Đánh giá khổ thơ đầu tiên trong bài Bếp lửa: 4 Bản phân tích & 12 bài văn mẫu tốt nhất

TOP 12 bài Phân tích khổ 1 bài thơ Bếp lửa xuất sắc nhất của các học sinh giỏi trên toàn quốc, kèm theo 4 bản phân tích chi tiết, giúp học sinh thấu đáo hơn về tình cảm và nỗi nhớ của người cháu dành cho bà.

Khổ thơ đầu tiên trong bài Bếp lửa mở đầu với hình ảnh của bếp lửa và là điểm xuất phát cho những cảm xúc sâu sắc, quyến luyến của người cháu dành cho bà. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của Mytour để hiểu rõ hơn về bài thơ Bếp lửa, một phần của chương trình Văn 9, Bài 6 trong sách Ngữ văn 8 Kết nối tri thức Tập 2.

Bố cục phân tích khổ thơ đầu tiên trong bài Bếp lửa

Phác thảo 1

1. Khởi đầu

• Tổng quan về tác giả, tác phẩm.
• Giới thiệu khổ thơ đầu tiên.

2. Nội dung chính

a. Tổng quan về tác giả, tác phẩm

• Tác phẩm 'Bếp lửa' được xuất bản trong tập 'Hương cây, bếp lửa'.
• Ra đời vào năm 1963, thời kỳ tác giả trải nghiệm học tập tại Liên Xô.

b. Hình ảnh của bếp lửa và cảm xúc

- Điệp ngữ 'một bếp lửa' gợi lên hình ảnh thân quen, gắn bó với kí ức tuổi thơ của tác giả.

- Hình ảnh của bếp lửa đánh dấu những kỷ niệm tuổi thơ bên bà, trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình lớn lên của tác giả:

• Bức tranh sống động của bếp lửa 'chờn vờn sương sớm' vẽ lên cuộc sống bình dị, yên bình của người dân quê Việt.
• Bếp lửa ẩn hiện trong sương mù sớm tạo nên cảnh quan đẹp mắt, như một tác phẩm nghệ thuật.
• Được bà chăm sóc, bếp lửa trở nên ấm áp hơn bao giờ hết, mang lại cảm giác an lành cho mọi người.

Trong sương mờ, bếp lửa như một biểu tượng của nỗi nhớ về bà, vẫn luôn hiện hữu trong tâm trí của Bằng Việt, nhà thơ.

c. Tình thương dành cho bà

• Bếp lửa đánh thức trong lòng cháu sự nhớ nhung về bà, về những buổi sáng rực nắng của người thợ lò.

3. Kết luận

• Nhấn mạnh lại ý nghĩa của những khổ thơ.

Phân đề 2

1. Mở đầu

• Giới thiệu về tác phẩm và tác giả.
• Trình bày về khổ thơ đầu tiên của bài, thể hiện những cảm xúc sâu sắc của tác giả về quê hương xưa.

2. Phần chính

a) Nội dung chính

Từ khổ thơ đầu tiên, hình ảnh của chiếc bếp lửa hiện ra, xa xôi nhưng gần gũi, thực tế nhưng cũng mơ hồ. “Một bếp lửa chờn vờn sương sớm” như là biểu hiện của tác giả về một thế giới ký ức, dù đã bị thời gian phai mờ, nhưng không bao giờ quên và chỉ chờ đợi cơ hội để thức tỉnh những nỗi nhớ trong lòng tác giả.

'Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp ủ hơi ấm thân thuộc
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa'

b) Tính nghệ thuật đặc sắc

• Sự kết hợp tinh tế giữa biểu cảm và mô tả, kể chuyện và phê phán.
• Thể thơ với số lượng từ tối giản, phù hợp với việc diễn đạt cảm xúc và suy tư về bà.
• Giọng điệu chân thành, tình cảm, tự nhiên, và chân thành.
• Khả năng sáng tạo hình ảnh của bếp lửa – một biểu tượng vừa thực vừa ẩn ý.

3. Kết luận

Phần thơ thể hiện tình cảm rất đặc biệt giữa bà và cháu, sâu sắc và thiêng liêng. Từ đó, nó mang lại cho chúng ta những bài học quan trọng: ký ức của tuổi thơ luôn tỏa sáng và động viên con người trên mọi hành trình của cuộc sống, và tình thương gia đình là cơ sở, là nguồn cảm hứng cho tình yêu đối với quê hương và đất nước.

Kế hoạch 3

1. Khởi đầu: Giới thiệu về tác giả và tác phẩm:

• Bằng Việt là một trong những nhà thơ của thế hệ tham gia vào phong trào kháng chiến chống Mỹ. Thơ của ông rất tinh tế, mềm mại, khai thác những kỷ niệm đẹp và những hoài bão của tuổi trẻ.
• Bài thơ “Bếp lửa” được viết vào năm 1963 khi tác giả đang du học ở Liên Xô.
• Chủ đề của bài thơ tái hiện lại những kí ức về người bà và mối quan hệ đặc biệt giữa bà và cháu, sâu sắc và đầy ý nghĩa.

2. Nội dung chính:

Ký ức về tuổi thơ và mối quan hệ bà cháu

- Hồi tưởng về bà bắt nguồn từ hình ảnh của bếp lửa:

• Bếp lửa “chờn vờn sương sớm” – bếp lửa thực.
• Bếp lửa “ấp ủ nồng đượm” mô tả sự ấm áp, dịu dàng, kiên nhẫn của người làm bếp.
• Sử dụng điệp từ (điệp từ “bếp lửa”) để tái hiện hình ảnh sinh động và quen thuộc với người cháu.

=> Hình ảnh của bếp lửa đánh thức lại những ký ức về bà và tuổi thơ.

