Dàn ý văn mẫu lớp 12: Phân tích 'Chất vàng mười' trong tác phẩm 'Người lái đò sông Đà' của Nguyễn Tuân

Dàn ý phân tích 'Chất vàng mười' trong tác phẩm 'Người lái đò sông Đà' của Nguyễn Tuân mang đến 3 mẫu chi tiết và ngắn gọn. Thông qua dàn ý về 'Chất vàng mười' trong 'Người lái đò sông Đà', học sinh lớp 12 có thêm nhiều tài liệu học tập, nắm được các luận điểm, luận cứ quan trọng để biết cách viết bài văn phân tích đầy đủ các ý.

'Chất vàng mười' trong 'Người lái đò sông Đà' là biểu hiện của tài hoa đầy nghệ sĩ của người lao động nơi Tây Bắc này. Dưới đây là TOP 3 dàn ý về 'Chất vàng mười' trong 'Người lái đò sông Đà' chi tiết nhất mời các bạn cùng theo dõi. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể xem thêm dàn ý phân tích 'Người lái đò sông Đà' và dàn ý về hình tượng người lái đò sông Đà.

Dàn ý 'Chất vàng mười' trong 'Người lái đò sông Đà'

I. Khởi đầu:

– Giới thiệu bối cảnh sáng tạo và mục đích viết tác phẩm 'Tùy bút sông Đà' của Nguyễn Tuân.

– Giới thiệu vấn đề nghị luận: 'thứ vàng mười đã trải qua lửa thử' trong vai trò của nhân vật người lái đò.

II. Nội dung chính:

- Diễn giải một cách ngắn gọn ý nghĩa của cụm từ 'thứ vàng mười đã trải qua lửa thử' – từ ngôn từ của Nguyễn Tuân – để miêu tả vẻ đẹp tinh thần của những người lao động và chiến đấu trên vùng sông núi hùng vĩ và lãng mạn.

- Phản ánh về vẻ đẹp tâm hồn của người lái đò sông Đà:

• Người lái đò được đặc trưng như một biểu tượng của nhân dân, không có tên tuổi hay quê quán cụ thể.
• Ông là một công nhân bình thường hoạt động trong một môi trường lao động khắc nghiệt và khốc liệt.
• Ông hiểu rõ về đối tượng mà mình đang làm việc.

* Trải nghiệm thực tế:

- Nhà văn mô tả ngoại hình của người lái đò để chỉ rõ sự thành thạo và kinh nghiệm trong nghề. Câu chuyện kể về sự trải nghiệm của ông trên sông Đà, với tất cả những khó khăn và nguy hiểm mà ông đã trải qua, thể hiện sự quen thuộc và kiến thức sâu rộng về dòng sông và thác nước. Điều này cho thấy lòng kính trọng và ngưỡng mộ của nhà văn đối với nhân vật này.

- Ông thể hiện sự thông minh và dũng cảm trong việc vượt qua các thách thức hàng ngày trong cuộc sống lao động.

- Nguyễn Tuân đưa nhân vật vào hoàn cảnh khốc liệt, nơi ông phải chứng minh tài năng và sự dũng cảm của mình. Cuộc chiến trên sông Đà được mô tả như một cuộc đấu tranh khốc liệt, nơi nhân vật phải đối mặt với nguy cơ mất mạng hàng ngày, nhưng vẫn kiên định và quyết tâm vượt qua mọi khó khăn.

Sóng nước trắng xóa dọc theo khúc sông uốn quanh, như một bức tranh thiên nhiên vô cùng tinh tế. Các tảng đá đã tồn tại hàng ngàn năm, vẫn hiện hữu trong dòng nước, đợi chờ mỗi lần nhìn thấy một chiếc thuyền hiện hữu trong sự lặng lẽ, mỗi lần một chiếc thuyền chạm đến khúc quanh sông là những tảng đá nhô ra khỏi lòng nước để chờ đón thuyền. Mỗi khối đất trông có vẻ ngạo nghễ, méo mó hơn cả mặt nước ở đây… Sông Đà đã phân công công việc cho từng tảng đá. Điều này chứng tỏ rằng đây chính là cách mà sông tự biến mình thành một tác phẩm nghệ thuật trên nước. Các khối đá phân chia thành ba hàng chắn ngang trên dòng sông như những chiến tuyến đáng sợ, đe dọa sự tồn tại của thuyền, nhưng một chiếc thuyền cô đơn không biết phải tránh né như thế nào trong một trận chiến đầy rẫy những tảng đá.

