Dàn ý phân tích Đoàn thuyền đánh cá (6 mẫu) - Văn 9

Dàn ý phân tích Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận gồm 6 mẫu chi tiết, giúp học sinh lớp 9 hiểu rõ cấu trúc và biết cách phân tích bài thơ, khổ thơ, và bức tranh thiên nhiên trong Đoàn thuyền đánh cá một cách sâu sắc và hiệu quả.

Đoàn thuyền đánh cá là một bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống, là một ca khúc hùng tráng về đất nước và con người. Mời các em cùng theo dõi để chuẩn bị kiến thức Ngữ văn 9, ôn thi vào lớp 10 hiệu quả.

Dàn ý phân tích Đoàn thuyền đánh cá

I. Bắt đầu:

• Tổng quan về bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

II. Nội dung chính: Phân tích chi tiết bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận

1. Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của người lên biển:

• Đoàn thuyền ra khơi vào ban đêm
• Cảnh đoàn thuyền ra khơi trong bóng tối là những hình ảnh thân thuộc và đáng yêu
• Người lên thuyền rất hào hứng, lạc quan và tràn đầy hy vọng, mong chờ một ngày mới đem lại nhiều cá

2. Khung cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển:

• Bầu không gian bao la, mênh mông nhưng đoàn thuyền tỏ ra vẻ lớn lao và uy nghi không thua kém
• Hoạt động đánh cá như một trận đấu hùng tráng và đầy sức mạnh
• Đoàn thuyền giữa biển khơi trải rộng tỏ ra cực kỳ uy nghi và oai vệ
• Niềm hứng khởi và say mê của dân làng trong việc bắt cá

3. Khung cảnh đoàn thuyền đánh cá quay về:

• Sự đồng bộ và duy trì nhịp điệu của đoàn thuyền
• Tiếng hát truyền cảm như một thách thức và biểu hiện của sự thành công sau một đêm làm việc vất vả
• Bức tranh thiên nhiên vô cùng oai vệ, con người cũng trở nên vĩ đại

III. Kết luận: phản ánh cảm nhận của em về Đoàn thuyền đánh cá

Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

I. Mở đầu:

* Giới thiệu về tác giả, tác phẩm và đoạn trích

• Huy Cận được biết đến là một trong những nhà thơ đặc biệt của phong trào Thơ mới.
• 'Đoàn thuyền đánh cá' là một trong những tác phẩm nổi bật của ông.
• Bài thơ khai mạc với hình ảnh đoàn thuyền ra khơi vào buổi chiều tà.

II. Nội dung chính:

* Bối cảnh ra đời:

• Vào năm 1958, trong một chuyến thực địa tại Hồng Gai, Cẩm Phả, Quảng Ninh.

* Phân tích đoạn thơ:

- 2 câu thơ đầu: Thời gian ra khơi của đoàn thuyền

• Mặt trời được so sánh với 'hòn lửa' → khung cảnh lung linh, rực rỡ sắc màu, ngay cả khi bình minh đã qua, hình ảnh của đoàn thuyền ra khơi vẫn tươi đẹp, tráng lệ và đầy sức sống.
• Ẩn dụ 'sóng - cài then', 'đêm - sập cửa' → màn đêm đang buông xuống dần

- Khi mọi sự đã chìm vào giấc ngủ, chỉ có đoàn thuyền tràn đầy sức sống, sẵn sàng bắt đầu hành trình mới

- 2 câu thơ sau: không khí ra khơi đầy vui tươi, sôi nổi hứng khởi

• Từ 'lại' → Đặt nặng vào nhịp sống thường lệ, công việc hàng ngày của người dân làng chài.
• 'Câu hát' cùng 'gió biển' và con người hòa mình vào tự nhiên như một.

→ Khổ thơ thứ nhất với niềm vui và hình ảnh thiên nhiên tráng lệ đã thực sự mở ra một bức tranh, một cuộc hành trình ra khơi mới

III. Kết bài:

• Khẳng định lại ý nghĩa của đoạn thơ.

Dàn ý phân tích khổ đầu và khổ cuối của bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

1. Mở đầu

• Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
• Giới thiệu về hai khổ thơ: Đó là hai khổ đầu và cuối của bài thơ, mô tả cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi và trở về đầy niềm vui và hứng khởi.

2. Phần chính

a) Phần 1 - cảnh ra khơi

Thời gian nghệ thuật như một buổi hoàng hôn tuyệt đẹp.