- Nhớ lại tuổi thơ với nhiều khó khăn, thiếu thốn:

• “Khao khát no lòng” người cháu bị ảnh hưởng bởi nạn đói và quá khứ đau thương của dân tộc.
• Ấn tượng về khói bếp lửa che khuất mắt người cháu khi nghĩ lại “đau lòng nhớ lại”.
• Dòng hồi tưởng, kỷ niệm gắn với âm thanh tiếng tu hú của nơi quê: tiếng tu hú được nhắc đến 5 lần trong bài để khơi gợi không gian mênh mông, bao la, buồn vắng đến lạnh lùng.
• Tâm trạng của người cháu càng thêm sâu sắc, mãnh liệt bởi tình thương, sự che chở của bà.

- Tuổi thơ gian khổ nhưng được yêu thương, chăm sóc:

• “Bà dạy”, “bà chăm” thể hiện sâu sắc lòng nhân ái, tình yêu thương không biên giới và sự quan tâm của bà dành cho người cháu.
• Ngay cả trong khó khăn, nguy hiểm của chiến tranh, bà vẫn kiên cường – phẩm chất cao quý của những người mẹ Việt Nam anh hùng (Vẫn kiên trì, bà nhắc nhở cháu đều đặn).

→ Thông qua việc nhớ lại về bà, những cảm xúc chân thành của nhân vật phản ánh sự kết hợp, xen kẽ tinh tế giữa các yếu tố mô tả, biểu lộ, tự tình, và kỷ niệm của người cháu thể hiện tình yêu thương vô bờ bến dành cho bà.

3. Kết thúc:

• Tác giả đã thành công trong việc sáng tạo ra hình tượng đầy ý nghĩa của bếp lửa, vừa thực tế vừa biểu tượng.
• Việc kết hợp miêu tả, biểu cảm, và kể chuyện tự sự phản ánh một cách hài hòa tình cảm và ký ức của người cháu.

Phân tích dàn ý 4

1. Khởi đầu:

• Giới thiệu về tác giả Bằng Việt và bài thơ 'Bếp lửa'.
• Đưa ra khúc mắc của khổ thơ đầu tiên: Hình ảnh của bếp lửa và tình cảm sâu sắc của người cháu dành cho người bà thân thương.

2. Phần chính:

a. Hình ảnh của bếp lửa:

- Sử dụng điệp ngữ 'một bếp lửa' ở đầu câu:

• Hình ảnh quen thuộc, thân thương.
• Hình ảnh liên quan đến những năm tháng tuổi thơ của người cháu.

- 'Chờn vờn sương sớm':

• Hình ảnh thực tế, miêu tả thói quen hàng ngày của con người ở làng quê Việt Nam.
• Hình ảnh này ẩn chứa nỗi nhớ về bà luôn 'chờn vờn' trong tâm trí của người cháu.

- 'Ngọn lửa ấm áp':

• Bàn tay của bà là người đốt cháy ngọn lửa của bếp.
• Sự ân cần, quan tâm, và yêu thương của bà như ngọn lửa ấm áp mà bà thổi bùng.

=> Hình ảnh của bếp lửa quen thuộc, gợi nhớ về người bà và tình thương mà bà dành cho cháu.

b. Tình cảm của đứa cháu dành cho người bà thân yêu:

- 'Cháu yêu thương bà':

• Trực tiếp diễn đạt cảm xúc.
• Chữ 'thương' bao gồm tất cả niềm biết ơn, lòng kính trọng và nỗi nhớ sâu sắc mà người cháu xa xôi dành cho bà.

- 'Nhớ những lúc gian khó': Hình ảnh ẩn dụ cho những gian khổ, vất vả, cực nhọc của cuộc đời bà.

3. Kết thúc:

• Xác nhận lại giá trị nội dung và nghệ thuật của khổ thơ đầu tiên trong bài 'Bếp lửa'.
• Mở rộng ý tưởng.

Tóm tắt ngắn gọn về khổ thơ đầu tiên trong 'Bếp lửa'

'Bếp lửa' của Bằng Việt gợi lại những ký ức về tuổi thơ khó khăn nhưng ấm áp bên người bà đầy yêu thương. Trong phần đầu của bài thơ, nhà thơ đã mở ra hình ảnh bếp lửa, khơi dậy những tình cảm sâu sắc của người cháu dành cho bà.

'Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa'

Hình ảnh bếp lửa 'chờn vờn sương sớm' gợi lên những ký ức ấm áp về tuổi thơ và những ngày bên bà. Điệp ngữ 'Một bếp lửa' không chỉ thể hiện hình ảnh sống động của bếp lửa mà còn chứa đựng những cảm xúc sâu sắc của nhà thơ. Ngọn lửa gợi nhớ những ký ức quý giá, sưởi ấm lòng nhà thơ bằng tình thương của bà. Bếp lửa 'ấp iu nồng đượm' là biểu tượng của tình yêu thương, sự ân cần của bà. Tình cảm này đã giúp cháu trưởng thành và bây giờ, ở xa bà, cháu nhớ về bà với biết ơn và kính trọng.

Phân tích về khổ thơ đầu tiên của 'Bếp lửa'

'Bếp lửa' của Bằng Việt là một tác phẩm thành công về đề tài gia đình. Tác giả đã sử dụng hình ảnh bếp lửa quen thuộc để diễn đạt tình cảm và nhớ nhung sâu sắc đối với người bà. Điều này rõ ràng được thể hiện qua khổ thơ đầu tiên của bài.

Khi khám phá tác phẩm, người đọc ngay lập tức gặp lại hình ảnh quen thuộc của chiếc bếp lửa đơn giản, thân quen:

'Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm'

Hình ảnh này gợi lên những cảm xúc sâu sắc trong lòng nhân vật cháu. Bếp lửa từng là nguồn nhiệt, nơi nấu nước, nấu cơm, và sưởi ấm cho những đêm đông giá. Với nhân vật trữ tình, hình ảnh này thêm phần thân thuộc và ý nghĩa. Cụm từ 'Một bếp lửa' được lặp lại hai lần, đặt ở đầu câu, thể hiện sự nhớ nhung, hoài niệm không ngừng của người cháu về bà. Ký ức đó đưa người cháu trở về những ngày thơ ấu được bà che chở, yêu thương.

