Dàn ý và phân tích chi tiết về các tình huống độc đáo trong truyện 'Vợ nhặt' của tác giả Kim Lân, kèm theo 10 ví dụ vô cùng hấp dẫn.

Tình huống 'Vợ nhặt' của Kim Lân được phân tích một cách cụ thể, với sơ đồ tư duy và 10 ví dụ minh họa, giúp học sinh lớp 12 hiểu rõ hơn và nâng cao kiến thức về tình huống truyện.

Câu chuyện 'Vợ nhặt' không chỉ độc đáo và bất ngờ mà còn đầy ý nghĩa. Thành công của tác phẩm này khiến nó luôn được độc giả nhớ mãi. Dù nạn đói năm 1945 đã qua đi, nhưng câu chuyện về việc 'nhặt vợ' vẫn sống mãi trong lòng người Việt. Bên cạnh phân tích tình huống, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về các nhân vật trong truyện.

Những tình huống hay nhất trong truyện 'Vợ nhặt'.

• Dàn ý về các tình huống độc đáo trong truyện 'Vợ nhặt'
• Sơ đồ tư duy về tình huống truyện 'Vợ nhặt'
• Tóm tắt về các tình huống trong truyện 'Vợ nhặt'
• Phân tích chi tiết về tình huống trong truyện 'Vợ nhặt'
• Những tình huống đặc biệt trong truyện 'Vợ nhặt'

Dàn ý về các tình huống độc đáo trong truyện 'Vợ nhặt'

a) Mở đầu

- Giới thiệu ngắn gọn về tác giả và tác phẩm:

• Kim Lân, một nhà văn trung thành với văn hóa và cuộc sống nông thôn.
• Nạn đói năm 1945 đã được nhiều tác giả ghi lại trong đó có Vợ nhặt của Kim Lân.

- Đưa ra vấn đề: Tình huống độc đáo trong truyện Vợ Nhặt.

b) Phần chính

* Định nghĩa về tình huống trong truyện

• Tình huống truyện là tình thế đặc biệt được tạo ra bởi một sự kiện đặc biệt, nơi mà cuộc sống hiện lên rõ nét nhất, thể hiện rõ ý đồ tư tưởng của tác giả.
• Tình huống truyện đóng vai trò quan trọng nhất trong cấu trúc của thể loại văn học.

* Phân tích tình huống nhặt vợ

- Bối cảnh xây dựng tình huống truyện:

+ Bối cảnh đau lòng của nạn đói khủng khiếp trong năm 1945 khiến hơn hai triệu người mất đi.

+ Không khí u ám, đầy đau thương, những người sống luôn đối diện với nguy cơ tử thần.

- Tóm tắt tình huống: Trong hoàn cảnh đói kém, Tràng, một chàng trai xấu trai, nghèo khó và cô đơn, đã 'nhặt' được vợ một cách ngẫu nhiên và dễ dàng chỉ bằng mấy câu hát, mấy lời đùa cợt và một chút thực phẩm.

- Các chi tiết đặc biệt của tình huống truyện:

+ Trong Tràng, có nhiều yếu tố khiến anh có nguy cơ cao bị 'ế' vợ:

• Ngoại hình xấu xí, thô lỗ.
• Tính tình khá khó hiểu.
• Khá cục cằn, không tôn trọng.
• Sống với sự nghèo đói, làm thuê để nuôi mẹ già và chính mình.
• Đe dọa từ nạn đói, cái chết luôn đeo bám.

+ Việc Tràng lấy vợ chỉ làm gia tăng thêm rắc rối cho cuộc sống của mình (theo trình tự tự nhiên của số phận).

+ Hành động của Tràng lấy vợ mang đến một sự bất ngờ.

• Cả xóm ngạc nhiên trước sự việc.
• Bà cụ Tứ cũng không kém phần ngạc nhiên.
• Tràng, dù đã có vợ, vẫn cảm thấy 'ngơ ngác'.

+ Tình huống truyện đầy bất ngờ nhưng lại rất có lý:

• Nếu không có nạn đói kinh hoàng ấy, thì có lẽ không ai sẽ chấp nhận lấy một người như Tràng.
• Tràng lấy vợ theo cách 'nhặt' được.

