[Đánh giá sách] “Bank 4.0”: Khi Ngân Hàng Số Thống Trị – Cơ Hội Hay Nguy Cơ? Hội Nhập Hoặc Bị Đào Thải?

Nếu nhìn lại sự phát triển của xu hướng trong hơn 25 năm kể từ khi Internet thương mại xuất hiện, bạn sẽ thấy sự thay đổi to lớn trong thế giới chúng ta đang sống. Mỗi ngày, có hàng trăm hàng nghìn cải tiến kỹ thuật mới nhằm cải thiện đời sống con người. Với tốc độ này, chỉ 10 năm nữa thôi, chúng ta sẽ hoàn toàn sử dụng kỹ thuật số. Ngân hàng cũng vậy, Bitcoin hay FinTech có thể vẫn còn mới lạ, nhưng lần đầu tiên gọi vốn ICO đã mang lại hơn 232 triệu đô-la đầu tư cho Tezos. Cuốn sách Bank 4.0 của Brett King cảnh báo các ngân hàng hiện tại rằng nếu không thay đổi và thích nghi, họ sẽ sớm bị loại bỏ.

Về tác giả

Brett King là tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy toàn cầu, nhà bình luận nổi tiếng và diễn giả uy tín về tương lai kinh doanh. Ông là cố vấn cho Nhà Trắng dưới thời tổng thống Obama, Cục Dự trữ Liên bang và Hội đồng Kinh tế Quốc gia về tương lai ngành ngân hàng Mỹ. Tạp chí Banking Exchange gọi ông là “Vua của những kẻ đột phá” và The Financial Brand bầu chọn ông là “Nhân vật có ảnh hưởng số 1 thế giới về dịch vụ tài chính”.

Lời khen ngợi dành cho Bank 4.0

“Hai năm trước, trên sân khấu ở Beirut, tôi đã gọi Brett King là “Ông hoàng của ngành ngân hàng” và bây giờ tôi vẫn giữ nguyên ý kiến đó. Cuốn sách này là tác phẩm tiếp theo trong chuỗi các công trình của ông về xu hướng tương lai của ngành ngân hàng. Tất cả những ai làm việc trong công ty fintech nên đọc cuốn sách này, và những ai hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng truyền thống cũng phải đọc nó, nếu không, họ sẽ mất việc trong vòng một năm tới.”

_MONTY MUMFORD

Phóng viên của BBC và Forbes, đồng thời là người dẫn chương trình podcast FinTech Insiders

NGÂN HÀNG NĂM 2050

Tư duy thiết kế dựa trên nguyên tắc đầu tiên:

Elon Musk từng nói: “Tôi cho rằng tư duy từ các nguyên tắc đầu tiên quan trọng hơn là tư duy theo cách tương tự. Thói quen hiện nay là chúng ta suy nghĩ theo cách tương tự. Với cách này, chúng ta làm điều gì đó vì nó giống với điều đã được làm trước đó hoặc giống với những gì người khác đang làm. Tư duy theo nguyên tắc đầu tiên là bóc tách vấn đề đến tận lớp sự thật cơ bản nhất... rồi từ đó tư duy lên.”

Những phát minh cho đến nay đều mang dấu ấn đáng nhớ. Như câu nói trên, chúng ta không dựa vào phương pháp tương tự mà bóc tách đến sự thật cơ bản rồi từ đó tư duy lên. Một ví dụ lịch sử là phát minh xe ô tô hai chỗ ngồi. Năm 1885, Carl Benz đã tạo ra chiếc ô tô đầu tiên có hai chỗ ngồi, trọng lượng nhẹ và chạy bằng nhiên liệu, trong khi những người khác vẫn cố tối ưu hóa xe ngựa. Benz giữ lại các nguyên tắc cơ bản trong vận tải và sử dụng động cơ đốt trong để tạo ra một cái gì đó hoàn toàn mới mẻ.

Vậy hãy thử áp dụng nguyên tắc đầu tiên vào lĩnh vực ngân hàng!

Theo Brett, từ trước đến nay, ngân hàng luôn cung cấp ba ứng dụng cốt lõi chính như sau:

1. Nơi lưu trữ giá trị: Khả năng lưu trữ tiền an toàn

2. Di chuyển tiền tệ: Khả năng di chuyển tiền một cách an toàn

3. Tiếp cận tín dụng: Khả năng cho vay tiền khi cần

Ngoài ra, tác giả còn đưa ra những ví dụ về “nguyên tắc đầu tiên” trong thực tiễn thời đại 4.0, khi mà ngày nay con người cảm thấy an toàn hơn khi gửi tiền vào các ngân hàng công nghệ, fintech thay vì giữ tiền mặt. Đặc biệt là Ant Financial với các thống kê dẫn đầu và sự kính nể từ các công ty khác như PayPal, Apple Pay...

Ví dụ điển hình là Mỹ, nơi 2/3 số ngân phiếu hiện tại được viết, đồng thời cũng là quốc gia có tỷ lệ phạm tội liên quan đến ngân hàng cao nhất thế giới. Tuy nhiên, thanh toán di động ở Mỹ chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với Trung Quốc, do sự bảo thủ không chịu loại bỏ những trở ngại trong hệ thống ngân hàng, vốn đầy những di sản quá khứ và không hòa nhập với nền tảng 4.0. Trong khi đó, Kenya lại là một nền kinh tế tiên tiến hơn Mỹ về thanh toán di động.

