Đánh giá nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng qua chương Hạnh phúc của một tang gia

Phân tích đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia và đánh giá nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng.

Chương XV mang tựa đề: 'Niềm vui trong tang thương' là một mảnh kịch hấp dẫn, như một đêm diễn ấn tượng trong vũ đài xã hội lịch sử.

Đề mục của chương XV là một đồng điệu đầy sâu sắc, đắng cay. Gia đình tang thương, nơi nỗi buồn thương đau nằm, nhưng đằng sau đó là hạnh phúc bất ngờ. Gia tộc ba đời này, khi ông cụ hơn 80 tuổi từ trần, làm cho bầy con cháu thốt lên: 'Thật là niềm hạnh phúc!'.

Vũ Trọng Phụng đã tài tình xây dựng một tình huống đặc sắc để phản ánh những góc khuất của gia đình trưởng giả này, làm sáng tỏ những vết bẩn, những điều kỳ cục của xã hội loài người trong thời kỳ đó.

Cha mất, ông qua đời, 'con cháu thì hưởng hạnh phúc thoải mái'. Đây là cơ hội hiếm có để tỏ ra giàu có, khoe khoang, để thể hiện vẻ đẹp của họ trước đám đông. 'Mọi người nô nức đi gửi giấy rao phó, tổ chức đám tang, thuê xe tang...'. Niềm vui tràn ngập: 'Tang gia ai nấy đều hạnh phúc sung sướng'.

Chàng trai cả, ông cụ Hồng, hút liền 60 điếu thuốc phiện, mắt hả hê trong làn khói. Hôm nay, cha mất, ông cụ vui vẻ, nhưng thằng bồi tiêm vẫn làm đếch gì còn 1872 lời la mắng: 'Đã biết rồi, thanh niên khổ lắm, nói mãi!'. Trong hương vị êm dịu của thuốc phiện, ông 'nhắm mắt để mơ màng' đến khoảnh khắc hạnh phúc nhất: 'mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa hò khạc vừa khóc mếu' để cả thế giới phải trầm trồ: 'một cái tang lễ như thế, một cái gậy như thế'... rồi bất ngờ chỉ vào: 'úi kìa, thằng con nhỏ đã già đến thế kia kìa...'. Con trai đã 'báo hiếu' cha như vậy! Đó là một diễn biến hài hước thâm tình. Tâm hồn lạc lõng, đạo lý suy đồi đến tận cùng, từ cha đến con.

Văn mẫu đánh giá về nghệ thuật châm biếm của Vũ Trọng Phụng qua chương Hạnh phúc của một tang gia

Hai cháu nội của ông Tổ hiện diện giữa đám tang với những đặc điểm kệch cỡm và hóm hỉnh. Văn Minh đi du học Tây 6-7 năm mà không có bằng cấp nào về nước, hắn mở cửa hàng may để ủng hộ cho trò 'Âu hóa' nhằm 'tôn vinh những bộ phận kín đáo của phái đẹp'. Ông nội mất, đứa cháu quý này suy nghĩ về việc chia gia tài, hí hửng vì 'đám thư chú kia đã vào giai đoạn thực hành chứ không còn là lý thuyết xa xôi nữa'. Cậu Tú Tân mở cờ trong bụng, có dịp thể hiện kỹ thuật sử dụng 'mấy chiếc máy ảnh mà lâu nay không được chạm vào'. Khi đưa tang, cậu vận động năng động, đạo diễn từng động tác như 'chống gậy', 'gục đầu', 'cong lưng', 'lau mắt', như thế này, thế nọ để cậu chụp ảnh. Hắn 'quậy phấn trong chiếc áo thụng trắng' như một hề!

Vũ Trọng Phụng đã mô tả đám tang ông Tổ bằng nhiều nét hài hước, châm biếm sâu sắc về cuộc sống thượng lưu tha hóa. Một đám tang toàn vẻ 'đám tang kiểu mẫu' nhưng thực tế chỉ là một bảo tàng di động. Có đám mồi bát công lợn xoay tròn. Có lốc bốc bay và tiệc chầu. Có nhiều vòng hoa, 300 câu đối, vài trăm người đi đưa. Đúng là một đám tang hỗn hợp 'theo kiểu Ta, Tàu, Tây'. Do đó, bầy con cháu hạnh phúc, trong khi 'người chết nằm trong quan tài cũng phải mỉm cười sung sướng, nếu không làm đầu người cũng phải gật gù...'. Sử dụng lẽ phi lí để phơi bày những điều sai lệch, đen tối là một nét vẽ độc đáo, sắc sảo trong nghệ thuật châm biếm của Vũ Trọng Phụng.

'Có một đám khách' thượng đẳng và 'lịch lãm' đến đưa ma cụ cố Tổ. Phụ nữ chiếm một phần, đều là những 'giai thanh gái lịch', là bạn của Tuyết và bà Phó Đoan.. Họ không phải đến để đưa tang, mà để 'chia sẻ tiếng cười, bình luận vui vẻ với nhau, giễu cợt nhau, hẹn hò nhau. Những người đàn ông, bạn của cụ cố Hồng đến đưa tang để khoe trưng 'ngực đầy những huy chương' của 'đất nước mẹ' hoặc của những người đồng minh gửi tặng. Khi mô tả bộ râu của đám khách quan này, tác giả của 'Số đỏ' đã tạo ra những chi tiết, ngôn từ và ngữ điệu trào phúng cay đắng. Một cách diễn đạt mỉa mai, chế giễu thần tình. Trên mép và cằm của những ông trưởng giả, họ khoe 'tài năng' và 'đức tính' ấy 'đếch kể đủ râu ria, dài hay ngắn, đen hay đỏ, lún phún hay rầm rậm, loè loẹt...'. Người đọc không thể không bật cười khi đọc đoạn văn miêu tả những bộ râu ấy. Đằng sau những bộ râu đó là những khuôn mặt phì cười vô luân.