* Ý nghĩa của tình huống truyện

- Ý nghĩa thực tế:

+ Vẽ lên hình ảnh đau thương của con người trong cảnh nạn đói.

• Nỗi đói bức tử con người.
• Nỗi đói làm biến dạng cả tính cách.
• Đói đến nỗi làm cho hạnh phúc trở nên mong manh, đáng thương.

+ Kết án mạnh mẽ tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật đã gây ra nạn đói kinh hoàng.

- Tinh thần nhân đạo

+ Tình cảm nhân ái được thể hiện qua cách hành xử của các nhân vật.

• Tràng có lòng tôn trọng và quý trọng người 'vợ nhặt' của mình.
• Vai trò và trách nhiệm của vợ và con dâu được thức tỉnh trong người 'vợ nhặt'.
• Tình yêu thương của bà cụ Tứ dành cho con cái.

+ Con người luôn hướng tới sự sống và giữ niềm tin, hy vọng vào tương lai:

• Tràng lấy vợ để giữ cho cuộc sống tồn tại.
• Bà cụ Tứ, một người lớn tuổi, luôn lạc quan về tương lai và có những kế hoạch cụ thể, tạo niềm tin cho con dâu vào một tương lai tốt đẹp.
• Phần kết thúc của tác phẩm với hình ảnh lá cờ đỏ và đám đông phá kho thóc của người Nhật.

c) Kết luận

• Khẳng định tài năng văn học thông qua cách xây dựng tình huống truyện độc đáo và hấp dẫn.
• Đề cao giá trị thực tế và nhân đạo của tác phẩm.

Tóm tắt nội dung truyện Vợ nhặt

Mặc dù là một người đàn ông nghèo khó, xấu xí và độc thân, nhưng Tràng đã 'nhặt' được vợ một cách ngẫu nhiên và dễ dàng chỉ qua vài lời đùa, một vài câu hát và một chút đồ ăn...

Trong hoàn cảnh khó khăn của nạn đói, Tràng đồng ý lấy vợ, tạo ra một tình huống trớ trêu. Tràng, người phải lao động vất vả để nuôi bản thân và mẹ già, giờ lại phải chịu thêm trách nhiệm với một người vợ. Trước tình hình này, việc Tràng 'nhặt' được vợ khiến anh phải phân vân không biết nên vui hay nên buồn, nên lo hay nên mừng... Điều này thật sự là một tình huống nghệ thuật độc đáo.

Sơ đồ tư duy về tình huống truyện Vợ nhặt

Tóm tắt tình huống trong truyện Vợ nhặt

Bài mẫu số 1

Giá trị của một tác phẩm văn không chỉ phản ánh qua cốt truyện, nhân vật, mà còn hiện diện trong tình huống truyện độc đáo. Trong tác phẩm ngắn Vợ nhặt, Kim Lân đã tạo ra một tình huống đặc biệt, không chỉ làm nổi bật chủ đề mà còn kích thích sự tò mò và ham muốn khám phá của độc giả.

Từ tên truyện, chúng ta đã cảm nhận được điều gì đó không hợp lý. Vợ thường là người được chọn lựa, kết hôn theo truyền thống, nhưng ở đây, tác giả lại gọi là 'Vợ Nhặt', có lẽ có chuyện gì đặc biệt?

Điểm độc đáo của câu chuyện là tình huống Tràng nhặt được vợ. Trong tình huống này, có vẻ lạ và kỳ lạ.

Trong tình huống này, điều đầu tiên chúng ta cảm nhận được là sự bất ngờ, điều khác thường khi Tràng lấy vợ trong hoàn cảnh nạn đói. Tràng, một người nghèo khó và xấu xí, không dễ dàng tìm được vợ. Thậm chí, trong hoàn cảnh khó khăn như vậy, Tràng lại đưa vợ về nhà.

Điều lạ thứ hai là Tràng lại lấy vợ trong hoàn cảnh nạn đói, khi mọi người đều đối diện với nguy cơ đói khát. Điều kỳ lạ nhất có lẽ là những lời đùa của Tràng lại trở thành lời cầu hôn với Thị. Việc lấy vợ không phải là điều dễ dàng, nhưng với Tràng lại trở nên rất dễ dàng.