Trong cuộc chiến với những tảng đá, người lái đò cầm hai tay chặt mái chèo để không bị nước cuốn phăng vào, vượt qua những cú đòn nguy hiểm nhất từ sông Đà. Khi sông Đà tung ra những cú đòn nguy hiểm nhất là nước bám lấy thuyền như một vận động viên đấu vật túm chặt đối thủ để lật ngược tình thế giữa cuộc chiến nước lên cao với bầu trời trong xanh, người lái đò vẫn giữ được sự bình tĩnh, tự tin, và trí tuệ như một chỉ huy tài ba, điều khiển chiếc thuyền qua những dòng nước dữ dội. Ngay cả khi bị thương, người lái đò vẫn kiên định giữ chân trên lái đò, mặt méo mó như sóng biển dội lại, tung ra những cú đánh chí mạng vào những điểm yếu. “Sau khi phá tan tầng đá đầu tiên”, người lái đò “tiếp tục phá hủy vòng vây thứ hai”. Ông lái đò đã nắm vững chiến thuật của sông và đá. Đến vòng thứ ba, ít lối thoát hơn, bên phải và bên trái đều là dòng nước chết, nhưng người lái đò đã tự mình “tấn công”: Đưa thuyền thẳng vào, phá vỡ cửa chắn giữa chúng. Thuyền đi qua cửa đá mở ra. Và rồi, mạnh mẽ, cửa ra ngoài, cửa vào, và lại cửa trong cùng, thuyền như một tia mũi tên sắc bén xuyên qua dòng nước, điều khiển mình đi qua những khúc mắc. Cuối cùng, chiến thuật của ông đã chiến thắng.

Người nghệ sĩ tài hoa :

Điều nổi bật nhất và độc đáo nhất ở người lái đò sông Đà là sự phong cách của một nghệ sĩ tài hoa. Khái niệm về tài hoa, nghệ sĩ trong sáng tạo của Nguyễn Tuân không chỉ đề cập đến những người làm thơ, viết văn mà còn có thể là những người làm công việc không liên quan đến nghệ thuật nếu công việc của họ đạt đến mức độ tinh xảo và siêu phàm. Trong người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân đã xây dựng một hình ảnh về người lái đò như một nghệ sĩ, một tay lái mang tinh thần nghệ thuật. Nghệ thuật ở đây chính là việc hiểu rõ các quy luật của sông Đà và vận dụng chúng một cách tự do.

Tuy nhiên, các quy luật trên sông Đà là những quy luật nghiêm ngặt. Một chút thiếu chín chắn, thiếu chính xác, hoặc một sai lầm nhỏ cũng có thể phải trả giá bằng cả mạng sống. Ngay cả ở những đoạn sông không có thác, vẫn có thể gặp phải những hiểm nguy như mèo mỏi chân khi dạo chơi trên đồng bằng. Tóm lại, mọi nơi đều tiềm ẩn nguy hiểm. Người lái đò phải biết cách điều khiển dòng sông và hiểu rõ quy luật của những khối đá tại những điểm nguy hiểm này. Do đó, trong trận chiến, ông đã thể hiện sự thông minh và bình tĩnh như một chỉ huy điều khiển quân đội tài ba.

+ Trong ông lái đò, ta thấy những phẩm chất cao quý của công nhân thế kỷ mới: sự giản dị nhưng không kém phần hùng tráng, sức khỏe, và sự thông minh. Đó là những người tự do, kiểm soát tự nhiên, và kiểm soát cuộc sống.

III. Tóm tắt và kết luận:

– Tóm tắt vấn đề: Đánh giá chung về vẻ đẹp của ông lái đò, phê phán về cách Nguyễn Tuân sử dụng nghệ thuật miêu tả: đưa nhân vật vào những tình huống căng thẳng, thách thức để họ thể hiện phẩm chất; kết hợp các phương pháp nghệ thuật khác nhau để mô tả và kể chuyện…

– Rút ra bài học cho bản thân.

Phân tích chi tiết và kết luận trong tác phẩm Người lái đò sông Đà

1. Mở đầu

Nguyễn Tuân là một nhà văn suốt đời tìm kiếm cái đẹp. Trước cách mạng, ông coi cái đẹp chỉ tồn tại trong quá khứ, và tài nghệ sĩ chỉ nằm trong số những người xuất chúng của thời xưa. Sau cách mạng, ông không chia cắt quá khứ và hiện tại, đặc biệt là sự tài hoa có thể được tìm thấy ở những người dân đại chúng. Tùy bút Sông Đà là kết quả tuyệt vời mà Nguyễn Tuân đã thu được trong hành trình khám phá miền Tây Bắc rộng lớn của Tổ quốc, nơi ông đã phát hiện ra vẻ đẹp vàng mười của thiên nhiên và “vàng mười đã trải qua lửa” trong tâm hồn của những người lao động. Hình ảnh ông lái đò trong tùy bút Người lái đò sông Đà là minh chứng sống động cho sự thay đổi trong quan niệm nghệ thuật đó.