Cụm từ 'chờn vờn sương sớm', 'ấp iu nồng đượm' gợi lên hình ảnh bếp lửa gần gũi hơn với độc giả, mang đến ấn tượng về sự bình dị, yên bình của làng quê Việt Nam. Ánh lửa 'chờn vờn' giữa làn sương sớm tạo nên một khung cảnh đẹp mắt. Hình ảnh này cũng là biểu tượng cho nỗi nhớ bà trong lòng cháu. Nhân vật trữ tình không thể ngừng nghĩ về người bà yêu quý. Bàn tay bà 'ấp iu', chăm sóc cho ngọn lửa, cũng chăm sóc chính đứa cháu bé bỏng ngày xưa. Nhờ sự ân cần, dịu dàng đó, bếp lửa trở nên 'nồng đượm' hơn bao giờ hết.

Trong hồi tưởng đó, nhân vật trữ tình không kìm được cảm xúc, mà trực tiếp thổ lộ tình cảm nhớ mãi, yêu thương bà:

'Cháu thương bà biết mấy nắng mưa'

Cuộc đời của bà đã đầy bận rộn, chăm sóc cho đứa cháu nhỏ. Hình ảnh 'nắng mưa' biểu tượng cho những gian khó, vất vả trong cuộc sống mà người bà đã phải trải qua. Nhưng những thử thách ấy không thể ngăn bước bà. Tình yêu thương vô hạn đã trở thành động lực, để bà tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng, và miệt mài lao động. Nhờ sự chăm sóc đó, đứa cháu đã trưởng thành, lớn lên, và bước ra khỏi vòng tay bà, đi đến những nơi xa. Nhân vật trữ tình không ngần ngại thể hiện tình cảm của mình, gửi từ trong trái tim, bằng chữ 'thương', tới người bà tận tình, giàu lòng hiếu khách. Chỉ một chữ, đã đủ để diễn tả sự biết ơn, kính trọng và nỗi nhớ thương của người cháu dành cho bà.

Khúc thơ mở đầu với ba câu ngắn đã thành công giới thiệu chủ đề của tác phẩm. Đó là tình cảm, lòng nhớ nhung gửi đến người bà thân thương cùng với hình ảnh bếp lửa đơn giản, quen thuộc. Bằng ngôn từ súc tích, hàm súc, Bằng Việt đã tạo ra một khúc dạo đầu đầy cảm xúc, dẫn dắt độc giả gần hơn với thông điệp sâu sắc về gia đình và tình yêu quê hương đất nước.

Phân tích khúc đầu bài thơ Bếp lửa

Trong cuộc sống, những kí ức về tuổi thơ luôn là những hồi ức đẹp đẽ, sâu sắc nhất. Và khi có người mà chúng ta yêu thương ở bên, những kí ức ấy càng trở nên đặc biệt. Đối với Bằng Việt, kí ức về những ngày thơ ấu bên người bà tần tảo đã ghi sâu trong tâm hồn tác giả. Và khi lớn lên, kí ức ấy lại ùa về trong lòng. Đó là nguồn cảm xúc cho tác giả viết nên bài thơ 'Bếp lửa' - một trong những tác phẩm hay nhất về người bà. Khúc đầu bài thơ với hình ảnh gần gũi của bếp lửa gợi lên những cảm xúc sâu sắc, gợi nhớ mạnh mẽ.

Tác phẩm 'Bếp lửa' được xuất bản trong tập 'Hương cây, bếp lửa', phát hành năm 1963, trong những năm tác giả học tập tại Liên Xô. Ở xa nhà, nỗi nhớ quê hương, mùi khói, hương bếp, đặc biệt là hình ảnh người bà thân thương sớm muộn đã sống lại trong tác phẩm.

Hình ảnh bếp lửa trong khổ đầu của bài thơ đã đánh thức những kỷ niệm, khơi dậy biết bao cảm xúc trong lòng đứa cháu xa xứ:

'Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm'

Điệp ngữ 'một bếp lửa' ở đầu câu đã tạo ra hình ảnh thân thuộc, quen thuộc liên kết với những ngày tháng tuổi thơ của tác giả. Hình ảnh bếp lửa đã trở thành một phần của kí ức về bà và những khoảnh khắc với bà sớm và muộn. Vì thế, việc lặp lại hình ảnh bếp lửa là cách tác giả diễn đạt tình cảm của mình dành cho người bà thân thương.

Hình ảnh thực tế của bếp lửa 'chờn vờn sương sớm' đã tạo ra vẻ đẹp êm đềm của làng quê Việt Nam. Một bếp lửa hiện hữu, đọng sương sớm tạo ra một bức tranh thơ mộng. Trong làn khói sương, lửa bừng cháy, những tia lửa đỏ rực phản chiếu ánh sáng và nhiệt độ, xua tan cái lạnh của sáng sớm. Bếp lửa được nuôi dưỡng bởi bàn tay mảnh mai mà dịu dàng, chu đáo của người bà, khiến nó trở nên ấm áp hơn. Bếp lửa trong sương mơ mộng cũng là biểu tượng cho nỗi nhớ về bà của Bằng Việt, một hình ảnh luôn 'chờn vờn' trong tâm trí của nhà thơ, thể hiện sự nhớ nhung về bà, tuổi thơ và quê hương mà tác giả luôn trân trọng và gìn giữ.

'Một bếp lửa ấm áp đong đầy tình thương'

Bếp lửa ấy tỏa ra từ tình yêu thương, với những cảm xúc ấm áp đậm đà của bà. Câu thơ đã đánh thức một biển ký ức, những lời quan tâm, chăm sóc, và tình yêu của bà dành cho đứa cháu nhỏ. Từ 'ấm áp' kết hợp với 'đong đầy' mà tác giả sử dụng khéo léo trong câu thơ đã thể hiện vẻ đẹp, phẩm chất tình thương của người bà. Nhờ đó, bếp lửa đã làm cho lòng cháu trỗi dậy nỗi nhớ, sự thương mến với bà, thương người thắp lửa mỗi buổi sớm mai:

'Cháu yêu quý bà biết bấy nhiêu nắng mưa.'

