắc tộc (tiếng Anh: 'ethnicity') là hai khái niệm phổ biến để phân loại các nhóm người trên thế giới. Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, chủng tộc được định nghĩa là 'sự phân chia người hiện đại thành các nhóm căn cứ vào đặc điểm nhân chủng'. Mỗi chủng tộc có những đặc điểm cơ thể chung, di truyền từ nguồn gốc chung và phân bố trên một khu vực nhất định.
Nguyên nhân và quá trình hình thành các chủng tộc trên thế giới. Theo nhiều nghiên cứu, từ thời kỳ hậu đồ đá cũ đã xuất hiện ba chủng tộc chính, gọi là đại chủng, bao gồm: (i) Môn - gô - lô - it (hay còn gọi là người da vàng); (ii) Nê - grô - Ô- xtra - lô - it (hay còn gọi là người da đen); và (iii) Ơ - rô - pê - ô - it (hay còn gọi là người da trắng).
Quá trình hình thành các chủng tộc
Hiện tại, có hai quan điểm chính về cách hình thành các chủng tộc. Theo quan điểm đầu tiên, sự hình thành các chủng tộc được coi là khác biệt với sự hình thành loài người. Ngược lại, quan điểm thứ hai cho rằng việc hình thành các chủng tộc xảy ra đồng thời với sự hình thành loài người. Dù có sự khác biệt, cả hai quan điểm đều nhất trí rằng sự hình thành các chủng tộc liên quan mật thiết đến nguồn gốc của loài người.
Một số quan điểm cho rằng các chủng tộc hiện tại không phải là kết quả của sự tiến hóa từ một nhóm người tối cổ duy nhất, mà là sự tiến hóa đồng thời và độc lập của các nhóm người tối cổ khác nhau. Ba nhóm chủng tộc chính hiện nay xuất phát từ bốn loại người tối cổ khác biệt, sau đó trải qua quá trình tiến hóa riêng biệt để hình thành ba nhóm chủng tộc như hiện nay.
Theo học thuyết một trung tâm, loài người đã hình thành từ một khu vực cụ thể ở Tiểu Á, Châu Phi, Nam Á, hoặc có thể cả Đông Nam Á do sự tiến hóa từ một loại người tối cổ. Sau đó, loài người mở rộng và phân hóa thành các chủng tộc khác nhau. Ngược lại, học thuyết hai trung tâm cho rằng sự hình thành loài người bắt nguồn từ hai trung tâm lớn, phương Đông và phương Tây. Hai trung tâm này đã hình thành hai nhóm chủng tộc chính, từ đó phân hóa thành các chủng tộc hiện tại, cụ thể là nhóm phương Tây với các chủng tộc Ơ - rô - pê - ô - it và Nê - grô - it, và nhóm phương Đông với các chủng tộc Môn - gô - lô - it và Ô - xtra - lô - it.
Nguyên nhân hình thành các chủng tộc
Sự hình thành các chủng tộc thường được giải thích qua ba nguyên nhân chính:
- Thích nghi với môi trường địa lý tự nhiên: Yếu tố này rất quan trọng trong việc hình thành các đặc điểm cơ bản của các nhóm chủng tộc như màu da, cấu trúc tóc, kích thước cơ thể, và màu mắt, ... Tuy nhiên, ảnh hưởng của môi trường chỉ rõ ràng ở giai đoạn đầu của xã hội nguyên thủy. Khi xã hội loài người phát triển hơn, yếu tố này không còn ảnh hưởng lớn đến việc hình thành các đặc điểm nhân chủng.
- Sự tách biệt giữa các nhóm người: Trong xã hội nguyên thủy với dân số nhỏ, việc các nhóm người sống tách biệt và chế độ 'nội hôn' (hôn nhân giữa những người cùng dòng máu) đã góp phần hình thành các chủng tộc.
- Sự giao thoa giữa các nhóm người khi xã hội đã tiến bộ: Yếu tố này cũng đóng vai trò trong việc tạo ra các kiểu hình nhân chủng mới, hay các chủng tộc mới trên thế giới.
2. Các nhóm chủng tộc
Như đã nêu trên, thế giới hiện nay được chia thành ba nhóm chủng tộc lớn, hay còn gọi là đại chủng, bao gồm: (i) Môn - gô - lô - it; (ii) Nê - grô - Ô - xtra - lô - it và (iii) Ơ - rô - pê - ô - it.