Trong tình huống này, sự kỳ lạ khiến nhiều người cười, nhưng cũng có thể là nụ cười đắng cay. Bởi không thể ngừng suy nghĩ khi tình huống Tràng nhặt được vợ lại đầy éo le. Trong những năm đó, với nỗi đói cùng chất đất nứt nẻ, việc Thị chấp nhận Tràng làm chồng là điều kỳ diệu.

Khi Tràng dắt Thị về, mọi người đều hứng thú, tò mò và kỳ lạ. Họ vừa mừng vui cho Tràng, vừa cảm thấy xót xa. Dường như ai cũng hiểu rằng trong hoàn cảnh hiện tại, việc lấy vợ chỉ tạo thêm gánh nặng. Mẹ Tràng cũng thể hiện sự lo lắng và thương xót cho con. Dù bất an và đau đớn, người mẹ vẫn ủng hộ và khích lệ con phải cố gắng. Trong bữa cơm nghèo, cảm xúc của mẹ Tràng tràn ngập trong tấm lòng. Tràng cảm thấy hạnh phúc và trách nhiệm với tương lai và gia đình của mình.

Tình huống Tràng nhặt vợ khiến ta cảm thấy xót xa trước khổ đau của những người trong nạn đói. Tuy nhiên, Tràng và bà cụ Tứ vẫn quyết định chấp nhận và yêu thương Thị, cho dù trong hoàn cảnh khó khăn. Họ vẫn hy vọng vào một tương lai tốt đẹp, dù đó là mong manh giữa ranh giới giữa sự sống và cái chết.

Tác phẩm của Kim Lân thể hiện sâu sắc và đồng cảm với cuộc sống của người nông dân. Tình huống truyện độc đáo này đã tố cáo sự tàn bạo của xã hội thực dân và niềm xót thương đối với những người nghèo khổ.

Bài làm mẫu 2

Nạn đói năm 1945 là nỗi đau khủng khiếp của dân tộc, khi hơn hai triệu người đã mất đi. Trong tác phẩm 'Vợ nhặt', Kim Lân đã tái hiện cuộc sống của những người dân giữa nạn đói. Tình huống truyện này được tạo ra một cách độc đáo và mới lạ, đồng thời thể hiện giá trị hiện thực và nhân đạo.

Tình huống truyện là cách tác giả thể hiện quan điểm và tính cách của nhân vật thông qua các sự kiện đặc biệt trong tác phẩm. Trong 'Vợ nhặt', tình huống truyện làm nổi bật một phần của xã hội và con người, tạo ra một lát cắt từ cuộc sống.

Với nhan đề 'Vợ nhặt', tác phẩm đã thu hút sự chú ý của độc giả, tạo ra sự tò mò và kích thích về câu chuyện của Tràng, một người đàn ông nghèo khó lấy được vợ trong thời kỳ nạn đói. Điều này tạo ra giá trị nhân đạo sâu sắc cho tác phẩm.

Nhan đề 'Vợ nhặt' đã tạo ra sự hấp dẫn và tò mò cho độc giả, với một tình huống lạ lùng và bất ngờ. Đọc xong, độc giả không khỏi ấn tượng và đồng cảm với những nhân vật trong câu chuyện.

Tình huống truyện trong 'Vợ nhặt' được coi là độc đáo và hấp dẫn nhất. Nó thể hiện trong bối cảnh đặc biệt và éo le của nạn đói năm 1945.

Tác phẩm đặt trong bối cảnh nạn đói năm 1945, tạo ra một không khí u ám và ám ảnh. Trong thời điểm khó khăn như vậy, việc lấy vợ càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Trong xóm ngụ cư, câu chuyện về Tràng lấy vợ đã khiến mọi người phải tranh cãi, có người vui mừng, có người lại lo lắng cho tương lai của gia đình Tràng. Trong hoàn cảnh khốn khó, việc Tràng lại có vợ khiến mọi người thích thú nhưng cũng lo ngại cho họ.

Sự lạ và đặc biệt trong tình huống truyện Vợ nhặt là Tràng đã lấy được vợ vào thời điểm mà mọi người không mong muốn. Điều này gây ngạc nhiên và lo lắng cho tương lai của họ.

Lý do khiến việc Tràng lấy vợ trở nên lạ là vì anh ta có tất cả những đặc điểm khó lấy vợ nhất trong hoàn cảnh hiện tại. Anh ta không chỉ nghèo và sống trong xóm ngụ cư, mà còn có ngoại hình thô kệch và tính cách cộc cằn.