Tác giả đã tạo ra thành ngữ sáng tạo 'mấy nắng bấy mưa' bằng cách sử dụng cụm từ 'biết bấy nhiêu nắng mưa' để ẩn dụ cho những khó khăn, vất vả mà bà đã trải qua. Vì tình yêu, vì quan tâm đến cháu, bà không ngần ngại gặp nắng mưa, vượt qua khó khăn của cuộc sống, vẫn miệt mài, chăm chỉ. Thật là một người bà nhân hậu và đầy lòng hi sinh. Hiểu được những khó khăn của bà, cháu càng yêu quý bà nhiều hơn. Chữ 'yêu quý' toả ra trong lời thơ gói gọn tất cả tình yêu, lòng biết ơn sâu sắc và tình kính trọng và nỗi nhớ nhung về người bà xa xôi. Câu thơ cuối đoạn vang lên trong hồi ức về những kỷ niệm tuổi thơ bên bà đã đẩy lên nhiều tình cảm chan chứa, chân thành của Bằng Việt.

Thông qua hình ảnh bếp lửa cùng với sử dụng ngôn từ trực tiếp bộc lộ cảm xúc, Bằng Việt đã thể hiện sâu sắc sự nhớ nhung và tình cảm yêu quý dành cho người bà thân thương của mình. Đoạn thơ đầu tiên chính là phần mở đầu trong một bài ca viết về tình cảm gia đình gắn liền với tình yêu quê hương của đất nước, là nền tảng cho toàn bộ bài thơ.

Phân tích khổ thơ đầu bài Bếp lửa - Mẫu 1

Mỗi người khi lớn lên đều giữ trong lòng những kí ức của tuổi thơ. Đó có thể là những kỷ niệm đáng quý với người mẹ yêu thương, người cha kính trọng, hoặc có thể là với người bà trân trọng. Đối với Bằng Việt, kỉ niệm tuổi thơ đáng nhớ nhất của ông là hình ảnh người bà tận tụy và sâu sắc. Xuất hiện bên cạnh bà là hình ảnh bếp lửa. Đó là nguồn cảm hứng để tác giả nhớ về người bà và viết về bà qua bài thơ trữ tình: Bếp lửa.

Khởi đầu của bài thơ là hình ảnh bếp lửa:

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm.

Ba từ “một bếp lửa” trở thành điều giản dị, nhưng lại đánh thức một hình ảnh thân thuộc trong mỗi gia đình ở làng quê Việt Nam. Hình ảnh của “bếp lửa” thật ấm áp giữa cảnh giá buốt của sương sớm. Không chỉ là hiện thân của ngọn lửa nhỏ được nhóm lên trong sương mù, mà còn là sự sống động trong tâm trí của người con xa nhà. Hình ảnh bếp lửa quen thuộc mang theo biết bao tình cảm ấm áp và sâu sắc. Nó đánh thức những kỷ niệm về sự quan tâm, lo lắng, và chăm sóc cho đứa cháu nhỏ của người bà. Từ hình ảnh của bếp lửa, người cháu lại nhớ về tình thương khi nghĩ về bà:

Cháu yêu quý bà biết bao mặt trời mưa.

Trong câu thơ ấy, chữ “thương” tỏa sáng, thể hiện tình cảm sâu nặng của cháu dành cho bà. Bà đã dành cả cuộc đời, lặng lẽ, vất vả trong những khó khăn như nắng mưa, cháu thương người bà, tận tụy, khi nhớ về bà, trong kí ức của cháu hiện về những gian khổ thời thơ ấu!

Vậy là bài thơ mở đầu bằng hình ảnh bếp lửa chờn vờn trong sương sớm, nó như vừa gần vừa xa, như trong kí ức xa xôi, khi tác giả bất giác nhớ về. Bếp lửa ấy, được nhen nhóm từ đôi bàn tay gầy, là sự hiện hữu đầy đủ nhất, vị nồng đượm của khói bay trên bếp vẫn còn đó, trong hồi ức của cháu thơ.

Phân tích khổ thơ đầu bài Bếp lửa - Mẫu 2

Trong cuộc sống, mỗi người đều trải qua những gian lao, khó khăn. Chính những thử thách ấy giúp chúng ta nhận ra giá trị tinh thần quý báu. Những giá trị ấy, những kí ức ấy là sức mạnh động viên chúng ta vượt qua mọi khó khăn. Bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt đã làm sáng tỏ điều đó. Hình ảnh “bếp lửa” đánh thức hồi ức về những năm tháng cháu trai bên bà, cùng bà cháu nhóm lửa ấm áp của tuổi thơ, làm cho nhiều người cảm động với tình cảm bà cháu trong một bài thơ trữ tình.

Bằng Việt bắt đầu sự nghiệp làm thơ từ những năm 60, là một trong những nhà thơ trưởng thành trong giai đoạn kháng chiến chống Mĩ. Bài thơ “Bếp lửa” ra đời năm 1963, khi tác giả 19 tuổi và đang theo học ngành Luật tại Liên Xô. Tác phẩm viết theo thể thơ tự do và thuộc tập thơ “Hương cây – Bếp lửa”, là tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ. Bằng sự kết hợp tinh tế giữa biểu cảm, tự sự, và nghị luận, bài thơ đã tạo dựng hình ảnh bếp lửa gắn liền với người bà, là nguồn cảm hứng cho mọi suy tư và cảm xúc về tình bà cháu.

Trong hàng loạt kỷ niệm tuổi thơ, hình ảnh bếp lửa luôn in sâu nhất trong tâm trí của Bằng Việt. Bắt đầu từ hình ảnh ấm áp đó, dòng suy tư của bài thơ mở ra:

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.

