Bí mật gì đã biến Đất Rừng Miền Nam trở thành một tác phẩm điện ảnh được mọi người nhắc đến, thậm chí gây ra tranh cãi trên mạng xã hội và làm nổ tung phòng vé?
Tác phẩm văn học Đất Rừng Miền Nam của nhà văn Đoàn Giỏi đã chiếm một vị thế quan trọng trong văn học Việt Nam thế kỷ 20, đặc biệt là với độc giả trẻ. Dù được in theo yêu cầu nhưng vẫn được yêu thích từ khi xuất bản vào năm 1957 và vẫn giữ được sức hút qua nhiều thập kỷ sau đó.
Tôi đọc cuốn sách này vào năm 1996 khi NXB Kim Đồng chọn nó vào Bộ Sách Vàng phát hành hàng tuần. Ngay từ lúc đó, tôi đã bị thu hút bởi một miền Nam vừa dân dã vừa rộng lớn, đặc biệt là bản sắc sinh thái của vùng đất sông nước bao la ở phía cuối cùng của đất nước. Những dòng văn của Đoàn Giỏi mô tả về những cuộc phiêu lưu dọc theo rừng U Minh, qua Sroc Miên, đi săn rắn, thu mật ong, bắt chim... hoặc những đoạn viết về 'phường săn cá sấu' từ những chiếc 'đèn nghề' đốt bằng mỡ con người không thể không say mê.
Viết về miền Nam cũ, nếu nhà văn Sơn Nam chinh phục tôi bằng những đoạn văn dân dã, tập tục thì Đoàn Giỏi lại thu hút tôi bằng những cuộc phiêu lưu trên sông nước và trong rừng U Minh. Cả hai ông đều viết về con người miền Nam với sự chân thành.
Cải biên, lấy cảm hứng nhưng vẫn tôn trọng bản gốc
Loạt phim truyền hình Đất Miền Nam dài 11 tập ra mắt vào năm 1997 của đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn, do chính ông viết kịch bản, là một sự cải biên thông minh và hợp lý. Nguyễn Vinh Sơn đã giữ lại tinh thần, bản chất của văn hóa miền Nam và lối kể chuyện, nhưng cũng thêm vào đó nhiều yếu tố về con người, văn hóa và một số sự kiện lịch sử đặc biệt để khán giả cảm nhận được tinh thần bất khuất và lòng yêu nước, hồn hậu của người dân miền Nam.
Hành trình của An trong loạt phim truyền hình cũng được mô tả một cách kịch tính hơn là như trong cuốn tiểu thuyết. Đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn đã dẫn dắt cuộc hành trình của An qua mỗi vùng đất để làm nổi bật tình người. Mỗi bước chân phiêu lưu đi tìm cha của An đều được sự giúp đỡ của những người dân bản địa, không cùng dòng máu nhưng cùng một bản sắc và lòng hiếu khách.
Cảm xúc về mất mát và phẫn uất trước bọn thực dân vẫn chưa phai nhạt, nhưng mỗi tập phim lại khiến ta hiểu sâu hơn về vùng đất và con người ấy. Tình yêu dành cho miền Nam lại trỗi dậy mạnh mẽ, như những dòng ca từ trái tim của Lư Nhất Vũ vang lên cuối mỗi tập phim.
Đất phương Nam đã trở thành một phần không thể thiếu trong tuổi thơ và tuổi trẻ của thế hệ 7X đến 9X. Không ai có thể quên những kỷ niệm ấy, bởi bộ phim đã gắn liền với mỗi khoảnh khắc quý giá của chúng ta.
Bản điện ảnh Đất rừng phương Nam thừa hưởng một di sản vô cùng quý báu từ thế hệ trước. Điều này đồng nghĩa với việc đặt ra một thách thức lớn, đó là làm sao để tôn vinh di sản ấy một cách tinh tế, không làm mất đi giá trị vốn có.
Sau khi xem suất chiếu ra mắt, tôi cảm thấy nhẹ nhõm và một chút ngạc nhiên bởi sự tài tình trong cách làm mới nội dung để tạo nên một bộ phim giải trí đích thực. Tất cả đều thấy được sự nỗ lực và tinh thần hợp tác của đội ngũ sản xuất và diễn viên.
