Buzz
Hãy tưởng tượng một thế giới không có những phương pháp tư duy tiên tiến, sáng tạo. Liệu xã hội đó có thể phát triển tiến bộ, hiện đại như hiện nay không? Hay con người sẽ rơi vào khủng hoảng vì những cuộc thảo luận không mang lại giá trị, không dẫn tới kết quả? May mắn thay, điều đó rất khó có thể xảy ra. Tư duy con người luôn yêu cầu chúng ta phải tìm ra những con đường tối ưu hơn để tiến gần hơn tới mục tiêu. Nếu bạn quan tâm đến chủ đề tư duy, có lẽ tên Edward de Bono không xa lạ với bạn. Ông nổi tiếng không chỉ với phương pháp 6 chiếc nón tư duy vô cùng hiệu quả và được áp dụng rộng rãi trong các cuộc họp của các công ty lớn, mà còn là tác giả của những cuốn sách tư duy kinh điển được nhiều độc giả chọn lựa. Cuốn sách Bí Quyết Tư Duy Tự Luyện sẽ là một lựa chọn thích hợp nếu bạn muốn học cách phát triển tư duy của mình một cách toàn diện hơn.
Nếu bạn ngưỡng mộ ba triết gia La Mã – Socrates, Plato, Aristotle và phong cách tư duy của họ, cuốn sách này sẽ là một lựa chọn thú vị. Đối với phương pháp tư duy của ba triết gia này, Edward có lẽ không hoàn toàn đồng tình. Tuy nhiên, ông không phản đối hoàn toàn phong cách tư duy của họ. Thay vào đó, ông chỉ ra những hạn chế trong tư duy của họ - với những bằng chứng cụ thể và có thể sẽ thuyết phục được những độc giả khó tính nhất – và hướng dẫn đến cách tiếp cận tư duy toàn diện hơn, không chỉ là phân tích và phản biện thông thường.
1. Tổng quan về năm giai đoạn tư duy
Năm giai đoạn này là cơ sở của phương pháp tự luyện tư duy mà Edward sẽ trình bày chi tiết hơn trong các chương tiếp theo. Như Edward đã nói, vì đối tượng độc giả mà ông hướng tới rất đa dạng, nên năm giai đoạn tư duy sẽ được trình bày theo hướng ứng dụng hơn là lý thuyết học thuật dành cho những người học giả. Năm giai đoạn này bao gồm: Mục Tiêu – Thông Tin – Khả Năng – Lựa Chọn – Hành Động. Mục Tiêu là mục đích của quá trình tư duy. Thông Tin là thông tin đã có và thông tin cần thiết. Khả Năng là về các khả năng. Lựa Chọn là giai đoạn thu hẹp, kiểm tra và chọn lựa. Cuối cùng, Hành Động – giai đoạn quan trọng nhất của quá trình tư duy ứng dụng – là bước tiến hành. Có thể bạn sẽ thấy khó khăn khi hiểu và ghi nhớ chúng lúc này. Nhưng đừng lo lắng, hãy tiếp tục theo dõi tác giả trong những phần tiếp theo. Sự kiên nhẫn của bạn sẽ giúp bạn thu hoạch được thành quả sau khi hoàn thành cuốn sách này.
2. Các Quá Trình Tư Duy Cơ Bản
Trước khi chúng ta đi vào chi tiết từng giai đoạn, hãy tìm hiểu sơ lược về những quá trình cơ bản nhất trong tư duy: Tổng Quan/Cụ Thể, Phóng Chiếu, Định Hướng Sự Chú Ý, Nhận Dạng, Chuyển Dịch. Quá trình đầu tiên - Tổng Quan/Cụ Thể là khả năng di chuyển từ cái tổng quát đến chi tiết và ngược lại. Quá trình tiếp theo – Phóng Chiếu tức là 'thấy những gì sẽ xảy ra' và xem xét các sự vật, sự việc trong tâm trí mình, không phải để tìm cái đúng mà là để tìm dấu hiệu. Các câu hỏi là công cụ để định hướng sự chú ý, trong quá trình này, chúng ta bỏ qua 'các câu hỏi' và yêu cầu mọi người chú ý đến các vấn đề cụ thể. Nhận Dạng và Đồng Nhất là tên đầy đủ của quá trình thứ tư, nói cách khác, quá trình này thiết lập các mô hình thường gặp để nhìn thế giới, sau đó chỉ ra cho chúng ta biết cần làm gì. Quá trình cuối cùng - Chuyển Dịch là một quá trình mới lạ và khó hiểu nhất. Chuyển Dịch bao gồm mọi cách di chuyển từ một tình huống, vị trí hoặc ý tưởng.