Hệ thống ngân hàng Mỹ được thiết kế theo cách truyền thống, trái ngược với Trung Quốc và Kenya đang dịch chuyển theo hướng ngược lại. Trong cuộc chiến toàn cầu, chỉ số mới để đánh giá nền kinh tế phát triển không còn là GDP hay tốc độ tăng trưởng kinh tế, mà là khả năng ứng dụng công nghệ mới, triển khai tự động hóa, đầu tư vào cơ sở hạ tầng thông minh và tận dụng sự chuyển mình này.

Ngân hàng truyền thống với đội ngũ nhân viên đông đảo, dựa trên nền tảng cũ kỹ và chịu sự quản lý chặt chẽ của luật lệ, phụ thuộc vào mạng lưới chi nhánh để tạo doanh thu - có lẽ đã quá muộn để thay đổi. Việc lột xác hoàn toàn từ ngân hàng truyền thống sang nhà cung cấp ứng dụng ngân hàng thông minh, sử dụng hành vi, địa điểm, thiết bị cảm biến, học máy và AI, đòi hỏi nhiều hơn là chỉ lập ra một bộ phận đổi mới sáng tạo, vườn ươm khởi nghiệp hay ứng dụng di động.

Bank 4.0 tập trung vào sự chuyển đổi mạnh mẽ, phản ứng của các ngân hàng hàng đầu thế giới trước những thay đổi này. Nếu bạn muốn tìm một cuốn sách hướng dẫn cách đưa ngân hàng từ hiện tại đến tương lai, hãy đọc cuốn sách này. Đây có thể là cơ hội cuối cùng để thực hiện những thay đổi cần thiết nhằm tồn tại trong thập kỷ tới.

Hình dung lại về hoạt động ngân hàng cho một thế giới vận hành theo thời gian thực.

Trong thế kỷ XIX và XX, giá trị của tài khoản ngân hàng nằm ở việc giữ tiền an toàn. Nhưng hiện tại, xu hướng toàn cầu đang chuyển sang thanh toán di động và kỹ thuật số. Đến năm 2030, mọi thứ sẽ hoàn toàn là kỹ thuật số.

Tài khoản ngân hàng đang chuyển mình thành những công cụ tiền tệ thông minh - ứng dụng ngân hàng tích hợp trong cuộc sống của chúng ta, được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo, có khả năng đáp ứng nhu cầu tài chính của bạn.

Lực ma sát không còn chỗ đứng trong thế giới mới.

Khi nhìn vào các ngân hàng Fintech hoặc ngân hàng thách thức, bạn sẽ thấy sự khác biệt rõ rệt trong thông điệp gửi tới khách hàng so với các ngân hàng truyền thống. Các ngân hàng Fintech như Atom Bank mong muốn đơn giản hóa trải nghiệm ngân hàng: “Cuộc sống không giới hạn, tại sao lại giới hạn hoạt động ngân hàng của bạn? Chúng tôi giúp các giao dịch ngân hàng trở nên dễ dàng, thuận tiện, và luôn sẵn sàng mọi lúc mọi nơi trên điện thoại di động của bạn”. Ngược lại, các ngân hàng truyền thống luôn nhấn mạnh “chúng tôi có sản phẩm tốt nhất”, tập trung vào việc làm sao để khách hàng mua sản phẩm của họ thay vì của đối thủ.

Lực ma sát là kẻ thù trong thiết kế của các ngân hàng Fintech. Họ luôn nỗ lực loại bỏ lực ma sát khỏi trải nghiệm khách hàng, khiến ngân hàng trở nên nhanh chóng, dễ dàng và hấp dẫn hơn.

Sự xuất hiện của các loại tiền số.

Bitcoin và nền tảng Blockchain của nó chắc chắn sẽ xuất hiện khi ta nghĩ đến việc tái tổ chức tiền tệ, hệ thống lưu trữ giá trị và thanh toán cho một thế giới hoạt động theo thời gian thực, được truy cập trực tiếp qua tầng IP mà không cần người gác cổng trung gian. Nhưng liệu nó có thực sự hấp dẫn và mang lại lợi ích hay chỉ đem lại rủi ro khi bạn không biết ai đang giữ tiền của mình, hoặc một 'thế lực đen tối' nào đó có thể chiếm đoạt tiền của bạn mà bạn không thể khởi kiện? Đó là lý do cụm từ 'bong bóng tiền mã hóa' ra đời.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng Bitcoin và các loại tiền mã hóa khác không chỉ mang lại nguy cơ mà còn đem lại nhiều lợi ích to lớn. Điều này đã khiến cho một số người tin tưởng và đặt niềm tin vào các loại tiền này. Họ tin rằng các loại tiền này có thể thay đổi cách thức hoạt động của thế giới. Điều này là hoàn toàn có lý vì họ đã chứng kiến khả năng của một thế giới không bị ràng buộc bởi hệ thống ngân hàng truyền thống từ thế kỷ 19, mà thay vào đó là các hệ thống tiền điện tử tiên tiến được tạo ra trong thời đại internet.

Kết luận

Đánh giá chi tiết bởi: Minh Trang - Tác giả cuốn sách MyBook

Ảnh: Thái Ngân