Vũ Trọng Phụng đã sử dụng kỹ thuật 'phục bút' để diễn đạt sự xuất hiện của Xuân Tóc Đỏ. Tuyết mặc bộ trang phục 'Ngây thơ' đi mời trầu và thuốc lá cho quan khách với 'vẻ buồn lãng mạn rất đúng mốt một gia đình có tang lễ'. Cô hạnh phúc biết bao khi nhìn thấy 'anh Xuân' đã đến và liếc mắt tỏ ý cảm ơn. Xuân Tóc Đỏ đã xuất hiện để đưa tang một cách rất sang trọng, với sáu chiếc xe, đưa theo sư chùa Bà Banh và sư cụ Tăng Phú, cùng hai vòng hoa lớn... tất cả đã khiến bà cụ hạnh phúc kêu lên: 'Ui, nếu thiếu điều đó thì tang lễ của tôi chưa đủ lớn, may mà ông Xuân đã nghĩ cho tôi!'. Xuân không chỉ không tức giận mà còn đến phúng viếng rất lớn, làm cho đám tang lễ cụ cố Tổ trở nên 'đẳng cấp nhất trong số tất cả'.

Xuân Tóc Đỏ xuất hiện, ông Phán 'nổi tiếng' nhờ vào 'đôi sừng hươu' đó, đã được bố vợ bổ sung thêm vài nghìn đồng bạc, trong khi khóc to: 'Hứt! Hứt! Hứt...' để bày tỏ lòng biết ơn và vẫn giữ chữ 'tín' với người hảo tâm. Ông ta đã 'đưa vào tay' Xuân 'một tờ giấy bạc 5 đồng gấp tứ'. Cuộc giao dịch hoặc trả ơn diễn ra một cách công bằng và kín đáo! Xuân và ông Phán 'nổi tiếng' như một cặp bài trùng, hai diễn viên xuất sắc. Cảnh này chính là điểm cao nhất của sự hài hước trong vở kịch 'tang lễ mẫu mực'. Chính trong cảnh này, sự giả dối, lừa đảo và vô liêm sỉ của tầng lớp thượng lưu đã đạt đến mức đáng kinh tởm. Những con người 'què' trong cái xã hội 'què' chính là như thế!

Tóm lại, qua phần 'Hạnh phúc của một tang gia', Vũ Trọng Phụng đã thể hiện tài năng xuất sắc trong nghệ thuật sáng tạo câu chuyện và miêu tả. Tài năng của tác giả 'Số đỏ' đã phóng đại những bức chân dung biếm họa, những tình tiết đời sống lố lăng theo phong cách của nghệ thuật trào phúng, làm cho người đọc vừa cười vừa nhận thức được sự thật ẩn sau đó; Câu chuyện tràn ngập những tình huống hấp dẫn với những yếu tố phi lý đến đáng sợ, đã lật tung chiếc mặt nạ của những kẻ giả đạo!

Trong 'Số đỏ', tiếng cười không chỉ là biểu hiện châm biếm, mà còn là tiếng cười tố cáo sâu sắc về bản chất lố lăng và đồi bại của xã hội 'Âu hóa'. Màn hài kịch tại đám tang của cụ Tổ thực sự là một tác phẩm nghệ thuật, khiến cho con cháu và quan khách phải đối mặt với sự thật đau lòng.

""""--KẾT THÚC PHẦN 1"""""

Sau khi đánh giá về nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng trong chương 'Hạnh phúc của một tang gia', chúng ta có thể khám phá sâu hơn vào lời văn của ông trong đoạn trích này, nơi mà tinh thần trào phúng được thể hiện rõ nét. Hãy đi sâu vào phân tích Hạnh phúc của một tang gia trong Số đỏ để làm rõ hơn về điều này.

Bài mẫu số 2: Đánh giá về nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng qua chương 'Hạnh phúc của một tang gia'

Vũ Trọng Phụng, người được xưng tụng là 'Ông vua phóng sự đất Bắc', sáng tạo những tác phẩm như những quả bom nổ trong xã hội Việt Nam những năm đầu thế kỉ XX. 'Số đỏ', tiểu thuyết nổi tiếng của ông, không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật trào lộng, châm biếm, mà còn là một thiên phóng sự đặc sắc với mỗi chương truyện đậm chất sắc bén. Đoạn trích từ chương XV, 'Hạnh phúc của một tang gia', là minh chứng rõ nét cho nghệ thuật trào phúng tinh tế của Vũ Trọng Phụng.

'Nghệ thuật trào phúng' là sức mạnh tạo nên tiếng cười, đồng thời mang theo sự đả kích, lên án, và vạch trần bản chất xấu xa của các đối tượng. Tiếng cười xuất hiện khi phát hiện mâu thuẫn với tự nhiên, được phóng đại để gây cười. Trong đoạn trích, nghệ thuật trào phúng được thể hiện qua mâu thuẫn, tình huống, mô tả, cảnh trào phúng và ngôn từ.

Mâu thuẫn trào phúng đầu tiên hiện diện trong nhan đề đầy nghịch lý: 'Hạnh phúc của một tang gia'. 'Hạnh phúc' là sự hài lòng tinh thần từ việc đáp ứng nhu cầu, trong khi 'tang gia' là gia đình có người thân mất, đồng nghĩa với sự mất mát. Theo Vũ Trọng Phụng, mặc dù có mất mát nhưng tang gia lại mang lại nhiều lợi ích về tiền bạc và danh tiếng. Điều này mở ra cái nhìn sâu sắc về tầng lớp thượng lưu chỉ quan tâm đến danh vọng mà không để ý đến đạo lý và tình nghĩa. Mâu thuẫn trào phúng này được phát triển trong toàn bộ chương, từ hạnh phúc gia đình đến hạnh phúc lan tỏa ra xã hội. Cái chết của cụ Tổ trở thành nguồn hạnh phúc cho mọi người.