Mặt trời lặn xuống biển như một tảng lửa
Sóng cài then, đêm buông xuống.

Những hình ảnh của mặt trời, sóng, và đêm được nhân hóa, cùng với sự so sánh độc đáo trong câu thơ đầu tiên 'như một tảng lửa', đã tạo ra một bức tranh thiên nhiên tuyệt vời, tráng lệ. Dù ngày đã tàn, không gian vẫn không trở nên u tối. Sự di chuyển của thời gian được mô tả qua các hành động 'lặn xuống biển”, 'cài then', 'buông xuống cửa'. Những con sóng như những cánh cửa cài lại của vũ trụ. Bóng đêm 'buông xuống cửa' gợi nhớ khoảnh khắc ánh sáng chói lọi của ban ngày kết thúc và màn đêm đột ngột buông xuống, phủ lên mọi thứ. Vũ trụ lớn lẫn, kỳ diệu nhưng vẫn gần gũi, ấm áp như ngôi nhà của con người!

Thường thì, khi buổi tối buông, con người thường dừng lại để nghỉ ngơi bên gia đình. Nhưng trên biển, một cuộc sống mới lại bắt đầu...

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Âm nhạc cùng gió biển

• Chữ “lại'đã kích thích sự vòng tuần hoàn trong cuộc sống của người dân biển, đồng thời gợi nhớ đến cuộc sống thanh bình của quê hương, đất nước. Sau nhiều năm chiến tranh, người Việt Nam mới có được cuộc sống lao động bình yên đến thế!
• Đoàn thuyền ra khơi với tinh thần sảng khoái, phấn khởi, hân hoan: 'Âm nhạc cùng gió biển': Sự hòa âm giữa 'âm nhạc' và 'gió biển' đã tạo nên một sức mạnh lớn giúp con thuyền mạnh mẽ vượt qua sóng biển ra khơi. Sự ám chỉ ẩn dụ trong câu thơ cũng tái hiện lại vẻ đẹp tâm hồn và niềm vui trong công việc của người dân chài.

b) Phần cuối - cảnh trở về

- Đoàn thuyền trở về với niềm vui đầy êm đềm: Nếu ở phần đầu bài thơ tác giả dùng từ 'cùng' (Âm nhạc cùng gió biển) để thể hiện sự hòa mình giữa thuyền và gió, hứa hẹn chuyến đi biển thuận lợi, bình yên, thì ở cuối bài ông viết 'Âm nhạc cùng gió biển' thể hiện niềm vui sảng khoái của người dân chài khi trở về trên những con thuyền đầy ắp cá.

- Đoàn thuyền trở về trong sự đua nhau với ánh sáng mặt trời: Hình ảnh nhân hóa 'Đoàn thuyền đua nhau với mặt trời' khiến con thuyền trở thành một sinh vật sống, thể hiện tinh thần hăm hở, niềm vui chào đón ngày mới của cả thiên nhiên và con người.

Đoàn thuyền quay trở về dưới ánh bình minh rực rỡ, lộng lẫy, cùng hàng ngàn con cá lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời.

=> Đoạn thơ phản ánh tinh thần anh hùng của lao động, thể hiện niềm hạnh phúc của những con người chủ động trong cuộc sống.

c) Phản ảnh tổng quan về hai khổ thơ

Cả hai khổ thơ đều tái hiện vẻ đẹp của thiên nhiên biển và con người trong hai thời điểm khác nhau: hoàng hôn và bình minh. Thiên nhiên luôn tươi sáng, kỳ vĩ và tráng lệ. Con người luôn tràn đầy năng lượng và đam mê với công việc.

Bản nguồn cảm xúc của hai khổ thơ là cảm xúc vô cùng rộng lớn, như vũ trụ vô tận.

Phong cách viết thơ rất tự nhiên, mang âm điệu mạnh mẽ, vừa kiên cường và vừa lãng mạn; từ ngôn từ mạch lạc, uyển chuyển, lời thơ phong phú, sôi nổi như một bản nhạc hồn hộp, sôi động, cách sắp xếp vần vừa phong phú linh hoạt, vừa khéo léo xen kẽ vần chính và vần phụ; hình ảnh thơ đầy sức hút lãng mạn; nhiều kỹ thuật tu từ tinh tế (so sánh, nhân hoá); cấu trúc đối xứng giữa đầu và cuối bài thơ (lặp lại hình ảnh 'mặt trời/gió khơi/câu hát').

d) Tương quan

Thí sinh tự chọn một tác phẩm khác cũng viết về mối liên kết giữa con người và biển quê hương để kết nối với hai khổ thơ trên. Ví dụ: 'Quê hương' của Tế Hanh.

