1. Dàn ý phân tích chi tiết tình huống truyện 'Vợ nhặt' - Mẫu tham khảo số 1
1. Mở bài:
- Giới thiệu bối cảnh lịch sử và tác phẩm:
- Cuộc nạn đói năm 1945 đã cướp đi sinh mạng của hơn hai triệu người dân Việt Nam, để lại những dấu ấn đau thương và bi thảm trong lịch sử.
- Trong bối cảnh tăm tối đó, Kim Lân đã sáng tạo nên tác phẩm 'Vợ nhặt' với tình huống truyện độc đáo, phản ánh sự khốn cùng của con người trong thời kỳ đói kém.
- Dẫn dắt vào vấn đề chính: Tình huống truyện độc đáo trong 'Vợ nhặt'.
2. Thân bài:
a) Khái niệm tình huống truyện:
- Tìm hiểu về tình huống truyện:
- Tình huống truyện được hiểu là những sự kiện hoặc hoàn cảnh đặc biệt trong tác phẩm, qua đó tác giả thể hiện quan điểm và bộc lộ số phận cũng như tính cách của các nhân vật.
- Tình huống truyện chính là điểm nhấn, là một phần hiện thực của cuộc sống, giúp người đọc cảm nhận được chân dung của xã hội và con người.
b) Tình huống truyện trong 'Vợ nhặt':
- Khám phá nhan đề và nội dung tình huống:
- Nhan đề 'Vợ nhặt' không chỉ kích thích sự tò mò mà còn mang đến dấu ấn đặc biệt, thể hiện sự độc đáo của tác phẩm.
- Nội dung: Một anh cu Tràng, vốn xấu xí và nghèo khổ, lại tình cờ 'nhặt' được một người vợ trong bối cảnh nạn đói năm 1945 đang hoành hành.
c) Phân tích tình huống truyện:
- Bối cảnh của tình huống:
- Nạn đói năm 1945 đã gây ra cái chết cho hơn hai triệu người.
- Mỗi câu chữ trong tác phẩm đều phản ánh sự u tối, với cái chết luôn rình rập từng góc nhỏ của cuộc sống.
- Tình huống truyện vừa độc đáo, vừa éo le:
+ Độc đáo:
- Trong hoàn cảnh đầy khốn khó, nơi con người còn lo lắng không nổi cho bản thân, Tràng lại quyết định cưới vợ.
- Tràng sở hữu tất cả những đặc điểm không thuận lợi để tìm vợ: ngoại hình xấu xí, tính cách thô lỗ, nhà nghèo, phải làm thuê để nuôi mẹ già, và đặc biệt là nạn đói đang hoành hành dữ dội, khiến cái chết luôn rình rập.
- Với hoàn cảnh và điều kiện như thế, việc Tràng lấy vợ gần như là điều không thể. Do đó, chuyện Tràng có vợ trong hoàn cảnh hiện tại không khác gì việc 'vác tù và hàng tổng' hay 'rước thêm gánh nặng'.
+ Cái éo le:
- Lễ cưới vốn là một sự kiện trọng đại, đại diện cho hạnh phúc lớn nhất trong đời, lại diễn ra trong hoàn cảnh tuyệt vọng, giữa nỗi lo đói khát và cái chết.
- Duyên số đưa đẩy họ đến với nhau cũng chính nhờ cái đói: Thị lần đầu gặp Tràng khi hắn đang kéo thóc qua dốc, chỉ với một câu hò hời hợt, Thị đã chạy đến giúp hắn. Lần thứ hai gặp lại, Tràng không nhận ra Thị vì 'hôm nay Thị...xám xịt'. Chỉ bằng vài bát bánh đúc và một câu đùa, Thị đã đồng ý theo hắn về làm vợ.
- Phản ứng của mọi người khi Tràng lấy vợ:
+ Cư dân xóm ngụ cư:
- Người dân xung quanh không khỏi ngạc nhiên: 'Xóm này lạ quá', 'Họ đứng lại...bàn tán'.
