Dàn ý bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi (6 mẫu)

Dàn ý chi tiết bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi với 6 mẫu dàn ý, đầy đủ nhất. Dàn ý này giúp các bạn học sinh có thêm tư liệu học tập, nắm được các luận điểm để viết bài văn hay.

Đất nước là một bài thơ tiêu biểu của Nguyễn Đình Thi, mang đậm tâm trạng suy ngẫm về đất nước. Thơ của tác giả đan xen giữa cảm xúc lúc trầm lắng lúc sôi nổi, hình ảnh đất nước vừa đau đớn vừa tươi đẹp, khắc khoải và vất vả. Dưới đây là 6 mẫu dàn ý Đất nước Nguyễn Đình Thi để mọi người tham khảo.

Dàn ý bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi theo khổ thơ 3

I. Khởi đầu

– Đây là một bài thơ hay của Nguyễn Đình Thi và là một trong những tác phẩm thơ nổi tiếng trong kháng chiến chống Pháp.

– Đoạn thơ mở đầu của bài Đất nước được đánh giá là hay nhất vì nó trực tiếp thể hiện cảm xúc về một mùa thu mới đang đến trên quê hương.

II. Nội dung chính

– Đoạn thơ này là sự kết hợp của những mảng thơ từ hai bài khác nhau, được chỉnh sửa và điều chỉnh một chút.

– Trong câu mở đầu, nhà thơ tái hiện hình ảnh của một “mùa thu đã xa” trong không khí “xao xác”, với hình ảnh “người ra đi” lặng lẽ. Sự xao xác và nỗi bâng khuâng được thể hiện rõ trong dòng thơ này.

– Sau đó, tác giả tỏ rõ niềm hân hoan của lòng người khi nhìn thấy “mùa thu này” đầy hứng khởi – mùa thu của sự giải phóng của đất trời. Hai từ “vui nghe” không chỉ diễn tả trạng thái cảm xúc tạm thời mà còn thể hiện cách nhìn mới của nhà thơ về cuộc sống.

– Từ niềm vui ấy, đoạn thơ chuyển sang nhấn mạnh ý thức sở hữu của mỗi cá nhân đối với tổ quốc, đồng thời, thể hiện niềm tự hào và sung sướng của nhà thơ trước vẻ đẹp tuyệt vời của Tổ quốc.

– Cuối cùng, đoạn thơ dẫn dắt người đọc suy ngẫm về truyền thống anh hùng của dân tộc, trong đó nhà thơ đưa ra một định nghĩa thơ mộng và rất riêng của Nguyễn Đình Thi về Tổ quốc Việt Nam.

III. Kết thúc

Trong bài thơ, cảm hứng thời đại giao thoa với cảm hứng lịch sử trong một tác phẩm thơ đẹp đẽ và xúc động.

Dàn ý phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi

Dàn ý mẫu 1

I. Giới thiệu

Nhà thơ Nguyễn Đình Thi và bài thơ Đất nước sẽ được giới thiệu trong phần này.

II. Nội dung chính

1. Hồi ức về mùa thu

- Cảm nhận về mùa thu ở Hà Nội: “Sáng mát trong lành, gió thu mang hương cốm mới”. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Bắc Bộ, đặc biệt là mùa thu Hà Nội.

- Phong cảnh mùa thu tươi đẹp nhưng u buồn, rất đậm chất mùa thu Hà Nội: những sáng mát trong lành, gió thu mang hương cốm mới, thời tiết se lạnh buổi sáng, những con phố phủ đầy lá vàng…

- Hình ảnh con người: ra đi với nỗi buồn và lưu luyến nhưng vẫn quyết tâm “Người ra đi không ngoảnh lại/Sau lưng nhà vắng lá rơi phủ đầy”.

=> Mùa thu Hà Nội đẹp nhưng cảm xúc buồn rơi rụng khi nhân vật tình cảm phải rời xa Hà Nội để tìm kiếm con đường tự do thoát khỏi nỗi đau thương và sự kiều hãnh.