Cuộc sống khó khăn trong xóm ngụ cư làm cho việc Tràng có vợ trở nên đặc biệt. Ngoại hình xấu và tính cách cộc cằn của anh ta khiến mọi người ngạc nhiên liệu anh ta có thể lấy được vợ hay không.

Tràng, một người đàn ông xấu xí, nghèo khổ trong xóm ngụ cư, lại có vợ trong thời điểm khó khăn nhất. Điều này khiến mọi người tỏ ra ngạc nhiên và lo lắng cho gia đình của anh ta.

Trong hoàn cảnh khốn khó với nạn đói nhấn chìm, việc Tràng lại có vợ là một điều gây ngạc nhiên nhưng cũng là một rủi ro.

Dù là thời điểm không thích hợp, Tràng vẫn có được vợ. Điều này khiến cho cuộc sống của họ trở nên đặc biệt.

Việc Tràng lấy vợ vào thời điểm khó khăn nhất gây ngạc nhiên cho mọi người. Câu chuyện này thực sự là một tình huống éo le.

Trong bối cảnh khốn khó, Tràng và Thị gặp nhau và trở thành vợ chồng, chứng minh rằng đôi khi, cảm xúc không thể dự đoán được.

Tràng và Thị trở thành vợ chồng nhờ vào sự duyên cớ của cái đói, là một minh chứng cho sự đặc biệt của cuộc đời.

Chuyện Tràng lấy vợ trở thành một tình huống đầy éo le và đặc biệt trong văn học Việt Nam vì không chỉ vì nạn đói mà còn vì duyên phận đã kéo họ đến với nhau trong cảnh đói khát.

Việc Tràng 'nhặt' được vợ giống như một câu chuyện cổ tích, nhưng lại thực tế diễn ra trước mắt chúng ta, với những phản ứng đa dạng từ những người xung quanh.

Người dân trong xóm của Tràng đã có những phản ứng khác nhau khi chứng kiến cuộc đưa dâu kì lạ này, từ sự ngạc nhiên đến sự hiểu biết và cả lo lắng cho tương lai.

Việc lấy vợ trong hoàn cảnh khó khăn đã khiến Tràng trải qua một loạt cảm xúc từ ngạc nhiên, sợ hãi đến hạnh phúc, thể hiện rõ sự phức tạp của cuộc sống.

Bà cụ Tứ - mẹ của Tràng - cũng phải đối mặt với những cảm xúc phức tạp khi con trai mang vợ mới về nhà, đầy biết bao suy tư và lo lắng.

Bà cảm thấy ngạc nhiên khi thấy Tràng thay đổi, và sự xuất hiện của một người phụ nữ lạ trong nhà khiến bà hoang mang và lo lắng về tương lai của con.

Việc Tràng lấy vợ giữa hoàn cảnh khó khăn khiến mọi người đều có phản ứng khác nhau, từ niềm vui đến nỗi buồn và lo lắng.

Tình huống trong tác phẩm Vợ Nhặt của Kim Lân làm nổi bật chủ đề và thế giới nội tâm của nhân vật một cách sâu sắc và chân thực.

Bài làm mẫu 3

Vợ Nhặt của Kim Lân là một tác phẩm đầy ấm áp và sâu sắc, với thông điệp về tình người và sự sống trong hoàn cảnh khó khăn.

Tình huống trong câu chuyện được hiểu là những biến cố, sự kiện đặc biệt, phức tạp. Càng độc đáo tình huống, câu chuyện càng hấp dẫn. Trong truyện ngắn Vợ Nhặt, Kim Lân đã tạo ra một tình huống vừa lạ lùng, vừa éo le, mang lại cho mọi người xung quanh câu chuyện sự bất ngờ, ngạc nhiên và cảm xúc phức tạp.

Tràng, một chàng trai nghèo xấu xí, với dáng người thô kệch, 'hai mắt hí gà gà vào bóng chiều, bộ mặt thô kệch, lưng to bè như lưng gấu'. Tràng sống cùng mẹ trong một ngôi nhà lụp xụp xóm ngụ cư. Có thể nói với hoàn cảnh của anh Tràng thì khó lấy được vợ trong điều kiện bình thường, và càng khó khăn hơn khi nạn đói xảy ra. Nhưng trong sự ngạc nhiên của mọi người, Tràng đã có vợ, nói đúng hơn là 'nhặt' được vợ trong lúc nạn đói khủng khiếp nhất.