Bài văn cảm nhận về nghệ thuật trào phúng qua chương 'Hạnh phúc của một tang gia' là một tác phẩm xuất sắc nhất

Tình huống trào phúng đạo đức được chọn: tác giả sử dụng cái chết của người thân làm thách thức đạo hiếu trong gia đình, kiểm tra tính nhân đạo và lòng nhân ái. Vũ Trọng Phụng miêu tả những tâm trạng, hành vi và thái độ hoàn toàn trái ngược với chuẩn mực đạo đức thông thường. Tang gia không ai nghĩ đến người chết và báo hiếu, mà tất cả đều hướng về danh lợi từ cái chết. Niềm vui giả tạo được che đậy bởi mặt nạ, tạo ra một đám tang biến thành một lễ hội náo nhiệt.

Trong nghệ thuật biếm họa, chỉ với đôi ba nét, người họa sĩ tóm gọn thần thái của đối tượng trào phúng, lột tả mâu thuẫn và phơi bày bản chất xấu xa để tạo tiếng cười trí tuệ. Chân dung biếm họa hiện lên dưới bút của Vũ Trọng Phụng như có sức mạnh đặc biệt.

Cụ cố Hồng, con trai cả của người chết, mang trách nhiệm lo ma chay nhưng hành động của ông lại ngược đạo lý. Ông hút thuốc phiện và mơ màng, suy nghĩ về việc cưới cho con gái nhưng lại đùn đẩy việc cưới xin cho vợ. Ông mơ ước về gia đình nề nếp, danh phong, nhưng lại giả vờ già cả để thể hiện sự ốm yếu. Niềm vui của ông đến từ cái chết của cha, làm đám tang biến thành một sự kiện tưng bừng.

Ông Văn Minh, đứa cháu tôn kính, nhà cải cách xã hội, sung sướng với chức danh 'nhà cải cách xã hội', mặc dù hành động của ông đối lập với trách nhiệm và tình cảm người cháu. Ông mời luật sư chứng kiến cái chết để bảo vệ chúc thư, thậm chí đề cập đến cách đối xử với Xuân Tóc Đỏ để bảo vệ bí mật của mình. Ông quan niệm rằng bôi nhọ danh dự gia đình là tội nhỏ, nhưng làm chết người thân mới là tội lớn. Sự mâu thuẫn trong ông được thể hiện thông qua hành động và tư tưởng.

Cô Tuyết, cô cháu gái giữ gìn nửa chữ trinh, phải chăng chỉ là hư hỏng được một phần. Khuôn mặt của cô tràn ngập vẻ buồn lãng mạn, nhưng không phải vì xót thương ông nội mà là vì nhớ về mối quan hệ đầy nhục dục. Đám tang mang lại niềm hạnh phúc cho cô khi cô được mặc bộ y phục 'Ngây thơ', vừa làm nổi bật phẩm giá mới chỉ mất một nửa chữ trinh. Bộ y phục kín hở tạo nên sự ấn tượng, khiến cho những người quan khách phải xúc động, thậm chí còn hơn cả 'khi nghe tiếng kèn Xuân, nữ ai oán, não nùng'.

Cậu tú Tân, người 'cứ điên người lên' vì cơ hội được sử dụng máy ảnh. Ông nội chết là dịp cho cậu thể hiện tài năng làm đạo diễn, chụp ảnh trong bối cảnh đám tang. Cậu tỏ ra là một nghệ sĩ chụp ảnh xuất sắc, với những chiếc máy ảnh đã được chuẩn bị từ lâu. Cậu và bạn bè nhảy lên các ngôi mộ khác nhau để ghi lại những khoảnh khắc đặc biệt. Cậu diễn xuất cùng với mọi người, họ gục đầu, cong lưng, khóc và tạo ra không khí tang lễ chân thật.

Ông Phán, con rể của cụ cố Hồng, hạnh phúc với việc 'giá trị đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông' được đánh giá cao và có giá 'vài nghìn đồng' Đông Dương. Ông thậm chí tận dụng cơ hội này để làm kinh doanh với Xuân Tóc Đỏ. Là diễn viên tài năng, ông Phán thể hiện xuất sắc vai diễn khóc lóc. Trong đám tang, ông mặc trang phục trắng to tướng, khóc mãi không ngừng. Ngay cả Xuân Tóc Đỏ, người thường xuyên lừa đảo người khác, cũng bị ông lừa. Ông ta giữ tay để ông Phán khóc, nhưng khi ông Phán đưa ra tờ 5 đồng, hắn mới nhận ra lòng tham của ông, sự lạnh lùng và thậm chí là việc bán rẻ cả danh dự bản thân. Trước mặt cha vợ, ông ta thậm chí còn thanh toán tiền mặt mà không hề cảm thấy áy náy.

Không chỉ châm biếm cá nhân, tác giả còn mô tả đám đông. Những quan chức cao cấp được trang trí với các huy chương 'Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh, ...' có nhiều màu sắc và kiểu râu ria khác nhau. Các quan chức đứng gần linh cữu được kích động bởi 'làn da trắng thập thò trong áo voan trắng trên tay và ngực của Tuyết'. Nhóm phụ nữ lịch lãm thu hút sự chú ý, gặp gỡ, cười đùa, ghen tỵ, tất cả đều diễn ra trong không khí tang lễ.

Cảnh trào phúng là những tình huống độc đáo, tập trung vào những điểm trái ngược với truyền thống, được phóng đại để gây tiếng cười. Đám tang, mặc dù bề ngoài là sự kiện truyền thống, nhưng thực tế lại biến thành một buổi lễ hội, đầy sôi động và phô trương. Sự kiện được tổ chức hỗn tạp, với âm thanh từ cả nghi thức tang lễ và những âm thanh ngoài lễ, tạo nên một không khí hỗn loạn. Âm thanh thuộc về tang lễ bao gồm tiếng kèn đa dạng, từ kèn ta, kèn Tây cho đến tàu; và tiếng khóc đặc biệt của ông Phán mọc sừng, một âm thanh lạ có thể khiến người ta bất ngờ và cười vì sự ngạc nhiên. Thực tế, đây là một cách để ông che đậy ý định thực sự của mình. Âm thanh không thuộc nghi thức tang lễ bao gồm tiếng cãi cọ và chê trách trong gia đình, phơi bày những mâu thuẫn ẩn sau vẻ ngoài êm đẹp. Nó cũng bao gồm tiếng trêu chọc và đùa cợt của đám 'giai thanh gái lịch', tiết lộ sự thối nát và vô liêm sỉ của tầng lớp thượng lưu. Hình ảnh trong đám tang gồm cả các phần liên quan và không liên quan đến tang lễ, tạo nên ấn tượng của sự phô trương và kệch cỡm.

