Trong buổi trò chuyện với giới trẻ Việt Nam, tỷ phú người Trung Quốc Jack Ma đã chia sẻ: “Khi ai đó nói về “cái này”, bạn nên tự hỏi mình “Tại sao không phải là cái kia?”. Bạn cần trở nên khác biệt.”
Làm thế nào để trở nên khác biệt? Câu trả lời rất đơn giản: Bạn cần phải sáng tạo. Sáng tạo là khả năng đưa ra ý tưởng, giải quyết vấn đề bằng những phương pháp độc đáo, có trí tưởng tượng phong phú, hành động và hiệu suất vượt trội hơn so với người khác. Dù bạn là ai, doanh nhân, kỹ sư, nhà thiết kế,... dù bạn hoạt động trong lĩnh vực nào, sáng tạo vẫn là chìa khóa dẫn đến thành công.
Nhưng tìm ra ý tưởng mới ở đâu?
Câu trả lời nằm trong quyển sách của Jack Foster, Một Nửa Của 13 Là 8.
Quyển sách thu hút chúng ta ngay từ cái tên: Một Nửa Của 13 Là 8. Bạn cầm quyển sách lên và tự hỏi: Tại sao? Tại sao một nửa của 13 lại là 8?
Thường thì, ta thường nghĩ một nửa của 13 là bao nhiêu? Có lẽ hầu hết chúng ta đều nghĩ là 6,5.
Tuy nhiên trong quyển sách, tác giả đã kể một câu chuyện thú vị đưa ra nhiều câu trả lời khác nhau:
Tôi đã hỏi một sinh viên: 'Một nửa của mười ba bằng bao nhiêu?'
Có người trả lời, 'Sáu rưỡi', tôi đã ghi lại trên bảng.
'Vậy, một nửa của mười ba còn lại là gì?'
Một số người hơi bối rối: 'Sáu phẩy năm?'
“Đúng vậy. Còn điều gì khác?”
Và tất cả họ đều nhìn tôi như thể tôi là một phép màu. “Được rồi,” tôi nói, “Tôi muốn mọi người nhớ lại suy nghĩ và cảm xúc của mình ở thời điểm này: rằng thầy có lẽ điên, rằng không có câu trả lời khác, rằng một nửa của mười ba là sáu rưỡi hoặc sáu phẩy năm thôi”.
“Giờ hãy suy nghĩ tiếp: Còn gì nữa là một nửa của mười ba?”
“Số một và số ba,” cuối cùng ai đó cười và trả lời. Đó là một bước tiến lớn.
“Đúng vậy. Còn gì nữa là một nửa của mười ba?”
“Bốn. Mười ba (bằng tiếng Anh) có tám ký tự. Nửa của tám là bốn”
“Chính xác. Còn điều gì nữa là một nửa của mười ba?”
Một sinh viên tiến lên bảng và viết số MƯỜI BA, sau đó xóa bớt phần dưới, chỉ tới phần còn lại và tự tin nói, “Đây là một nửa của mười ba.”
“Chính xác. Còn gì là một nửa của mười ba?”
Sinh viên đó lại viết số MƯỜI BA lên bảng, xóa bớt phần trên và trả lời giống như trước. Rất thú vị.
“Chính xác. Còn gì là một nửa của mười ba nữa?”
Một sinh viên khác lại tiến lên bảng và làm tương tự như sinh viên trước nhưng với số 1 và 3 thay vì chữ MƯỜI BA.
“Chính xác. Còn gì khác là một nửa của mười ba?”
Một sinh viên khác tiến lên bảng và thực hiện tương tự như sinh viên trước nhưng viết chữ 'mười ba' bằng chữ thường.
“Chính xác. Còn gì khác là một nửa của mười ba?”
“Tám. Số mười ba trong hệ La Mã là XIII. Nửa trên của nó là số tám.”
Chắc chắn bạn sẽ ngạc nhiên và thú vị, đúng không? Đây chính là ý tưởng mới, và cuốn sách này đã được viết ra để truyền cảm hứng cho bạn, để bạn có thể sáng tạo và thành công!
