[Đánh Giá Sách] “Chaos - Sáng Tạo Từ Sự Hỗn Loạn”: Động Lực Để Bạn Lựa Chọn Tình Trạng Lộn Xộn Khi Sắp Xếp Vẫn Đang Thống Trị!

Trong thế giới hiện đại, chúng ta được tràn ngập cơ hội để gặp gỡ những người mới. Tuy nhiên, chúng ta thường bỏ lỡ những cơ hội đó. Thay vì chấp nhận, chúng ta thường chọn lọc người bạn đồng hành, người làm việc cùng, và thậm chí cả những người bạn gặp ở các sự kiện mở rộng mạng lưới. Dường như, trong thế giới hiện đại, chúng ta có nhiều cơ hội hơn để xây dựng mối quan hệ không chỉ với những người giống chúng ta về vẻ ngoài, cách hành xử, hoặc suy nghĩ. Với chi phí đi lại rẻ hơn, giao tiếp miễn phí và tức thì, cũng như nhiều công cụ giúp chúng ta vượt qua những rào cản xã hội một cách dễ dàng hơn. Nhưng chúng ta đã sử dụng những cơ hội đó như thế nào? Thay vì giữ cho mạng xã hội của mình sạch sẽ và gọn gàng bằng cách tìm kiếm những người giống mình, chúng ta nên mở lòng hơn và nhận ra rằng, đôi khi, sự hỗn loạn cũng có thể mang lại những kết quả tuyệt vời. Nếu bạn không tin, hãy đọc cuốn sách Chaos – Sáng tạo từ sự hỗn loạn của Tim Harford – cuốn sách này sẽ cho bạn thấy rằng sự hỗn loạn ở mức độ nhất định có thể có ảnh hưởng lớn đến bạn!

Mỗi chương trong cuốn sách khám phá một khía cạnh khác nhau của sự hỗn loạn, giúp bạn nhận ra cách nó có thể thúc đẩy sự sáng tạo, nuôi dưỡng sự phục hồi và khám phá những điều tốt đẹp nhất trong chúng ta. Thành công thường đến từ những tình huống hỗn loạn – những tình huống thường bị che đậy.

1. Sáng tạo.

Đôi khi, những tình huống hỗn loạn có thể làm cho sự sáng tạo bùng nổ. Vì thế, những đòn đau bất ngờ có thể tạo ra những kết quả tuyệt vời, thậm chí là kỳ diệu! Tại sao vậy? Câu trả lời có thể nằm ở cách chúng ta phản ứng với những 'bóng đá xoáy' này. Tuy nhiên, điều này chỉ là một phần của câu trả lời. Con người luôn muốn cải thiện bản thân, và điều này đồng nghĩa với việc chúng ta có bản năng như một người leo núi. Dù chúng ta cố gắng thống trị một sở thích, học một ngôn ngữ, viết một bài luận hoặc khởi nghiệp, mọi người đều muốn thay đổi mang lại kết quả tốt hơn. Tuy nhiên, như những thuật toán giải quyết vấn đề, chúng ta dễ bị mắc kẹt nếu không chấp nhận thực tế. Con người có xu hướng tôn trọng những thứ quen thuộc và không muốn thay đổi vì sợ rằng sẽ phải bắt đầu lại từ đầu. Nhưng bạn đã nhận ra rằng việc thay đổi 'quy tắc', những điều mà bạn cho là đúng, có thể giúp bạn giải quyết vấn đề nhanh chóng hơn không? Tất cả những gì bạn cần là một cú sốc không mong đợi để tìm kiếm điều tốt hơn! Sự hỗn loạn có thể mạnh mẽ nhất khi kết hợp với kỹ năng sáng tạo. Sự hỗn loạn có thể đưa một nghệ sĩ, một nhà khoa học hoặc một giáo sư vào tình huống khó khăn – một thung lũng sâu, thay vì một đỉnh núi quen thuộc. Nhưng từ đó, tài năng của họ được phát triển và họ tìm ra cách tiến lên. Sau khi vượt qua thử thách, họ đứng ở một đỉnh mới, có thể thấp hơn trước, nhưng có lẽ cao hơn mong đợi.

2. Hợp tác.

Đa số công việc yêu cầu sự kết hợp giữa ràng buộc và sáng tạo. Khoảnh khắc cảm hứng giúp nhận biết cách tiếp cận đúng và lòng chăm chỉ từ làm việc nhóm, bỏ qua bản thân để biến ý tưởng thành hiện thực. Điều này yêu cầu sự kết hợp giữa ràng buộc và sáng tạo - sẵn sàng đối mặt với sự lộn xộn khi tham gia vào đội nhóm quen thuộc.