2. Mùa thu của thời hiện đại

- Niềm vui reo hò trong mùa thu độc lập, hạnh phúc: “Tôi đứng reo vui giữa núi đồi”

- Mùa thu cách mạng tươi đẹp, tràn đầy sức sống: không gian nghệ thuật chuyển từ những phố phường buồn thảm sang không gian núi rừng mới mẻ, đầy năng lượng (rừng tre xanh um, trời thu khoác áo mới) với những âm thanh vang vọng, ngân nga; nhân vật trữ tình vui vẻ, hạnh phúc trong sự hân hoan của thiên nhiên (xanh ngát, đầy phấn khởi).

- Mùa thu của sự độc lập, tự chủ: “Bầu trời xanh ấy là của chúng ta… Những con sông nặng trĩu phù sa”.

=> Đoạn thơ thể hiện lòng yêu nước sâu sắc, niềm tự hào về đất nước đã độc lập, có truyền thống anh hùng, kiên cường.

3. Tâm tư về đất nước

* Quê hương trong cuộc chiến:

- Đất nước ngập tràn máu và nước mắt: “Những cánh đồng quê đỏ máu/Dây thép gai chọc thủng trời chiều”, “Bát cơm ướt nước mắt/Lượn bay khỏi miệng ta”.

- Đất nước từ những năm tháng đau khổ sinh ra sự hận thù: “Từ những năm đau khổ chiến đấu/Ðã hiện lên gương mặt quê hương/Từ gốc lúa bãi tre hồn hậu/Ðã nhen nhóm những tiếng oán thán”

* Quê hương hùng hồn lên để chiến thắng vẻ vang, rực rỡ:

- Vượt qua nỗi đau để lao động và chiến đấu, đối đầu kẻ thù: Những đêm dài gian khổ vượt bão/Bịt còng chúng không thể bay…./Trái tim dân tộc yêu nước thương gia đình.”

- Hình ảnh quê hương vĩ đại, rực rỡ, bừng tỉnh giữa thực tại rung chuyển: “Ôm lấy đất nước những con người áo vải/Đã nổi lên thành những anh hùng, Đất Việt Nam từ máu lửa/Bứt bùn vươn lên sáng ngời”.

- Nghệ thuật xuất sắc trong đoạn thơ: Tạo hình sáng tạo đầy sức mạnh gợi hình, thủ pháp tương phản, dấu ấn sử thi và cảm hứng lãng mạn sâu sắc.

=> Bức tranh quê hương được vẽ bằng vật liệu hiện thực (sự tương phản sắc nét). Tượng trưng giàu tính sử thi, là cao trào của cảm xúc, thấu hiểu được tư tưởng toàn văn.

III. Kết luận

Phản ánh tổng quan về bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi.

Cấu trúc mẫu 2

I. Giới thiệu:

• Đây là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Nguyễn Đình Thi
• Ý nghĩa của bài thơ: Đây là những lời suy tư sâu sắc, cảm xúc chân thành của tác giả trong những năm tháng đấu tranh cách mạng và những tình cảm trân trọng, yêu quý của tác giả dành cho đất nước thân thương.

II. Nội dung chính:

a. Mùa thu Hà Nội trong ký ức của tác giả:

• Từ cảnh thu ở Việt Bắc, tác giả hồi tưởng về mùa thu ở Hà Nội
• “Mát trong”: mát mẻ, trong lành, se se lạnh
• So sánh hiện tại với quá khứ: bây giờ
• “Hương cốm mới”: Đặc trưng của mùa thu Hà Nội, tỏa ra từng hơi thở của gió (so sánh với “hương ổi” trong thơ của Hữu Thỉnh)
• “Nhớ”: Hoài niệm về những năm tháng mùa thu ở Hà Nội
• “Chớm lạnh”: vừa chạm khẽ vào cái lạnh, cái se se, hiu hắt đặc trưng của mùa thu.
  Nghệ thuật sử dụng từ ngôn từ tinh tế, rất mùa thu Hà Nội

“Những con phố dài”: đây là những con phố cổ của Hà Nội, “hơi may”: từ Hán Việt có nghĩa là gió lạnh:

