Buzz
I. Các bước thực hiện bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
Để viết một bài văn nghị luận rõ ràng và đạt điểm cao, học sinh cần tuân thủ các bước cụ thể dưới đây để hoàn thành bài viết về tác phẩm văn học.
Bước 1: Hiểu đề và xác định ý chính
Bước 2: Xây dựng dàn bài chi tiết, phân chia luận điểm và luận cứ một cách rõ ràng để phân tích và đánh giá.
Bước 3: Tiến hành viết bài.
Bước 4: Đọc lại và chỉnh sửa bài viết. Một bài văn nghị luận về tác phẩm (hoặc đoạn trích) có thể tập trung vào chủ đề, nhân vật, cốt truyện hoặc nghệ thuật của tác phẩm, và cần đủ các phần cơ bản của bài văn nghị luận.
- Mở bài: Giới thiệu tác phẩm (theo yêu cầu của đề bài) và đưa ra đánh giá sơ bộ của bạn.
- Thân bài: Trình bày nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, được phân tích và chứng minh bằng các luận cứ cụ thể và xác thực.
- Kết luận: Đưa ra nhận xét và đánh giá tổng quan về tác phẩm (hoặc đoạn trích) mà bạn đã phân tích.
Khi xây dựng luận điểm, các luận cứ cần thể hiện rõ quan điểm và cảm xúc của tác giả đối với tác phẩm. Trong quá trình triển khai, người viết cần bày tỏ cảm nhận và ý kiến cá nhân về tác phẩm. Đảm bảo sự liên kết tự nhiên và hợp lý giữa các phần và đoạn của bài viết.
II. Dàn ý chi tiết cho bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
1. Dàn bài nghị luận cho đoạn trích hoặc tác phẩm văn xuôi
- Đối tượng phân tích
- Giá trị về nội dung hoặc giá trị nghệ thuật nói chung của tác phẩm.
- Một khía cạnh hoặc phương diện của nội dung hay nghệ thuật qua một đoạn trích hoặc toàn bộ tác phẩm.
- Yêu cầu chung
- Đọc kỹ đề bài và nắm vững các kiến thức cơ bản về tác giả và tác phẩm: hoàn cảnh sáng tác, nội dung tổng quát, và các giá trị nghệ thuật nổi bật của đoạn trích hoặc tác phẩm.
- Xác định vấn đề cần nghị luận, các kỹ thuật lập luận sẽ sử dụng và phạm vi dẫn chứng cần đưa vào bài viết.
- Xây dựng một dàn ý sơ lược dựa trên các câu hỏi cơ bản như: vấn đề cần nghị luận là gì? Vấn đề đó xuất hiện như thế nào trong đoạn trích hoặc tác phẩm? Những chi tiết và hình ảnh nào minh họa cho vấn đề? Giá trị nội dung tư tưởng được thể hiện ra sao? ...
- Dàn ý tổng quát
a) Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích và vấn đề cần nghị luận (như một khía cạnh nội dung, nghệ thuật...)
b) Thân bài:
Dù là dạng bài nào, học sinh cần đảm bảo ba luận điểm cơ bản sau đây:
* Luận điểm 1: Tổng quan
- Trình bày hoàn cảnh sáng tác và giá trị nội dung tổng quát của tác phẩm.
- Hoặc mô tả vị trí của tác phẩm và dẫn dắt nội dung từ tác phẩm đến đoạn trích.
* Luận điểm 2: Phân tích vấn đề nghị luận
- Phân tích và làm rõ vấn đề nghị luận theo yêu cầu đề bài. Chia nhỏ vấn đề thành các luận điểm cụ thể và sử dụng chi tiết, hình ảnh, hoặc nhân vật để làm sáng tỏ các luận điểm.
- Phân tích, cảm nhận và bình luận về một vấn đề trong đoạn trích được cho.
* Luận điểm 3: Đánh giá tổng quát (bình luận)
- Đánh giá tổng quan về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích hoặc toàn bộ tác phẩm.
c) Kết luận:
Tổng kết và khẳng định vấn đề cần nghị luận.
2. Dàn ý nghị luận cho đoạn thơ hoặc bài thơ ngắn gọn
a) Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, bài thơ, đoạn thơ (bao gồm hoàn cảnh sáng tác và vị trí của đoạn thơ trong tác phẩm).
- Trích dẫn đoạn thơ cần phân tích.
b) Thân bài:
- Phân tích sâu sắc nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ hoặc bài thơ (xem xét từng câu hoặc cặp câu, tập trung vào từ ngữ mang giá trị nghệ thuật để làm nổi bật vẻ đẹp và giá trị của bài thơ).
- Đánh giá giá trị của bài thơ hoặc đoạn thơ. Phân tích cái đẹp, giá trị tư tưởng mà nó mang lại cho người đọc, đồng thời so sánh với các tác phẩm khác để làm rõ đặc trưng của tác phẩm.
c) Kết luận:
Đánh giá vai trò và ý nghĩa của đoạn thơ hoặc bài thơ trong việc thể hiện nội dung tư tưởng và phong cách nghệ thuật của tác giả.
3. Dàn ý nghị luận về một quan điểm văn học
a) Mở bài:
- Giới thiệu tổng quan về tác giả, tác phẩm, và nội dung của ý kiến hoặc nhận định cần phân tích.