Trong phần mở đầu, Jack Foster đã đưa ra ba lý do cực kỳ thuyết phục về việc tại sao chúng ta cần ý tưởng mới:
- Ý tưởng, như bánh xe của sự tiến triển, không ngừng quay vòng. Sự trì trệ không được phép thống trị.
- Hệ thống máy tính đã thay thế con người trong những công việc đơn giản hàng ngày. Nhiệm vụ của chúng ta là khám phá những điều sáng tạo mà máy móc không thể thực hiện được.
- Ý tưởng là nguồn động viên, là ngọn lửa thắp sáng, là lò lửa cho sự táo bạo của con người.
Rõ ràng, tác giả muốn nhấn mạnh sức mạnh của ý tưởng để thúc đẩy chúng ta tìm hiểu cách tạo ra ý tưởng. Nhưng trước khi điều tra điều gì đó, chúng ta cần hiểu nó là gì. Có nhiều cách định nghĩa về ý tưởng, nhưng Jack Foster đã nêu bật một cách định nghĩa ngắn gọn và đầy đủ nhất: “Một ý tưởng mới không hơn gì sự kết hợp mới của những yếu tố cũ.” Cách định nghĩa này cũng là nguyên tắc căn bản dẫn dắt tư duy của tác giả khi viết cuốn sách này.
Cuốn sách nhỏ này bao gồm hai phần:
Phần 1: Mười bước để rèn luyện tinh thần, chuẩn bị cho ý tưởng
Tổng thống vĩ đại của Mỹ, Abraham Lincoln đã từng nói: “Nếu tôi được 6 tiếng để chặt một cái cây, tôi sẽ dùng 4 tiếng để mài rìu.” Phần đầu tiên giống như việc “mài rìu” ấy, tác giả đã đưa ra mười gợi ý giúp chúng ta chuẩn bị đường cho ý tưởng. Trong phần này, bạn có thể đọc bất kỳ phần nào bạn muốn, không cần tuân theo trình tự, không có quy tắc nào cả.
1. Hãy chơi đùa
Niềm vui là bước khởi đầu, và cũng là bước quan trọng nhất. Bởi vì người đam mê công việc sẽ làm nó tốt hơn. Hài hước và sáng tạo chia sẻ cùng một gốc, sự kết hợp ngẫu nhiên của những yếu tố khác nhau để tạo ra điều mới mẻ và ý nghĩa.
Tác giả đưa ra nhiều ví dụ về việc kết hợp ngẫu nhiên của hai 'nhân tố cũ' để tạo ra một điều mới mẻ: từ Johannes Gutenberg kết hợp máy đúc chữ và máy ép rượu để tạo ra máy in chữ cho đến Levi Hutchins đặt chuông báo thức vào đồng hồ. Các ví dụ đa dạng, trong mọi lĩnh vực, giúp độc giả hiểu rõ hơn về bước chuẩn bị đầu tiên cho ý tưởng: hãy vui vẻ!
“Nếu không vui vẻ thì làm sao có thể làm được?” Jerry Greenfeild, người sáng lập hãng kem Ben & Jerry, đã nói.
Tom J. Peters đồng tình: “Tiền đề quan trọng nhất trong kinh doanh là không được nhàm chán hay vô vị,” và ông cũng viết, “Công việc cần phải thú vị. Nếu làm việc mà không thấy vui thì bạn đang lãng phí cuộc đời.”
Vậy đừng phí phạm cuộc sống mà hãy tận hưởng nó.
Và đừng quên nảy ra một vài ý tưởng trong quá trình đó.
2. Hãy biến bản thân thành một đứa trẻ sáng tạo
Hãy để cho tinh thần thoải mái. Thử chạy nhảy trong văn phòng một ngày. Thưởng thức một viên kem tươi ngon ngọt ngay tại nơi làm việc. Dọn sạch ngăn kéo và sắp xếp đồ đạc trên sàn nhà. Nghỉ ngơi một chút sau bữa trưa. Vẽ những hình vui nhộn trên cửa sổ bằng bút lông. Ghi chú với cây bút chì. Thả mình vào âm nhạc trong thang máy. Thể hiện sự sôi động với cây dương cầm. Nhảy múa vui vẻ.
