[Đánh Giá Sách] “Burn The Business Plan”: Kế Hoạch Kinh Doanh? Hãy Ném Nó Vào Lửa Ngay!

Trong cuốn sách Burn The Business Plan (Đốt Bỏ Kế Hoạch Kinh Doanh - Những Gì Những Doanh Nhân Vĩ Đại Thực Sự Làm), Carl J. Schramm, người được biết đến với danh xưng “Guru của Tinh Thần Khởi Nghiệp”, gạch đổ những truyền thuyết về kế hoạch kinh doanh bằng những câu chuyện thực tế từ các công ty công nghệ hàng đầu như Apple, Microsoft, Facebook... Đồng thời, ông cung cấp công cụ và lời khuyên quý giá để giúp bạn xây dựng doanh nghiệp khởi nghiệp thành công và bền vững.

Một câu thành ngữ quen thuộc mà chắc chắn tất cả những ai muốn khởi nghiệp đều biết: Muốn thành công trong kinh doanh, bạn cần có một kế hoạch kinh doanh. Thị trường mục tiêu là gì? Vốn điều lệ là bao nhiêu? Chiến lược phát triển sản phẩm là gì? Lựa chọn kênh truyền thông phù hợp nhất là gì?... Rất nhiều câu hỏi được đặt ra khi lập kế hoạch kinh doanh.

Mặc dù kế hoạch kinh doanh thường được coi là chìa khóa thành công, nhưng liệu nó có thực sự hiệu quả?

Carl J. Schramm, nhà kinh tế học nổi tiếng người Mỹ, không đồng ý với quan điểm đó. Ông được biết đến với danh xưng “Guru của Tinh Thần Khởi Nghiệp” và ông đưa ra một lời khuyên đầy gây sốc:

Nếu bạn đã viết một kế hoạch kinh doanh, hãy lắng nghe tôi: Hãy Đốt Nó Ngay Đi!

Tại sao lại như vậy? Nếu bạn vẫn còn tò mò, hãy mở cuốn Burn The Business Plan và khám phá bí ẩn cùng tác giả Carl J. Schramm.

Kế hoạch kinh doanh? Đốt nó đi!!

Thực tế, những câu chuyện về thiên tài trẻ, thường là nam giới, sử dụng công nghệ cao chỉ chiếm một phần nhỏ, khoảng từ 5% đến 7% trong toàn bộ thế giới. Câu chuyện thực sự về những người khởi nghiệp và tỷ lệ thành công của họ lại khác biệt. Hầu hết họ không đi học đại học và sẽ không bắt đầu kinh doanh cho đến khi họ đã đạt được nhiều thành tựu trong sự nghiệp. Một số thống kê đáng chú ý là:

Thông thường, người bắt đầu kinh doanh khi gần 40 tuổi. Hơn 80% các công ty được mở bởi người trên 35 tuổi. Tuy nhiên, số lượng người bắt đầu kinh doanh trong độ tuổi 45-55 nhiều hơn và người trên 55 tuổi cũng mở ra nhiều công ty hơn so với người dưới 35 tuổi.

Một số thống kê thú vị khác cho thấy cơ hội thành công của một công ty mới tăng theo tuổi của người sáng lập. Điều này cho thấy doanh nhân có kinh nghiệm là yếu tố quan trọng trong thế giới kinh doanh. Môi trường của một công ty lớn cung cấp cơ hội cho một doanh nhân trải nghiệm thực tế về sản xuất, giá cả, tiếp thị, tổ chức và quản lý nguồn lực.

Một doanh nhân có kinh nghiệm có khả năng dẫn dắt doanh nghiệp của mình. Các tập đoàn lớn như Apple, Microsoft, Facebook... đều có CEO thành công từ khi công ty còn non trẻ. Họ không cần một kế hoạch kinh doanh nào cả.