3. Các Mô Hình Tư Duy
Nếu bạn đã từng biết đến phương pháp 6 chiếc nón tư duy, việc tiếp thu chương này sẽ dễ dàng hơn. Ở chương này, tác giả sẽ giới thiệu hai mô hình tư duy phổ biến: Phương Pháp 6 Chiếc Nón Tư Duy và Chương Trình Tư Duy CoRT.
Phương Pháp Sáu Chiếc Nón Tư Duy là một mô hình đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả, được nhiều trường học và doanh nghiệp trên toàn thế giới áp dụng. Điểm khác biệt là thành công của phương pháp này dựa trên việc sử dụng chung nguyên tắc: Tưởng Tượng có 6 chiếc nón tư duy. Mỗi lần, bạn chỉ được sử dụng một chiếc nón, và tất cả mọi người trong nhóm đều sử dụng chiếc nón như vậy. Nguyên Tắc này tạo ra sự đồng nhất trong tư duy của toàn nhóm. Thay vì tư duy về quan điểm của người khác, họ tư duy về vấn đề đang xem xét. Mỗi chiếc nón mang một hướng tư duy khác nhau, được phân biệt bằng màu sắc và cách sử dụng.
So với Phương Pháp 6 Chiếc Nón Tư Duy, Chương Trình CoRT ít được biết đến hơn. Tuy nhiên, đối với những ai quan tâm đến phát triển bản thân, chương trình này đáng để bạn dành thời gian nghiên cứu. Chương Trình CoRT được chia thành 6 phần. Trong chương trình này, công cụ là trọng tâm. Học viên sẽ áp dụng công cụ cho nhiều mục tiêu tư duy ngắn khác nhau. Sau khi học xong chương trình này, bạn cũng có thể giúp đỡ người khác trong việc đưa ra quyết định và lập kế hoạch.
4. Năm Giai Đoạn Tư Duy
Các giai đoạn tư duy dưới đây sẽ phản ánh nhiều điểm tương đồng với các mô hình đã đề cập trước đó. Hiểu rõ những mô hình này sẽ giúp bạn tiếp thu nội dung này dễ dàng hơn.
a) MỤC TIÊU – Hướng đi của tôi là gì
Từ 'to' trong tiếng Anh có nghĩa là tiến tới một điểm và mục đích. Giai đoạn đầu tiên liên quan đến mục tiêu của quá trình tư duy. Mục tiêu của chúng ta là gì? Chúng ta nhắm đến điều gì? Giai đoạn này có liên quan đến các mô hình đã được đề cập trước đó. Trong phương pháp 6 chiếc nón tư duy, chiếc mũ màu xanh lá cây xác định mục tiêu của quá trình tư duy hoặc để gợi ra mục đích thay thế. Trong chương trình CoRT, công cụ AGO (Mục tiêu - Mục đích - Đối tượng) được sử dụng để xác định mục đích, mục tiêu và ý định của quá trình tư duy.
Bạn có thể làm gì với mục tiêu của mình? Phần tiếp theo của chương này sẽ trình bày chi tiết và cụ thể các cách để bạn triển khai quá trình này một cách hiệu quả. Tôi rất ấn tượng với phần này của chương. Nó được đặt tên theo một từ rất phổ biến nhưng thường mang ý nghĩa tiêu cực: 'vấn đề'. Nhiều người không thích 'tư duy' vì họ nghĩ rằng tư duy chỉ dùng để giải quyết vấn đề. Nếu bạn vẫn giữ ý kiến hẹp hòi này, không ngạc nhiên nếu một ngày nào đó đối thủ của bạn trong kinh doanh, học tập hoặc bất kỳ lĩnh vực nào khác sẽ vượt qua bạn. Tuy nhiên, việc từ bỏ lối tư duy này không dễ dàng cho lắm vì có quá nhiều lý do chính đáng, như một số lý do mà tác giả đã trình bày trong cuốn sách. Thành công chỉ đến với những người thực sự cố gắng, vậy nên đừng lo lắng, đây sẽ là một thử thách đáng giá trong hành trình đến với thành công của bạn.
b) THÔNG TIN – Giai đoạn thu thập
Biểu tượng của giai đoạn này là mũi tên chỉ ra bốn hướng. Việc thu thập thông tin cũng tương tự như vậy. Chúng ta nhìn ra tất cả các hướng. Giai đoạn thu thập thông tin là cơ sở cho quá trình tư duy của chúng ta. Trong phương pháp tư duy 6 chiếc nón, giai đoạn này tương đương với chiếc nón màu trắng. Đây là giai đoạn liên quan đến việc thu thập thông tin, dữ liệu. Trong chương trình CoRT, có một phần dành riêng cho thông tin và cảm xúc (CoRT 5). Cách trình bày trong chương này rất tư duy: Tác giả đặt ra một câu hỏi từ đầu chương, cũng là mục tiêu, sau đó câu trả lời được đưa ra cuối cùng sau khi trình bày các dẫn chứng, lý lẽ thuyết phục. Cách trình bày như vậy giúp người đọc không bị lạc lối trong quá nhiều lí luận và câu chữ mà tập trung vào một mục tiêu đã được đặt ra từ đầu chương và kết thúc với một phần tóm tắt cho các lý do và luận điểm đã được trình bày.
c) PO – Có những tiềm năng gì?
