1. Dàn ý mô tả vẻ đẹp của người lao động trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá
A. Mở bài:
- Bài viết bắt đầu bằng việc giới thiệu tác phẩm và tác giả Huy Cận, nhấn mạnh các tác phẩm nổi bật và cách tác giả phản ánh văn hóa thời kỳ sau Cách mạng tháng Tám 1945.
- Bài viết tiếp theo sẽ giới thiệu về bài thơ 'Đoàn thuyền đánh cá', tập trung vào bối cảnh sáng tác và các yếu tố nổi bật trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
- Bài viết cuối cùng nêu ra vấn đề nghị luận về hình ảnh những người lao động trong 'Đoàn thuyền đánh cá' mà tác giả đã khắc họa.
B. Phần thân bài:
* Hình ảnh những người lao động trong bài thơ hiện lên với tình yêu công việc và hy vọng mãnh liệt về một mùa hải sản bội thu (hai câu thơ đầu).
- Bức tranh thiên nhiên miền biển vào lúc hoàng hôn được vẽ nên bằng hai câu thơ đầu tiên của bài thơ thật đẹp và ấn tượng.
- Trong bối cảnh thiên nhiên lãng mạn và gần gũi đó, hình ảnh những con người bắt đầu hiện lên:
Từ 'lại' kết hợp với việc nhấn mạnh sự chủ động của con người trước thiên nhiên cho thấy công việc ra khơi hàng ngày vẫn liên tục diễn ra. 'Câu hát căng buồm cùng gió khơi':
→ Làm rõ niềm vui và sự phấn khích của những người lao động.
→ Áp dụng nghệ thuật chuyển giao cảm xúc để thể hiện vẻ đẹp tinh thần của họ, được nâng lên bởi 'câu hát căng buồm'.
* Hình ảnh nhân hóa 'đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng' nói về sự chăm chỉ và không ngừng nghỉ của những người lao động giữa biển cả, không phân biệt ngày đêm.
Câu hát 'đến dệt lưới ta đoàn cá ơi' không chỉ là lời mời gọi các loài cá mà còn bộc lộ sâu sắc niềm khao khát và hy vọng về việc đánh bắt hải sản phong phú. Đây cũng phản ánh mong mỏi khám phá và chinh phục vẻ đẹp tự nhiên của những người lao động.
* Những người lao động trong bài thơ hiện lên là những người hứng khởi, nhiệt tình với công việc, tự tin làm chủ thiên nhiên, quê hương và đất nước (khổ thơ thứ ba).
Sử dụng lối diễn đạt phóng đại và các hình ảnh như 'lái gió với buồm trăng', 'lướt giữa mây cao với biển bằng', tạo nên hình ảnh con thuyền hùng vĩ, hòa quyện với vẻ đẹp bất tận của thiên nhiên, biển cả và vũ trụ.
Nhờ việc dùng nhiều động từ như 'lái', 'lướt', 'dò', 'dàn', tác giả thể hiện sức mạnh của đoàn thuyền trong việc chinh phục biển khơi và kiểm soát tự nhiên.
- Những người lao động trong bài thơ còn là những cá nhân đầy lòng biết ơn với ân tình của thiên nhiên và quê hương, đồng thời sở hữu sự vĩ đại, phi thường (khổ thơ năm và sáu).
Những người lao động thể hiện lòng biết ơn đối với biển cả và quê hương bằng cách ca ngợi, bày tỏ sự tri ân của họ. Biển được so sánh với 'lòng mẹ':
→ Nổi bật vai trò và tầm quan trọng của biển đối với những người lao động.
→ Thể hiện niềm tự hào và lòng biết ơn sâu sắc của ngư dân đối với biển và quê hương yêu quý.
→ Cảnh tượng những người lao động được miêu tả đầy hùng vĩ và phi thường.
Tác giả sử dụng hình ảnh độc đáo và mô tả sâu sắc để tái hiện chân thực công việc kéo lưới của ngư dân. Hình ảnh ẩn dụ 'ta kéo xoăn tay chùm cá nặng' tạo ra hình ảnh mạnh mẽ, chắc chắn, thể hiện vẻ đẹp và sức khỏe của ngư dân.
