Đàn guitar của Lorca - Thanh Thảo

Đàn guitar của Lorca - Thanh Thảo bao gồm tóm tắt nội dung chính, tổ chức ý phân tích, cấu trúc, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng với hoàn cảnh sáng tác, sự ra đời của tác phẩm và tiểu sử, quan điểm và sự nghiệp sáng tác nghệ thuật giúp học sinh hiểu tốt môn văn 12

I. Tác giả

1. Tiểu sử

- Thanh Thảo sinh năm 1946, tên thật là Hồ Thành Công.

- Quê hương: huyện Mộ Đức - tỉnh Quảng Ngãi.

2.  Sự nghiệp sáng tác

a. Các tác phẩm chính

- Những người đến với biển (1977), Dấu chân qua bãi cỏ (1980), Những đợt sóng dưới ánh nắng mặt trời (1994), Khối vuông rubik (1985), Từ số một đến trăm (1988)...

b. Phong cách nghệ thuật

- Ông luôn cố gắng đổi mới thơ Việt bằng cách khám phá sâu hơn vào thế giới tâm hồn cá nhân, tìm kiếm những hình thức biểu đạt mới thông qua thơ tự do, loại bỏ mọi giới hạn, kiểu mẫu bằng cách sử dụng nhịp điệu không thông thường để mở ra một không gian liên tưởng rộng lớn nhằm mang lại cho thơ một vẻ đẹp hiện đại với hệ thống hình ảnh và ngôn từ mới lạ.

Mô hình tư duy - Tác giả Thanh Thảo

II. Tác phẩm

1. Tổng quan

a. Nguồn gốc

- Xuất hiện trong bộ Khối vuông Rubik (1985)

b. Cấu trúc (3 đoạn)

- Đoạn 1 (từ đầu đến “yên ngựa mỏi mòn”): Hình ảnh của nhà thơ Lorca.

- Đoạn 2 (tiếp đến “ròng ròng máu chảy”): Sự kết thúc của Lorca và nỗi buồn trước sự kết thúc đó.

- Đoạn 3 (phần còn lại): Niềm tin vào sự bất tử của tiếng đàn của Lorca.

c. Ý nghĩa của tiêu đề “Đàn ghita của Lor-ca”

- Đàn ghita là biểu tượng của lòng tự hào, là một phần không thể thiếu của bản sắc dân tộc Tây Ban Nha, được gọi là “âm nhạc Tây Ban Cầm.”

- Đàn ghita liên kết mật thiết với Lor-ca trên con đường của âm nhạc và sáng tạo. Tiêu đề của bài thơ phản ánh tình yêu sâu đậm của Lor-ca dành cho quê hương Tây Ban Nha.

- Đồng thời, tiêu đề cũng tượng trưng cho con đường nghệ thuật của tác giả, biểu hiện cho khát vọng vĩ đại mà Lorca luôn theo đuổi trong cuộc đời.

d. Ý nghĩa của dòng đầu từ “Khi tôi qua đời, xin hãy mai đàn cùng tôi”

- Đây là di chúc của nhà thơ khi suy tính về cái chết của mình.

- “Xin hãy mai tôi cùng cây đàn” thể hiện tình yêu sâu đậm với tổ quốc và niềm đam mê nghệ thuật của Lorca, vì cây đàn là biểu tượng của sự nghiệp của ông, là ước mơ suốt đời mà Lorca luôn theo đuổi.

- Tuy nhiên, Lorca cũng lo ngại rằng một ngày nào đó, thơ ca của mình có thể trở thành rào cản đối với những người sau, do đó ông mong muốn xóa bỏ tác động của bản thân để mở đường cho thế hệ sau tiến lên → thể hiện phẩm chất nhân cách cao quý.

2. Thông tin chi tiết

a. Hình ảnh của nhà thơ Lorca

- Hai dòng thơ đầu:

            Những âm vang của cây đàn

           Tây Ban Nha áo choàng đỏ rực

- Hình ảnh của Lorca liên kết với âm nhạc của cây đàn, mà âm thanh đó tan ra thành bọt nước → sử dụng cách diễn đạt mới lạ, với cái thứ ban đầu được nghe bằng tai (âm nhạc của cây đàn) nhưng Thanh Thảo đã mô tả bằng mắt (điều mà các nhà thơ siêu thực thường làm) → gợi lên sự mong manh, dễ vỡ.

- Lorca hiện diện trong nền văn hóa của Tây Ban Nha qua hình ảnh của “áo choàng đỏ rực”:

+ Hình ảnh thực: gợi môn thể thao đấu bò tót - một phần của văn hóa truyền thống của Tây Ban Nha.

+ Hình ảnh biểu tượng: đấu trường chính trị gay gắt, nơi diễn ra cuộc đấu tranh cho tự do dân chủ chống lại phe phát xít và cuộc cách mạng nghệ thuật chống lại sự cũ kỹ → Lorca dễ rơi vào bi kịch.

- “Li-la Li-la Li-la”:

+ Tên của một loài hoa đẹp (Tử Đinh Hương) đặc trưng của Tây Ban Nha.

+ Những nốt nhạc tái hiện âm thanh của cây đàn.

→ Kỹ thuật âm thanh 'li-la li-la li-la' → tái hiện âm thanh của cây đàn ghita, gợi lên hình ảnh của bông hoa buồn trong khoảnh khắc chia ly, gợi nhớ đến chuyến đi sâu xa và cô đơn của người nghệ sĩ.