Khổ thơ chỉ ba câu nhưng lặp lại hai lần từ “một bếp lửa”. “Bếp lửa” ấy quen thuộc với mọi gia đình Việt. Từ “chờn vờn” tả ánh sáng lóe lên và khói vương vấn của bếp lửa mới nhen trong sương sớm, gợi lại hình ảnh bóng bà chập chờn trên vách. Kết hợp với “sương sớm” mơ màng, những ký ức ấy như hiện về trong sương, không thiếu đi sự ấm áp. “Ấp iu” mang âm hưởng của ấp ủ và yêu thương, gợi lên bàn tay kiên nhẫn và tấm lòng yêu thương của người nhóm lửa. “Nồng đượm” không chỉ là bếp lửa cháy đượm mà còn chứa đựng tình cảm trân trọng của tác giả với người đã chăm sóc, che chở thắp lên ngọn lửa ấy. Hai hình ảnh “chờn vờn sương sớm” – “ấp iu nồng đượm” tạo nên âm điệu nhẹ nhàng như khói bếp và trĩu nặng về thời gian. Từ đó, tình yêu thương không biên giới và ánh sáng của hình ảnh bếp lửa len lỏi khắp bài thơ, mở ra một không gian kỷ niệm về tuổi thơ và tình cảm bà cháu.

Hồ Cẩm Sa đã thốt lên những câu thơ đồng cảm với Bằng Việt:

'Cuộc đời bất kể có những biến động
Nhưng tâm hồn vẫn yên bình
Do bóng bà luôn che chở
Cho cuộc sống của cháu, bà ơi!'

Người bà, đặc biệt là người phụ nữ trong gia đình, luôn liên kết mật thiết với những điều gần gũi, thân quen nhất. Họ là người giữ cho gia đình giữ vững niềm vui, là nơi bình an cuối cùng mà ta trở về sau những thăng trầm của cuộc sống. Trong vẻ ngoài khiêm tốn ấy, ẩn chứa trái tim lớn đầy lòng nhân ái, biến họ thành hiện thân của gia đình, quê hương, và đất nước. Ở xứ lạ, những dòng thơ như từ ngọn lửa ấm áp của bà đều gợi lên những kỷ niệm mà người đọc không thể quên. Niềm kính trọng và tình yêu đối với bà đã trở thành một phần của gia đình, của quê hương và đất nước. “Bếp lửa” thật sự đã trở thành một kỷ niệm ấm áp, một niềm tin thiêng liêng và kỳ diệu theo nhà thơ suốt cả cuộc đời.

Nguyễn Đức Quyền đã nhận xét rằng: “Thơ ở giai đoạn ban đầu thường có sức nồng, nồng đến mức thiếu suy nghĩ. Nhưng “Bếp lửa” của Bằng Việt lại có sự đậm, đậm chất của thơ trẻ tạo ra một cái đẹp dễ thương lạ.” Bài thơ này là một trong những tác phẩm đầu tay của nhà thơ, không tránh khỏi những thiếu sót. Tuy nhiên, với tiếng thơ tâm tình, sâu lắng và giàu suy tư, hình ảnh bếp lửa chạy suốt qua bài thơ như một sợi chỉ đỏ nối kết những kí ức, bài thơ đã khiến lòng người đọc say đắm qua nhiều thế hệ. Nếu hình ảnh con cò trong bài thơ của Chế Lan Viên đi qua từ lời ru đến cuộc sống của người con với:

'Cánh cò trắng luôn bay mà không nghỉ ngơi
Trước nhà mình
Và trong làn hơi mát của văn chương'

thì Bằng Việt đã kế thừa ngọn lửa của yêu thương, của niềm tin từ bà, những dòng thơ của ông như một “ngọn lửa thiêng” như Chế Lan Viên từng nhắc đến.

Với “Bếp lửa”, Bằng Việt đã lựa chọn những ký ức tươi đẹp nhất về người bà thân yêu để tạo ra hình ảnh của “bếp lửa”, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với bà cũng như gia đình, quê hương, đất nước. Chúng ta nhận ra rằng, sâu trong từng con người, luôn tồn tại những điều giản đơn và đầy tình cảm. Hãy trân trọng những kí ức trong trẻo, mượt mà của thời thơ ấu, vì đó là nơi chúng ta tìm về khi cảm thấy mệt mỏi, là một kho báu quý giá trong cuộc hành trình của cuộc đời. Để một ngày, khi dừng bước giữa dòng đời vô tận, ta có thể mỉm cười bởi luôn có một “bếp lửa” lung linh trong tâm hồn…

Phân tích khổ thơ đầu bài Bếp lửa - Mẫu 3

Trong cuộc sống, mỗi người đều có những kỷ niệm đẹp đẽ từ tuổi thơ ngây thơ, trong trắng. Những kỷ niệm đó là những thứ quý giá nhất, mang lại sức mạnh phi thường để chúng ta vượt qua những thử thách của cuộc sống. Bằng Việt cũng có những kỷ niệm riêng, đó là những năm tháng sống bên người bà, cùng bà trải qua những khoảnh khắc ấm áp bên cái bếp lửa thân thương. Không chỉ thế, điều đặc biệt trong tâm trí của Bằng Việt là tình cảm sâu lắng dành cho người bà của mình. Chúng ta có thể cảm nhận được điều đó qua bài thơ Bếp lửa của ông.

Bằng Việt thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Bài thơ Bếp lửa được ông viết vào năm 1963, khi ông 19 tuổi và đang học tại Liên Xô. Bài thơ gợi lên những ký ức đẹp và cảm động về người bà và mối quan hệ với bà, đồng thời thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng của ông đối với bà, gia đình, quê hương và đất nước. Tình cảm và kỷ niệm về người bà được thể hiện qua hình ảnh của bếp lửa. Ở một xứ lạ, khi gặp lại hình ảnh bếp lửa, tác giả bỗng nhớ về người bà:

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấm áp nồng nàn
Cháu yêu bà biết mấy cảnh mưa nắng.