Giọng điệu mỉa mai và chua chát là nét đặc trưng của cả tác phẩm. Có những câu văn ban đầu có vẻ như trung tính và khách quan, nhưng sau đó chúng trở thành lời châm biếm với đám ma, cho phép mọi người nhìn thấy sự giả dối và thiếu nhân đạo của họ. 'Đám cứ đi' không chỉ là sự vô liêm sỉ mà còn kéo dài không ngừng, như một hình ảnh vô tận, mang theo cái xác chết đến miệng của xã hội. Ngôn từ sáng tạo, sự kết hợp từ độc đáo trong câu văn tạo ra tiếng cười hài hước, như 'vẻ buồn lãng mạn đúng mốt', 'chưa đánh mất cả chữ trinh'; và những so sánh đầy hấp dẫn như 'Tuyết như bị kim châm vào lòng vì không thấy bạn giai đâu cả'.

Tất cả những đặc điểm trên đóng góp vào giá trị của nghệ thuật trào phúng của Võ Trọng Phụng. Bằng tiếng cười mang tính chất chỉ trích, nhà văn đã phơi bày bản chất đen tối của xã hội thượng lưu tư sản trong thời kỳ đế quốc và hiện đại. Đó là một xã hội mà đạo đức bị phá hủy, tình người khô héo, và mọi người theo đuổi lối sống vô nhân đạo, tham lam. Đằng sau tiếng cười không phải là niềm vui mà là nỗi đau đớn, là mong muốn thay đổi và hy vọng rằng con người có thể tránh khỏi sự suy đồi đạo đức do xã hội bất công gây ra. Quan trọng hơn, nghệ thuật trào phúng thể hiện tài năng và phong cách riêng biệt của Võ Trọng Phụng.

Ngòi bút trào phúng của Võ Trọng Phụng sắc bén và lạnh lùng. Đằng sau những lời nói đùa, sự thật về xã hội thượng lưu thành thị dưới chế độ thực dân nửa phong kiến tỏ ra rõ ràng, với hai sự thật chính: sự tàn nhẫn và vô nhân đạo, cũng như sự giả dối và tham lam. Võ Trọng Phụng đã đứng về phía nhân dân, mạnh mẽ chỉ trích tính chất giả dối và sự lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu trong thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám 1945.

Mẫu số 3: Nhận định về nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng qua chương Hạnh phúc của một tang gia

Mở đầu:

'Số đỏ' đặc sắc nhất của Vũ Trọng Phụng, với mỗi chương là một tác phẩm hài kịch, trong đó chương XV 'Hạnh phúc một tang gia' đánh giá cao là một màn hài kịch xuất sắc. Thông qua việc mô tả đám tang của cụ Tổ, nhà văn Vũ Trọng Phụng đã khám phá khía cạnh đen tối của trưởng giả và xã hội đương đại, được mô tả như 'khốn nạn', 'chó đểu'.

Thân bài:

Tính chất trào phúng được thể hiện sâu sắc thông qua tiêu đề đầy nghịch lý: 'Hạnh phúc một tang gia'.

Ở đây, Vũ Trọng Phụng khám phá sự mâu thuẫn giữa hình thức và nội dung. Cái chết, thường gợi lên tâm trạng đau buồn, sầu não, xót thương, lại trở thành niềm vui lớn cho mỗi thành viên trong đám con cháu. Nhà có người chết mà lại vui, cảnh tang gia có bối rối thật nhưng đó lại là sự bối rối sung sướng. Không tổ chức tang ma mà tổ chức ngày hội, đám rước thì đúng hơn.

Trong chương này, Vũ Trọng Phụng tạo nên những bức chân dung trào phúng rất đặc sắc. Mỗi nhân vật hiện lên như một niềm 'hạnh phúc' trong cảnh tang gia bối rối.

Cái chết của Cụ Tổ mang lại cho mọi thành viên trong gia đình cảm giác 'sung sướng và hạnh phúc', chờ đợi từ lâu. Điểm đặc sắc của Vũ Trọng Phụng là ngoài việc thể hiện cái 'hạnh phúc' chung của một tang gia, mỗi người lại có một 'hạnh phúc' riêng, không giống ai.

Nhân vật cụ Cố Hồng, con trai của người đã qua đời, có một sở thích độc đáo là thích đóng vai người già yếu, dù tuổi tác của ông chưa cao. Cụ ta yêu cầu mọi người gọi ông là cụ Cố và luôn giữ vẻ ốm yếu.

Những bài cảm nhận về nghệ thuật trào phúng trong Hạnh phúc của một tang gia tuyển chọn

Tuy nay cụ Cố Hồng mới chỉ thích trò già yếu với gia đình, nhưng nhờ đám tang của bố, cụ có cơ hội diễn trò già yếu trước mặt công chúng, khiến cụ sướng rơn. Cụ Hồng mơ màng về bức tranh ông mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, hòa mình vào sự chú ý và ghi nhớ: 'Con đại lý đã già thế này rồi đấy'.

Sau cái chết của cụ Tổ, vợ chồng Văn Minh có phần gia tài lớn sẽ được chia. Văn Minh lo lắng vì cần mời luật sư chứng kiến cái chết để chúc thư trở thành hiện thực. Đám tang cũng là cơ hội cho tiệm may Âu hóa và ông TYPN quảng bá những trang phục táo bạo nhất, với quan điểm rằng cả kẻ đã qua đời cũng xứng đáng một chút hạnh phúc trong cuộc sống.