Bản kế hoạch kinh doanh có thể mang lại những ảnh hưởng tiêu cực cho các chủ doanh nghiệp khởi nghiệp:

• Việc lập kế hoạch có thể khiến bạn trở nên phụ thuộc, luôn luôn phụ thuộc. Sự vấp phải hoàn toàn có thể xảy ra khi một số điều đi chệch khỏi kế hoạch.
• Các doanh nhân thành công thường là những người “nhảy” theo nhịp điệu của thị trường thay vì đứng im.
• Kế hoạch thường được dành cho các nhà đầu tư chứ không phải cho các doanh nhân khởi nghiệp. 

Doanh nghiệp khởi nghiệp đôi khi sẽ phải đối mặt với sốc về vốn, và để huy động được vốn, họ cần một kế hoạch kinh doanh thuyết phục để trình bày cho các tổ chức tài chính cho vay. Để nhận được khoản vay đó, chủ doanh nghiệp cần phải trình một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết theo mẫu đã được qui định để các ngân hàng lưu trữ và thực thi. Không kể đến việc vay từ thị trường 'chợ đen' hoặc các nhà đầu tư thiên thần, chủ doanh nghiệp cũng cần phải trình bày rõ ràng kế hoạch kinh doanh của mình, có thể là trong vài năm tới, nhưng hãy nhớ, đó là kế hoạch dành cho nhà đầu tư (những người mà anh ta đang thuyết phục cho vay). Đó không phải là kế hoạch dành cho toàn bộ hoạt động kinh doanh sau này.

Mười hai điều dành cho những ai khao khát khởi nghiệp

Tác giả Carl J. Schramm đã gặp gỡ hàng nghìn doanh nhân và hỏi họ về những gì họ học được khi tạo ra ý tưởng và khởi nghiệp. Những bài học quý giá nhất mà họ thu được có thể đến từ nhiều tình huống khác nhau, thành công, thất bại, sụp đổ của công ty,.... Những câu chuyện mà các doanh nhân kể cho tác giả thường bao gồm những khó khăn ngoài dự kiến, khách hàng bất ngờ biến mất, cánh cửa đóng kín, rào cản đầu tư, bị đối thủ vượt qua, bị từ chối bởi những người tự xưng là chuyên gia. Điều đó cũng không kể đến những bữa ăn rẻ tiền, sự phản đối từ gia đình, những chuyến du lịch bị bỏ lỡ, và tất nhiên, những đêm thức trắng. Tác giả Carl J. Schramm cũng rút ra bài học từ cả những thành công và thất bại của mình, từ những nguồn cảm hứng trong những lần phát điên của chính bản thân ông. Dựa trên kinh nghiệm cá nhân và lọc từ nhiều câu chuyện khởi nghiệp khác nhau, tác giả rút ra 12 điều quan trọng dành cho những ai muốn khởi nghiệp.

1. Bạn chỉ có thể học được thông qua thực hành

Thay vì sử dụng các kênh bán hàng thông thường, Steve Jobs quyết định mở các cửa hàng riêng cho Apple, một cách tiếp cận độc đáo nhằm phục vụ khách hàng tốt hơn và hiểu rõ nhu cầu của họ.

Câu 'Học đi đôi với hành' luôn đúng không bao giờ lỗi.

Khởi nghiệp không phải là lĩnh vực dành cho giới trẻ non trẻ.

Tác giả khẳng định sự thành công của một doanh nghiệp khởi nghiệp chủ yếu phụ thuộc vào những người lãnh đạo, không chỉ là kế hoạch kinh doanh chi tiết.

Vì sao chúng ta luôn nghĩ rằng việc khởi nghiệp sau tuổi 30 là không thành công? Vì sự chú ý thường dành cho những người khởi nghiệp ở độ tuổi teen là quá lớn. Tuy nhiên, điều đó không phải là quy tắc chung. Ví dụ, Patrick và John Collison, đã thành công khi khởi nghiệp ở tuổi 20. Chúng ta không nên lãng phí thời gian quý báu của mình.

Thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Thống kê xã hội cho thấy việc khởi nghiệp ở độ tuổi cao hơn không phải là điều quá hiếm hoi. Câu chuyện về các doanh nhân thành công từ lứa tuổi teen chỉ là một phần nhỏ trong số các trường hợp.

Học hỏi từ một công ty có thể mang lại nhiều kiến thức hơn so với việc đi học ở trường đại học.

Những ai muốn khởi nghiệp nên làm việc cho một công ty lớn trong một thời gian nhất định. Một công ty lớn có thể là một nơi học hỏi quý báu về cách thức sản xuất, kế hoạch marketing và phản hồi lại nhu cầu thị trường.

Lựa chọn ngành học khi vào đại học là quan trọng.

Kiến thức và trải nghiệm là chìa khóa để nhận biết nhu cầu thị trường và xây dựng một doanh nghiệp thành công.

Khởi nghiệp là một quá trình phức tạp.

Việc thành lập một công ty khởi nghiệp thành công đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn. Ý tưởng ban đầu thường không đủ để thành công, và như các công ty lớn, các doanh nghiệp khởi nghiệp cũng cần không ngừng cải tiến để tồn tại trên thị trường.

Đối với các doanh nhân khởi nghiệp, trải nghiệm là điều cần thiết nhất.

Vốn đầu tư mạo hiểm không nhất thiết liên quan đến sự thành công của một doanh nghiệp khởi nghiệp.

Lý do chính mà những người đầu tư mạo hiểm cần bản kế hoạch kinh doanh là để biết rõ chiến lược rút lui khỏi thị trường. Tuy nhiên, thực tế là hầu hết các doanh nhân khởi nghiệp lấy vốn từ các nguồn tiết kiệm cá nhân và không phụ thuộc vào vốn đầu tư mạo hiểm.

Một số lớn các công ty khởi nghiệp tự cấp vốn và phụ thuộc vào doanh thu hoặc vay mượn từ ngân hàng, không cần vốn đầu tư mạo hiểm.

Mỗi công ty khởi nghiệp cần một CEO để lãnh đạo.

Các doanh nghiệp thành công thường có một CEO tài ba.

Đa số các doanh nhân khởi nghiệp đều nhận ra tầm quan trọng của việc tự mình “bước vào cuộc”. Mặc dù việc có đồng sáng lập là một ý tưởng tốt, nhưng nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Công ty có thể đối mặt với nguy cơ thất bại khi “cuộc chiến giữa các đồng sáng lập” xảy ra, điều này thường không thể tránh khỏi. Mỗi người có một quan điểm kinh doanh riêng, cá tính riêng, và sự xung đột là điều dễ dàng nhận biết. Cổ ngôn nói rằng: “Một nước không thể có hai vị vua” để nói về những rủi ro của việc có nhiều đồng sáng lập.

Khi bắt đầu kinh doanh, bạn là người chủ

Tất cả những người sáng lập công ty đều hiểu rằng khi một công ty ra đời, họ chính là nhà tuyển dụng. Trong thực tế, một trong những thách thức lớn nhất mà các nhà lãnh đạo công ty phải đối mặt là tìm kiếm nhân tài. Trong những ngày đầu tiên của việc thành lập công ty, các doanh nhân cần sự giúp đỡ từ những người khác để biến ý tưởng thành sản phẩm cụ thể. Một sai lầm nhỏ trong quá trình tuyển dụng ở các công ty mới cũng có thể gây ra hậu quả lớn. Thực tế này khiến cho các doanh nhân phải nhanh chóng học cách quản lý con người một cách hiệu quả.

Bán hàng là mọi thứ

Khách hàng là chìa khóa của tương lai cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Họ biết rõ những gì họ muốn, cần, và thích, và họ sẽ thông báo cho chủ doanh nghiệp biết rằng điều gì đối với họ là quan trọng. Việc hiểu đúng nhu cầu của khách hàng sẽ giúp chủ doanh nghiệp xác định liệu họ đã đang nhắm đúng thị trường hay không.