Hình ảnh chờn vờn như là khói bếp đưa người đọc về với những ký ức rõ ràng nhất trong tâm trí tác giả. Bếp lửa, với ánh sáng và ấm áp của nó, là biểu tượng của cuộc đời bà, đã trải qua mọi khó khăn của thời gian. Người bà hiện lên trong tâm trí, dù ở xa, nhưng Bằng Việt vẫn cảm nhận được tình thương và sự quan tâm từ bà. Trong khoảnh khắc đó, trong lòng nhà thơ, tình yêu vô hạn dành cho bà trỗi dậy. Mối quan hệ bà cháu được mô tả như một dòng sông, mang theo những kỷ niệm quý giá suốt cuộc đời, và từ đó, tình thương và ánh sáng của mối quan hệ đó cũng lan tỏa khắp bài thơ.

Phân tích khổ thơ đầu bài Bếp lửa - Mẫu 4

Bằng Việt bắt đầu sự nghiệp thơ từ những năm 60 của thế kỉ XX. Là một nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, thơ của ông mang đậm vẻ đẹp trong sáng và mượt mà như 'những bức tranh lụa'; sâu sắc và giàu cảm xúc khi nói về những kỷ niệm tuổi thơ, học trò, và tình cảm gia đình. Bài thơ 'Bếp lửa' là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất, tiêu biểu nhất cho phong cách và nghệ thuật của ông. Sáng tác năm 1963, khi ông là sinh viên luật tại Liên Xô, đây là tập thơ đầu tiên của Bằng Việt, sau được xuất bản trong 'Hương cây - Bếp lửa' cùng với Lưu Quang Vũ. Từ bài thơ, độc giả cảm nhận được mối quan hệ bà cháu sâu đậm, đầy cảm xúc, và đầy ý nghĩa, đáng trân trọng.

Cảm xúc trong bài thơ chuyển từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỷ niệm đến suy ngẫm. Điều đó được thể hiện qua hình ảnh của bếp lửa quê hương và hình ảnh của người bà. Từ đó, người cháu (Bằng Việt) thể hiện nỗi nhớ về kỷ niệm thơ ấu và tình thương từ bà. Đồng thời, ông biểu đạt lòng biết ơn và sự tôn trọng đối với người bà, gia đình, quê hương và đất nước.

Trước hết, hình ảnh của 'bếp lửa' - nơi gợi lên cảm xúc nhớ nhà, hồi tưởng về người bà yêu thương. Dù ở xa, người cháu luôn hướng về quê hương, nơi có gia đình, người thân, và bà. Và cảm xúc hồi tưởng bắt đầu từ hình ảnh của 'bếp lửa' thân thương:

Một lửa bếp ngát hương sương sớm
Một bếp ấm đầy khói nồng
Cháu nhớ bà biết bao mưa nắng.

Hình ảnh bếp lửa 'ngát hương sương sớm' làm sống lại cảnh một lửa bếp tỏa ra mùi thơm trong làn sương sớm. Những tia lửa ấm áp phát ra từ đống than, vương vấn trong không khí một cách dịu dàng, ấm áp, đầy bí ẩn nhưng cũng không kém phần nồng nàn. Điều đó khiến cho hình ảnh đó không chỉ là một phần của thực tại mà còn là một phần của ký ức, của kí ức trong trí nhớ của nhà thơ. Đồng thời, nó cũng là lời nhắc nhở về tình yêu thương sâu nặng mà người cháu dành cho người bà - người đã từng đốt lửa trong những buổi sớm mai:

Cháu nhớ bà biết bao mưa nắng.

Cụm từ 'biết bao mưa nắng' thể hiện sự tri ân, lòng biết ơn và tình cảm sâu sắc của người cháu dành cho người bà. Từ 'nhớ' không chỉ đơn thuần là ghi chép về quá khứ mà còn là sự tôn trọng, sự hiểu biết về những gì mà người bà đã trải qua, đã làm cho con cháu.

Với ba câu thơ đầu tiên, Bằng Việt đã thể hiện một cách sâu sắc và chân thành tình cảm của mình về lửa bếp quê nhà và người bà yêu quý. Đây có thể coi là một phần đầu về sự nhớ nhung, về ký ức. Qua đó, tác phẩm sẽ tiếp tục truyền tải những cảm xúc, những suy tư của người cháu về bếp lửa, về người bà và cả những kỷ niệm buồn vui khi còn ở bên cạnh bà.

Phân tích khổ thơ đầu bài Bếp lửa - Mẫu 5

Cùng với Lê Anh Xuân, Lưu Quang Vũ, Phạm Tiến Duật,... Việt Bằng là một trong những nhà thơ nổi tiếng trong thời kỳ đấu tranh chống Mỹ cứu nước. Ông đã cảm nhận hết những gian nan của dân tộc, vẻ đẹp của con người đơn giản trong thời kỳ đau thương của Tổ quốc mình, và bài thơ được viết với lòng yêu nước, tình gia đình chân thành. Bài thơ Bếp lửa được sáng tác vào năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học Luật tại Liên Xô. Nỗi nhớ quê hương, lòng người con xa xứ được thể hiện một cách sâu sắc và xúc động, đặc biệt rõ ràng ở đoạn đầu của tác phẩm.

'Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!'

Những ký ức tuổi thơ có thể là không quên, và những người thân yêu có thể luôn ở bên chúng ta trong suốt cuộc đời. Kỷ niệm về bà của đứa cháu xa quê được gợi lại bởi hình ảnh bếp lửa ấm áp và thân thuộc. Bếp lửa ' chờn vờn sương sớm', là biểu tượng của tình thân, của sự hi sinh của bà. Nó là nơi gắn kết bởi niềm tin, bởi những giọt mồ hôi và nước mắt của người bà. Khi nhớ về bếp lửa, nhiều kỷ niệm và tình thương trỗi dậy trong lòng cháu. Đó cũng là những ngày bà vất vả, 'biết mấy nắng mưa', và làm việc cật lực.

