Đề Bài: Đánh Giá Bài Thơ Lai Tân
I. Tóm Lược Ý Chính
II. Văn Bản Mẫu
Đánh Giá Bài Thơ Lai Tân
I. Cấu Trúc Đánh Giá Bài Thơ Lai Tân (Chuẩn)
1. Khởi Đầu
Giới thiệu về Nguyễn Ái Quốc và bộ thơ Nhật Ký Trong Tù:
- Nguyễn Ái Quốc, một biểu tượng chính trị và văn hóa lớn trong lịch sử Việt Nam, người đã góp phần quan trọng vào văn hóa thế giới với một loạt tác phẩm thơ.
2. Phần Chính
- Bài thơ in sâu dấu ấn của sự châm biếm, mỉa mai
+ Hiện thực đen tối đằng sau vẻ ngoài lộng lẫy của Trung Quốc, ba nhân vật biểu tượng cho các tầng lớp quan chức trong chế độ Tưởng Giới Thạch...(Tiếp Theo)
>> Xem chi tiết Dàn ý Đánh Giá Bài Thơ Lai Tân tại đây
II. Mẫu Văn Đánh Giá Bài Thơ Lai Tân (Chuẩn)
Nguyễn Ái Quốc, một biểu tượng về chính trị và văn hóa trong lịch sử Việt Nam, đã đóng góp một lượng lớn thơ ca cho văn hóa thế giới. Nổi bật trong sự nghiệp của ông là tập thơ 'Nhật Ký Trong Tù,' sáng tác khi ông bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giữ tại Quảng Tây. Lai Tân là một trong những bài thơ nổi bật trong tập này. Tác phẩm này chân thực và sắc sảo mô tả xã hội Trung Quốc dưới chế độ Tưởng Giới Thạch, một xã hội rối ren, suy đồi, nơi tham nhũng và tệ nạn là điều thường thấy ở những người được coi là 'công nhân viên chức ăn lương nhà nước'.
Toàn bài thơ là giọng văn mỉa mai, châm biếm, kết hợp sự tả thực và sắc sảo nhằm tái hiện thực tế xã hội thời điểm đó.
Người đứng đầu nhà giam làm nghề đánh bạc,
Giải người, cảnh trưởng kiếm ăn quanh;
Chong đèn, huyện trưởng làm công việc.
Tác giả có ý muốn phác họa sự mâu thuẫn trong không gian hẹp, nhà giam nơi ông bị giam cầm. Mâu thuẫn được xây dựng dựa trên sự đối lập của danh phận và hành động của các quan chức trong nhà tù. Hệ thống thống trị thu nhỏ lại chỉ là 'ban trưởng, cảnh trưởng, huyện trưởng', nhiệm vụ là quản lý phạm nhân, giám sát trại giam và báo cáo lên cấp trên về các vi phạm. Dù vẻ ngoài có vẻ trang trọng và quan trọng, thực tế lại là chuỗi các hành động phi pháp, đen tối. Mỗi 'ông quan' hiện lên với vị trí lớn lao nhưng lại thực hiện những hành động đê tiện, mất nhân phẩm, che đậy bằng vỏ bọc của vị trí 'trưởng' để dễ dàng thống trị.
