Buzz
Sau những cơn mơ, cuộc sống của bạn thay đổi ra sao?
Trên hành trình tiếp cận với khán giả quốc tế, Thiếu Niên và Chim Diệc đã thu về nhiều thành công đáng kể. Khi ra mắt trên phạm vi toàn cầu, bộ phim này nhanh chóng thu hút sự chú ý với nhiều đề cử và giải thưởng tại các Liên hoan Phim và Hội đồng Giới thiệu Phim trên toàn thế giới. Gần đây, phim đã tạo nên sự bất ngờ khi vượt qua Spider-Man: Across the Spider-Verse để giành giải Phim Hoạt hình Xuất sắc tại Lễ trao giải Quả Cầu Vàng năm 2024.
Với thị trường điện ảnh Việt Nam, Thiếu Niên và Chim Diệc có thể coi là bước đầu tiên của Studio Ghibli tới với khán giả nước này. Trước đó, chỉ có hai bộ phim của Ghibli được chiếu tại Việt Nam trong các sự kiện đặc biệt, nhưng không phải là công chiếu chính thức.
Chính vì đặc điểm 'lần đầu' này, ngay khi tin tức về việc chiếu Thiếu Niên và Chim Diệc tại Việt Nam được tiết lộ, các fan của Ghibli đã tỏ ra rất háo hức và chuẩn bị sẵn sàng để chào đón bộ phim này. Nhiều trang web và cộng đồng người hâm mộ đã tổ chức các buổi offline để có cơ hội xem phim cùng nhau một cách ý nghĩa nhất.
Đã có nhiều ý kiến phân tích về các chi tiết, biểu tượng trong phim, cũng như cách thức dàn dựng và ý nghĩa của tác phẩm. Bài viết này sẽ tập trung vào yếu tố mơ hồ như một sợi chỉ đỏ nối liền các diễn biến trong bộ phim, đặc biệt là trong các tác phẩm của Ghibli.
Vì có lẽ, cuối cùng, điều mà khán giả thấy chỉ là những hình ảnh mơ hồ đầy nỗi ước ao. Vì vậy, đừng lo nếu bạn cảm thấy khó hiểu sau khi xem phim, vì điều đó xuất phát từ hiệu ứng mơ màng đặc trưng của Studio Ghibli.
Ta có thể nhận thấy rằng, các nhân vật trong phim đều có cái nhìn mơ hồ về thế giới bên ngoài. Tòa tháp nằm bên cạnh dinh thự chính được giới thiệu là của ông cố, nơi ông đã đắm chìm trong cảm giác của mình với kho sách.
Tuy nhiên, chưa ai thực sự biết nó như thế nào. Thậm chí, những người hầu già của gia đình còn kể rằng tòa tháp từ trên trời rơi xuống, sau đó được cải tạo, nhưng do lũ lụt mà lối vào bị bịt kín.
Cuối cùng, theo chân cậu bé Mahito, người xem mới hiểu rằng bên trong tòa tháp chứa đựng biết bao điều kỳ diệu, nơi sự sống và cái chết hòa quyện vào nhau một cách không thể phân biệt. Tòa tháp tồn tại nhưng mơ hồ, bí ẩn và không thể hiểu rõ một cách hoàn toàn.
Tòa tháp trở thành nơi thu hút Mahito. Khi bước vào ngôi nhà mới, Mahito trải qua những sự kiện kỳ lạ. Cậu liên tục bị con Diệc xanh quấy rối, dù đã cố gắng đối phó.
Cuộc sống mới của Mahito đầy những điều không hiểu biết. Hòa nhập vào lớp học khó khăn. Hiểu mối quan hệ giữa bố và người mẹ mới (là dì của cậu) cũng khó khăn. Gọi người khác là mẹ trong khi vẫn nhớ về người mẹ cũ cũng gây khó khăn.
Mọi thứ dần trở nên mơ hồ, tan biến vào một thế giới buồn bã nơi chiến tranh vẫn đang diễn ra. Cuối cùng, Mahito phải đến tòa tháp, đối mặt với Diệc xanh để tìm mẹ, cứu Natsuko. Như một cách trốn tránh thực tại buồn chán, Mahito dấn thân vào thế giới mơ màng, một thế giới mà cậu cũng không biết đích xác nó là gì.
Không chỉ nhìn vào thế giới, các nhân vật trong phim còn sống một cuộc sống mơ màng. Họ là những người muốn thoát khỏi thực tại, theo đuổi những hình ảnh xa xôi; luôn mơ về những điều mình mong muốn.