Bao kỷ niệm tuổi thơ đang tràn về trong tâm hồn đứa cháu. Những năm chiến tranh khốc liệt, những năm mà đất nước đang đối diện với nguy cơ tồi tệ. Cháu cũng chẳng tránh khỏi những khó khăn đó, và những kí ức về hương khói trở nên quen thuộc. Hình ảnh nghèo đói hiện ra với cháu, gợi lên những cảm xúc sâu sắc.

'Lên bốn tuổi, cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói kém, đói đến mức mỏi mệt,
Bố đi đánh xe, khô rạc, ngựa gầy,
Chỉ nhớ mùi khói nhẹ nhàng xâm nhập vào mắt cháu
Nhớ lại cảm giác mũi cay cay đến tận bây giờ!'

Bố chạy xe cào cào khô khốc, bà và cháu ở nhà mỗi ngày bên bếp lửa, nơi vẫn nhen nhóm sự sống, nhen nhóm hy vọng vào tương lai. Dù đã đi xa, dù đã trải qua nhiều điều mới lạ, nhưng trong cháu vẫn không thể quên được hương cay của khói bếp hay hương cay của những giọt nước mắt. Đó là những ký ức khó lòng phai mờ, bởi người ta có thể dễ dàng quên đi niềm vui nhưng nỗi buồn mãi mãi ở lại, thỉnh thoảng khi nhớ lại, lòng lại xao xuyến, xúc động.

'Đã tám năm trôi qua, cháu cùng bà nhóm lửa
Tiếng kèn hò reo trên cánh đồng xa'

Không giống như nhiều đứa trẻ hiện nay được sống trong một môi trường êm đềm và yên bình. Tám năm tuổi của cháu gắn liền với bếp lửa thân thương, gắn liền với những năm tháng đói khổ và đau thương trong thời kỳ chiến tranh. Tuy nhiên, vẫn có những kí ức tuyệt vời bên người bà yêu dấu. Những dòng thơ như nhật ký đầy tình yêu của cháu dành cho người bà thương yêu:

'Khi tiếng kèn hò reo, bà có còn nhớ không bà?
Bà thường kể về những ngày ở Huế.
Âm thanh của tiếng kèn hò quá ngọt ngào!
Mẹ và cha bận rộn không về,
Cháu ở với bà, bà dạy cháu học, bà chăm sóc cháu'

Tiếng tu hú quen thuộc quá, tiếng tu hú reo vang trên những cánh đồng lúa rộng lớn. Tiếng tu hú mang theo hy vọng của một mùa màng bội thu, của sự ấm no cho cuộc sống. Tiếng tu hú cùng bà và cháu bên những câu chuyện về Huế. Chiến tranh buộc cháu phải sống xa cha mẹ, mỗi người một nơi trên chiến trường nguy hiểm. Bà thay thế cha mẹ, chăm sóc cháu. Suốt tuổi thơ, cháu được lớn lên trong vòng tay bảo bọc của bà, trong sự chăm sóc, nuôi dưỡng ấy. Tình thương bao la và vô hạn của bà thật lớn lao và cao đẹp: 'Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học'

Bà lo lắng, quan tâm cháu, bà hy sinh cuộc đời mình mong cháu nên người. 'Tuổi già như chuối chín cây', đáng lẽ bà phải được sống trong tình thương, sự chăm sóc của con cháu, nhưng vì đất nước kêu gọi, vì sự độc lập mà cha mẹ phải ra chiến trận. Bà thay ba mẹ nuôi nấng cháu, dạy cháu trở thành một người công dân tốt.

'Nhóm lửa ấm ấm, thương bà khó nhọc,
Tiếng tu hú ơi! Chẳng đến bên bà,
Kêu lên làm chi trên những cánh đồng xa?'

Bằng lời thơ chân thành, giản dị, nhưng đầy cảm xúc, qua dòng kí ức của đứa cháu, đoạn thơ đã đánh thức lại những kỷ niệm sâu sắc trong những ngày thơ ấu của cháu. Đồng thời, nó cũng thể hiện được tình cảm sâu nặng, lòng biết ơn và sự trân trọng của cháu dành cho người bà thân yêu.

Phân tích khổ thơ đầu bài Bếp lửa - Mẫu 6

Tuổi thơ của mỗi người đều đọng lại vô vàn kỷ niệm bên gia đình, bạn bè, và những cảm xúc, tình cảm chân thành dành cho nhau. Đó là những kỉ niệm quý giá mà khi lớn lên, ta mang theo như một phần hành trang cuộc đời. Nhiều tác phẩm văn học và thơ được tạo ra từ những tình cảm ấy, tình cảm gia đình, tình yêu thương mẹ con, tình đồng chí, và tình yêu quê hương đất nước...

Tác giả Bằng Việt đã sáng tác bài thơ Bếp Lửa với tình cảm và nỗi nhớ đặc biệt dành cho người bà của mình khi đang du học tại Liên Xô vào năm 1963. Hình ảnh đứa cháu bên người bà trong cuộc sống khó khăn nhưng tràn đầy yêu thương, chăm sóc và sự quan tâm, chở che trong những ngày bố mẹ phải đi làm xa và niềm hạnh phúc bên bếp lửa ấm áp.

'Một bếp lửa chờn vờn sương sớm'

..........

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa'

Hình ảnh của bếp lửa được vẽ lên từ ba câu thơ đầu, qua từ 'một bếp lửa' và từ từ 'chờn vờn', tạo ra một khung cảnh đơn giản, giản dị nhưng ấm áp, đầy tình cảm. Lửa từ bếp ấp ôm những kỷ niệm về bà, chứa đựng biết bao kỉ niệm của người cháu và bà. Bà ân cần nhóm nhen ngọn lửa tình cảm đó, như đôi tay bà chăm sóc cháu một cách nhẹ nhàng và quan tâm, hình ảnh người bà như làn khói từ bếp vào mỗi buổi sớm mai, hình ảnh những khó khăn của bà dẫu dầu mưa nắng càng thêm vẻ nhớ nhung trong tâm trí người cháu. Từ hai câu đầu qua hình ảnh của bếp lửa mỗi sáng, tác giả đã mô tả một bếp lửa đầy kỉ niệm, đầy tình yêu, một bếp lửa sáng rực lên hình ảnh của bà. Đến câu tiếp theo, bấy nhiêu kỷ niệm như phút chốc vỡ òa 'cháu thương bà biết mấy nắng mưa', tác giả đau lòng, xót xa trước nỗi nhớ về bà dù mưa hay nắng, bà vẫn lo cho cháu từng cái ăn mặc, cuộc sống của bà vì cháu mà trải qua không một lời than, bà âm thầm vì cháu mà làm mọi việc, đều là những hy sinh không lời từ người bà kính yêu.

