Theo truyền thống văn hóa của người Á Đông, Tết Nguyên Đán là thời điểm quan trọng nhất trong năm, và đặc biệt, đêm Giao Thừa là thời khắc quan trọng đánh dấu sự chuyển giao sang năm mới không kém phần trọng đại.
Ở Trung Quốc, truyền thống cổ xưa này đã tồn tại hơn vài ngàn năm. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trong đêm Giao Thừa còn tồn tại một truyền thuyết đặc biệt được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Trong truyền thuyết dân gian của người cổ đại Trung Quốc, tồn tại một con quái vật tên là Nian (còn được gọi là Niên, Năm), có râu dài và luôn thể hiện sự hung dữ.
Niên sinh sống dưới đáy biển nhiều năm, thường xuất hiện vào mỗi đêm Giao Thừa để săn mồi và gây rối cuộc sống của con người.
Vì thế, đêm Giao Thừa, người dân trong làng thường giúp người già và trẻ em trốn lên núi hoặc rừng để tránh sự quấy rối của con quái vật này.

Truyền thuyết kể rằng, vào một đêm Giao Thừa nọ, cư dân trong một ngôi làng nhỏ đang hối hả giúp người già và trẻ em tìm nơi trú ẩn.
Có người chạy vào nhà và đóng cửa chặt, có người gói gọn đồ đạc để sẵn sàng lên núi trốn tránh vài ngày. Thậm chí, cả những con ngựa hay cừu cũng rống lên trong sự hỗn loạn của cư dân.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, một ông lão ăn xin từ xa bất ngờ xuất hiện trong ngôi làng với một cặp nạng và một chiếc túi nhỏ trong tay.
Ông lão đi chậm rãi, có bộ râu dài và mái tóc bạc rậm rạp. Khác biệt với những người già khác, ông ta tỏ ra điềm đạm giữa cảnh sắc náo nhiệt khi mọi người đang hối hả chạy lên núi tránh con Niên.
Đúng lúc đó, một bà lão từ phía Đông lao đến gần và cho ông một ít thức ăn, khuyên ông nên nhanh chóng trốn lên núi, tránh khỏi nguy hiểm có thể xảy ra từ con quái vật.
Ông lão nghe xong chỉ cười khẽ và nói: “Nếu bà cho tôi ở lại một đêm, tôi sẽ xua đuổi con quái vật ấy đi”.
Bà lão ngạc nhiên nhìn ông lão và nghĩ rằng ông ta có vấn đề về tâm thần. Bà bảo ông không nên đùa nữa mà nên nghe theo lời dân làng chạy lên núi tránh nguy hiểm.
Tuy nhiên, ông lão vẫn bình tĩnh và từ chối sự giục ép đó. Thất vọng, bà lão phải rời khỏi để ông ở lại một mình.

Vào đúng nửa đêm Giao Thừa, cuối cùng con quái vật Niên cũng đã xuất hiện. Nó xâm nhập vào làng, gào thét và phá hủy mọi thứ.
Tuy nhiên, khi quái vật Niên đến gần căn nhà mà ông lão đang ẩn náu, nó đã dừng lại, cảm nhận được sự thay đổi không khí trong làng so với những năm trước.
Rốt cuộc, căn nhà mà ông lão đang ở có cánh cửa được trang trí bằng giấy đỏ, bắt mắt và chiếu sáng rực rỡ.
Nhìn thấy điều này, quái vật Niên bắt đầu hoảng sợ và kêu rên lạ lùng. Nó nhìn về phía căn nhà đó rồi lao tới gần cửa ngay lập tức.
Con thú bất ngờ nghe một tiếng nổ lớn trong sân, sau đó phát hiện ông lão mặc áo đỏ và nhìn thấy ông cười lớn, ngay lập tức Niên quay đầu bỏ chạy. Thì ra, quái vật Niên sợ màu đỏ, pháo nổ và tiếng cười.

Ngày thứ hai là ngày đầu tiên của năm mới, dân làng trở về nhà sau đêm trốn tránh và bất ngờ khi thấy ngôi làng vẫn còn nguyên vẹn.
Khi này, bà lão mới kể cho dân làng nghe câu chuyện của đêm trước.
Từ đó, dân làng treo đèn lồng, dán giấy đỏ trên cửa, bắn pháo và mặc đồ đỏ trong ngày Tết để đe dọa quái vật.
Đặc biệt, tất cả dân làng đều cười nói vui vẻ, tạo ra không khí hân hoan khiến quái vật Niên không dám đến gần nữa.
Đây là một câu chuyện về quái vật Niên được truyền từ đời này sang đời khác. Tuy nhiên, gần đây, các nhà khảo cổ tin rằng Niên không phải là loài sống từ thời cổ đại mà chỉ là một câu chuyện do dân gian sáng tạo.
Tuy vậy, các ý tưởng về việc bắn pháo, màu đỏ hoặc tiếng cười mang lại niềm vui và may mắn trong năm mới đã thuyết phục được mọi người.