- Tuy nhiên, sau khi hiểu rõ, họ cảm thấy vui mừng cho Tràng: 'Những khuôn mặt...sáng hẳn lên', 'Có người...rúc rích'.
- Tuy vậy, vẫn có một số người lo lắng, thở dài ngao ngán: 'Ôi chao, không biết... thế nào', vì họ lo cho Tràng và Thị, sợ cái chết sẽ ập đến với những người nghèo như họ.
+ Đối với Tràng:
- Tràng đầu tiên cảm thấy bất ngờ khi chỉ bằng một câu nói đùa và vài bát bánh đúc, Thị đã đồng ý về làm vợ hắn.
- Sau đó là nỗi lo lắng: 'Có thật không?', 'Thóc gạo...đèo bòng', nhưng nỗi lo ấy nhanh chóng qua đi khi Tràng 'chặc lưỡi: kệ thôi'.
- Vui mừng khi ước mơ có gia đình trở thành hiện thực: 'Hắn tủm tỉm...lấp lánh', nhìn Thị 'ngượng nghịu...chân kia', Tràng vui vẻ 'cười khanh khách'.
- Nỗi lo về đói khát và cái chết bị che lấp bởi hạnh phúc gia đình và trách nhiệm mới: 'Trong khoảnh khắc, Tràng như...đi bên'.
- Niềm hạnh phúc đó khiến Tràng không thể tin vào sự thật: 'Hắn vẫn cảm thấy...không phải'.
+ Bà cụ Tứ:
- Bà cụ Tứ rất ngạc nhiên trước quyết định của Tràng và không ngừng hỏi han.
- Bà càng ngạc nhiên hơn khi thấy một người phụ nữ lạ trong nhà và chào bà bằng u: 'Quái lạ sao...thế kia?' => Bà cảm thấy rất bất ngờ.
- Khi nghe Tràng giải thích, bà 'cúi đầu nín lặng', 'vừa ai oán...con mình' => Nỗi tủi thân của một người mẹ không hoàn thành trách nhiệm của mình: 'Ôi, xót xa quá...còn mình thì...'.
- Dù vậy, bà cũng 'mừng lòng' và vui vẻ với nàng dâu mới, khuyên các con bằng những lời lẽ lạc quan: 'Nhà mình nghèo...ba đời'.
- Nước mắt của bà cụ thể hiện sự thương cảm sâu sắc: 'Chúng mày...thương quá!'.
d) Ý nghĩa của tình huống truyện
- Làm nổi bật chủ đề của tác phẩm:
- Tình huống truyện mang tính độc đáo, nổi bật với hoàn cảnh khắc nghiệt của con người trong nạn đói năm 1945, đồng thời phản ánh sâu sắc nỗi đau và số phận bi thảm của con người trước Cách mạng tháng Tám.
- Tình huống truyện éo le tạo nên những cảm xúc khó diễn tả cho người đọc.
- Truyện mang giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc:
+ Về giá trị hiện thực:
- Tình trạng khốn cùng của người dân Việt Nam trong nạn đói năm 1945.
- Nạn đói không chỉ hành hạ cơ thể mà còn làm biến dạng nhân cách, khiến cho những niềm vui nhỏ bé trở nên quá dễ vỡ.
- Lên án tội ác của thực dân và bọn phát xít.
+ Giá trị nhân đạo:
- Nhân văn được thể hiện qua cách cư xử đầy tình người của các nhân vật.
- Mang lại niềm tin về một tương lai tươi sáng hơn, nơi có ngọn cờ Cách mạng.
3. Kết bài
- Khẳng định sự tài ba của nhà văn qua việc xây dựng một tình huống truyện vừa độc đáo vừa cuốn hút.
- Xác nhận giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc của tác phẩm.
2. Dàn ý phân tích chi tiết tình huống truyện trong tác phẩm Vợ nhặt - Mẫu số 2
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm:
- Kim Lân là nhà văn gắn bó sâu sắc với 'đất', 'người', và vẻ đẹp 'nguyên thủy' của cuộc sống nông thôn.