Từ đây ta thấy rằng trong trái tim của tác giả, hình ảnh người bà là một thứ gì đó vô cùng thiêng liêng, đẹp đẽ, có cả một khu vực thương nhớ về người bà, một câu 'cháu thương bà' sẽ gợi lại trong ta một ý nghĩa sâu sắc.

Phân tích khổ thơ đầu trong Bài thơ 'Bếp lửa'

Mẫu 1

Với khổ thơ đầu trong bài 'Bếp lửa', Bằng Việt đã thành công giúp người đọc hiểu được ý nghĩa, chủ đề của toàn bộ tác phẩm. Đó chính là tình yêu thương và nỗi nhớ sâu sắc của người cháu dành cho bà, thể hiện qua hình ảnh của bếp lửa. Hình ảnh đó quen thuộc với mọi gia đình ở nông thôn Việt Nam, là công cụ để con người đun nước, nấu cơm và sưởi ấm. Ngọn lửa bập bùng, 'chờn vờn' hiện hữu trong làn 'sương sớm' khiến khung cảnh làng quê trở nên thêm thơ mộng. Dòng hồi tưởng ấy dẫn dắt nhân vật trữ tình đến với nỗi nhớ về người bà thân yêu. Đôi bàn tay của bà đã nhóm lên bếp lửa, chăm sóc và nuôi dưỡng đứa cháu thơ ngây. Từ từ 'ấp iu' đã diễn tả được sự ân cần, chu đáo của bà. Nhờ tình yêu thương của bà mà ngọn lửa 'nồng đượm' hơn, sưởi ấm trái tim nhỏ bé của cháu. Điệp ngữ 'Một bếp lửa' lặp lại hai lần như một cách để ghi sâu thêm nỗi nhớ da diết của nhân vật trữ tình dành cho bà. Để rồi, đứa cháu ấy không kìm nén được cảm xúc mà thốt lên: 'Cháu thương bà biết mấy nắng mưa'. Chữ 'thương' như gói gọn tất cả nỗi nhớ, tình yêu cùng lòng biết ơn của nhân vật trữ tình dành cho người bà yêu quý. Bà không ngại 'nắng mưa', tần tảo nuôi nấng cháu trưởng thành. Chỉ với ba câu thơ ngắn gọn, Bằng Việt đã mang lại cho độc giả bao xúc cảm, thêm trân trọng cho tình cảm gia đình thiêng liêng, gắn bó.

Mẫu 2

Khổ thơ đầu miêu tả về bếp lửa và tình yêu thương của cháu dành cho bà. Bếp lửa được mô tả như một khung cảnh sương sớm, với ngọn lửa 'chờn vờn' lung linh, chiếu sáng lên tường nhà, nắp cửa. Bếp lửa ấm áp và đậm đà 'ấp iu', ôm trọn, bao bọc tình thương của bà. Bếp lửa của bà là biểu tượng của một cuộc đời trải qua bao nhiêu khó khăn, 'biết mấy nắng mưa'. Khi nhớ về bếp lửa, đứa cháu đã kể lại những hình ảnh rất quen thuộc của bà. Các từ: 'ấp iu nồng đượm', 'chờn vờn' rất sinh động, mô tả chân thực; chữ 'thương' truyền đạt một cách chân thành qua vần thơ, lan tỏa cảm xúc, thấm sâu vào lòng người:

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.

Mẫu 3

Bài thơ về bếp lửa là một diễn đạt về tình cảm giữa bà và cháu. Trong 3 câu thơ đầu tiên, nhà thơ Bằng Việt đã sử dụng hình ảnh của bếp lửa - một biểu tượng phổ biến trong mỗi gia đình Việt để truyền đạt, mô tả tình thương của đứa cháu dành cho bà. Bếp lửa đã trở thành một hình ảnh đặc biệt trong ký ức tuổi thơ của tác giả, bởi nó ghi lại nhiều kỷ niệm, cảm xúc ấm áp và tình thương của bà. Từ lời nói 'Một bếp lửa' được lặp lại hai lần, thu hút sự chú ý của người đọc, từ đó gợi lên những hình ảnh sống động, cảm xúc gần gũi nhất. Từ 'chờn vờn' kêu gọi về ánh sáng của bếp lửa trong sáng sớm. 'Ấp iu' không chỉ làm nổi bật hơi ấm của bếp lửa mà còn gợi nhớ đến tình thương và sự quan tâm của bà. Bếp lửa 'ấp iu nồng đượm' được tạo ra từ sự cẩn thận, sự chăm sóc và tình thương của bà. Câu thơ mang đầy đủ tình cảm yêu thương, tôn trọng của đứa cháu dành cho bà. 'Cháu thương bà biết mấy nắng mưa', câu thơ đơn giản nhưng chứa đựng những cảm xúc sâu sắc, cao quý. Đứa cháu không chỉ cảm nhận được tình thương mà còn hiểu được những vất vả, khó khăn của bà. Chỉ một từ 'thương' nhưng chứa đựng toàn bộ tình yêu, biết ơn và sự trân trọng của đứa cháu dành cho bà. 'Bếp lửa' đã trở thành kỷ niệm đẹp và ấm áp trong tuổi thơ, là biểu tượng cao quý nhất về tình yêu thương bà cháu trong lòng, tâm hồn của nhà thơ.