Cảm giác của tôi là từ việc chế ngự lại với tác phẩm gốc, Đất rừng phương Nam đã dần dần “rời xa” nhưng vẫn giữ được hồn của miền Nam, dù vẻ bề ngoài có phần mới mẻ hơn, phù phiếm hơn so với bản gốc.
Sự thay đổi và sáng tạo này đã gây ra nhiều tranh cãi nhưng cũng đã tạo nên sức hút cho bộ phim. Sau khi những cuộc tranh luận dần dần lắng xuống, tôi muốn đưa ra phân tích chuyên sâu để giải thích vì sao Đất rừng phương Nam xứng đáng là một bộ phim lớn trong ngành điện ảnh Việt Nam hiện nay.
Điểm mạnh giúp Đất rừng phương Nam trở thành một tác phẩm giải trí có tầm vóc
Sự sáng tạo đầu tiên mà tôi muốn nhấn mạnh đến có lẽ là kịch bản của Trần Khánh Hoàng. Với tài năng biên kịch vượt trội, anh đã thực sự đưa ra một cách tiếp cận mới trong lĩnh vực điện ảnh.
Nắm vững cấu trúc kịch bản điện ảnh Hollywood, đặc biệt là trong thể loại phim phiêu lưu hành động, và sử dụng một cách khéo léo nguồn tài liệu gốc, anh đã tạo ra một bộ phim hấp dẫn từ những phút đầu tiên.
Nhờ vào sự sáng tạo và nỗ lực của biên kịch, Đất rừng phương Nam đã trở thành một tác phẩm giải trí thú vị, đáng để chú ý trong làng điện ảnh Việt Nam.
Đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn đã giải thích một cách rõ ràng với báo chí rằng cả bộ phim truyền hình của ông từ trước đến nay và bộ phim điện ảnh mới ra mắt đều là thể loại phim cổ trang hơn là phim lịch sử, điều này mang lại sự tự do cho biên kịch và đạo diễn trong việc phát triển câu chuyện. Ông cho rằng với loại phim này, những sự kiện lịch sử chỉ là bối cảnh cho cuộc sống của nhân vật, và người làm phim cần hiểu rõ điều này để xây dựng câu chuyện.
Quan điểm này đã được kế thừa một cách sáng tạo trong kịch bản điện ảnh của Hoàng. Anh đã chuyển nhân vật Út Lục Lâm, một tên trộm vặt từ tập phim truyền hình, lên làm nhân vật phụ chính trong phiên bản điện ảnh mới, và biến ông trở thành một nhân vật được yêu thích nhất trong bộ phim.
Út Lục Lâm không chỉ là một tên trộm vặt, mà còn là một đứa trẻ mất mẹ phải trải qua những khó khăn và chua chát của cuộc sống sớm, nhưng vẫn giữ lại được sự ấm áp và tình người bên trong. Diễn xuất xuất sắc của Tuấn Trần khiến nhân vật Út Lục Lâm trở nên sống động và đáng yêu trong mắt khán giả.
Cuộc phiêu lưu của Út Lục Lâm và An tại phần đầu của bộ phim làm cho người xem bị cuốn vào câu chuyện một cách tự nhiên. Ngoài nhân vật chính là bé An, Út Lục Lâm cũng là một hình mẫu hoàn hảo cho vai trò “người bạn đồng hành” như trong các bộ phim phiêu lưu của Hollywood.
Nhân vật Út Lục Lâm mang đậm nét tương đồng với những nhân vật phụ nổi tiếng như chú lừa Donkey trong Shrek, cô cá mất trí nhớ Dory trong Finding Nemo, chàng hobbit Sam trong loạt phim Chúa Nhẫn, hoặc Ron và Hermione trong loạt phim Harry Potter. Đôi khi, nhân vật “phụ” có thể thu hút sự chú ý hơn nhân vật chính bằng sự duyên dáng và táo bạo của mình.