Phân tích tình huống trong truyện Vợ Nhặt của nhà văn Kim Lân, việc nhặt được vợ của Tràng là một tình huống lạ lùng, éo le và gây nhiều cảm xúc phức tạp cho người dân xóm ngụ cư. Họ không biết nên mừng hay buồn vì sự kiện quan trọng nhất trong cuộc đời Tràng lại diễn ra trong bối cảnh khó khăn, đói khát. Bà cụ Tứ cũng trải qua những cảm xúc phức tạp khi biết con trai có vợ, từ ngạc nhiên đến lo lắng, từ vui mừng cho hạnh phúc của con đến buồn tủi vì không lo được cho con.

Đám cưới của Tràng và vợ nhặt diễn ra trong không khí lạ lùng, ám ảnh bởi nạn đói, khi sự sống và cái chết chỉ cách biệt nhau bởi ranh giới mỏng manh. Dù chỉ là những câu nói đùa và vài bát bánh đúc, nhưng tình huống này lại là nút thắt quan trọng gắn kết hai con người trong một mối quan hệ đặc biệt. Dù lấy vợ trong hoàn cảnh nghèo khó, cả Tràng và vợ nhặt đều khao khát hạnh phúc và niềm tin vào tương lai hạnh phúc.

Trong tình huống độc đáo này, người đọc cũng ấn tượng bởi tâm trạng của những người dân xóm ngụ cư và của Tràng. Họ ngạc nhiên khi chứng kiến Tràng, người mà họ đã quen nhìn là một chàng trai xấu xí và nghèo nàn, lại có vợ trong hoàn cảnh không ai ngờ đến. Sự kiện lạ lùng này đã mang lại không khí tươi mới và đổi khác cuộc sống u ám vì đói khát của những người dân nghèo.

Tuy vậy, những người dân trong xóm ngụ cư cũng bày tỏ sự lo lắng cho tương lai của Tràng và người vợ nhặt: “Giờ đây, họ vẫn phải đối mặt với những khó khăn như thế này liệu họ có vượt qua được không nhỉ?” Dù là người trong cuộc, Tràng cũng không khỏi ngạc nhiên với tình huống 'nhặt vợ' kỳ lạ của mình. Khi người vợ nhặt đến nhà, và ngồi ở đầu giường, Tràng vẫn cảm thấy như đang mơ: 'Liệu anh ta có thật sự có vợ không nhỉ?' Chi tiết này phản ánh sự éo le của hoàn cảnh, Tràng là một người dân nghèo nên dù hạnh phúc đến vẫn không dám tin vào thực tế.

Bà cụ Tứ nhìn thấy người phụ nữ lạ ngồi trên giường và chào bằng cách gật đầu, bà đã rất bất ngờ và nhìn kỹ, ngạc nhiên không hiểu chuyện gì đã xảy ra. Nạn đói đã làm mất đi sự nhạy cảm và tinh tế của người mẹ khi có con ở tuổi cần sự quan tâm nhất.

Nhờ vào tình huống nhặt vợ đầy đặc biệt, tác giả Kim Lân đã tái hiện được không khí khó khăn và đau đớn của nạn đói, nhưng từ cái khung cảnh đói khát đó, tác giả đã làm bùng nổ ánh sáng của lòng nhân ái, làm loé sáng những phẩm chất tốt đẹp ở những người dân nghèo khổ.

Phân tích tình huống trong truyện Vợ Nhặt

Bài mẫu số 1

Kim Lân được gọi là cha của ruộng đồng, là nhà văn tận tâm với đất đai, với con người, và với những giá trị bản sắc của nông thôn Việt Nam. Ông là một trong những nhà văn đầu tiên chăm sóc ruộng đồng, lắng nghe hơi thở mộc mạc của đất và cuộc sống con người để tái hiện trên mỗi trang giấy. Văn của Kim Lân thu hút độc giả bởi cốt truyện đơn giản, lối kể hấp dẫn và khả năng phân tích tâm lý nhân vật sắc sảo. Trong số các tác phẩm của ông, truyện ngắn 'Vợ Nhặt' được xuất bản trong tập 'Con Chó Xấu Xí' năm 1962 là một minh chứng cho phong cách nghệ thuật của Kim Lân. Trong tác phẩm này, ông ghi lại sự thật cay đắng của cuộc sống nông dân trong nạn đói năm 1945, với tất cả những khổ đau đó được nhà văn tái hiện thông qua tình huống trong truyện 'Vợ Nhặt'.