10. Bạn cần đứng trong 'Vòng tròn băng'

Các đóng góp và phản hồi từ gia đình hoặc bạn bè thường không mang lại lợi ích gì khi đánh giá phản ứng của thị trường. Gia đình, bạn bè và thành viên nội các thường tạo ra một 'vòng tròn ủng hộ' xung quanh chủ doanh nghiệp, và họ có xu hướng ủng hộ và hỗ trợ anh ta. Nhưng khi cần kiểm tra ý tưởng và phản ứng của thị trường, 'vòng tròn ủng hộ' thường thiếu khách quan. Chủ doanh nghiệp cần đặt mình vào 'vòng tròn băng', nơi nhận xét là công bằng và không thiên vị. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, tiền bạc và tránh được những thất vọng nếu sản phẩm không đạt được như mong đợi.

11. Kinh doanh phải đi đôi với kiếm tiền

Không phải ai cũng có thể chịu đựng được sự không ổn định, hy sinh và cảm giác cô đơn trong quá trình dài. Đó là lý do tại sao tiền lại quan trọng trong việc thúc đẩy những doanh nhân. Nếu mục tiêu chính của một công ty không phải là kiếm tiền, thì công ty đó không nên tồn tại. Kiếm tiền là điều cần thiết để tồn tại và phát triển công ty. Nó cũng tạo ra động lực để đạt được quy mô và phát triển. Ngoài việc kiếm tiền, nhiều doanh nhân còn được động viên bởi sự hài lòng tinh thần, những hoạt động từ thiện và việc tạo ra việc làm cho xã hội.

12. Nếu cơ hội không đến, hãy tự mình tạo ra cánh cửa

Tất cả các doanh nhân đều có ít nhất một sự kiện may mắn đã giúp họ đạt được thành công như ngày hôm nay. Không có kế hoạch kinh doanh nào tính đến may mắn. Không có ai có thể dạy chúng ta cách tìm được may mắn và tránh được rủi ro.

Vậy các doanh nhân thành công đã làm gì để có thể xuất hiện đúng lúc, ở đúng nơi?

Trước hết, họ là những người làm việc chăm chỉ. Họ cũng là những cá nhân sáng tạo và đổi mới với những gì họ có.

Thứ hai, mọi người bắt buộc phải xây dựng mối quan hệ xã hội mang lại giá trị tích cực. Mạng lưới này càng mạnh mẽ, cơ hội càng nhiều.

Cuối cùng, vận may đến khi doanh nhân biết cách tạo ra cơ hội từ những sự kiện ngẫu nhiên. Mọi thay đổi hàng ngày, từ việc thay đổi thiết kế sản phẩm đến phản hồi từ khách hàng, đều có thể mở ra cánh cửa cho vận may không ngờ.

Kết luận

Trong năm 2018, kinh tế Việt Nam đã có sự tăng trưởng tích cực, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế tư nhân. Mặc dù những điều này phản ánh sự nỗ lực của Đảng và Nhà nước, tiềm năng của lĩnh vực này vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Chính phủ cần có những chính sách phù hợp hơn nữa để thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân - là lĩnh vực chính cho chiến lược phát triển lâu dài của quốc gia. Một trong những biện pháp ưu tiên nhất là khuyến khích khởi nghiệp. Các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, và những doanh nhân thành đạt liên tục được tôn vinh trong các sự kiện kinh tế.

Nếu bạn đang có ý định khởi nghiệp, hãy đọc cuốn Burn the Business Plan của tác giả Carl J. Schramm. Đây không chỉ là một cuốn sách về những nguyên tắc cơ bản của khởi nghiệp mà còn là nguồn động viên lớn để kích thích tinh thần khởi nghiệp trong bạn.

Tác giả: ĐÓ