2. Nội dung

a) Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân:

- Nguyễn Tuân là một trong những nhà văn tài năng và uyên bác nhất của văn học Việt Nam hiện đại. Cuộc đời sáng tác của ông là hành trình tìm kiếm cái đẹp. Do đó, dưới ánh sáng của tác giả, mọi đối tượng tồn tại trong thế giới thẩm mỹ, với cái đẹp là tiêu chuẩn hàng đầu.

- Sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Tuân chia thành hai giai đoạn lớn: trước và sau cách mạng.

- Trước cách mạng, Nguyễn Tuân mê chủ nghĩa lãng mạn, từ chối hiện tại và tìm về với vẻ đẹp cổ điển của văn học, hoàn toàn xa lạ với cách mạng. Tuy nhiên, sau năm 1945, các văn nghệ sĩ như Nguyễn Tuân hiểu ra tầm quan trọng của cách mạng, họ đón nhận Ánh sáng, phố xá của cách mạng. Nguyễn Tuân tham gia hào hứng vào công việc này, không dùng văn chương để tuyên truyền cách mạng mà thể hiện tình yêu nước từ một góc nhìn khác. Đó là sự đam mê, khám phá vẻ đẹp của quê hương, đất nước. Trong đó có sông Đà, đảo Cô Tô, đảo Bạch Long Vĩ,...

+ Đáp ứng yêu cầu của thời đại, Nguyễn Tuân đưa mình vào cuộc sống thực tế để tham gia vào công cuộc xây dựng kinh tế sau chiến tranh, để hàn gắn những vết thương mà cuộc chiến chống Pháp để lại. Nguyễn Tuân cùng các đồng nghiệp không ngần ngại khó khăn vượt đèo, lội suối để đến với miền Tây Bắc, tìm kiếm “Cái thứ vàng của màu sắc sông núi Tây Bắc và đặc biệt là cái thứ vàng mười sẵn có trong tâm trí những người lao động đang cống hiến cho sự phát triển của Tây Bắc, làm cho nơi đây sáng sủa, tươi mới và bền vững”*. Vì vậy, nguồn cảm hứng chính trong tác phẩm này là sự tôn vinh Tổ quốc, nhân dân, những người vô danh nhưng vĩ đại.

- “Vàng mười đã trải qua lửa” trong tâm hồn của những người lao động: vẻ đẹp tinh thần của những người lao động và chiến sĩ trên vùng đất sông núi hùng vĩ và lãng mạn. Họ là những người giản dị, bình thường nhưng có hoài bão, khao khát chinh phục và thống trị thiên nhiên, gắn bó với thiên nhiên, đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước, và vẻ đẹp “trải qua lửa” chính là những khó khăn, gian khổ mà họ đã trải qua trong việc khai phá thiên nhiên, vẻ đẹp này rực rỡ như “vàng mười” của miền Tây Bắc.

b) Tổng quan về tác phẩm:

- “Người lái đò Sông Đà” được xuất bản trong tập kí “Sông Đà”, đây là một tác phẩm văn học và xã hội có giá trị sâu sắc. Tác phẩm này là kết quả của hành trình lớn mà Nguyễn Tuân đã thực hiện để tìm kiếm “thứ vàng mười của thiên nhiên và thứ vàng mười của con người lao động đã trải qua những khó khăn”. Tác phẩm này cũng là nền tảng cho nhiều dự án lịch sử - chính trị - xã hội sâu sắc, nhưng hơn hết được coi là một tác phẩm văn chương gần như hoàn hảo.

- Tập kí “Sông Đà” được phát hành vào năm 1960, trong quá trình xây dựng khu vực Tây Bắc sau chiến tranh. Mỗi nhà văn, nhà thơ mang đến cảm hứng riêng của họ về chủ đề này. Chế Lan Viên hứng khởi với hành trình tàu hỏa đến Tây Bắc, trong khi Nguyên Khải nhìn nhận sự thay đổi trong con người. Trong tập kí này, Nguyễn Tuân khám phá và phát hiện vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Tây Bắc như một phần của dãy núi rừng. Đó là “thứ vàng mười” mà nhà văn đang tìm kiếm.

c) Hình tượng người lái đò Sông Đà:

- Hình ảnh người lái đò trong tác phẩm không được mô tả chi tiết về ngoại hình và tính cách, mà thường được thể hiện qua vẻ đẹp của con người lao động tài năng và trí tuệ.