• Cách sử dụng từ ngôn từ tinh tế, không dùng từ “gió lạnh” sẽ làm mất đi không khí của mùa thu.
• Sự quyết tâm ra đi vì lý tưởng non sông của người con Hà Nội “đầu không quay lại”
• Sự lưu luyến quê hương của người con Hà Nội: “sau lưng thềm nắng lá rụng đầy”.
• Ẩn trong đó là nỗi nhớ nhung quê hương và tình yêu sâu nặng với Hà Nội

b. Mùa thu ở chiến khu Việt Bắc: Sự thay đổi tâm trạng của tác giả giữa quá khứ và hiện tại

• Câu thơ khẳng định: “Mùa thu này đã khác rồi”: thể hiện niềm vui, sự phấn khởi trước cuộc sống mới.
• “Tôi đứng nghe vui giữa núi đồi”: ba động từ liên tiếp trong câu, thể hiện sự chú ý cao độ, tập trung tuyệt đối vào đất nước.
• Hình ảnh “rừng tre” xuất hiện: biểu trưng cho con người Việt Nam
  “phấp phới”: từ tả hình ảnh, thường gợi lên hình ảnh của những vật mỏng, nhỏ bay trong gió
• Hình ảnh “trời thu” “trong biếc”: mùa xanh của hy vọng, tự do cùng với âm thanh “nói cười tha thiết”: niềm vui lan tỏa, tâm thế của những con người làm chủ đất nước
• Nhà thơ khẳng định niềm tự hào dân tộc, tự hào về đất nước giàu đẹp của mình. (so sánh với Bình Ngô đại cáo).
• Lời thơ là sự khẳng định chủ quyền dân tộc, khẳng định độc lập đất nước.
• Điệp ngữ “đây”
• Biện pháp liệt kê: khẳng định đất nước này mãi mãi là của dân tộc Việt
• Điệp ngữ “chúng ta”: khẳng định tinh thần đoàn kết dân tộc, lời tuyên ngôn chắc chắn.
• Đoạn thơ mang cảm hứng sử thi, khẳng định chủ quyền dân tộc, nhân vật kiên cường trong tâm thế tự do ngẩng cao đầu.

c. Hình ảnh của đất nước trong cuộc chiến đau thương

Niềm tự hào về truyền thống bất khuất của cha ông “đất nước những người chưa bao giờ khuất”: những người con Việt cứ thế hệ này đến thế hệ khác đứng lên vì tự do dân tộc => Nhắc chúng ta nhớ về đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.

• “Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất”: tiếng hồn của dân tộc “vọng nói về”, mỗi đếm trải suốt bốn nghìn năm.
• Hình ảnh của đất nước trong chiến tranh, tang tóc:
• Đối lập với hình ảnh thanh bình bên trên – hình ảnh dây thép gai
• Nghệ thuật nhân hóa: cảm giác đau thương, căm phẫn nghẹn ngào
• Hình ảnh “đêm dài hành quân” trở nên đặc biệt vì “nhớ mắt người yêu” => Tình yêu đôi lứa hòa quyện cùng tình yêu đất nước, trở thành động lực phấn đấu cho Tổ quốc. Hình ảnh đất nước trong chiến tranh đầy đau khổ
• Nhưng đau khổ hơn khi tác giả diễn tả sự độc ác, tàn bạo của kẻ thù “Bát cơm … lột da” => Hoàn cảnh ấy đã rèn luyện lên những anh hùng.
• Sự tương phản giữa tội ác của kẻ thù và sự đau thương, sức sống mãnh liệt của dân tộc ta góp phần khẳng định phẩm chất anh hùng. Khẳng định chân lý: yêu hòa bình, lòng yêu nước của dân tộc.
• Tiếp theo, Nguyễn Đình Thi khẳng định lại tinh thần chiến đấu kiên cường, anh hùng của người dân Việt Nam, khẳng định lòng yêu nước mãnh liệt.

