Có nên tin vào sự 'lung linh' của chiến dịch PR của phim kinh dị Việt không khi hàng loạt tác phẩm gần đây đều không đạt được sự mong đợi?
Từ lâu, phim kinh dị luôn thu hút sự quan tâm và lòng yêu mến của đông đảo khán giả, mang về doanh thu khủng và nhiều kỉ lục tại phòng vé. Điều này giải thích tại sao các nhà làm phim, cả ở Việt Nam và trên thế giới, luôn sáng tạo và đầu tư lớn vào thể loại này.
Tuy nhiên, một thực tế khá đắng lòng là dù đã cố gắng học hỏi, tiếp thu kỹ xảo và các yếu tố quan trọng khác để tạo ra một bộ phim kinh dị hay, nhưng việc đầu tư vào PR, tôn vinh tác phẩm như 'lên mây' vẫn không thể làm cho phim kinh dị Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn. Vấn đề không nằm ở chất lượng của phim mà là ở kịch bản quá 'tệ' và hiệu ứng hình ảnh đôi khi quá cầu kỳ, không tự nhiên, khiến một số khán giả cảm thấy 'giả trân'.
Điểm sáng nhất của các bộ phim này thường nằm trong chiến dịch PR, luôn tạo nên sự náo nhiệt, lan truyền mạnh mẽ, nhưng thường quá mức, thành công trong việc tạo ra sự tò mò và kỳ vọng từ khán giả. 'Chờ đợi nhiều, thất vọng nhiều!' thường là câu nói phổ biến nhất khi nói về phim kinh dị Việt. Vậy vấn đề chưa được giải quyết của các nhà sản xuất Việt là gì khi họ tập trung vào thể loại phim này?
Đầu tiên, vấn đề 'tệ hại' của phim kinh dị Việt có thể nằm ở kịch bản. Có lẽ do các nhà làm phim quá tập trung vào yếu tố 'kinh dị' mà quên đi rằng, kịch bản cũng là một trong những yếu tố quan trọng xác định thành công của một bộ phim. Một ví dụ điển hình có thể kể đến là Bóng Đè.
Một kịch bản phim trống rỗng, mơ hồ, không có logic, không để lại bất kỳ giá trị nhân văn nào sau khi kết thúc, khán giả ra rạp đều bối rối, không hiểu phim muốn nói gì, những sự kiện trong phim có được giải quyết hay không, sự pha trộn lẫn giữa yếu tố kinh dị và sự phân tích tâm lý sâu xa, sự mơ hồ trong việc chọn phong cách nghệ thuật hoặc thương mại... Điểm cao nhất là sau khi xem phim, một phần khán giả không biết chắc chắn một nhân vật chính trong phim ủng hộ phe nào, là người tốt hay người xấu.
Hoặc một bộ phim khác gần đây nhận được nhiều ý kiến trái chiều là Chuyện Ma Gần Nhà, khi phim khai thác quá nhiều yếu tố nhưng không giải quyết được vấn đề, đầy ẩn dụ nhưng khán giả không hiểu được, khiến họ phải suy ngẫm liên tục, không thể hiểu rõ... Dù đã dành tiền và thời gian xem hết phim, nhưng chỉ khi nghe các nhà làm phim kể lại từng chi tiết, giải thích mỗi yếu tố được khai thác trong phim, khán giả mới hiểu phim nói về điều gì, liệu có xứng đáng hay không?
Nhìn lại những năm 1975, dòng phim kinh dị bắt đầu thu hút và khai thác, nhận được nhiều thành công đáng tự hào. Một số phim như Lệ Đá (1971, đạo diễn Võ Doãn Châu), Con Ma Nhà Họ Hứa (1973, đạo diễn Lê Hoàng Hoa) đã tạo nên cơn sốt, gây tiếng vang lớn và trở thành biểu tượng mới trong dòng phim này. Đến những năm 1990, đam mê kinh dị vẫn không giảm đi, sự bùng nổ của Ngôi Nhà Oan Khốc và Chiếc Mặt Nạ Da Người của đạo diễn Nguyễn Chánh Tín, cùng với Mười, Ngôi Nhà Trong Hẻm, Cột Mốc 23,... mặc dù không có sức hút như các phim tiền nhiệm, nhưng vẫn để lại dấu ấn trong lòng người xem.
Các tín hiệu đó làm cho thị trường phim kinh dị ở Việt Nam đầy hy vọng, thể hiện sự yêu thích của khán giả dành cho những hiện tượng siêu nhiên. Điểm chung của các tác phẩm đó là kịch bản chân thực, sâu sắc và thông điệp rõ ràng, mang đến cho khán giả cảm giác gần gũi và tin tưởng vào sự tồn tại của thế giới siêu nhiên.
Vấn đề có thể nằm ở việc quá tập trung vào việc quảng cáo mà không chú ý đến chất lượng sản phẩm. Truyền thông có thể làm cho một bộ phim nổi tiếng ngay sau khi ra rạp, nhưng cũng có thể khiến cho một bộ phim thất bại chỉ sau vài ngày. Đáng tiếc là dù việc quảng cáo phim kinh dị tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ hơn, nhưng chất lượng của các bộ phim không thể nào so sánh được.
Mọi bộ phim trước khi ra mắt đều được tung hô như là một tác phẩm tuyệt vời, nhưng lại khiến khán giả thất vọng lần này sau lần khác. Điều này khiến cho khán giả không tin vào phim Việt, cũng như không tin vào truyền thông của Việt Nam. Phim kinh dị trở thành một công cụ thu hút khán giả đến rạp xem phim, nhưng có vẻ như các bộ phim kinh dị trong nước đang thách thức sự kiên nhẫn của khán giả hơn là mang lại những tác phẩm chất lượng.
Ngoài các yếu tố chủ quan từ những nhà làm phim, còn có những yếu tố khách quan từ bên ngoài. Trong đó, việc kiểm duyệt phim đóng vai trò quan trọng. Theo đạo diễn Lê Bảo Trung, việc kiểm duyệt phim quá nghiêm ngặt đã làm cho phim kinh dị Việt trở nên 'không kinh dị'. Các cảnh quay quá rùng rợn sẽ bị cắt bỏ để tuân thủ luật Điện ảnh. Ví dụ như trường hợp của Thiên Linh Cái.
Tổng quan, vấn đề của phim kinh dị Việt Nam xuất phát từ nhiều phía, từ khách quan đến chủ quan. Tuy nhiên, phần lớn nguyên nhân dẫn đến thất bại vẫn là do các nhà làm phim. Tại sao khi nhắc đến phim ma bùa ngải, người ta lại nghĩ đến Thái Lan? Tại sao khi nói về kinh dị 'bầy nhầy', lại nghĩ đến Nhật Bản? Còn zombie, người ta nghĩ ngay đến Hollywood? Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ giúp các nhà làm phim tìm ra hướng đi mới, đổi mới sáng tạo cho thể loại phim này.