Một ví dụ đơn giản là thiết kế trò chơi trên máy tính không phải là một lựa chọn tồi nếu bạn muốn hiểu rõ về bản chất của làm việc nhóm trong thế kỷ XXI. Thiết kế trò chơi đòi hỏi sự kết hợp của nhiều kĩ năng - từ chuyên gia hình ảnh, âm thanh, cốt truyện làm việc cùng những kĩ sư phần mềm tài năng, bên cạnh các phòng ban thương mại như tài chính và marketing. Công nghệ liên tục thay đổi, vì vậy họ cần phải tận dụng công nghệ hiện đại nhất. Mỗi trò chơi là một dự án kéo dài nhưng chỉ là sự kết nối tạm thời giữa những người làm việc tự do và các nhóm ngẫu nhiên.

Ngày nay, đa số mọi người đều công nhận rằng sự đa dạng nhận thức mang lại sự sáng tạo và cũng là biện pháp chống lại hiện tượng tư duy tập thể hoặc groupthink. Mọi người đều mong muốn duy trì một không khí thân thiện trong nhóm, vì vậy đa số chúng ta đều e ngại khi đưa ra quan điểm và thường tự kiểm soát hoài nghi của mình mà không dám tranh luận. Chỉ cần một tiếng nói bất đồng là đủ để phá vỡ tình trạng đó, những người trong nhóm sẽ dễ dàng diễn đạt ý kiến của mình hơn.

Logic phía sau những kết luận này là: khi giải quyết một vấn đề phức tạp, ngay cả những người giỏi nhất cũng có thể gặp khó khăn. Bổ sung một góc nhìn mới hoặc một nhóm kĩ năng mới có thể giúp ta thoát khỏi tình thế bế tắc đó, ngay cả khi quan điểm đó rất lạ hoặc các kĩ năng chỉ ở mức trung bình. Sự khác biệt thật sự hữu ích! Vì vậy khi thảo luận trong nhóm, chúng ta nên tìm kiếm những người có cách suy nghĩ khác nhau, có trình độ, kinh nghiệm khác nhau và khác cả về vẻ ngoài. Những người này sẽ mang lại các ý tưởng mới mẻ và hữu ích. Ngay cả nếu không làm được như vậy, họ sẽ thúc đẩy chúng ta cố gắng hơn – dù có thể chỉ bằng cách khiến chúng ta cảm thấy lạ lùng và buộc chúng ta phải tập trung hơn.

3. Môi trường là

Le Corbusier và Steve Jobs là những gã khổng lồ về văn hoá và cũng là hai trong số những người có ảnh hưởng lớn nhất trong việc xác lập thị hiếu suốt 100 năm qua. Nhưng trong khi cả hai đều rất độc đáo thì niềm đam mê với không gian tối giản, gọn ghẽ đã rất phổ biến trong các tập đoàn. Hệ thống “5S”: sàng lọc (Sort), sắp xếp (Straighten), sạch sẽ (Shine), săn sóc (Standardise) và sẵn sàng (Sustain) – từ lâu đã đồng nghĩa với sự gọn ghẽ và đồng bộ. Hệ thống 5S bắt nguồn từ các không gian sản xuất chính xác, ở đây sự lộn xộn không được khuyến khích vì chúng có thể gây ra lỗi hoặc làm chậm công việc. Nhưng bằng cách nào đó, 5S đã lan từ các dây chuyền sản xuất xe hơi, phòng phẫu thuật và nhà máy sản xuất bộ phận bán dẫn – nơi phù hợp với 5S, sang các khoang văn phòng – nơi 5S không hợp lý chút nào.

Không may thay, các chuyên gia chính trị vẫn thường ca ngợi về 'văn phòng tinh gọn' chỉ vì muốn gây ấn tượng với khách hàng. Nhưng liệu khách hàng thực sự ấn tượng với sự gọn gàng quá mức như thế không? Câu trả lời là không! Bởi điều quan trọng nhất là tạo ra một không gian làm việc thoải mái, truyền cảm hứng và hiệu quả, không chỉ là vẻ ngoài bóng bẩy hay thiết kế tinh tế. Văn phòng tinh gọn không hẳn luôn là lựa chọn tốt nhất, thực tế đã chứng minh rằng văn phòng 'trao quyền' - nơi mà nhân viên có thể tự trang trí theo ý muốn của mình - có thể giúp họ làm việc hiệu quả hơn.