Hãy cảm nhận niềm vui của cuộc sống.
Hãy quên hết mọi quy tắc. Hãy làm điều gì đó ngốc nghếch, không đi theo lẽ thường. Hãy tự do là chính mình.
Hãy trở lại tuổi thơ.
Những gì tác giả viết đều đơn giản, dễ thực hiện. Đó là cách Jack muốn truyền đạt thông điệp trong cuốn sách này, khiến cho sự sáng tạo trở nên đơn giản. Trong chương 2, tác giả đã nêu rõ sức mạnh sáng tạo không giới hạn của tuổi thơ và lợi ích không ngừng khi sử dụng sự sáng tạo nhìn từ góc độ của trẻ con. Với những câu chuyện quen thuộc và những lời khuyên từ những người thành công, Jack chia sẻ một phần quan trọng để 'mở đường cho ý tưởng'.
3. Hãy trở thành người có tài năng sáng tạo
Bạn đã từng tự hỏi tại sao một số người luôn nảy ra ý tưởng dồi dào, trong khi một số khác lại không. Bạn cũng đã thắc mắc tại sao một số người luôn có ý tưởng mới, trong khi một số khác gặp nhiều khó khăn trong việc sáng tạo.
Chương 3 sẽ giải đáp những thắc mắc của bạn, và tất nhiên, vẫn với cách diễn đạt hóm hỉnh và dễ hiểu nhất có thể.
Những người sáng tạo nhận ra rằng ý tưởng luôn tồn tại và tin rằng họ sẽ tìm ra chúng; những người không sáng tạo thì không nhận ra sự tồn tại của ý tưởng và không tin rằng họ có thể tìm ra chúng.
Đặc biệt, Jack Foster đã chỉ ra rằng có 2 bước quan trọng để trở nên sáng tạo hơn: Nhận biết ý tưởng luôn tồn tại và Tin rằng bạn sẽ tìm ra chúng.
4. Tưởng tượng về thành công
Bạn đã hình dung về thành công chưa? Đừng làm mất tập trung đâu.
Bạn cảm thấy tại sao suy nghĩ về kết quả lại có thể giúp chúng ta tiến xa hơn trong công việc? Đúng vậy, đó là điều chính xác.
Đừng nghĩ rằng bạn sẽ phải tìm kiếm ý tưởng. Hãy nghĩ rằng ý tưởng đã có sẵn trong bạn. Hãy tưởng tượng khi bạn được khen ngợi, được tôn vinh và được thưởng thức. Cơ hội đó sẽ thuộc về bạn.
5. Hãy biết cười sau thất bại
Tôi tin rằng đây là một trong những phần thú vị nhất của cuốn sách này. Bạn đã nghe rất nhiều về việc đối diện với thất bại, về cách chấp nhận nó nhưng chắc chắn bạn sẽ bất ngờ trước những gì tác giả chia sẻ trong chương này, một cách tiếp cận không mới nhưng được trình bày một cách sáng tạo. Những minh chứng, những câu chuyện mà tác giả tìm thấy ở khắp mọi nơi, với lời văn đơn giản dễ hiểu sẽ truyền động lực cho chúng ta.
Tác giả đưa ra năm lý do để coi thất bại như 'người bạn thân' một cách hợp lý và rõ ràng.
Những ai từng thất bại hiểu rằng thất bại không kéo dài mãi mãi. Những người chưa từng trải qua thất bại thường coi đó là một bi kịch. Do đó, họ e ngại tiếp cận ranh giới của bản thân. Họ sợ bỏ lỡ cơ hội. Và vì chưa từng thất bại, họ cho rằng mình đã biết tất cả. Tôi không thích những người tự cho mình biết tất cả. Trong ngành này, bạn luôn phải đối diện với sự từ chối, phản đối. Đó là quy luật. Tôi muốn tìm kiếm những người sẵn sàng đứng lên sau khi gặp thất bại.