Có thể kết nối với thực tế cuộc sống để thấy rằng người dân Việt Nam luôn thể hiện tình yêu và sự gắn bó với biển qua những hành động thiết thực, cụ thể như: chống ô nhiễm biển, bảo vệ cảnh quan biển, sáng tạo ra các tác phẩm nghệ thuật về biển...

=> Khẳng định rằng biển quê hương luôn nằm sâu trong tâm hồn của người dân Việt Nam.

3. Kết luận

Xác nhận sự trưởng thành và sự đổi mới trong phong cách thơ của Huy Cận: từ một “nhà thơ của nỗi buồn vô biên' trước đó, nhưng sau Cách mạng tháng Tám, thơ của ông đã trở nên gần gũi hơn, tiếp cận với thực tế cuộc sống của người dân, tôn vinh cuộc sống mới, con người mới.

Dàn ý phân tích 2 khổ thơ cuối bài Đoàn thuyền đánh cá

A. Bắt đầu

• Huy Cận được xem là một trong những nhà thơ đại diện cho nền văn học hiện đại Việt Nam.
• Trong hai khổ thơ cuối cùng, tác giả mô tả một cách tráng lệ, thể hiện sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người lao động, thể hiện niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước quê hương và cuộc sống.
• Trích thơ: “Sao mờ … dặm phơi”

B. Phần chính

1. Tổng quan

Bối cảnh sáng tác: Trong năm 1958, Huy Cận trải qua một chuyến đi thực tế kéo dài tại Quảng Ninh. Từ trải nghiệm này, ông viết nên bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.

Tóm tắt nội dung chính: Từ đoạn thơ đầu cho đến hai đoạn cuối: Xuất phát khi hoàng hôn buông, sóng cài then, đêm về, vũ trụ yên bình, hiện nay quay về khi bình minh rực rỡ.

2. Phân tích

* Đầu tiên, là cảnh sự hối hả, khẩn trương chuẩn bị cho việc trở về:

Sao mờ, kéo lưới trời sáng
Chúng ta kéo dây lưới chứa đầy cá
Vẩy cá bạc, vẻo vàng lóe rạng sớm mai
Lưới được xếp buồm lên, chào đón ánh nắng hồng

• Mọi người hết sức khẩn trương, hối hả được mô tả qua từ 'kịp' và hình ảnh 'kéo dây lưới', thể hiện một bức tranh lao động mạnh mẽ, kiên trì, đầy hứng khởi, với thành quả lao động đầy tự hào là 'dây lưới chứa đầy cá'.
• Sức khỏe mạnh mẽ của người lao động qua hình ảnh ẩn dụ 'chúng ta kéo dây lưới chứa đầy cá'.
• Niềm vui tươi sáng trong lao động qua những dòng thơ mô tả cảnh đẹp, tràn đầy sáng tạo.

* Công việc đánh cá kết thúc, lúc mà: 'lưới được xếp, buồm lên đón ánh nắng hồng' là lúc đoàn thuyền quay trở về:

Câu hát vang lên cùng gió biển,
Đoàn thuyền đua nhanh với mặt trời.
Mặt trời mọc lên từ biển, sắc mới tinh tươm
Mắt cá rực rỡ, hàng nghìn dặm phơi

Chi tiết 'đoàn thuyền đua với mặt trời' và 'mặt trời mọc lên từ biển, sắc mới tinh tươm' là những chi tiết đậm ý nghĩa. Hình ảnh 'mặt trời' là biểu tượng của sự tương lai sáng sủa. Và con thuyền đua về phía tương lai tự do làm chủ cuộc sống, trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội hứa hẹn thành công...

3. Tương hợp:

Nhiều sáng tạo trong việc tạo hình ảnh bằng liên tưởng, tưởng tượng độc đáo và vận dụng nhiều biện pháp tu từ thành công...

4. Chuyển đoạn:

Liên kết trong văn học hoặc trong cuộc sống.

C. Tổng kết

Bầu không khí nhiệt huyết, sôi động của người lao động đánh cá trên biển trong bối cảnh xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.