- Trích dẫn ý kiến hoặc nhận định đó.
b) Thân bài:
- Phát triển các luận điểm, sử dụng các phương pháp phân tích và chứng minh để làm rõ ý kiến.
- Áp dụng so sánh và thảo luận để làm nổi bật vấn đề.
c) Kết luận:
Khẳng định lại vấn đề đã nêu và chỉ ra ý nghĩa của nó.
4. Dàn ý nghị luận về một tình huống trong truyện.
Tình huống trong truyện:
- Tình huống truyện là hoàn cảnh và bối cảnh tạo nên câu chuyện.
- Là mối liên hệ đặc biệt giữa các nhân vật hoặc giữa nhân vật với môi trường xung quanh, từ đó bộc lộ tình cảm, tính cách và số phận của nhân vật, làm rõ tư tưởng của tác giả.
- Tình huống tâm lý.
- Tình huống hành động.
- Tình huống nhận thức.
a) Mở bài:
- Giới thiệu tác giả và vị trí của họ trong văn học, có thể nêu bật phong cách sáng tác.
- Giới thiệu tác phẩm và đưa ra đánh giá sơ bộ về nó.
- Đưa ra vấn đề cần được nghị luận.
b) Thân bài:
- Trình bày hoàn cảnh sáng tác.
- Phân tích các khía cạnh cụ thể của tình huống và ý nghĩa của nó trong tác phẩm.
+ Tình huống 1... tác động và ý nghĩa đối với toàn bộ tác phẩm.
+ Tình huống 2... ảnh hưởng và vai trò đối với tác phẩm.
- Phân tích sự ảnh hưởng của tình huống đến thành công của tác phẩm và giá trị nghệ thuật mà nó đem lại.
c) Kết luận:
- Đánh giá tầm quan trọng của vấn đề đối với thành công của tác phẩm.
- Chia sẻ cảm nhận cá nhân về tình huống đó.
5. Lập dàn ý nghị luận về một nhân vật hoặc nhóm nhân vật trong câu chuyện.
a) Mở đầu:
- Giới thiệu về tác giả và vị trí của họ trong nền văn học, có thể đề cập đến phong cách sáng tác.
- Giới thiệu về tác phẩm, đưa ra đánh giá tổng quan và nêu rõ nhân vật chính.
- Trình bày yêu cầu của đề bài.
b) Phát triển nội dung:
- Trình bày hoàn cảnh ra đời của tác phẩm
- Phân tích các đặc điểm tính cách và phẩm chất của nhân vật, lưu ý các sự kiện quan trọng, biến cố và cảm xúc của nhân vật.
- Đánh giá vai trò của nhân vật trong tác phẩm
c) Kết luận:
- Đánh giá tác động của nhân vật đối với sự thành công của tác phẩm và văn học dân tộc.
- Chia sẻ cảm nhận cá nhân về nhân vật đó.
6. Lập dàn ý nghị luận về giá trị của tác phẩm văn xuôi.
A. Dàn ý về giá trị nhân đạo.
a. Phần mở đầu:
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm.
- Trình bày giá trị nhân đạo của tác phẩm.
- Xác định mục tiêu của bài nghị luận.
b. Nội dung chính:
- Trình bày hoàn cảnh ra đời của tác phẩm.
- Giải thích khái niệm nhân đạo: Đây là giá trị cốt lõi của văn học chân chính, được hình thành từ sự cảm thông sâu sắc với nỗi đau của con người, sự trân trọng những phẩm hạnh tốt đẹp và niềm tin vào khả năng vượt qua khó khăn của họ.
+ Phân tích sự thể hiện của giá trị nhân đạo:
+ Lên án sự áp bức của chế độ đối với con người.
+ Tỏ ra đồng cảm sâu sắc với những số phận bất hạnh.
+ Tôn trọng khát vọng tự do, hạnh phúc và phẩm giá của con người.
+ Hòa hợp với khát vọng và ước mơ của con người.
=> Đánh giá giá trị nhân đạo của tác phẩm.
c. Kết luận:
- Đánh giá tầm quan trọng của vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm.
- Chia sẻ cảm nhận cá nhân về vấn đề này.
B. Dàn ý về giá trị hiện thực.
a. Phần mở đầu:
- Giới thiệu tác giả và tác phẩm.
- Trình bày giá trị hiện thực của tác phẩm.
- Xác định mục tiêu của bài nghị luận.
b. Phần thân bài:
- Giới thiệu bối cảnh sáng tác.
- Giải thích khái niệm hiện thực:
+ Khả năng phản ánh chân thực đời sống xã hội một cách khách quan và trung thực.
+ Đề cao yếu tố hiện thực và lý giải nó qua cơ sở xã hội và lịch sử.
- Phân tích các biểu hiện của giá trị hiện thực:
+ Phản ánh trung thực cuộc sống xã hội và lịch sử.
+ Khắc họa chân thực đời sống và tâm tư của con người.
+ Giá trị hiện thực có khả năng chỉ trích (hoặc ca ngợi) xã hội và chế độ.
=> Đánh giá giá trị hiện thực.
c. Kết luận:
Đánh giá tầm quan trọng của vấn đề đối với thành công của tác phẩm.