6. Tìm kiếm thêm thông tin
Chương 6 là một bước quan trọng để chuẩn bị cho sự sáng tạo. Ý tưởng cốt lõi của cuốn sách này là “Một ý tưởng không có gì mới mẻ ngoài việc kết hợp lại các yếu tố cũ một cách mới mẻ.”
Đó là lý do tại sao việc thu thập thêm thông tin là bước quan trọng để chuẩn bị cho quá trình sáng tạo.
Jack Foster đề xuất hai yếu tố quan trọng để thu thập thêm thông tin: mở rộng kiến thức và tích lũy thêm những yếu tố cũ. Khi đọc cuốn sách, bạn sẽ nhận ra mình đang theo đuổi những con đường đã mòn, chỉ 'nhìn' mà không 'quán sát', lãng phí nhiều ý tưởng mới mẻ bằng cách lặp đi lặp lại những thói quen hàng ngày và không bao giờ cố gắng thay đổi.
7. Hãy dũng cảm hơn bao giờ hết
Sự dũng cảm và lòng tò mò là hai đặc tính của tâm hồn sáng tạo. Như đã nói từ đầu, bạn có thể tự do chọn đọc bất kỳ chương nào trong cuốn sách mình muốn, không cần theo thứ tự. Vậy bạn tại sao không thử đọc chương này trước, bạn sẽ có những trải nghiệm đáng nhớ khi khám phá cuốn sách.
Tác giả không thể dạy bạn cách có đủ can đảm để tiến bước, vượt qua những nghi ngờ, những ánh mắt nghi ngờ và sự khinh thường khi bạn thể hiện ý tưởng của mình.
Tuy nhiên, Jack Foster đưa ra năm gợi ý giúp bạn có thêm chút dũng cảm để đưa ra ý tưởng:
- Mọi người đều sợ, không ai ngoại trừ.
- Không có ý tưởng nào là tệ cả.
- Bạn luôn có thể tìm ra ý tưởng mới, thậm chí tốt hơn.
- Không ai bị chỉ trích vì có quá nhiều ý tưởng.
- Không bao giờ phí công khi nghĩ ra ý tưởng.
Và nhớ rằng, 'ngã xuống không sao, quan trọng là dám thử'. Hãy sáng tạo, bất kể điều gì xảy ra, hãy dũng cảm để tìm ra ý tưởng mới.
8. Hãy làm việc cùng nhau để nâng cao hiệu suất
Làm việc nhóm là điều cần thiết, giúp bạn có thể trách nhiệm cho người khác. (Không rõ nguồn)
Một câu trích dẫn, tin rằng nó sẽ khiến bạn bật cười.
Chúng ta thường nghĩ rằng sáng tạo là công việc của cá nhân, đúng thế, nhưng khi cần tìm ra ý tưởng, cách tiếp cận lại khác. Chia sẻ ý tưởng với người khác sẽ tạo ra những ý tưởng tuyệt vời vì mỗi người mang trong mình một kho thông tin, một cá tính, một góc nhìn... riêng biệt. Vì vậy, trong chương 8, tác giả đề xuất một phương pháp: làm việc cùng nhau. Tuy nhiên, vẫn có một số điều cần lưu ý mà tác giả đã ghi chú trong cuốn sách, hãy chắc chắn bạn hiểu rõ trước khi áp dụng phương pháp này.
9. Hãy thay đổi cách suy nghĩ
Trước một vấn đề, có nhiều cách tiếp cận suy nghĩ. Trong chương 9, Jack đã đề cập đến hai phương pháp chính là tư duy hình ảnh và tư duy theo hướng. Mỗi phương pháp có những đặc điểm và lợi ích riêng mà chúng ta cần linh hoạt áp dụng trong các tình huống khác nhau.