Hình ảnh của cô Tuyết, cháu nội cụ Cố, làm nổi bật sự lố lăng. Cô luôn kỳ vọng ông nội sớm qua đời để có cơ hội trình diễn những bộ trang phục tân trang, hở hang khiêu gợi. Trong đám đông nhồn nháo, cô luôn ao ước gặp tình nhân Xuân Tóc Đỏ để thể hiện lòng hiếu thảo giả tạo và mong Xuân thấu hiểu. Dù vui mừng vì cơ hội được trình diễn, cô Tuyết buồn không phải vì cái chết của ông nội mà vì chưa thấy mặt Xuân Tóc Đỏ.

Cậu Tú Tân, cháu nội sắp mất, lại trải qua một niềm hân hoan đặc biệt. Cậu đã sẵn sàng với máy ảnh từ lâu, đợi ngày ông nội qua đời để ghi lại những khoảnh khắc đau lòng 'tuyệt vời nhất'. Hôm nay, cơ hội đến rồi nhưng ông nội vẫn chưa chết, khiến cậu bức bối và muốn điên người.

Ông Phán mọc sừng, chồng của cô Hoàng Hôn, là cháu của người quá cố và chính ông là nguyên nhân gây cái chết của cụ Tổ. Ông ta hồi hộp vui mừng khi vợ ngoại tình, tận dụng để tống tiền. Không ngờ điều đó khiến cụ Tổ sốc và chết. Ông Phán cũng không ngờ giá trị sừng hươu vô hình trên đầu mình lại quan trọng đến vậy.

Nhà văn Vũ Trọng Phụng đã mô tả cảnh đám tang bằng bút pháp trào phúng tài năng.

Cảnh đám tang được mô tả vô cùng trọng thể, phô trương với hình thức hùng vĩ. Tổ chức tang lễ theo kiểu Ta - Tàu - Tây (có kiệu bắt cổng, lợn quay đi lạng, lốc cốc xoảng, bu-dích,...) rất hoành tráng.

Người tham dự đám tang luôn giữ vẻ buồn rầu, nghiêm túc phù hợp với tình cảnh, nhưng những câu chuyện của họ lại sôi nổi và liên quan ít đến người chết. Những người đưa đám mặc trang phục như đi hội, đầy đủ mọi thứ nhưng thiếu tình cảm tiễn đưa đau buồn.

Trong đám tang, Xuân Tóc Đỏ trở nên huyền bí hơn khi cụ Tổ lăn đùng ra chết. Xuân, cố vấn của tờ báo 'Gõ Mõ', đem lại danh giá cho đám tang với sáu chiếc xe chở sư cụ chùa Bà Đanh và những vòng hoa đồ sộ. Hành động của Xuân khiến cụ Phán bà-người từng chửi hắn cảm động và sung sướng: 'Giá như không có món ấy, thì đám tang không được toàn vẹn. May là ông Xuân đã nghĩ cho tôi'.

Bản chất của nghệ thuật trào phúng là làm nổi bật sự đối lập, mâu thuẫn (giữa bản chất và hiện tượng, giữa hình thức và nội dung, giữa lời nói và hành động). Nhờ vào đối lập đó, nghệ thuật trào phúng làm nổi bật tiếng cười mỉa mai, chế giễu, để lật mặt trái của xã hội, làm sáng tỏ sự thối nát, bất công của xã hội và con người.

Niềm vui và hạnh phúc không chỉ hiện lên trên khuôn mặt, dáng đi và lời nói của mọi thành viên trong gia đình người quá cố mà còn tràn ngập ra những người xung quanh.

Hai viên cảnh sát Min Đơ, Min Toa đang thất nghiệp được mời để duy trì trật tự trong đám tang. Những người bạn tai to mặt lớn của cụ Cố Hồng tự hào khoe khoang sự oai vệ và danh giá của mình: 'ngực đầy những huy chương như Bắc đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Môn Bội tinh, Vạn tượng bội tinh. Trên mép và cằm đều đủ râu ria...'.

Người dân đường phố vui vẻ náo nức vì có cơ hội xem một đám tang lớn như vậy: 'theo lối Ta-Tàu-Tây, có kiêu bắt cổng, lợn quay đi lạng, cốc xoáng và bu-dích và rất nhiều vòng hoa. Điều độc đáo có đến 300 câu đối và vài trăm người tham gia đưa đám, cùng với cậu Tú Tân chỉ huy những nghệ sĩ chụp ảnh đang thi nhau như ở hội chợ'.

Cảnh đám tang diễn ra vô cùng trang trọng và vui vẻ, như một ngày hội. Mọi người đến chia buồn và đưa linh cữu đều giữ vẻ mặt buồn rầu và trang trọng nhưng câu chuyện và trò đùa của họ lại phong phú và đa dạng. Mọi người không chỉ đến để khoe huy chương và râu ria, mà còn để chia sẻ về cuộc sống hàng ngày, như chuyện vợ con, mua sắm mới, và những chủ đề khác. Thậm chí, những thanh niên cũng tận dụng dịp đám tang để tán tỉnh, đùa giỡn, ghen tuông, và hẹn hò: 'tất cả bên dưới nét mặt buồn rầu của những người đưa đám'.

Trong chương 'Hạnh phúc một tang gia', Vũ Trọng Phụng đã khéo léo chọn lọc những chi tiết trào phúng đặc sắc, làm nổi bật bản chất xấu xa và giả dối đằng sau vẻ đau đớn và thương xót của nhân vật.

Lúc đám tang dừng lại để hạ huyệt, Vũ Trọng Phụng tạo điểm đặc biệt khi mô tả cảnh cậu Tú Tân chỉ huy từng người làm động tác, tư thế đau buồn để chụp ảnh. Trong khi đó, 'bạn hữu' của cậu nhảy lên những chiếc ngựa khác để tạo nên sự đa dạng trong bức ảnh.