- Hình ảnh 'vẩy bạc' và 'đuôi vàng' gợi lên sự phong phú và giàu có của biển, thể hiện niềm vui từ lợi nhuận thu được khi ra khơi.
- Người lao động hiện lên với niềm hạnh phúc và tinh thần lạc quan khi có cơ hội làm chủ thiên nhiên bao la và vô tận.
- Từ 'với' diễn tả niềm vui rộn rã của ngư dân khi trở về với thuyền đầy cá sau một chuyến đi thành công và bội thu.
- Hình ảnh nhân hóa 'đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời' biến đoàn thuyền thành một thực thể sống, cạnh tranh với thiên nhiên.
→ Tôn vinh quy mô và tầm vóc của đoàn thuyền và con người, đặt chúng ở ngang hàng với vũ trụ và thiên nhiên.
C. Kết luận:
- Bài thơ miêu tả hình ảnh những người lao động một cách sâu sắc và sinh động. Sự hăng say, dũng cảm và niềm tin vững chắc vào tương lai của họ khiến tôi không khỏi ngưỡng mộ.
- Những hình ảnh về sức mạnh, sự tự tin và lòng biết ơn đối với thiên nhiên và quê hương đã gợi cho tôi một cảm giác mãnh liệt về khát vọng tự do và thành công, giúp tôi hiểu hơn giá trị của lao động và ý nghĩa của việc vượt qua khó khăn để đạt được ước mơ.
2. Phân tích vẻ đẹp của người lao động trong Đoàn thuyền đánh cá.
A. Mở đầu:
- Mở đầu bằng việc tóm tắt thông tin về tác giả và bối cảnh sáng tác của tác phẩm.
- Bài thơ thành công trong việc khắc họa vẻ đẹp và sức mạnh của người lao động khi đối mặt với sự kỳ vĩ của thiên nhiên và vũ trụ rộng lớn.
B. Phần thân bài:
- Bức tranh thiên nhiên trong bài thơ được mô tả với sự rực rỡ, rộng lớn và huy hoàng.
Sự kỳ diệu của thiên nhiên đã truyền cảm hứng cho bài thơ, tạo nên những hình ảnh thiên nhiên tuyệt đẹp.
- Cảnh hoàng hôn và bình minh trên biển được đặt ở đầu và cuối bài thơ, tạo nên một không gian bao la, với thời gian như nhịp điệu của vũ trụ.
- Cảnh đoàn thuyền ra khơi không chỉ miêu tả một con thuyền mà là một đội thuyền đầy sức sống và năng lượng.
- Con thuyền không còn nhỏ bé mà trở thành biểu tượng hoành tráng, hòa quyện hoàn hảo với thiên nhiên và vũ trụ.
- Sự lấp lánh của các loài cá và sự phong phú của biển cả được mô tả một cách rực rỡ.
- Sự tưởng tượng của nhà thơ đã tạo nên một hiện thực mới, làm phong phú thêm vẻ đẹp của biển khơi.
- Con người đứng giữa vẻ đẹp vĩ đại của thiên nhiên không còn là những sinh vật nhỏ bé mà là những cá thể mạnh mẽ, hòa quyện hoàn toàn với thiên nhiên.
- Con người ra khơi với niềm hân hoan, ngân vang trong những bài hát.
- Con người lên đường với những ước mơ và khát vọng trong công việc.
- Con người cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của biển và lòng biết ơn sâu nặng với biển cả.
- Người lao động chăm chỉ nhưng tìm thấy niềm vui và sự phấn khởi khi đạt được thành công.
C. Kết luận:
- Bức tranh người lao động được tạo dựng với cảm hứng lãng mạn, phản ánh niềm hạnh phúc và sự thư thái của họ trong cuộc sống mới.
- Thiên nhiên và con người hiện lên đầy phóng khoáng và hùng vĩ. Tình yêu cuộc sống mới của nhà thơ được thể hiện qua những hình ảnh thơ mộng.
3. Phân tích vẻ đẹp của người lao động trong Đoàn thuyền đánh cá.
A. Mở đầu:
- Trong cuộc Cách mạng tháng Tám, Huy Cận đầy nhiệt huyết đã viết về sự lao động không ngừng của con người, ca ngợi vẻ đẹp của họ và của quê hương, đất nước.