Điều quan trọng là không giới hạn bản thân trong một cách suy nghĩ cụ thể, hãy mở rộng tư duy.
Khi gặp khó khăn trong việc giải quyết vấn đề, hãy tự hỏi: “Mình đã tạo ra những giả định không cần thiết chưa?”, “Mình đã tự đặt ra những hạn chế không cần thiết không?”.
10. Học cách kết hợp ý tưởng
Đây là phương pháp cuối cùng mà Jack Foster giới thiệu trong phần một của cuốn sách “Một nửa của 13 là 8” để “chuẩn bị tinh thần, mở đường cho ý tưởng”.
Bạn sẽ nhận ra phong cách viết quen thuộc của tác giả, đơn giản và không bao giờ quên kể câu chuyện từ mọi lĩnh vực như âm nhạc, hội họa, kỹ thuật... để minh chứng cho quan điểm của mình.
Phần hai: Phương pháp sáng tạo trong năm bước
Tiếp tục từ phần một với mười cách chuẩn bị tinh thần, mở đường cho ý tưởng, phần hai của cuốn sách sẽ giới thiệu phương pháp sáng tạo ý tưởng qua năm bước cụ thể. Phần hai được tác giả viết dựa trên quan điểm của James Webb Young trong cuốn sách “A technique for producing ideas” (tạm dịch: Phương pháp tạo ra ý tưởng).
Khác với phần một, bạn có thể chọn đọc bất kỳ chương nào theo ý muốn, nhưng ở phần hai, tốt nhất là đọc theo trình tự để giúp bạn hiểu rõ hơn mọi vấn đề (tuy nhiên, vẫn có thể phá luật, điều này luôn đúng với cuốn sách này).
Năm bước để tạo ra ý tưởng được liệt kê là:
- Xác định vấn đề
- Thu thập thông tin
- Tìm kiếm ý tưởng
- Thảo luận
- Hiện thực hóa ý tưởng
Những gì tác giả viết trong phần này rất cụ thể và chi tiết. Thêm vào đó, bạn sẽ thích thú với những hình vẽ minh họa dễ thương của họa sĩ. Jack hướng dẫn chúng ta cách tạo ra ý tưởng một cách dễ hiểu và thiết thực. Bạn sẽ bất ngờ khi những lời quen thuộc lại thúc đẩy bạn hành động một cách lạ thường. Ví dụ, khi kết thúc phần “Thu thập thông tin”:
Vì vậy, hãy tập trung vào việc nghiên cứu, hỏi, hỏi và hỏi thêm; hãy đào sâu vào các nguồn thông tin đó. Hãy làm tất cả những gì bạn có thể để thu thập đủ thông tin để bắt đầu công việc.
“Một nửa của 13 là 8”, một cuốn sách nhỏ gọn dưới 300 trang, là sự lựa chọn tốt nhất cho mọi người ở mọi lĩnh vực, chỉ cần bạn muốn sáng tạo, tìm ra ý tưởng mới. Có lẽ, để đánh giá giá trị của cuốn sách, Dennis F. Holt, CEO Western International Media, đã đưa ra một nhận định đáng giá hơn cả: “Nếu chỉ có tiền để mua một cuốn sách, tôi sẽ chọn Một nửa của 13 là 8. Nó rất hữu ích đối với những người mới bắt đầu trên con đường sáng tạo, đồng thời cung cấp động lực để sản xuất nhiều sản phẩm tốt hơn. Mỗi bốn đến năm năm, tôi khuyên bạn nên đọc lại cuốn sách này để làm giàu tâm hồn.”
Cuốn sách “Một nửa của 13 là 8” của Jack Foster không chỉ giúp bạn trở nên sáng tạo hơn mà còn làm cho bạn trải qua những cảm xúc đáng nhớ, mở ra những góc nhìn mới về thế giới, từ đó giúp bạn tỏa sáng theo cách riêng và tìm kiếm hạnh phúc chân thực.
Tác giả: Thu Thảo - MyBook