Dận Hi

Doãn Hi (tiếng Mãn: ᠶᡡᠨ ᡥᡳ, Möllendorff: yūn hi, chữ Hán: 允禧; 27 tháng 2 năm 1711 - 26 tháng 6 năm 1758), tự Khiêm Trai (谦斋), hiệu Tử Quỳnh (紫琼), biệt hiệu Tử Quỳnh đạo nhân, Xuân Phù cư sĩ, là Hoàng tử thứ 21 trong số những người con sống đến tuổi trưởng thành của Thanh Thánh Tổ Khang Hi Đế.

Tiểu sử

Doãn Hi, tên gốc là Dận Hi (chữ Mãn:ᡳᠨ ᡥᡳ, chữ Hán: 胤禧), sinh ngày 11 tháng 1 (âm lịch) năm Khang Hi thứ 50 (1711), là con trai duy nhất của Hi tần Trần thị. Sau khi Ung Chính Đế lên ngôi, ông đổi tên thành Doãn Hi để tránh kiêng kỵ. Vào năm Khang Hi thứ 59 (1720), Dận Hi theo Khang Hi Đế đi tuần du ở Tái ngoại. Đến năm thứ 61 (1722), Khang Hi Đế qua đời, khi ấy ông mới 11 tuổi. Do còn nhỏ tuổi, ông không đủ khả năng tranh giành ngôi báu với các anh lớn hơn. Ông là một thi sĩ, tài năng hội họa và thư pháp với nhiều tác phẩm nổi tiếng thời nhà Thanh.

Năm Ung Chính thứ 8 (1730), vào tháng 2, ông được phong Bối tử. Đến tháng 5, Ung Chính Đế ban chỉ dụ: 'Trẫm có nhiều ấu đệ, trước đây không thể biết rõ hết. Theo báo cáo của Di Thân vương, Nhị thập nhất A ca Doãn Hi có chí hướng cao, lại biết cảm tạ ân huệ của Trẫm, lòng cung kính xuất phát từ thành tâm', từ đó ông được thăng chức làm Bối lặc. Năm thứ 11 (1733), vào tháng 8, ông 23 tuổi, bắt đầu làm việc cùng Quả Quận vương Doãn Lễ trong việc xử lý các công việc của Đô thống Mãn Châu Tương Hồng kỳ. Hai năm sau, ông chính thức nhậm chức Đô thống Hán quân Chính Hoàng kỳ. Năm thứ 13 (1735), vào tháng 10, sau khi Càn Long lên ngôi, được ban dụ chỉ.

Vào tháng 11, Doãn Hi được phong tước Thận Quận vương (慎郡王). Mẹ ông, Trần thị, từ vị trí Hoàng khảo Thiến Quý nhân được nâng lên thành Hi tần. Năm Càn Long thứ 5 (1740), tháng 2, ông đảm nhận việc quản lý Đô thống Mãn Châu Chính Bạch kỳ. Đến năm thứ 7 (1742), tháng 3, ông cùng Đại học sĩ Ngạc Nhĩ Thái phụ trách biên soạn gia phả Hoàng thất 'Ngọc điệp'. Ngày 21 tháng 5 năm thứ 23 (1758), ông qua đời do bệnh và được truy phong thuỵ hiệu là Thận Tĩnh Quận vương (慎靖郡王). Năm sau (1759), con trai Hoàng lục tử Vĩnh Dung kế thừa danh hiệu và được phong Bối lặc.

Gia quyến

Thê thiếp

• Đích Phúc tấn: Tổ thị (祖氏), con gái của Tá lĩnh Tổ Kiến Cát (祖建吉), cháu gái của Tổ Đại Bật (祖大弼) – em trai của Tổ Đại Thọ. Năm Ung Chính thứ 5 (1727), bà vào cung cùng với Đích Phúc tấn Phú Sát thị của Hoàng tứ tử Hoằng Lịch và Đích Phúc tấn Ngô Trát Khố thị của Hoàng ngũ tử Hoằng Trú.
• Trắc Phúc tấn:
  • Châu thị (周氏), con gái của Nhất đẳng Thị vệ Lục Các (六格).
  • Ngô thị (吴氏), con gái của Ngô Huân Thần (吴勋臣).
  • Qua Nhĩ Giai thị (瓜尔佳氏), con gái của Viên ngoại lang Bác Sắc (博色).

Hậu duệ

• Con trai:

1. Hoằng Mão (弘昴; 1728 - 1742), qua đời khi còn trẻ, mẹ là Ngô thị.
2. Hoằng Tuân (弘旬; 1731 - 1749), mất sớm và chưa kết hôn, mẹ là Châu thị.

• Con gái:

1. Trưởng nữ (1727 - 1731), qua đời sớm, mẹ là Châu thị.
2. Nhị nữ (1727 - 1804), mẹ là Qua Nhĩ Giai thị, được phong là Huyện quân, sau hạ giá lấy Thai cát Cổ Mục (古穆) của Bát Nhĩ Tế Cát Đặc thị.
3. Tam nữ (1733 - 1795), mẹ là Tổ thị, được phong là Huyện chúa, sau hạ giá lấy Trác Tát Khắc Quận vương Trại Tang Đa Nhĩ Tế (寨桑多尔济) của Khách Nhĩ Khách bộ.
4. Tứ nữ (1733 - 1741), qua đời sớm, mẹ là Châu thị.

• Con nuôi: Chất Trang Thân vương Vĩnh Dung, con trai thứ sáu của Càn Long Đế.

Văn học và hội họa

• Văn học
  • Hoa Nhàn Đường Thi - 8 tập
  • Tử Quỳnh Nham Thi - 3 tập
• Hội họa:
  • Mặc Hác Tùng Phong

Trong văn hóa đại chúng

• Thanh sử cảo, quyển 220, liệt truyện thất
• Hoàng tử Shen
• Quý tộc triều Thanh

Chú giải