Chi tiết thú vị tiếp theo là ông Phán mọc sừng, cháu rể của người quá cố, là kẻ giả dối và vô liêm sỉ nhất trong gia đình. Ông ta đau đớn và khóc lóc giữa đám đông, nhưng không quên giấu kín món tiền 5 đồng, vì đã có công gọi ông ta là 'người chồng mọc sừng', khiến cụ Tổ qua đời và có một đám tang lớn.

Nghệ thuật trào phúng trong chương 'Hạnh phúc một tang gia' còn thể hiện qua ngôn ngữ và giọng điệu của nhà văn. Ngôn ngữ nhẹ nhàng nhưng có sức mạnh phá phách, điểm đặc biệt của nghệ thuật trào phúng.

Từ ngôn ngữ 'đám cứ đi' mở ra bức tranh sống động về đám tang, đằng sau sự phô trương là sự giả dối và tình cảm thờ ơ của những người đưa tiễn.

Kết bài:

Nếu 'Số đỏ' là tác phẩm nổi tiếng của Vũ Trọng Phụng, thì chương 'Hạnh phúc một tang gia' lại là một tuyệt phẩm đặc sắc. Nhà văn tạo ra mâu thuẫn trào phúng, chân dung trào phúng, hành vi trào phúng và cả lời nói, giọng điệu trào phúng. Qua việc lặp lại điệp ngữ 'đám cứ đi', tác giả làm nổi bật tính giả dối và phô trương của đám tang, đồng thời nhấn mạnh sự thờ ơ và vô tâm của những người đưa tiễn.

Bài mẫu số 4: Đánh giá về nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng qua chương 'Hạnh phúc một tang gia'

Vũ Trọng Phụng, nhà văn hiện thực tài năng, đồng thời là bậc thầy của văn học hiện đại Việt Nam. Ông được gọi là vua của thể loại phóng sự tại miền Bắc, với cách miêu tả từ chân thật đến tàn nhẫn, trào phúng đến chua xót. 'Niềm hạnh phúc trong tang thương' là một trong những tác phẩm nổi bật của ông. Bằng nghệ thuật trào phúng, ông đã mô tả một bức tranh hài hước về cuộc sống của những người con trong một gia đình.

Nghệ thuật trào phúng là nghệ thuật khiến người ta cười, nhằm vào những vấn đề tiêu cực trong cuộc sống. Được biểu hiện qua tình huống hài hước, bức tranh caricature về các nhân vật, và nghệ thuật phóng đại, ngôn ngữ, giọng điệu đầy tính mỉa mai.

Hạnh phúc trong gia đình tang thương tạo ra một sự mâu thuẫn khi nhắc đến tang gia, làm liên tưởng đến gia đình đang phải đối mặt với mất mát. Thông thường, không khí xung quanh nên tràn ngập bởi sự ảm đạm, nỗi đau buồn trước sự ra đi của người thân. Tuy nhiên, ở đây, tác giả sử dụng từ ngữ 'hạnh phúc'. Hạnh phúc không chỉ mang ý nghĩa vui vẻ, sung sướng, mà còn là sự thỏa mãn mong ước đã kéo dài. Điều này tạo nên một ngụ ý mỉa mai, trách móc. Chính tựa đề đã lồng ghép tính châm biếm, mỉa mai về gia đình trước cái chết của một thành viên.

Tình huống đặc sắc trong truyện nối liền với cái chết thật của cụ cố Tổ. Khi cụ còn sống, ông đã lập di chúc để phân phối tài sản cho con cháu sau khi qua đời, điều này tạo nên sự hấp dẫn đặc biệt với mong muốn cụ chết thật. Khi cụ cố Tổ ốm, thay vì tìm thầy thuốc giỏi để điều trị, ông lại chọn một bác sĩ không đúng chuyên môn, hàng ngày thậm chí nguyền rủa để cụ cố chết nhanh, nhằm mục đích chia tài sản từ di chúc. Điều độc đáo ở đây khi tác giả mô tả: 'Ba ngày sau, ông cụ già chết thật', chết thật, không phải chết giả, khiến con cháu mừng rỡ không ngừng.

Niềm vui đó thể hiện qua những hình ảnh biếm họa của các nhân vật trong câu chuyện.

Cụ cố Hồng, con trai trưởng của người quá cố, mơ màng về việc mặc đồ xô gai và chống gậy ho khạc, để có dịp phô trương về gia đình đại phúc con cháu trưởng thành. Niềm hạnh phúc độc đáo của cụ cố Hồng khiến ông trở nên lạ lùng, trong khi ông đáng lẽ phải là người buồn bã nhất. Cụ hiểu rõ về văn hóa và tri thức, nhưng thực chất lại là một con người hỗn độn. Ông tận hưởng lợi ích cá nhân, thậm chí là việc hút thuốc phiện, quở trách mọi người với 1872 câu 'biết rồi, khổ lắm, nói mãi'. Đồng thời, ông lo lắng về việc tổ chức đám cưới cho con gái mình để che đi những bí mật xấu xa, hư hỏng trong gia đình danh giá.

Hướng dẫn Phân tích nghệ thuật trào phúng trong Hạnh phúc của một tang gia

Ông Văn Minh, cháu đích tôn của cụ cố Tổ, trải qua niềm hạnh phúc kỳ lạ thông qua việc áp dụng lý lẽ 'đúng lúc' và 'kịp thời'. Cái chúc thư trở thành thực tế hơn là chỉ là một lý thuyết viển vông. Sự ra đi của ông nội là dịp hiếm có để Văn Minh quảng bá tiệm may Âu Hóa của mình. Ông đối diện với nỗi lo lắng về việc trả ơn cho Xuân tóc đỏ, người đã đóng góp làm cho ông nội mình chết sớm. Văn Minh phải diễn đạt sự lo lắng bằng cách vò đầu, bứt tóc, và có vẻ mặt đầy tính chiêu trò phù hợp với tình huống đám tang.