- Bài thơ 'Đoàn thuyền đánh cá' là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Huy Cận trong giai đoạn này.
B. Phần thân bài:
* Tác giả và tác phẩm:
- Huy Cận (1919-2005), người con của Hà Tĩnh, đã để lại dấu ấn sâu đậm với nhiều tác phẩm nổi bật, bao gồm tập thơ 'Lửa Thiêng'.
- Huy Cận tìm nguồn cảm hứng từ thiên nhiên, vũ trụ và con người: Trước Cách mạng Tháng Tám, thơ ông phản ánh triết lý sâu sắc và nỗi đau của con người. Sau Cách mạng, ông chuyển sang viết về lao động và thiên nhiên với tinh thần lạc quan và hào hứng.
- Bài thơ 'Đoàn thuyền đánh cá', viết năm 1958, dựa trên trải nghiệm thực tế từ chuyến đi biển Quảng Ninh, được xuất bản trong tập thơ 'Trời Mỗi Ngày Lại Sáng' (1958).
* Phân tích vẻ đẹp của người lao động:
- Khổ thơ 1 và 2:
Hình ảnh buổi hoàng hôn ấm áp và yên bình tạo nên không gian tĩnh lặng, êm đềm. Vũ trụ được so sánh như một ngôi nhà lớn, với màn đêm là cánh cửa và ngọn sóng là then, thể hiện sự hòa nhập và giao hòa giữa con người và tự nhiên.
'Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi' gợi lên sự tương phản với không khí yên bình trước đó, đồng thời nhấn mạnh sự lặp đi lặp lại không ngừng của công việc. Người lao động, dù công việc có lặp lại, vẫn luôn giữ vững tinh thần, không cảm thấy nhàm chán mà ngược lại, luôn tràn đầy cảm xúc, phấn khích và nhiệt huyết. Những câu hát phản ánh sự hứng khởi, niềm vui và tinh thần lạc quan trong công việc của họ.
- Khổ 3:
Giai điệu vui tươi lan tỏa vào không gian tối tăm của đêm, xua tan mệt mỏi và khó khăn, tạo nên một bầu không khí lao động hào hứng và lãng mạn. Lời hát 'Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!' của ngư dân thể hiện niềm vui, sức sống và hy vọng vào một mùa cá bội thu, đồng thời làm gần gũi hơn khoảng cách giữa con người và thiên nhiên.
- Khổ 4 và 5:
Hình ảnh con thuyền đánh cá dưới ánh trăng đêm không chỉ mang đến vẻ lãng mạn mà còn phản ánh sự hào hứng và sức mạnh. Nó mô tả sự phong phú của cuộc sống biển cả, nơi con người không chỉ dựa vào sức mạnh mà còn dùng trí óc để lập kế hoạch và áp dụng 'chiến lược mạng lưới' nhằm bắt được nhiều cá và tôm hơn.
- Khổ 6: Sự tôn kính và yêu mến thiên nhiên nổi bật trong vẻ đẹp của người ngư dân.
- Khổ 7: 'Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng' phản ánh sự thành công của người lao động cả về vật chất lẫn tinh thần, khi họ vượt qua khó khăn của việc kéo lưới giữa biển khơi vất vả.
- Khổ 8: Khúc ca vui mừng khi trở về với thành quả bội thu. Vẻ đẹp và sự kính trọng của người lao động không kém phần vĩ đại so với thiên nhiên. Họ đang vươn lên trong cuộc chinh phục thiên nhiên, với sự tự tin và sức mạnh lao động không ngừng.
C. Kết bài:
- Bài thơ 'Đoàn thuyền đánh cá' là bản nhạc ca ngợi hành trình bền bỉ của con người trong công việc và chiến thắng trước thiên nhiên. Mỗi hình ảnh trong bài thơ chứng tỏ sự vĩ đại, tinh thần kiên cường và phẩm chất của con người trong cuộc hành trình đầy thử thách này.
- Huy Cận đã xuất sắc trong việc khắc họa vẻ đẹp của người lao động và bầu không khí cách mạng sau Cách mạng tháng Tám, đặc biệt là ở miền Bắc Việt Nam.
Tham khảo: Phân tích tác phẩm 'Ai đã đặt tên cho dòng sông' trong sách Ngữ văn 12