Yêu cầu
Đánh giá của em về hình tượng Lor-ca trong bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca - Thanh Thảo
Giải thích chi tiết
Thanh Thảo là một nhà thơ có những suy tư sâu sắc về các vấn đề xã hội, thơ ông chứa đựng nhiều suy tư triết học. Ông theo đuổi trường phái thơ tượng trưng siêu thực từ phương Tây, và Lor-ca là một trong những nhà thơ tiên phong của trường phái đó. Bài thơ Đàn ghi ta của Lor - ca thể hiện rõ hình ảnh nghệ sĩ Lor-ca.
Lor-ca là một nhà thơ và chiến sĩ quyết liệt chống lại chủ nghĩa phát xít ở Tây Ban Nha trong thế kỷ XX. Vào ngày 19-8-1936, ông bị bọn phát xít Phrăng-cô tàn sát.
Trong bài thơ, Thanh Thảo trích dẫn câu thơ của Lor-ca “Khi tôi chết, xin chôn tôi cùng cây đàn' như một lời nguyện dành cho linh hồn Lor-ca, một nghệ sĩ tài ba.
Lor-ca đã nhiều năm ngồi trên yên ngựa, mặc áo choàng đỏ như những chiến sĩ đấu bò tót, mang theo cây đàn ghi ta để thu thập dân ca, học hỏi âm nhạc dân dã. Tiếng đàn của ông 'tan' ra như nước bọt. Hình ảnh 'áo choàng đỏ gắt', 'vầng trăng sáng lên', “yên ngựa mệt mỏi” và các từ miêu tả lang thang, đơn độc, chếnh choáng phối hợp với tiếng đàn “li-la li-la li-la” như tan chảy trong không trung, gợi lên những suy tưởng về nhà thơ thiên tài, nhạc sĩ Lor-ca xa xôi thuở ấy:
tiếng đàn như nước bọt
li-la li-la li-la
đi lang thang với vầng trăng chềnh choáng
trên yên ngựa mệt mỏi
Khổ thơ thứ hai và thứ ba tái hiện lại khoảnh khắc “kinh hoàng” khi Lor-ca, người chiến sĩ dũng cảm cho tự do, bị bọn phát xít Phrăng-cô dẫn ra tòa án sát hại. Chàng nghệ sĩ “đi như trong giấc mộng” giữa bầy quỷ ác, tiếng hát nghêu ngao và tiếng đàn của chàng 'đột nhiên hoảng loạn', “bị gián đoạn bất ngờ”. Chỉ còn thấy mình mặc 'áo choàng bê bết đỏ’’ của địch.
Lor-ca đã ngã xuống dưới làn đạn của đám phát xít tàn bạo, để lại một 'bầu trời” gợi nhớ không gian rộng lớn cho “cô gái ấy”, cho người yêu của mình (nàng An-na Ma-ri-a)! “Tiếng đàn nâu”, “tiếng đàn xanh lá cây” là biểu tượng cho một tâm hồn nghệ sĩ mang một tình yêu mãnh liệt và sự yêu đời, gắn bó với quê hương, với nhân dân. Sau trận đạn của quân địch, một tài năng đã bị hủy diệt; tiếng đàn “vỡ tan' như bọt nước, bị “đứt đoạn”, với máu đỏ chảy “như dòng sông’. Thanh Thảo thông qua các biểu tượng, so sánh, tượng trưng và lời nói đã tạo ra những dòng thơ giàu hình ảnh và cảm xúc, thể hiện sự tiếc thương cho Lor-ca, một thiên tài bị ác hại. Lời nói “tiếng đàn” lặp lại bốn lần như tiếng gọi, tiếng khóc than cảm xúc:
tiếng đàn nâu
bầu trời rộng lớn cho cô gái ấy
tiếng đàn xanh lá biết nhẹ
tiếng ghi ta mềm nhẹ như bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta êm đềm
máu rơi
Ở phần cuối bài thơ (13) câu, Thanh Thảo sử dụng lối diễn đạt phủ định để khẳng định một sự thật, để khen ngợi sự bất tử của nghệ sĩ. Ai có thể chôn vùi được tiếng đàn? Vẻ đẹp của người đẹp, tài năng của nghệ sĩ có lực lượng nào có thể “chôn vùi” được không? Có gì cao quý bằng cỏ? Có gì xanh tươi bằng cỏ? Có gì sống mãnh liệt bằng cỏ trên mặt đất rộng lớn? Và vầng trăng, cùng vũ trụ vô tận. Lor-ca cũng vậy. Cuộc đời chỉ có 38 mùa xuân nhưng tài năng và tinh thần của nhà thơ, nhà nghệ sĩ mãi mãi bất tử như tiếng đàn ghi ta. Như cỏ xanh trên thảo nguyên, như vầng trăng soi sáng bầu trời. Thơ của Thanh Thảo có giới hạn về vận điệu, nhưng anh đã tạo ra một số hình ảnh, một số đường nét sâu sắc để khẳng định Lor-ca “thách thức thời gian, vẫn là tình yêu vĩnh cửu”
không ai có thể giấu kín tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc tự nhiên
giọt nước mắt của vầng trăng
long lanh trong bóng tối của giếng
Khi số phận đã kết thúc, “con đường chỉ tay đã đứt', Lor-ca chuyển sang thế giới bên kia, đã “lướt nhẹ” qua dòng sóng với cây ghi ta “bạc phận”. Nghệ sĩ đã rời bỏ cuộc sống, “trao trả” tình yêu và số mệnh của mình vào “dòng nước” cuộc đời đầy chất chồng của máu và nước mắt, để rồi ra đi. Và âm thanh “li-la li-la Li-la” thần tiên của tiếng đàn ghi ta vẫn vang vọng không ngừng, vẫn “ròng ròng - máu chảy” không ngừng, để lại sâu thương đau trong lòng những người ở lại.
Lor-ca như một võ sĩ quyết chiến. Lor-ca áo choàng vương máu đỏ trên sân đấu. Lor-ca đã bước vào cõi bất tử và để lại âm thanh của cây đàn ghi ta. Đó là bố cục của bài thơ, cũng là hình tượng của Lor-ca qua bài thơ của Thanh Thảo mà chúng ta đã cảm nhận.
Bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” là tiếng khóc những nỗi thương, là âm điệu đồng cảm của một thiên tài thơ từ miền Trung Việt Nam gửi đến hương hồn của xứ Grê-na-đa trên bờ Âu. Có những câu thơ của Thanh Thảo thổn thức với âm thanh của máu ròng ròng...