Dù đã ra đi trong ngọn lửa của trận hỏa hoạn, hình ảnh của người mẹ vẫn in sâu trong tâm trí Mahito, khiến cậu mãi mang theo một hình bóng mơ hồ. Đôi khi, trong giấc mơ, cậu vẫn thấy hình ảnh ngày gặp mẹ trong một lần duy nhất, đầy kích thích.
Bên cạnh Mahito, ông cố nội (chủ tháp) cũng là một nhân vật đầy nỗi niềm về điều mà ông ấy mong ước. Ông đã dành công sức để xây dựng tòa tháp kỳ diệu, bí ẩn chỉ để tạo ra một thế giới mới đẹp hơn. Có thể nói, đó là “nơi trú ẩn” giúp ông tránh xa những lo lắng, ác ý từ thế giới bên ngoài.
Tuy nhiên, thời gian không tha cho ai, người chủ tháp vĩ đại giờ đây đã già yếu và cần một người kế vị. Ngày qua ngày, ông vừa duy trì sự cân bằng của tòa tháp, vừa chờ đợi người kế vị xuất hiện. Khi Mahito đến, ông già tôn quý ấy truyền lại niềm tin, hi vọng vào lòng tốt và cái nhìn trong trẻo của cậu để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn.
Ở đây, chúng ta lại thấy vai trò của trẻ em trong phim Miyazaki - họ vẫn là hy vọng của một thế giới tốt đẹp hơn. Từ đó, chúng ta cũng nhìn thấy cái 'mơ màng' lớn nhất, chi phối toàn bộ tác phẩm, đó là câu chuyện phim giống như một giấc mơ.
Trong căn nhà mới, Mahito đôi khi lại mơ về người mẹ đã ra đi, những giấc mơ u buồn và đầy xót xa. Đôi khi, cậu không biết mình đang mơ hay thực sự. Việc Mahito đối đầu với Diệc xanh bằng một thanh kiếm gỗ là thực hay mơ? Nếu là mơ, tại sao thanh kiếm lại vỡ như những gì xảy ra trong giấc mơ?
Có thể nói, phần lớn bộ phim là một cuộc hành trình sâu vào tâm hồn rối ren, thế giới tưởng tượng của Mahito. Diệc xanh bắt nguồn từ đâu? Tòa tháp với thế giới huyền bí là gì? Natsuko đã đến tòa tháp trước khi sinh con vì lí do gì?... Bộ phim dường như ẩn chứa những chi tiết 'rõ ràng' mà không cần phải giải thích.
Tương tự như những tác phẩm trước của Miyazaki. Chihiro đã giải quyết thử thách của Yubaba bằng cách nào? Totoro và các sinh vật kỳ bí khác đến từ đâu? Không ai quan tâm!
Quay lại với Thiếu niên và chim diệc, Mahito tiếp tục bước vào tòa tháp được cho là nguy hiểm. Anh sẵn sàng cùng với Diệc xanh dối trá, đầy mưu mô. Anh không sợ thử thách, ngay cả khi đối mặt với lũ vẹt ăn thịt người. Bình tĩnh và tốt bụng là những phẩm chất của anh.
Giữa những rắc rối không lường trước, những cuộc đấu tranh đầy cam go, Mahito vẫn tiến lên phía trước. Anh biết rằng khi bước vào giữa thế giới thực và huyền bí, thất bại là điều không thể tránh khỏi. Trong trường hợp đó, chỉ có thể chìm đắm trong những trải nghiệm kỳ lạ đó. Sự phán đoán chỉ khiến ta trở nên sai lệch hơn, vì đôi khi trong thế giới thực, chúng ta không hiểu rõ chúng ta đang trải qua điều gì.
Và, việc xây dựng một thế giới mơ mộng nhưng mong manh, dễ vỡ cũng là cách mà Miyazaki thường làm. Khán giả có thể dễ dàng nhận ra các hình ảnh, âm thanh quen thuộc của Ghibli khi xem phim. Tuy nhiên, nếu nhìn kỹ, ta cũng có thể thấy những biểu tượng, hồi ức về quá khứ của ông, của Ghibli.
Sau tất cả, không chỉ các nhân vật, thế giới trong phim đầy mơ màng, mà cả khán giả sau khi xem cũng bị cuốn theo thế giới đó. Cuối cùng, sau những giấc mơ mơ mị, ta đột ngột tỉnh giấc và cố gắng tìm câu trả lời cho câu hỏi “Bạn sống thế nào?”
