Đánh giá các chỉ số về cơ cấu tài chính

Các chỉ số về cơ cấu tài chính là một trong những yếu tố quan trọng đối với doanh nghiệp. Nhìn vào các chỉ số này, nhà đầu tư có thể nhận thấy các nguồn vốn mà doanh nghiệp đang sử dụng để tài trợ hoạt động kinh doanh của mình. Một vấn đề quan trọng mà các doanh nghiệp thường phải đối mặt là việc sử dụng nợ và cách thức áp dụng nó. Phân tích cơ cấu tài chính giúp nhà đầu tư nhận thấy các cơ hội và rủi ro mà doanh nghiệp có thể đối mặt trong tương lai.

Nhóm các chỉ tiêu về cơ cấu tài chính của doanh nghiệp

Hệ số nợ trên tổng tài sản là chỉ số thể hiện mức độ sử dụng nợ để tài trợ cho tài sản của doanh nghiệp. Đơn giản, nếu Nợ/Tổng tài sản của công ty là 0,4, tức là nếu công ty có 10 đồng tài sản thì có 4 đồng được tài trợ bằng nợ. Nếu áp dụng tổng nguồn vốn thay cho tổng tài sản, chỉ số Nợ trên tổng nguồn vốn phản ánh tỷ lệ nợ so với tổng vốn của doanh nghiệp.

Nợ trên tổng tài sản = Nợ phải trả / Tổng tài sản (1)

Nợ trên tổng nguồn vốn = Nợ phải trả / Tổng nguồn vốn  (2)

Ví dụ: Tỷ số nợ trên tổng tài sản của công X , Y và công ty Z giai đoạn 2016 - 2021

Nguồn: Dữ liệu từ trang web Master Trade

Qua biểu đồ, nhà đầu tư thấy công ty Y đang áp dụng chiến lược sử dụng nợ để tài trợ cho hoạt động của mình, chiếm khoảng 70% tổng tài sản của doanh nghiệp. Trong khi đó, công ty X duy trì tỷ lệ thấp hơn ở mức 50%, trong khi công ty Z sử dụng nợ một cách thận trọng hơn chỉ với khoảng 30% tài sản được tài trợ bằng nợ.

Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu, là chỉ số để nhà đầu tư thấy được mối liên hệ giữa nợ và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Đơn giản, nếu Nợ/Vốn CSH = 1, mỗi đồng vốn CSH doanh nghiệp huy động thêm 1 đồng nợ. Khi chỉ số này lớn hơn 1, nợ của doanh nghiệp vượt quá vốn CSH và ngược lại. Để tính chỉ số này, ta lấy tổng nợ phải trả từ bảng cân đối kế toán chia cho vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp.

Nợ trên vốn chủ sở hữu = Nợ phải trả / Vốn chủ sở hữu  (3)

Ví dụ: Tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu của công ty X, Y và Z giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Dữ liệu từ trang web Master Trade

Qua biểu đồ, ta thấy sự khác biệt rõ rệt trong tỷ lệ Nợ/VCSH của 3 công ty. Công ty Z thể hiện sự thận trọng cao trong kinh doanh bằng việc chỉ sử dụng nợ rất ít so với quy mô vốn CSH, với mỗi đồng vốn CSH, công ty chỉ sử dụng dưới 0,5 đồng nợ. Trong khi đó, công ty Y sử dụng nợ nhiều hơn, gấp hơn 2,5 lần vốn CSH. Chỉ tiêu này cũng cho thấy rủi ro lớn của công ty X nếu vẫn duy trì mức sử dụng nợ cao như vậy. Tuy nhiên, công ty X vẫn duy trì mức nợ tương đương với vốn CSH.

Hệ số đòn bẩy tài chính là chỉ tiêu để nhà đầu tư thấy được nguồn vốn mà doanh nghiệp sử dụng để kinh doanh bằng bao nhiêu lần vốn chủ sở hữu. Chỉ tiêu này được tính bằng cách lấy tổng nguồn vốn từ bảng CĐKT chia cho vốn chủ sở hữu.

Đòn bẩy tài chính = Tổng nguồn vốn / Vốn chủ sở hữu  (4)

Ví dụ: Đòn bẩy tài chính của công ty X, Y và Z giai đoạn 2016 – 2021

Nguồn: Dữ liệu từ trang web Master Trade

Nhà đầu tư dễ dàng nhận thấy công ty Y đang áp dụng đòn bẩy tài chính rất cao, đạt gần 4 đồng nghĩa với việc vốn kinh doanh của doanh nghiệp gấp 4 lần VCSH. Trong khi đó, công ty Z có mức độ sử dụng đòn bẩy thấp (thận trọng cao), còn công ty X có mức độ sử dụng ở mức trung bình.

Ngoài các chỉ tiêu trên, chúng ta cũng có thể sử dụng các chỉ tiêu khác như Nợ vay/Tổng NV; Nợ ngắn hạn/Tổng vốn… tùy vào mục đích phân tích của nhà đầu tư. Xem lại: Các chỉ số về hoạt động doanh nghiệp bao gồm vòng quay hàng tồn kho, vòng quay tài sản, phải thu từ khách hàng...

Các chỉ tiêu về cơ cấu tài chính của doanh nghiệp có thể được nhà đầu tư tìm thấy ở đâu?

Các chỉ tiêu về hoạt động sẽ không được thể hiện trên BCTC của doanh nghiệp, nhà đầu tư có thể áp dụng các công thức ở trên để tính toán các chỉ tiêu này. Hiện nay, khi tham gia đầu tư trên thị trường, nhà đầu tư tại công ty cổ phần chứng khoán Bản Việt có thể xem và phân tích các chỉ tiêu này trên nền tảng giao dịch Master Trade

Nhà đầu tư “nhìn thấy” điều gì qua cơ cấu tài chính của doanh nghiệp.

Đòn bẩy tài chính luôn là một vũ khí hai lưỡi: Có thể làm cho doanh nghiệp có lợi nhuận cao hơn khi doanh nghiệp tận dụng tốt, tỷ suất lợi nhuận tạo ra sẽ cao hơn so với chi phí lãi vay. Sau khi trả chi phí lãi vay, phần còn lại thuộc về cổ đông. Hay nói cách khác, khi kinh doanh thuận lợi, đòn bẩy tài chính cao sẽ mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp. Ngược lại, khi doanh nghiệp không kinh doanh thuận lợi, lợi nhuận không đủ để trả lãi thì cổ đông sẽ phải bù vào. Vì vậy, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng khi đầu tư vào các doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính cao.

Đòn bẩy tài chính quá cao cho thấy doanh nghiệp đang mạo hiểm trong hoạt động kinh doanh khi sử dụng nợ nhiều hơn số tiền chủ sở hữu bỏ ra. Một khi hoạt động kinh doanh không thuận lợi hoặc lãi suất tăng, khả năng doanh nghiệp thua lỗ là rất lớn.

Các doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính cao có thể là dấu hiệu cho thấy chúng đang có nguy cơ làm giảm vốn chủ sở hữu doanh nghiệp.

Một doanh nghiệp hoạt động kinh doanh ổn định thường có tiềm lực tài chính đủ để tích lũy nguồn lực mở rộng hoạt động kinh doanh, do đó tỷ lệ đòn bẩy tài chính thường không quá cao.