Biểu tượng cho giai đoạn PO là ba mũi tên hướng về phía trước. Điều này tượng trưng cho nhiều cơ hội có thể xuất hiện. Tuy nhiên, nhớ rằng chỉ là những cơ hội, không phải là điều chắc chắn sẽ xảy ra. Giai đoạn này là thời điểm tạo ra, phát triển và thể hiện khả năng sáng tạo nhất. Có một số phương pháp trong giai đoạn này nằm trong phạm vi của quá trình tư duy cơ bản. Hãy xem xét lại nếu bạn còn băn khoăn. Việc này sẽ hữu ích. Hãy nhớ rằng PO chỉ tạo ra các cơ hội, không phải là thời điểm để đánh giá. Nếu làm như vậy, bạn sẽ bị hạn chế trong suy nghĩ của mình.
d) SO – Kết quả như thế nào?
Như đã được giới thiệu trong giai đoạn PO, mục tiêu của SO là chấp nhận tất cả các cơ hội từ giai đoạn trước và biến chúng thành kết quả. PO kết thúc với các cơ hội chưa được xác nhận, vì vậy nhiệm vụ của SO là phát triển và lựa chọn các cơ hội này. Sau giai đoạn SO, chúng ta sẽ có những ý tưởng đã được chọn lọc kỹ lưỡng và chuyển sang giai đoạn GO. Không phải lúc nào cũng cần áp dụng tất cả các giai đoạn. Có những vấn đề đơn giản hơn và ít thời gian hơn để xử lý, khi đó, ta có thể loại bỏ các giai đoạn không cần thiết. SO bao gồm bốn giai đoạn: phát triển ý tưởng, đánh giá ý tưởng, lựa chọn ý tưởng và quyết định.
d) GO – Biến suy nghĩ thành hành động
Biểu tượng của giai đoạn GO là sự tiến lên và bước tiếp theo. Nét vẽ là một đường liền mạch. Đây không còn là các cơ hội nữa mà là hiện thực. Mọi suy nghĩ đều cần phải chuyển thành hành động, tuy nhiên, có những ngoại lệ phụ thuộc vào mục đích ban đầu đã được đặt ra.
Giai đoạn GO thường bị bỏ qua và khiến tất cả những giai đoạn trước đó trở thành 'lý thuyết suông' trên mặt giấy. Đó là hậu quả của suy nghĩ phổ biến rằng những người suy nghĩ lý thuyết sẽ không hành động, và ngược lại. Tầm quan trọng của giai đoạn này không chỉ được Edward nhắc nhở. Nhiều người đã nhấn mạnh nó, nhưng vẫn có nhiều người bỏ qua tiếng gào của họ. Họ giả bộ như không thể nghe thấy và sống cả cuộc đời với suy nghĩ sai lầm đó. Nếu muốn phát triển, hãy tránh xa họ. Giao tiếp với họ chỉ khiến bạn trở nên sai lầm hơn. Thay đổi bản thân sẽ dễ dàng hơn làm thay đổi cách họ sống.
Tóm lại
Bạn vừa đọc một bài tóm tắt về những giá trị tôi đã rút ra từ cuốn sách Tự Luyện Cách Tư Duy của tác giả Edward de Bono. Để học được toàn bộ bài học của cuốn sách, tự tìm hiểu vẫn là lựa chọn tốt nhất. Chúng ta nên đọc những cuốn sách như vậy ít nhất một lần, dù có hứng thú với chủ đề đó hay không. Mỗi người cần phải tự chịu trách nhiệm về tư duy của mình, vì đó là yếu tố quyết định thành công trong cuộc sống. Một hoàn cảnh sống tốt là điều may mắn, nhưng không nên quá đánh giá hoàn cảnh sống của một người, vì giá trị của họ được định lượng từ bản chất con người họ sau những khó khăn, chứ không phải từ điều kiện tốt nhất.
Đánh giá chi tiết từ: Yến Ly - MyBook
Hình ảnh: Yến Ly