Phân tích khổ thơ cuối

A. Giới thiệu

- Giới thiệu về tác giả: Huy Cận

• Là một trong những nhà thơ đại diện của thơ ca hiện đại Việt Nam.
• Về phong cách sáng tác: Trước Cách mạng tháng Tám, ông tập trung vào miêu tả thiên nhiên, vũ trụ, toát lên nỗi cô đơn và buồn bã của một người con người bất lực gắn bó với quê hương, đất nước. Sau Cách mạng tháng Tám, tác phẩm thơ của ông trở nên sôi động, huyên náo hơn.

- Giới thiệu tác phẩm: “Đoàn thuyền đánh cá“: Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá“ được sáng tác năm 1958, khi ông đi thực tế tại Hòn Gai - Quảng Ninh, được xuất bản trong tập “Trời mỗi ngày mỗi sáng”.

- Tóm tắt khái quát về khổ thơ cuối cùng của bài thơ.

B. Phần thân bài

- Sau một đêm dài đánh cá vất vả, đoàn thuyền trở về vào lúc bình minh:

'Hò hét khúc hát, buồm vươn vẹo với gió khơi
Thuyền cùng nắng hồng đua nhau bừng sáng'

• Câu thơ 'hò hét khúc hát, buồm vươn vẹo' cùng với gió khơi, gần như giữ nguyên trong khổ đầu tiên. Đây là lần thứ ba tiếng hát vang lên. Tiếng hát biểu lộ niềm vui của người đánh cá khi gặt hái được thành quả rực rỡ sau một đêm lao động vất vả. Tiếng hát ấy vang vọng hùng tráng khi đoàn thuyền đang rẽ sóng trở về.
• Nhà thơ nhân hóa 'thuyền' đang 'đua nhau với mặt trời, đua nhau với thời gian'. Hai từ 'đua nhau' thể hiện sức mạnh của những người đánh cá, dù làm việc suốt đêm nhưng họ vẫn có đủ sức mạnh và hứng khởi.

- Vẻ đẹp tráng lệ của bình minh trên biển được nhà thơ mô tả sinh động qua biện pháp nhân hóa 'nắng hồng đua nhau', gợi cảm giác thần thoại. Nắng mặt trời có sức mạnh vô song, dường như nó đang cùng mặt biển mà lên, và màu 'nắng hồng' là màu của bình minh, là lời chào đón của thiên nhiên với những người lao động cần cù.

- Hình ảnh 'mắt cá huy hoàng' không chỉ là kết quả của lao động mà còn gợi lên niềm vui, niềm tự hào của những người lao động và cuộc sống mới đầy tốt đẹp đang mở ra trước mắt.

C. Kết bài

• Khẳng định giá trị đặc biệt của tác phẩm
• Cảm xúc mà em dành cho tác phẩm

Khung cảnh thiên nhiên trong Đoàn thuyền đánh cá

1. Khởi đầu

Tổng quan về tác giả và tác phẩm, cũng như hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ: “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận là biểu tượng của sự sống mới, sự phục sinh của một tinh thần và một quốc gia. Bài thơ này ca ngợi nền lao động mới của nhân dân sau những năm tháng khổ đau và chiến tranh.

2. Thân bài

• Bức tranh về thiên nhiên trên biển khi hoàng hôn buông xuống: Mặt trời được nhân hóa và so sánh như một viên thanh đang rơi xuống biển, tạo ra một biểu tượng của thời gian trôi, sự thay đổi của ngày qua đêm
• Bức tranh thiên nhiên với sự phong phú và trù phú của đại dương: Những đàn cá thu được được so sánh như “đoàn quân” chứng tỏ sự phong phú và sôi động, những “vũ trụ sáng” dưới biển là những loài cá làm nên cuộc sống dậy thì của đại dương
• Bức tranh thiên nhiên tuyệt vời: Sự phối hợp màu sắc của thiên nhiên với màu sắc của các loài cá trên biển tạo ra những gam màu rực rỡ: lấp lánh, hồng đen, vàng óng,…
• Vẻ đẹp của thiên nhiên khi đoàn thuyền trở về: Ánh sáng mặt trời chiếu sáng khắp biển cả không chỉ thể hiện vẻ đẹp tự nhiên mà còn là biểu tượng cho sự hồi sinh của quốc gia và nhân dân lao động.

3. Kết luận

Ý nghĩa của bức tranh thiên nhiên trong bài thơ: Qua bức tranh thiên nhiên biển cả trong bài thơ, chúng ta cảm nhận được một cảnh tượng tuyệt vời, lôi cuốn và rực rỡ. Đồng thời cảm nhận được sức sống mạnh mẽ và vẻ đẹp của người lao động khỏe mạnh, tươi vui và hăng say trong lao động.