Xây dựng tình huống là yếu tố then chốt của truyện ngắn, mở ra cánh cửa để độc giả khám phá giá trị của một tác phẩm văn học. Nhà văn thường xây dựng hoàn cảnh điển hình để đặt nhân vật vào đó, khám phá tâm hồn và tính cách của họ, đồng thời tái hiện bức tranh cuộc sống xã hội. Kim Lân cũng như vậy, ông tái hiện không gian năm đói 1945 làm phông nền cho việc Tràng nhặt được vợ. Năm Ất Dậu ấy trở thành một bi kịch của lịch sử, một vết thương không bao giờ lành trong lòng mỗi người dân Việt Nam. Hơn hai triệu người dân bị chết đói, con số này mỗi khi được nhắc lại làm cho con cháu ta rùng mình sợ hãi về thời kỳ mà những đàn quạ đen vờn quanh xác người chết đói, kêu gào thê lương lên từng cung đường.

Dưới bóng cây đa, gốc gạo, những người đói đi lại như những bóng ma. Người Thái Bình, Nam Định, dẫn dắt nhau đi trông cảnh như những bóng ma. Mùi ẩm mốc và mùi xác người lẫn lộn, tạo nên một bầu không khí tang thương và ảm đạm. Cái đói, cái chết lan tỏa, điều đó cảm nhận ở từng góc nhà, từng người dân, cuộc sống đối diện với cái chết. Trong bối cảnh ấy, việc Tràng có vợ diễn ra vội vã, nhưng quan trọng trong cuộc đời anh ta.

Việc Tràng có vợ là điều lạ bởi hắn là một người xấu xí, được dân đồn là không thể có vợ: 'Hai con mắt nhỏ nhắn gắn vào bóng chiều, hai quai hàm rộng, cái mặt luôn ẩn chứa những suy tư thú vị và ác ý. Đầu trọc chói chang chẳng khác gì tác phẩm của thiên nhiên. Lời văn của Kim Lân như làm nổi bật nhân vật qua từng câu chữ. Một người xấu như Tràng có vợ, thậm chí nhặt được vợ cũng không phải chuyện dễ dàng.

Không chỉ xấu, Tràng còn nghèo, nghèo đến cùng cực. Căn nhà mà hai mẹ con Tràng ở giống như một tổ mèo lêu lêu trên bãi cỏ dại, thêm vào đó tài sản của Tràng chỉ là những món đồ cũ rách, đống quần áo nằm góc nhà, hai chiếc ang nước rách nát dưới gốc cây ổi, và đống rác mùn nát ngay giữa lối đi. Cái nghèo kéo cuộc sống của họ xuống đáy, chờ cái chết. Kim Lân chọn những chi tiết đời thường, sử dụng ngôn từ giản dị để tái hiện cuộc sống trong năm Ất Dậu 1945. Tràng, nghèo nàn và là một người dân nghèo, thật đáng thương, vì sự khinh miệt và xem thường dân nghèo đã chạm vào tiềm thức, trở thành câu chuyện lưu truyền:

Nhiều trai làng còn đang cô đơn
Thế mà em lại chọn chồng ở nơi xa lạ

Đặc biệt là việc Tràng nói ra một câu đùa khi đang làm việc cày cấy, khi hắn nhìn thấy những cô gái ngồi nghỉ ở đồi, Tràng đoán rằng họ đang ngồi đó để nhặt hạt lúa hoặc làm việc gì đó. Họ là những con người bị đẩy vào tình cảnh khó khăn bởi cơn bão đói. Trước cảnh đó, Tràng cất tiếng hát mà không có ý định làm phiền ai:

Muốn ăn cơm mấy phần này
Em đến đây đẩy xe bò cùng anh nè

Không hiểu sao lúc đó chàng lại có thể nói những lời như vậy. Biết rằng có nhiều việc để làm nhưng Thị vẫn đến đẩy xe cho Tràng. Hắn cười vui vẻ vì chưa từng ai tình tứ với hắn như thế từ khi sinh ra. Câu hát giữa cơn đói luôn vang mãi, có lẽ một ngày nào đó nó sẽ trở thành nguồn hy vọng cứu rỗi những người chết đói. Có khi nó sẽ là điểm gặp gỡ giữa những người. Thực ra, lần thứ hai khi Tràng ngồi uống nước, Thị lại đến và nói 'Điêu! bạn ấy thế mà cứ điêu'. Ban đầu Tràng không hiểu, nhưng sau đó nhận ra Thị, Thị đang gặp khó khăn, nhưng chỉ biết dõi theo câu hát để tìm Tràng, nhưng cuộc sống của Thị dường như đã đến hồi kết, chỉ biết làm theo câu hát:'Tối thì nhà ở đâu, đêm thì giường ở đâu'. Thị là người của thời đại:

Con đói nức nở trên lưng mẹ khóc
Mẹ chờ con đi nấu cơm với một hơi thở cuối
Cuộc sống này, cơm nó vãi cả lên đường
Chẳng biết nơi nào là nhà, nơi nào là giường

Nhìn Thị tình cảm dành cho Tràng, hắn sẵn lòng phục vụ Thị bất cứ thứ gì cô muốn, khiến đôi mắt rạng rỡ của Thị tỏa sáng ngay lập tức, chứng tỏ Thị đã tìm thấy hy vọng: 'hãy ăn đi'...'ăn thôi, đừng sợ'. Thế là Thị ngậm đầu vào việc ăn mà không nói một lời. Thị lúc này dường như trở nên lạnh lùng, bỏ lại bên kia lòng tự trọng để thưởng thức bữa ăn. Có những người nhìn Thị với ánh mắt khinh thường, nhưng cũng có những người đầy lòng trắc ẩn cảm thông với Thị. Điều gì đã khiến Thị mất lòng tự trọng? Có lẽ đó là đói, là cái chết? Vì muốn sống, Thị phải ăn, vì chỉ có sống mới là con người.

Đã có nhiều triết lý được nêu ra để bảo vệ những người như Thị, như câu tục ngữ Hi Lạp nói rằng:'Không ai chết hai lần để học từ bài học về cái chết bao giờ' hoặc Nguyễn Khải từng khẳng định 'Muốn chết nhưng cuộc đời còn dài nên phải sống mạnh mẽ, sống ganh đua với mọi người và tức giận với chính bản thân'. Có lẽ khi đặt mình vào hoàn cảnh của Thị, ta sẽ hiểu được nỗi cô đơn và xấu hổ trong Thị. Thị xứng đáng được thương, được chia sẻ hơn là bị chỉ trích. Sau bữa ăn bánh đúc, Thị nói 'ngon', 'nếu cô ấy không có tiền, hãy bỏ cô ấy đi', Tràng nói:'đùa thôi, không có ý định về với tôi. Nếu muốn, cô ấy có thể cùng tôi về', nhưng Tràng nghĩ rằng mình đang nói đùa. Nhưng thật không ngờ Thị lại về thực sự. Và cuối cùng, họ đã kết hôn.

Việc Tràng có vợ thực sự là điều kỳ diệu, nhưng đám cưới của Tràng và Thị cứ như một câu chuyện cổ tích, nhưng lại là sự thật trong xã hội Việt Nam chịu ảnh hưởng của bọn thực dân phong kiến. Một đám cưới mà không có lễ nghi, liệu bốn bát bánh đúc có đủ để coi là lễ không? Một đám cưới mà không có người đón dâu, thậm chí chỉ có hai người từ chợ về nhà. Cô dâu với chiếc nón rách che một nửa khuôn mặt, quần áo rách như tổ đỉa. Chú rể lúc nào cũng ngửa mặt cười tự hào với mình. Cuộc cưới này diễn ra trên nền tảng của một cuộc tang chung của toàn dân tộc, có vẻ như họ đang dẫn dắt nhau đến cái chết. Tràng đã liều lĩnh – sự liều lĩnh của Tràng là ở thời đại này vẫn còn khó khăn nhưng Tràng vẫn chọn lấy Thị. Thị cũng liều lĩnh – Thị liều nhìn lên, theo một người đàn ông xa lạ về làm chồng.