d. Hình ảnh của đất nước với khát vọng hướng tới tương lai

• Hình ảnh tương lai rạng rỡ của dân tộc được xây dựng từ những đau thương
• Hình ảnh “trời đất mới”, “rạng rỡ ánh bình minh”: biểu tượng cho ngày mai tươi sáng của dân tộc
• Tác giả mượn hình ảnh “tức nước vỡ bờ” để miêu tả sự dữ dội của những con người đứng lên từ máu và nước mắt
• Kết bài thơ là “Nước Việt Nam … sáng lòa”: đây là hình ảnh so sánh tinh tế (bùn – sáng lòa): tỏa sáng ý chí và tinh thần của người Việt.

e. Tổng kết:

• Hình ảnh thơ đơn giản, chân thực bao bọc trong tinh thần yêu nước
• Lời thơ truyền tải niềm tự hào, niềm vui, tự hào về truyền thống dân tộc.
• Mạch cảm xúc thay đổi tinh tế, từ niềm vui đến nỗi buồn

III. Kết thúc:

• Khẳng định lại vấn đề
• Nêu ý kiến cá nhân

Dàn ý phân tích 7 câu đầu bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi

1. Mở đầu

• Giới thiệu về tác giả Nguyễn Đình Thi và bài thơ Đất nước.
• Nội dung chính của bảy câu đầu: Hồi tưởng về mùa thu trong quá khứ.

2. Phần chính

- Hai câu đầu mở đầu:

• “cảm giác mát mẻ”: không khí trong lành, tươi mát của mùa thu.
• “ngày xưa”: gợi nhớ về quá khứ
• “gió nhè nhẹ”: cơn gió mùa thu nhẹ nhàng thổi.
• “hương cốm mới”: đặc sản của Hà Nội, món quà ngon lành, thơm ngát gìn giữ hương vị của mùa thu.

=> Vẻ đẹp của mùa thu đất nước trong quá khứ.

- Ba câu tiếp theo:

• “nhớ”: sự hoài niệm từ trong tâm hồn
• “những ngày thu đã qua”: những ngày thu khi nhà thơ còn ở giữa Hà Nội, đó là những ngày tháng đã qua.
• “chớm lạnh”: thời tiết se lạnh của mùa thu, gợi tả tinh tế, cảm nhận cái lạnh thấu đẫm da thịt con người.
• “Những con phố dài uốn éo”: những con phố dài của Hà Nội đang vào mùa thay lá, uốn éo những lá vàng bay trong gió lạnh.

=> Thiên nhiên mùa thu với niềm tiếc nuối về quá khứ một mùa thu độc lập.

- Hai câu kết thúc:

• “Những người ra đi”: Các con người con Hà Nội, các chàng trai Hà Nội chia tay qua cánh cửa đi vì lý tưởng non sông.
• “không quay đầu lại”: thể hiện ý chí kiên cường, quyết tâm sắt đá, bước đi không hề chút lưu luyến.
• Hình ảnh “Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”: Đó là mùa thu vẫn còn ở lại phía sau, cũng chính là quê hương thân yêu vẫn ở lại phía sau, chút lưu luyến còn sót lại trong lòng chàng trai trẻ.

* Nghệ thuật:

• Nghệ thuật so sánh, đồng thời hiện được sử dụng linh hoạt.
• Từ ngữ biểu cảm, tinh tế....

3. Kết câu

Tình yêu sâu đậm với quê hương của nhà thơ được thể hiện rõ qua màn tranh vẽ về mùa thu Hà Nội trong niềm nhớ nhung.

Dàn ý phân tích khổ cuối bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi

1. Mở đầu

Giới thiệu về Nguyễn Đình Thi và bài thơ Đất nước.

2. Phần chính

* Đoạn 1: “Súng bắn vang xa, trời rền giận dữ”: Tổng quát về trận chiến khốc liệt, tinh thần dũng cảm của đất nước.

- “rền”: miêu tả âm thanh và hình ảnh, là sự rung động cả bầu trời, chứa đựng nỗi oán hận, thù ghét dài năm, quân dân ta đã đáp trả bằng những tiếng súng dữ dội “giận dữ”/

- Không chỉ là bầu không khí chiến trường ác liệt, mà còn là sự kiên cường của những người chiến đấu, biến căm thù thành những tiếng súng giận dữ, hùng hồn.

* Đoạn 2: “Người đi như nước tràn bờ”

- Hình ảnh các đồng bào tiến vào chiến trường một cách rộn ràng, ồn ào.