- Nạn đói năm 1945 đã được phản ánh qua nhiều tác phẩm văn học, nổi bật trong số đó là 'Vợ nhặt' của Kim Lân.
- Dẫn dắt và mở ra vấn đề: Tìm hiểu tình huống truyện độc đáo trong 'Vợ nhặt'.
2. Thân bài
a) Khái niệm tình huống truyện
- Tình huống truyện là một hoàn cảnh đặc biệt được hình thành qua một sự kiện nổi bật, nơi mà các khía cạnh của cuộc sống hiện rõ rệt nhất, bộc lộ rõ ràng ý tưởng của tác giả.
- Tình huống truyện đóng vai trò trung tâm trong cấu trúc thể loại.
b) Phân tích tình huống nhặt vợ
- Bối cảnh xây dựng tình huống truyện:
- Nạn đói năm 1945 gây ra cái chết cho hơn hai triệu người.
- Không khí u ám, bi thảm, cái chết luôn rình rập những người sống.
- Tóm tắt tình huống:
- Tràng, một chàng trai nghèo, xấu xí, và lận đận trong chuyện tình cảm, đã bất ngờ 'nhặt' được vợ chỉ với mấy câu đùa, vài lời hát và mấy bát bánh đúc trong bối cảnh đói kém.
- Các chi tiết độc đáo của tình huống truyện:
+ Các yếu tố khiến nguy cơ ế vợ của Tràng rất cao:
- Ngoại hình không ưa nhìn, thô lỗ.
- Tính cách có phần kỳ quặc.
- Cách ăn nói thô thiển.
- Nghèo khổ, chỉ làm thuê để nuôi bản thân và mẹ già.
- Sống trong nạn đói, cái chết luôn rình rập.
- Việc Tràng lấy vợ trong hoàn cảnh này có thể coi là thêm một gánh nặng (theo lô gíc tự nhiên).
+ Việc Tràng lấy vợ là một tình huống bất ngờ:
- Toàn bộ xóm đều kinh ngạc.
- Bà cụ Tứ cũng vô cùng ngạc nhiên.
- Ngay cả Tràng, dù đã có vợ, vẫn cảm thấy 'ngờ ngợ'.
+ Tình huống truyện vừa bất ngờ vừa hợp lý:
- Nếu không phải vào năm đói kém thì 'người ta' cũng không quan tâm đến người như Tràng.
- Tràng cưới vợ theo kiểu 'nhặt' được.
c) Ý nghĩa của tình huống truyện
- Giá trị thực tế:
- Miêu tả hoàn cảnh bi thảm của con người trong nạn đói.
- Nạn đói đẩy con người vào cùng cực.
- Nạn đói làm biến dạng nhân cách con người.
- Cái đói khiến hạnh phúc trở nên mong manh và đáng thương.
- Tố cáo nghiêm khắc tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật đã gây ra nạn đói thảm khốc.
- Giá trị nhân đạo:
+ Tinh thần nhân ái thể hiện qua cách cư xử của các nhân vật:
- Tràng hết sức quý trọng người 'vợ nhặt' của mình.
- Nghĩa vụ làm vợ, làm dâu được khơi dậy trong người 'vợ nhặt'.
- Tình yêu thương con của bà cụ Tứ.
+ Con người luôn khao khát sự sống và luôn đặt niềm tin vào tương lai:
- Tràng kết hôn chủ yếu để bảo toàn sự sống.
- Bà cụ Tứ, dù đã cao tuổi, luôn nói về tương lai với những kế hoạch cụ thể, tạo động lực và hy vọng cho con dâu về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
- Kết thúc tác phẩm là hình ảnh lá cờ đỏ và nhóm người đang phá kho thóc của người Nhật.
3. Kết luận
- Khẳng định tài năng của nhà văn qua việc tạo ra tình huống truyện độc đáo và cuốn hút.
- Xác nhận giá trị thực tế và nhân đạo của tác phẩm.