Cô Tuyết, một cô gái luôn giữ vẻ lạnh lùng nhưng luôn cố gắng bảo tồn hình ảnh trinh tiết của mình. Sự ra đi của cụ cố là dịp để cô chứng minh với mọi người rằng cô vẫn giữ được chữ trinh. Cô xuất hiện trong những bộ trang phục vô cùng ngây thơ và lố bịch, lả lơi chào đón các vị quan khách tham dự đám tang của cụ cố Tổ. Cô cố gắng nhìn quanh không thấy bạn trai, tức giận và buồn bã với vẻ mặt 'buồn lãng mạn', tạo ấn tượng cho mọi người rằng đứa cháu gái thương ông đến chảy nước mắt.

Cậu Tú Tân và ông Phán trở thành hình ảnh tiêu biểu cho sự châm biếm ở mức độ thấp. Tú Tân hồn nhiên với chiếc máy ảnh, chụp hình mọi người đứng trước huyệt mộ, tạo nên bức tranh giả dối như trong một bộ phim do đạo diễn khó tính chỉ đạo. Trong khi đó, ông Phán mọc sừng không ngừng khóc oà, âm thanh khóc chua xót phản ánh sự giả dối: 'Hứt... hứt... hứt...', một diễn xuất lố bịch hết sức rõ ràng, mục đích là để dụng tiền cho Xuân Tóc đỏ thông qua sự kết hợp, trao đổi thanh toán một cách công bằng.

Nghệ thuật phóng đại được sử dụng một cách tinh tế để miêu tả sự đối lập giữa bề ngoài và bản chất của con người. Giọng điệu mỉa mai, hài hước, ngôn ngữ đầy căng thẳng, ám chỉ chơi chữ... tất cả đều hình thành một tiếng cười chua xót, lời nguyền rủ chua cay, tạo nên một diện mạo độc đáo trong xã hội thối nát.

Với tài năng của mình, Vũ Trọng Phụng đã sáng tạo nên một bức tranh phản cảm về xã hội phong kiến thời kỳ đó. Gia đình trở thành biểu tượng của sự tiêu biểu, với những đặc điểm xấu xa, giả tạo được mô tả một cách thành công. Tác phẩm này để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả với các tình tiết khiến họ phải suy ngẫm.

Mẫu số 5: Nhận định về nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng qua chương Hạnh phúc của một tang gia

Số đỏ, một tiểu thuyết trào phúng theo hướng hiện thực chủ nghĩa, thể hiện tài năng châm biếm và đả kích tinh tế của Vũ Trọng Phụng. Tác phẩm không chỉ là lời chửi rủa tuyệt vọng mà còn là một trận cười sảng khoái, tận dụng sức công phá mạnh mẽ đối với những khía cạnh lố bịch và kệch cỡm của xã hội thời kỳ đó.

Dưới bàn tay tài năng của Vũ Trọng Phụng, mỗi chương, mỗi đoạn đều trở nên thú vị và hấp dẫn như một màn hài kịch đầy đủ. Chương Hạnh phúc của một tang gia là điểm đặc biệt nhất.

Châm biếm rõ ràng được truyền đạt ngay trong tên của chương truyện. Một gia đình đang đối mặt với tang thương, thậm chí là đại tang, nhưng lại hạnh phúc?! Ban đầu có vẻ ngược đời, nhưng khi xem xét kỹ về hoàn cảnh cụ thể của gia đình, điều này lại trở nên hợp lý và chân thực.

Tại đám tang của cụ Tổ, mọi người đều hân hoan như mừng tết, con cháu hạnh phúc, họ hàng gần xa, người quen biết... Mỗi người đều nhìn thấy đây là cơ hội hiếm có để thỏa mãn ước muốn hay dự định của mình.

Vũ Trọng Phụng tận dụng để phơi bày bức tranh thực tế, lố bịch của những tầng lớp xã hội đạo mạo, phô trương văn minh nhưng thực chất lại là bãi rác, phôi thai của xã hội dở Tây dở ta thời kỳ ấy.

Trong chương này, tác giả tạo nên một tình huống tiêu biểu để tiết lộ các tính cách đặc sắc. Đầu tiên, phải nhấn mạnh đến thái độ của những người có mối quan hệ huyết thống với cụ Tổ.

Cái chết của cụ không gây ra sự tiếc thương nào từ đứa con, đứa cháu, bởi họ từ lâu đã mong cụ chết để nhanh chóng chia gia tài. Ngược lại, cái chết của cụ mang đến cho họ một niềm hạnh phúc lớn lao - một sự hạnh phúc không thể che giấu: Cái chết khiến nhiều người hân hoan. Bọn con cháu vô tâm cũng sung sướng thỏa thích... Mọi người hân hoan tổ chức đưa giấy cáo phổ, gọi đám đưa tang, thuê xe tang... Cả tang gia ai cũng vui vẻ...

Bài viết đánh giá về nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng qua chương Hạnh phúc của một tang gia mẫu số 5

Cậu Tú Tân, cháu nội của cụ Tổ, đầy phấn khởi vì có dịp thể hiện tài năng và sử dụng những chiếc máy ảnh đã lâu không sử dụng. Vợ của Văn Minh (cháu dâu) hân hoan vì có cơ hội mặc đồ xô gai thời trang và đội mũ mẩn trắng viền đen... để quảng bá cho một kiểu đồ tang mới lạ.

Ngược lại, con trai của cụ Tổ hạnh phúc vì một lý do lớn hơn. Cụ Cố Hồng mơ màng về lúc cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu để thiên hạ đánh giá, khen ngợi úi kìa, con giai nhớn đã già đến thế kìa kìa.

Văn Minh (cháu nội), từng du học bên Tây nhiều năm, trở về không có bằng cấp, chỉ nghĩ đến việc chia gia tài nên rất vui mừng vì cái chúc thư đã chuyển từ lý thuyết thành thực tế. Chính chủ rể (Phán mọc sừng) rất vui sướng, sung sướng khi được bố vợ nói bí mật rằng sẽ thêm một sổ tiền vài trăm nghìn đồng. Ông ta không ngờ giá trị đôi sừng hươu ẩn sau đầu ông lại lớn đến như vậy! Bầu không khí tang lễ giống như một ngày hội. Điều này thể hiện mâu thuẫn trào phúng khiến mọi người cười nghiêng ngả, xuyên suốt bức tranh này.