Ai biết có thể hai cá thể khác nhau lại hợp lại thành một. Khi về nhà, khi bước chân vào căn nhà xiêu vẹo, Thị 'thở dài', 'ngực gầy của Thị nhấc lên'. Dường như trong hơi thở đó chứa đựng nỗi thất vọng, vì nhìn thấy tình hình của gia đình Tràng, liệu Tràng có phải là một bến đỗ an toàn cho cuộc sống của Thị? Mặc dù Tràng giải thích rằng 'không có người phụ nữ như vậy', 'ngồi đây...ngồi xuống đây, tự nhiên!' nhưng Thị chỉ dám ngồi ở mép giường. Không ai dám nói Thị trơ trẽn nữa, không ai dám nói Thị đã mất lòng tự trọng nữa, vì lúc này bản chất thực sự của Thị đã hiện lên trong nỗi tủi nhục và chua chát. Thị ngồi ở mép giường trông cô đơn như cuộc đời của mình.

Còn Tràng, nhìn Thị ngồi ở giữa nhà, chợt nghĩ rằng mình đã có vợ và không hiểu vì sao Thị lại buồn. Người ta thường nói: 'Có trâu, có vợ, có nhà/ Ba việc khó khăn đó' nhưng việc có vợ với Tràng dễ như trở bàn tay, như nhặt rác trên đường. Sinh ra làm con người mà, sao Thị lại đáng thương đến vậy, nhìn Thị mà lòng buồn trở nên nặng nề hơn. Bà cụ Tứ đầy những cảm xúc lẫn lộn. Bà vui vì con mình đã có vợ, nhưng cũng lo lắng cho tương lai của con, bà mẹ nghèo nàn lo sợ con không thể vượt qua khó khăn này.

Câu hỏi gợi lên nỗi lo lắng, sợ hãi về cuộc sống nghèo túng không lối thoát và sự đe dọa của nỗi ác mộng về cảnh đói khát chưa từng dữ dội như vậy'. Trong lòng bà, ta cảm nhận được nỗi buồn của một người mẹ không được gặp con trong ngày hạnh phúc, không có mâm cơm nào làm lễ cúng tổ tiên. Trong lời tâm sự của bà còn chứa đựng sự thương xót, một chút ân hận vì không thể hoàn thành hết trách nhiệm của một người mẹ đối với con: 'Năm nay đói quá, các con lấy nhau vào thời điểm này thật là đáng thương'. Sự lạnh nhạt của Tràng, hành động “nén một tiếng thở dài” biểu hiện sự buồn bã của người phụ nữ khi nhìn thấy tình cảnh trong nhà chồng, và cảm xúc xót xa, đau lòng của bà cụ Tứ trước hạnh phúc của con trai... khiến người đọc không biết nên cảm thấy vui vẻ hay buồn bã, không thể nhận biết được đây là hạnh phúc hay là khốn khổ, cuộc sống hay cái chết.

Bằng cách đặt nhân vật vào tình thế đầy bất ngờ và khó khăn như vậy, Kim Lân đã làm nổi bật nhiều ý nghĩa sâu sắc cho tác phẩm của mình. Bằng cách xây dựng tình huống truyện độc đáo này, nhà văn đã thể hiện rõ chủ đề của tác phẩm, đồng thời phản ánh thực tế xã hội đã lấy đi quyền sống, quyền hạnh phúc của con người.

Có thể nói, ấn tượng của độc giả với tác phẩm “Vợ nhặt” của Kim Lân chính là ở tình huống truyện đầy bất ngờ, độc đáo nhưng cũng đầy khốn khổ của cuộc đời. Thành công đó giúp cho truyện ngắn của Kim Lân vẫn còn sống mãi với thời gian. Cái cơn đói năm 1945 với hơn hai triệu người chết đói, rồi sẽ dần lãng quên. Nhưng câu chuyện “nhặt vợ” của anh Tràng vẫn tồn tại cùng tâm trạng, nỗi đau và hy vọng của người Việt Nam.

...............

Tải tài liệu để xem thêm Phân tích tình huống truyện Vợ nhặt