Đặng Văn Ngữ

Đặng Văn Ngữ (1910 – 1967) là một bác sĩ y khoa nổi bật trong nền y học hiện đại của Việt Nam, được biết đến như là chuyên gia hàng đầu về ký sinh trùng tại nước ta.

Tiểu sử

Ông chào đời vào ngày 4 tháng 4 năm 1910 tại làng An Cựu, ngoại ô kinh đô Huế. Sau khi tốt nghiệp bác sĩ y khoa vào năm 1937 tại Trường Y Dược toàn cấp Đông Dương, ông đã làm việc với giáo sư người Pháp Henry Galliard, người đứng đầu Bộ môn Ký sinh trùng của trường, tiền thân của Đại học Y Hà Nội. Ông kết hôn với bà Tôn Nữ Thị Cung, con gái của Thượng thư Bộ Hình và Tổng đốc Nghệ An Tôn Thất Đàn.

Vào năm 1942, ông giữ chức trưởng phòng thí nghiệm Ký sinh trùng và đã thực hiện 19 nghiên cứu khoa học nổi bật trong lĩnh vực này.

Năm 1943, ông sang Nhật Bản để học tập. Đến năm 1945, ông đảm nhiệm vai trò hội trưởng của hội Việt kiều yêu nước tại Nhật Bản.

Về nước vào năm 1949, ông tham gia vào cuộc kháng chiến chống Pháp và trở thành giảng viên chủ nhiệm Bộ môn Ký sinh trùng tại Đại học Y khoa Chiêm Hóa. Trong thời gian ở chiến khu Việt Bắc, ông đã phát triển thành công phương pháp sản xuất Penicillin và Streptomycin, những loại kháng sinh này đã đóng góp quan trọng trong việc điều trị nhiễm khuẩn cho thương binh và nhân dân trong kháng chiến chống Pháp cũng như chống Mỹ.

Trong cuộc chiến tranh Việt Nam, ông tập trung vào nghiên cứu và điều trị sốt rét. Năm 1955, ông sáng lập Viện Sốt rét - Ký sinh trùng và Côn trùng Việt Nam và giữ chức Viện trưởng đầu tiên. Từ năm 1957 đến 1962, Viện tiến hành khảo sát bệnh sốt rét trên toàn miền Bắc. Cuối năm 1962, Chính phủ Việt Nam triển khai Chương trình Tiêu diệt bệnh sốt rét toàn miền Bắc trong 3 năm, do Đặng Văn Ngữ trực tiếp chỉ đạo. Chương trình kết thúc vào cuối năm 1964, đã giảm thiểu bệnh sốt rét một cách đáng kể.

Ngày 1 tháng 4 năm 1967, ông đã hy sinh trong một trận không kích ác liệt của Mỹ bằng bom B52, tại dãy Trường Sơn thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, khi đang thực hiện nghiên cứu về sốt rét.

Vinh danh

Ông được vinh danh với Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt một trong lĩnh vực Y học.

Nhiều trường học và con phố tại Hà Nội, Huế, Quảng Bình, Thành phố Hồ Chí Minh, và nhiều tỉnh thành khác được đặt theo tên của ông.

Gia đình

Con trai ông, Nghệ sĩ Nhân dân Đặng Nhật Minh, là một đạo diễn điện ảnh nổi tiếng.

Cháu trai của ông là Đặng Nhật Tân.

Các liên kết bên ngoài

• Cha tôi – Giáo sư Đặng Văn Ngữ