Lễ tang rất hoành tráng, lớn lạc chưa từng thấy ở Hà Nội xưa nay. Có đủ cả kiệu bát cống, lợn quay... di chuyển lịch sự, hàng trăm câu đối, bức trướng, vòng hoa phúng điếu, vài trăm người đi đưa một cách nghiêm túc và thành kính bám sát sau linh cữu cụ Tổ giữa tiếng kèn huyên náo từ kèn Ta, kèn Tây, kèn Tàu, cùng âm thanh hoành tráng của lốc bốc xoảng và bu-xích...

Tang lễ trở thành cơ hội hiếm có để trưng bày và quảng cáo những mốt quần áo Âu hóa mới nhất từ tiệm may của Văn Minh và vợ - sản phẩm độc đáo của nhà thiết kế mĩ thuật Typhono. Cô Tuyết xuất hiện trong bộ y phục hở hang và ngây thơ, cố tạo vẻ buồn lãng mạn, đúng với phong cách của một người đám, khiến các đấng nam nhi trầm trồ khi nhìn thấy làn da trắng nhẹ trong làn áo voan trên tay và ngực của Tuyết, hơn cả tiếng kèn của đám ma. Bộ đồ tang đã được cô Tuyết cải tiến khiến mọi người không khỏi khen ngợi và ngạc nhiên...

Ngoại trừ những người thân của người quá cố, còn có bạn bè, quan khách của gia đình và những người đi đưa không để chia buồn mà chủ yếu để khoe các loại huy chương, mề đay đeo đầy ngực và những kiểu râu ria tân thời nhất. Hoặc là nhóm phụ nữ quý phái, đám gái thanh lịch đang theo đuổi phong cách Âu hóa, đi đưa ma mà cười đùa, bình phẩm, chê trách và hẹn hò với nhau... Mỉa mai rằng, họ làm tất cả điều đó với vẻ mặt buồn rầu giữa những người đi đưa ma. Điều này chứng tỏ sự lạnh lùng, thản nhiên của họ với người chết, tất cả đều tỏ ra bình thường, vui vẻ và đôi khi là dối trá.

Người dân hai bên đường tụ tập để xem đám tang như là một sự kiện kỳ lạ. Đám tang lớn đến nỗi người trong gia đình cảm thấy vô cùng hạnh phúc, và cả phố xôn xao lên khen ngợi đám tang. Nhà văn lạnh lùng nhận xét: Một đám tang lớn có thể khiến cho người chết trong quan tài phải mỉm cười sung sướng, hoặc ít nhất là gật đầu đồng ý. Điều này thật là mỉa mai, châm biếm!

Cố gắng phô trương, làm cho mọi thứ trở nên long trọng, danh giá, nhưng thực tế lại là sự rơi vào tầm nhìn lố lăng, thói háo danh vô lí của những người giàu có, hãnh diện và vượt lên trên tất cả là thói đạo đức giả, tự lừa dối bản thân và lừa dối người khác mà xã hội thời đó đã chấp nhận.

Không chỉ mô tả hình thức tang lễ với đủ các nghi thức trang trọng, Vũ Trọng Phụng còn mở rộng để phanh phui mặt trái của nó. Bằng bút phê tài, nhà văn vẽ lên những bức tranh châm biếm, giúp người đọc nhận ra rằng cái đám ma lớn đó chỉ còn thiếu điều quan trọng nhất - tình người. Thiếu lòng thương tiếc chân thành đối với người đã khuất, tất cả những hình thức lòe loẹt, om sòm kia trở nên vô nghĩa, là trò cười cho xã hội. Những người tham gia đám ma đều giả dối và thiếu đạo đức.

Xuân Tóc Đỏ xuất hiện, tăng cường sự lố lăng và độ nực của đám tang cụ Tố. Hắn chọn thời điểm hoàn hảo để xuất hiện, thu hút sự chú ý của hàng trăm người và gây ấn tượng mạnh với hai vòng hoa đồ sộ, sáu chiếc xe kéo sang trọng và một đoàn sư, cùng với đám sư của báo Gõ Mõ. Điều này khiến cụ Phán bà thêm sung sướng: giá như không có một sự kiện như vậy thì đám tang của ông sẽ trở nên chưa đủ toàn vẹn. May mắn là ông Xuân đã nghĩ ra điều này, và cô Tuyết, người yêu của ông, cũng phải thốt lên trong cảm động khi nhìn thấy.

Mô tả chi tiết về cảnh hạ huyệt trở nên mỉa mai, trào phúng. Cảnh được dàn dựng như một vở kịch, nhưng đạo diễn quá lòe loẹt, trắng trợn. Cậu Tú Tân bắt mọi người chống gậy, gục đầu, cong lưng, lau mắt... để chụp ảnh, trong khi bạn bè rộn ràng nhảy lên những ngôi mả để chụp, khiến cho những bức ảnh không giống nhau. Sự hài hước của cảnh tạo ra tiếng cười bật ra từ người đọc. Tiếng khóc lớn nhất lại thuộc về ông Phán mọc sừng. Ông điển trai, khóc mãi không dừng, tiếng khóc của ông đặc biệt: Hứt! Hứt! Hứt!... Ông không thương tiếc người đã khuất chứ? Không phải! Ông đang kịch bản trước mặt mọi người. Thực tế, ông rất mừng vì cụ Tổ qua đời và ông có phần lớn phần của gia tài, kể cả chiếc sừng mà vợ ông đã đặt lên đầu. Miệng khóc, tay ông nhanh chóng chạm vào tay Xuân Tóc Đỏ với tờ bạc năm đồng gấp làm tư để trả công vì ông đã gọi ông là Phán mọc sừng trước mặt gia đình vợ. Và nhờ đó mà ông có thêm được một khoản tiền lớn.