- Trong tác phẩm, nhà văn xây dựng hai nhân vật chính là con sông Đà và người lái đò trên dòng sông đó. Sông Đà là một biểu tượng nghệ thuật tinh tế của nhà văn tài hoa. Bức tranh thiên nhiên hung dữ, đầy quái vật hiểm ác và thách thức chỉ là phông nền cho tác giả diễn đạt, ca ngợi và tôn vinh sức mạnh phi thường của con người. Vì vậy, hình ảnh người lái đò Sông Đà được nhà văn mô tả như một tướng lãnh tài ba, một nghệ sĩ lão luyện trong nghề chèo đò vượt thác.

- Bởi vì sinh ra và lớn lên giữa núi rừng, ông lái đò luôn gắn bó mật thiết với cuộc sống ở đây. Ông sinh ra bên bờ sông Đà, dòng sông thác lũ này đã cung cấp cho ông nguồn sống từ khi còn nhỏ. Suốt cuộc đời, ông luôn trải qua những chuyến đi leo thác, vượt sông, như thể con người và thiên nhiên đã gắn bó mật thiết. Khi ông nghỉ hưu, ông vẫn nhớ về thác lũ và những bãi đá trên sông.

- Trên dòng sông Đà, người lái đò đã lái đò lên xuống hàng trăm lần. Dòng sông trở thành 'trường thiên anh hùng ca' mà ông đã thuộc lòng, từ những vạt nước nhỏ đến những cửa sông lớn. Ông hiểu rõ về các dòng nước, ghi nhớ từng con thác, xoáy nước, và các điểm nguy hiểm. Ông tự tin như một dũng sĩ trong cuộc chiến với dòng nước dữ dội. Hình ảnh người lái đò trở nên lớn lao và kỳ vĩ.

- Người lái đò là biểu tượng của sự dũng cảm và kiên định. Để thể hiện điều này, Nguyễn Tuân đã sử dụng nghệ thuật một cách sâu sắc, đặt người lái đò vào những tình huống thách thức và nguy hiểm. Ông mô tả một cách trân trọng và ngưỡng mộ nhân vật người lái đò, nhấn mạnh về sự kiên định và dũng cảm của họ trong cuộc chiến với dòng nước dữ dội.

- Người lái đò cũng là một nghệ sĩ tài ba. Họ có khả năng chở đò qua những thử thách đầy nguy hiểm của dòng sông Đà. Bằng kỹ năng và kiến thức sâu rộng về dòng nước, họ trở thành những nhà điều khiển tài ba, chiến thắng thiên nhiên và trở thành những anh hùng thật sự.

- Ông lái đò hiện ra với hình ảnh của một người lao động giản dị: Khác với cảm xúc của tác giả, việc vượt sông của ông lão chỉ là công việc hàng ngày, ông quên ngay khi kết thúc hành trình. Dù sông Đà hung dữ, nhưng ông coi nó như chiếc lá thu, đến với nó như với một người bạn thân. Ông hiểu và lắng nghe âm vang của nó, thủy chung với nó. Mỗi lần chinh phục, mọi nguy hiểm đều tan biến: “Sóng thác xèo xèo tan trong trí nhớ”. Đó là vẻ đẹp giản dị của những con người lao động trên miền Tây Bắc hùng vĩ.

- Kết luận: Với tính sáng tạo độc đáo, Nguyễn Tuân luôn phát hiện ra những điều mới lạ về con người và vật chất. Nhà văn truyền đạt cho người đọc cái nhìn thú vị về vẻ đẹp của con người lao động, anh hùng không chỉ tồn tại trên chiến trường mà còn trong cuộc sống hàng ngày của dân tộc, trong cuộc sống lao động vất vả nhưng vẻ đẹp đầy ý nghĩa. Trí dũng, tài hoa không cần phải tìm ở xa xôi mà hiện diện ngay trong những con người giản dị, nhưng luôn toả sáng như “chất vàng mười”. Cuộc sống của ông lái đò trở thành một bức tranh tuyệt vời của vùng Tây Bắc hoang vu, là nguồn cảm hứng sáng tạo nghệ thuật chân chính của nhà văn. Vì thế, tác phẩm trở thành một kiệt tác tôn vinh sự sáng tạo không ngừng trong cuộc sống lao động nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Ông xứng đáng là “vua” của thể loại tùy bút - một bậc thầy của văn xuôi Việt Nam hiện đại.