3. Phân tích chi tiết tình huống truyện trong tác phẩm Vợ nhặt - Mẫu số 3
1. Giới thiệu
- Tóm tắt về Kim Lân, một nhà văn nổi tiếng với những tác phẩm miêu tả chân thực cuộc sống nông thôn Việt Nam.
- Giới thiệu truyện ngắn 'Vợ nhặt', một tác phẩm nổi bật phản ánh tình cảnh khó khăn của người nông dân trong nạn đói năm 1945.
- Nhận xét về tình huống truyện trong 'Vợ nhặt' là yếu tố nghệ thuật nổi bật, giúp làm rõ giá trị nhân văn của tác phẩm.
2. Thân bài
a) Khái niệm về tình huống truyện
- Tình huống truyện là sự phát triển của các sự kiện và tình tiết phức tạp; là những nghịch lý và éo le trong cuộc sống.
- Một tình huống truyện độc đáo có thể làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn và lôi cuốn người đọc hơn.
b) Tình huống truyện độc đáo trong 'Vợ nhặt'
- Câu chuyện anh cu Tràng 'nhặt' được vợ:
- Đây là một tình huống kịch tính và đầy bất ngờ mà Kim Lân đã khai thác và miêu tả một cách xuất sắc.
- Tràng, một người xấu xí, nghèo khó và sống ngụ cư, lại bất ngờ 'nhặt' được vợ, và cô vợ còn theo về sống cùng anh.
- Trong lúc đói kém, Tràng vẫn quyết định 'đèo bòng', 'rước cái của nợ đời ấy về'.
- Tràng kết hôn chỉ qua hai lần gặp gỡ tình cờ và vài câu nói nửa đùa nửa thật.
- Sự éo le trong tình huống:
- Tràng cưới vợ trong hoàn cảnh đói kém, khi sự sống và cái chết chỉ còn cách nhau một bước.
- Hạnh phúc hòa quyện với nỗi lo cái đói và sự sống.
- Nguyên nhân khiến họ đến với nhau là cái đói, với mấy bát bánh đúc thay cho lễ cưới truyền thống.
c) Phản ứng của mọi người về việc Tràng có vợ
- Những cư dân trong xóm ngụ cư:
- Họ cảm thấy bất ngờ, xôn xao, không thể tin vào mắt mình.
- Sự kiện này như một luồng gió mới thổi vào cuộc sống u ám và đói khát của họ, khiến những gương mặt bừng sáng.
- Chính Tràng:
- Anh cảm thấy mọi thứ xảy ra quá nhanh, không thể tin được.
- Tràng cảm thấy choáng váng, không ngờ mình lại có vợ.
- Bà cụ Tứ - mẹ của Tràng:
- Bà cụ rất ngạc nhiên và bối rối khi thấy người phụ nữ trong nhà.
- Bà cảm thấy xót xa cho số phận của con trai mình.
- Tuy nhiên, bà dần chấp nhận con dâu và động viên các con với tinh thần lạc quan.
d) Ý nghĩa của tình huống truyện
- Nhấn mạnh chủ đề chính của tác phẩm, tạo cơ hội cho nhà văn khám phá tâm lý nhân vật.
- Giúp kết cấu tác phẩm trở nên vững chắc, với các chi tiết tập trung quanh tình huống này.
- Lên án sự tàn bạo của thực dân, đẩy con người đến tình cảnh cùng cực.
- Thể hiện tình cảm và lòng nhân ái của người lao động nghèo và bà mẹ.
- Nêu bật tinh thần sống lạc quan của người lao động dù trong hoàn cảnh khó khăn.
3. Kết bài
- Tóm tắt ý nghĩa của tình huống 'nhặt vợ' trong toàn bộ tác phẩm.
- Cảm nhận cá nhân về tình huống truyện, nhấn mạnh sự sáng tạo của Kim Lân trong việc xây dựng một tình huống éo le nhưng đầy nhân văn, từ đó làm nổi bật giá trị tư tưởng của tác phẩm.