Chỉ với 16 phút diễn thuyết, Martin Luther King đã khiến hơn 250.000 người nghe đứng dậy chống lại phân biệt chủng tộc. Ông đã làm điều đó như thế nào? Để có một bài phát biểu trôi chảy như vậy, ông đã dành 15 tiếng để chuẩn bị mỗi bài diễn thuyết. Điều quan trọng không phải là sự chuẩn bị cẩn thận như thế nào mà là khả năng ứng biến linh hoạt. Tốc độ, sự tiết kiệm và linh hoạt trong ứng biến mang lại nhiều lợi ích hơn so với việc tuân thủ kịch bản cố định.

1. Luyện tập liên tục trong giao tiếp giữa con người và con người - điều này cần phải được thực hiện suốt cả cuộc đời.

2. Khả năng sẵn sàng thích nghi với các tình huống hỗn loạn.

3. Kiên nhẫn và quyết tâm trong việc đối phó với những thách thức mới.

2. Khả năng sẵn sàng thích nghi với các tình huống hỗn loạn.

3. Khả năng thực sự lắng nghe và hiểu biết.

4. Sẵn lòng đối diện với rủi ro và buông bỏ những điều không cần thiết.

5. Chiến thắng không chỉ là về việc đánh bại đối thủ mà còn về việc vượt qua bản thân.

Trong mọi tình huống cạnh tranh, chiến thắng không chỉ là về việc làm cho đối thủ thất bại mà còn là về việc tạo ra cơ hội cho bản thân.

6. Động cơ không chỉ đơn thuần là mục tiêu mà còn là sức mạnh để vượt qua những thách thức.

Bất kỳ ai sống trên thế giới này đều có mục tiêu riêng, nhưng để thành công, mục tiêu đó cần phản ánh thực tế hiện tại và sẵn lòng thích nghi với những thay đổi.

7. Tự động hoá mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng gây ra những hạn chế không lường trước được.

Không thể phủ nhận sức mạnh của tự động hoá. Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá nhiều vào nó có thể gây ra hậu quả không mong muốn.

8. Sự bền bỉ không chỉ là về việc kiên nhẫn chờ đợi mà còn là về sự sẵn lòng thích nghi với thay đổi.

Trong một thế giới đa dạng, sự đa năng có thể là chìa khóa dẫn tới thành công và sự bền vững.

Cuộc sống là một cuộc hành trình đầy màu sắc và thử thách, và bền bỉ là chìa khóa để vượt qua mọi khó khăn.

9. Mỗi ngày là một hành trình mới, một cơ hội để trải nghiệm và học hỏi.

Không ai ngờ được rằng, Benjamin Franklin – người từng là giám đốc bưu điện đầu tiên của Mỹ, đại sứ Mỹ tại Pháp, và thống đốc tiểu bang Pennsylvania lại có một điểm yếu lớn như vậy - mục tiêu trật tự. Mặc dù giấy tờ quan trọng nhất lại được vứt lung tung trên bàn và dưới sàn nhà, nhà của Franklin vẫn luôn bận rộn bất chấp 60 năm nỗ lực của ông. Tuy nhiên, Franklin vẫn coi gọn gàng là một phẩm chất không thể phủ nhận. Điều đáng kinh ngạc là ông đã hoàn thành gần như mọi thứ mà ông đề ra, vậy tại sao ông lại thất bại trong việc này? Có lẽ, ông không nhận ra rằng sự bận rộn không làm trở ngại đến thành công. Thực tế, nhiều người vẫn chưa nhận ra điều này trong đời sống hàng ngày: sắp xếp giấy tờ, công việc, thời gian; tìm kiếm tình yêu; mở rộng mối quan hệ; nuôi dạy con cái. Sai lầm của Franklin là bài học mà chúng ta có thể học mỗi ngày.

Kết luận.

Gọn gàng là thói quen cần thiết. Theo bản năng, chúng ta thường hướng đến sự gọn gàng trong mọi thứ, từ tư duy đến lối sống. Tuy nhiên, đôi khi sự lộn xộn lại là yếu tố thú vị tạo ra sự sáng tạo. Thông qua các nghiên cứu tâm lý học và thực tiễn, Tim Harford đã chỉ ra mối liên kết đáng ngạc nhiên giữa lộn xộn và sáng tạo trong 8 chương của cuốn sách. Hy vọng Messy – Sáng tạo từ sự lộn xộn sẽ là động lực giúp bạn lựa chọn sự lộn xộn khi thói quen gọn gàng vẫn còn ở đỉnh cao. Hãy tin rằng, mọi thứ sẽ tốt hơn nếu chúng ta chấp nhận sự lộn xộn ở một mức độ nào đó.

Đánh giá chi tiết bởi Kim Chi - MyBook