Khởi đầu là 'ban trưởng', chiếc ghế lớn nhưng người ngồi trên đó lại là 'chuyên gia đánh bạc'; tiếp theo là 'cảnh trưởng' nhiệm vụ giải người, nhưng thực tế lại 'kiếm ăn quanh', lợi dụng tình cảnh của phạm nhân, tham nhũng và nhận hối lộ; cuối cùng là 'huyện trưởng' đầy hào nhoáng 'chong đèn', nhưng công việc của hắn là hút thuốc phiện. Những công việc trách nhiệm đúng chất! Tưởng như những trí óc lãnh đạo bị cử xuống Lai Tân với mục đích chăm sóc dân chúng, giám sát và cải tạo tù nhân, nhưng hóa ra lại là bọn chúng là tội phạm quấy rối. Tại nơi giam giữ những kẻ phạm tội, những tên tội phạm lại tự do ra vào. Qua những nhân vật này, tác giả mỉa mai và lên án cả một hệ thống, một máy chính quyền thối nát, thối nát dưới thời Tưởng Giới Thạch. Để những người như vậy giữ quyền lực, quản lý huyện Lai Tân, liệu có phải cả Trung Hoa lục địa cũng đang bị thống trị bởi những kẻ dốt nát, đê tiện và độc ác. Qua mấy câu thơ vừa thực tế vừa châm biếm, Nguyễn Ái Quốc đã tiết lộ góc khuất, mặt xấu xí của xã hội thời kỳ đó, nơi bạo chúa trỗi dậy, áp đặt, dân chúng thất thanh, đói khổ, chính quyền tha hóa, cặn bã.
Chính trong tình hình bị những kẻ ngu dốt kiểm soát, câu 'Trời đất Lai Tân vẫn thái bình' trở nên cay đắng và mỉa mai. Xã hội bị quản lý bởi những tên như vậy nhưng vẫn 'thái bình'. Ở đây, thái bình là vẻ ngoài để lừa dối dân chúng, ẩn sau đó là hệ thống thống trị ngu dốt, thối nát, thậm chí cả quan chức cũng tha hóa, là cặn bã. Lai Tân có vẻ yên bình và thịnh trị bên ngoài, nhưng bên trong lại là như vậy, mở rộng ra là cả xã hội Trung Quốc mục ruỗng đến tận xương tủy nhưng vẫn giữ vẻ thờ ơ, như những vấn đề kia không tồn tại. Từ 'vẫn' vừa thể hiện sự ngạc nhiên, vừa như đã biết trước, không có gì lạ lùng trước sự 'thái bình' phi lý. Một chế độ loạn lạc, một hệ thống thối từ đỉnh xuống như vậy mà vẫn kiểm soát được vùng đất thái bình, thái bình ở đây là thế nào, hay đơn giản chỉ là mặt ngoài lừa dối, giả tạo, tạo điều kiện cho những quan chức tham nhũng ra sức áp đặt, làm loạn dân chúng, cướp tiền nhân dân. Nguyễn Ái Quốc đã phê phán mạnh mẽ Tưởng Giới Thạch và chế độ độc tài tàn bạo, xấu xa, giống như một trận đòn vào những lời dối trá của Trung Hoa Dân Quốc. Một câu thơ rõ ràng là lời khen ngợi, nhưng đặt trong bối cảnh đó, không chỉ là lời phê bình mà sâu xa hơn nữa, là lời nói thay mặt cho dân chúng, những nạn nhân của chủ nghĩa độc tài tàn ác và tàn bạo.
Bài thơ mang tính hàm súc, ngắn gọn với thể thơ thất ngôn tứ tuyệt đã vạch trần bộ mặt thật của bọn quan chức tham ô, bẩn thỉu, cũng như bộ máy chính quyền Trung Hoa nói chung trong thời kỳ đó. Tiếng cười được sử dụng như một phương tiện mạnh mẽ thay thế cho sự chỉ trích mạnh mẽ nhất. Tác giả đã đạt được thành công lớn trong việc tạo ra sự đối lập, mâu thuẫn, từ đó mô tả một cách chân thực và rõ ràng toàn cảnh của chế độ thời kỳ đó.
""""--HẾT""""---
Lai Tân, một tác phẩm xuất sắc trong 'Nhật kí trong tù' của Hồ Chí Minh, đưa chúng ta khám phá nội dung và ý nghĩa sâu sắc chứa đựng trong bài thơ. Đồng thời, cũng có thể tham khảo thêm với Sơ đồ tư duy của Lai Tân, Phân tích bài thơ của Hồ Chí Minh về Lai Tân và Bài soạn về Lai Tân (Hồ Chí Minh) dành cho học sinh lớp 11.