- Ba dòng thơ tiếp theo:

lang thang về nơi đơn côi

dưới ánh trăng lóng lánh

trên lưng ngựa mỏi mòn

+ Hình tượng của Lorca là một nghệ sĩ đam mê cái đẹp nhưng cô đơn, là một phiêu lưu gia tự do, là một người mơ mộng và tĩnh lặng.

b. Sự kết thúc của Lor-ca và nỗi đau trước sự kết thúc ấy

* Đoạn thơ thể hiện cảm giác cá nhân, tái hiện lại khoảnh khắc đau buồn của Lorca: nhà thơ Lorca đang tự do trên con đường cách mạng nghệ thuật và chiến đấu cho ước mơ tự do thì bị phe phát xít bắt và sát hại.

- Hình ảnh của Lorca rời khỏi thế giới “như một người mơ” tạo ra hình ảnh thực, mơ mộng theo âm nhạc của cây đàn, giai điệu sâu lắng.

- Hình ảnh “áo choàng bê bết đỏ” - một hình ảnh đau lòng: không chỉ là màu đỏ rực rỡ mà còn là màu của máu, biểu tượng cho sự kết thúc đau lòng của Lorca.

* Nỗi buồn trước cái chết được thể hiện qua âm thanh của cây đàn:

            âm nhạc của cây đàn nâu

            bầu trời của cô gái đó

            âm thanh của cây đàn trong lá xanh mơ màng

            tiếng đàn phát ra những vạt bọt nước tan ra

            âm nhạc của cây đàn ròng ròng

            dòng máu chảy

 Điều 'âm nhạc của cây đàn' được nhắc lại bốn lần kết hợp với kỹ thuật chuyển đổi cảm xúc như một tiếng nấc nghẹn:

- 'âm nhạc của cây đàn nâu': tượng trưng cho tình yêu dành cho những con đường, những miền đất ở Tây Ban Nha.

- 'âm nhạc của cây đàn trong lá xanh': biểu tượng cho tình yêu cuộc sống mạnh mẽ.

- 'âm nhạc của cây đàn phát ra những vạt bọt nước tan ra': Lor-ca bị sát hại, nghệ thuật cũng vỡ tan.

- 'âm nhạc của cây đàn ròng ròng máu chảy': số phận Lor-ca bi thảm, đau đớn.

→ Tất cả thể hiện lòng thương tiếc của nhân dân Tây Ban Nha nói chung, của tác giả Thanh Thảo nói riêng trước cái chết đầy oan trái của Lorca.

c. Niềm tin mãnh liệt vào sự bất tử của âm nhạc của Lorca

- Hai dòng thơ đầu tiên:

Không ai chôn cất âm nhạc

Âm nhạc như cỏ dại mọc hoang

     Tác giả đã so sánh sức sống nghệ thuật của Lorca như cỏ dại mọc hoang. Âm nhạc tượng trưng cho nghệ thuật, là ước mơ nghệ thuật mà cả đời Lorca theo đuổi, là cái đẹp mà mọi thế lực cũng không thể tiêu diệt được, nó sẽ sống mãi như thứ cỏ dại mọc hoang.

- Hai dòng thơ sau: hình ảnh 'giọt nước mắt vầng trăng' gợi sự tiếc thương, đau lòng trước cái chết thương tâm của Lorca và những giọt nước mắt ấy sẽ vĩnh cửu như vầng trăng mãi long lanh trong đáy giếng.

→ Sự đa nghĩa của các câu thơ, hình ảnh tượng trưng siêu thực, hình ảnh ẩn dụ Lorca và cái chết của ông gợi nỗi đau, gợi sự tỏa sáng trường tồn, bất diệt.

+ Hình ảnh “con đường chỉ tay' tượng trưng cho số mệnh con người.

+ Dòng sông tượng trưng cho biên giới giữa cuộc sống và cái chết.

- Câu thơ “Lorca bơi vượt ngang/ trên cây đàn màu bạc' tượng trưng cho hình ảnh Lorca vượt qua ranh giới giữa thế giới hiện thực và thế giới bên kia, nhưng vẫn mãi gắn bó với nghệ thuật. Dù cuộc đời Lorca ngắn ngủi, cô đơn nhưng với ông, nghệ thuật là khát vọng mà ông theo đuổi suốt cuộc đời.

- Các động từ “ném lá phép, ném trái tim” tượng trưng cho sự giải thoát và chia tay với những gánh nặng của cuộc sống của Lorca, đồng thời thể hiện sự hiểu biết sâu sắc, sự đồng cảm và tôn trọng chân thành của Thanh Thảo.

- Câu thơ cuối bài là chuỗi âm thanh “li-la li-la li-la” tượng trưng cho niềm tin vững chắc vào sự vĩnh cửu của cuộc sống và tên tuổi của Lorca.

→ Lorca bị bắn chết nhưng hình ảnh của ông vẫn sống mãi trong trái tim nhân dân cùng với cây đàn bất tử.

d. Giá trị nội dung

- Bài thơ ghi lại thành công của tác giả trong việc tái hiện huyền thoại về Ga-xi-a Lor-ca đặc biệt và những nhân vật cao quý, không khuất phục, những tâm hồn mở rộng, yêu tự do của con người.

- Thái độ đồng cảm, tiếc thương và lòng ngưỡng mộ của tác giả Thanh Thảo trước nhân cách, tài năng và số phận bi thảm của Lor-ca.

e. Giá trị nghệ thuật

- Bài thơ là minh chứng cho sự khám phá sáng tạo của tác giả về cách thức biểu đạt thơ và ảnh hưởng của trường phái thơ tượng trưng, siêu thực trong văn học phương Tây.

- Kết hợp một cách hài hòa giữa thơ và nhạc.

- Hình ảnh thơ đa dạng, phong phú, giàu sức gợi cảm.

- Sự sáng tạo trong ngôn từ.

- Âm điệu mạnh mẽ, trầm hùng, trữ tình.

Sơ đồ tư duy - Cuộc hành trình cùng Đàn ghi-ta của Lorca