2.1. Nhóm chủng tộc Môn - gô - lô - it
Chủng tộc Môn - gô - lô - it chiếm khoảng 40% dân số toàn cầu, chủ yếu tập trung ở châu Á và cũng có mặt ở châu Mỹ hiện nay. Đặc điểm ngoại hình của nhóm này bao gồm da vàng, mũi tẹt, tóc và mắt đen với tóc thẳng, cùng với vóc dáng nhỏ nhắn. Người Môn - gô - lô - it theo nhiều tôn giáo khác nhau do lịch sử lâu dài của họ. Các tôn giáo lớn như Phật giáo và Hồi giáo ở châu Á, cùng với những tín ngưỡng truyền thống, đã tạo nên di sản văn hóa phong phú của họ.
2.2. Nhóm chủng tộc Nê - grô - Ô - xtra - lô - it
Nê - grô - it và Ô - xtra - lô - it thường được kết hợp thành nhóm chủng tộc Nê - grô - Ô - xtra - lô - it vì chúng có nhiều điểm tương đồng. Nhóm này chiếm khoảng 12% dân số thế giới, với nhánh Nê - grô - it chủ yếu ở châu Phi và nhánh Ô - xtra - lô - it phân bố ở miền Nam Ấn Độ, các đảo ở Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, và đặc biệt là ở Ô - xtrây - li - a.
Đặc điểm ngoại hình của nhóm Nê - grô - Ô - xtra - lô - it bao gồm da đen sẫm, tóc xoăn, ít lông trên cơ thể, trán thấp, xương ổ mắt ít phát triển, mũi rộng và bè ngang, sống mũi thẳng, môi dày nhưng hẹp, và răng rất trắng. Các tôn giáo chủ yếu của nhóm này là Kitô giáo và Hồi giáo.
2.3. Nhóm chủng tộc Ơ - rô - pê - ô - it
Chủng tộc Ơ - rô - pê - ô - it chiếm khoảng 48% dân số toàn cầu. Mặc dù tên gọi của nó gợi ý về nguồn gốc châu Âu, nhưng thực tế chủng tộc này không bắt nguồn từ châu Âu mà từ châu Á.
Từ khu vực cư trú ban đầu ở Ấn Độ, người Ơ - rô - pê - ô - it đã mở rộng ra Tây Á, Bắc Phi, Nam Âu và khu vực quanh Địa Trung Hải. Như vậy, nhóm này có sự phân bố rộng rãi và liên quan đến các hoạt động thực dân ở châu Mỹ, Ô - xtrây - li - a và nhiều thuộc địa châu Âu khác. Đặc điểm ngoại hình của nhóm Ơ - rô - pê - ô - it bao gồm da trắng hồng, tóc nâu hoặc vàng gợn sóng, mắt xanh hoặc nâu với mũi dài, nhọn và môi rộng. Hầu hết người Ơ - rô - pê - ô - it theo đạo Kitô giáo.
Nhìn chung, mỗi đại chủng tộc đã phát triển thành nhiều tiểu chủng, dưới tiểu chủng là các nhóm loại hình, và dưới nhóm loại hình là các loại hình nhân chủng. Các đại chủng tộc thường chỉ khác biệt nhau về các đặc điểm cấu tạo bên ngoài như màu da, mắt, tóc, hình dáng sọ và chiều cao. Vì vậy, các chủng tộc trên thế giới đều bình đẳng về mặt sinh học và có khả năng đạt được trình độ văn minh.
3. Dân cư châu Phi thuộc chủng tộc nào? Họ là người như thế nào?
Dựa trên các phân tích về các chủng tộc ở trên, có thể khẳng định rằng dân cư châu Phi chủ yếu thuộc chủng tộc Nê - grô - Ô - xtra - lô - it, cụ thể là nhánh Nê - grô - it. Chính vì thuộc chủng tộc này mà người ta thường gọi dân cư châu Phi là người da đen, với các đặc điểm ngoại hình như da đen sẫm, tóc xoăn tít, ít lông trên cơ thể, trán cao, ...
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Mytour về chủng tộc chủ yếu của dân cư châu Phi. Hy vọng rằng thông tin này đã mang lại cho các bạn những kiến thức hữu ích.