- Tượng trưng cho sức mạnh và lòng kiêu hãnh của quân đội ta, đang chờ đợi thời điểm này để trình diễn sức mạnh mạnh mẽ, không cho phép ai cản trở một sức mạnh đáng sợ không thua kém gì với sức mạnh tuyệt vời của tự nhiên này.

* Câu 3 và 4: Luôn mang theo sự lãng mạn bao quanh chủ nghĩa hiện thực.

- Từ hình tượng lính chiến bước ra từ trong cuộc chiến nổi cháy, với vẻ bùn đất bao phủ, đã được trừu tượng hóa thành biểu tượng đại diện cho Việt Nam.

- Có tâm hồn sử thi và tôn vinh anh hùng, tượng đài Việt Nam vươn cao, uy nghiêm hiện lên từ máu và lửa chiến tranh, trải qua bao nhiêu trận đấu nhưng vẫn kiên cường đứng vững, mạnh mẽ, vươn lên và làm sạch bùn đất của cuộc sống nô lệ kéo dài hàng chục năm.

- Thể hiện sức sống mãnh liệt và bất khuất của người dân Việt Nam.

3. Tóm tắt nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ cuối trong bài Đất nước.

Phân tích hình tượng đất nước trong hai bài thơ Đất nước.

Dàn ý phân tích hình tượng đất nước trong hai bài thơ Đất nước.

I. Mở bài

• Giới thiệu tổng quan về nhà thơ Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điềm.
• Giới thiệu về đối tượng cần phân tích: hình tượng đất nước trong hai bài thơ của Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điềm.

II. Thân bài

1. Điểm tương đồng

- Cả hai tác phẩm đều tập trung vào chủ đề đất nước.

- Thể hiện sự tự hào sâu sắc và tình yêu mãnh liệt đối với quê hương đất nước.

- Phong cách sâu sắc, cảm động.

2. Sự khác biệt

a. Đất nước theo Nguyễn Đình Thi

* Cảm nhận về đất nước qua mùa thu xưa và nay:

Mùa thu xưa: mùa thu ở Hà Nội với những con phố dài rụng lá, không khí se lạnh…, sự ra đi của con người trong im lặng nhưng đầy ý chí bảo vệ đất nước.

Mùa thu nay vui tươi hơn, đất nước được “đổi giáp mới”, con người đã kiểm soát được đất nước, được sống tự do và hạnh phúc.

=> Sự biến đổi của đất nước cũng là sự thay đổi của mùa thu.

* Đất nước đau thương trong cuộc chiến, hào hùng trong chiến thắng

- Đất nước gánh chịu nhiều tổn thất, nỗi đau thương: những cánh đồng quê chảy đầy máu, dây thép gai xuyên qua trời chiều, bát cơm ướt đẫm nước mắt.

- Đất nước kiên cường anh hùng: Việt Nam từ máu lửa/Sau khi rửa sạch bùn đất, nước Việt Nam sáng lên.

b. Đất nước theo Nguyễn Khoa Điềm

* Giải thích nguồn gốc, định nghĩa về Đất Nước.

* Tư tưởng về Đất Nước của Nhân Dân:

- Về phạm vi địa lý:

• Khoảng không gian thân thương kết nối với những kỷ niệm về tình yêu đôi lứa:
• Đất Nước là nơi sinh sống của cộng đồng người Việt qua các thế hệ, bắt đầu từ thời sơ khai với các truyền thuyết:

- Về chiều dài của lịch sử

• Đất nước được tạo nên bởi những người bình dân khiêm tốn nhưng vô cùng vĩ đại.
• Những người bình dân ấy đã góp phần xây dựng giá trị vật chất và tinh thần được truyền lại cho thế hệ sau.

- Chiều sâu văn hóa: Những truyền thống lâu đời như thói quen ăn trầu của bà, thói quen bồi tóc của mẹ, lòng say đắm và trung thành trong tình yêu, sự quý trọng nghĩa tình và quyết liệt đối với kẻ thù.

III. Kết bài

Đánh giá hình tượng đất nước qua hai bài thơ trên.