- Nét đặc sắc trong nghệ thuật kí của Nguyễn Tuân

- Thể loại tùy bút của Nguyễn Tuân thể hiện sự sáng tạo độc đáo. Ông đã khai thác một cách độc đáo và uyên bác về vẻ đẹp của dòng sông và người lái đò, với sự sáng tạo và tài hoa.

- Nguyễn Tuân sử dụng ngôn ngữ phong phú từ nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác nhau như hội họa, âm nhạc, điện ảnh, điêu khắc... và kiến thức đa dạng về địa lý, lịch sử, võ thuật, thể thao, quân sự để xây dựng các hình tượng độc đáo.

- Sử dụng hình ảnh mới mẻ, độc đáo và lôi cuốn.

- Áp dụng các kỹ thuật tu từ như so sánh, nhân hóa, liên tưởng, tưởng tượng để làm cho đối tượng mô tả trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.

- Tất cả các phương tiện nghệ thuật như trẻn được sử dụng để nhấn mạnh vẻ đẹp mạnh mẽ và cảm động của dòng sông Đà cùng với vẻ đẹp bình dị và hùng vĩ của người lao động trên sông, một vẻ đẹp lớn lao và kỳ diệu.

3. Tóm tắt

Thể hiện sự yêu mến, tự hào và kính trọng trước những người lao động bình dị ở Tây Bắc, những người mà tác giả gọi là “chất vàng mười' quý giá của Tổ quốc. Tạo ra hình ảnh này, Nguyên Tuân đã truyền đi một thông điệp: lòng anh hùng không cần phải tìm kiếm xa xôi, mà nó tồn tại trong cuộc sống hàng ngày của những người lao động và những người bình dị, những người có trí dũng và tài ba, có thể trở thành nguồn cảm hứng cho văn chương.

Xây dựng kế hoạch tổ chức nội dung súc tích về 'chất vàng mười'.

I. Giới thiệu

- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Tuân và tác phẩm “Người lái đò sông Đà”.

- Thảo luận về yêu cầu của đề bài: Phân tích khái niệm “chất vàng mười” trong Người lái đò sông Đà.

II. Nội dung chính

1. Diễn giải các cụm từ “Chất vàng mười của thiên nhiên” và “Thứ vàng mười đã trải qua thử thách”

a. “Chất vàng mười của thiên nhiên”

- Khen ngợi vẻ đẹp của tự nhiên Tây Bắc, đặc biệt là dòng sông Đà, thể hiện qua hai khía cạnh dữ dội và đậm chất lãng mạn.

- Sông Đà dữ dội:

• “Hai bên vách đá tựa nhau”
• “Những dòng nước thác gầm vang mãi”.
• “Dòng gió thổi vùi lấp cả năm”

- Dòng sông Đà đẹp đẽ, lãng mạn

• “Mênh mông như mái tóc uốn xoăn của một trái tim trữ tình”.
• Nước sông Đà thay đổi theo mùa vụ.
• “Bờ sông ngây thơ như một câu chuyện cổ tích xa xưa”.

b. “Thứ vàng mười đã trải qua thử thách” của nhân dân Tây Bắc.

- Khen ngợi vẻ đẹp tinh thần của người lao động ở đây.

- Khen ngợi vẻ đẹp lao động của nhân dân trong việc xây dựng đất nước.

2. Hồn tâm đẹp của người lái đò sông Đà

- Ông lái đò không danh tiếng mỗi ngày đối mặt với sông Đà hung dữ, dày vò để đưa mọi người về bến bờ an toàn.

- Ông là biểu tượng của tầng lớp lao động dân dã ở vùng Tây Bắc xa xôi.

- Ông hiểu biết sâu rộng về dòng sông Đà.

- Người lái đò thông minh và can đảm vượt qua những thách thức khắc nghiệt mà thiên nhiên đặt ra.

3. Ông lái đò - Nghệ sĩ tài hoa

- Thể hiện qua phong thái, sự bình tĩnh từ khi cầm mái chèo đến khi vượt qua những thách thức mà sông Đà đặt ra.

- Ông hiểu rõ dòng sông, biết mọi quy luật của nước chảy nơi này.

- Ông đò mạnh mẽ, linh hoạt, thống trị thiên nhiên và cũng tràn đầy trí tuệ.

III. Kết luận

- Tóm tắt vấn đề cần thảo luận và chia sẻ cảm nhận về người lái đò và “Chất vàng mười đã trải qua lửa thử” của nhân dân Tây Bắc.