[Đánh Giá Sách] 'Chiến Lược Mua Bán Và Sáp Nhập'': Một Hành Trình Khởi Nghiệp An Toàn

Nếu bạn đang nảy sinh ý tưởng khởi nghiệp hoặc đang có dự định bắt đầu sự nghiệp của mình, cuốn sách Chiến lược mua bán và sáp nhập sẽ là tài liệu hữu ích dành cho bạn. Tuy nhiên, phương thức khởi nghiệp được đề cập trong cuốn sách không chỉ là việc bắt đầu một startup mà còn là việc khởi động sự nghiệp thông qua mua bán và sáp nhập.

Trong những năm gần đây, phong trào khởi nghiệp tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, với nhiều startup có những ý tưởng đột phá được ra đời. Tuy nhiên, theo thống kê, vào năm 2019 có tới 80% startup không thể tồn tại quá 2 năm và chỉ có 3% đạt được thành công trong thực tế. Thấu hiểu điều này, doanh nhân Walker Deibel, người đã thành công từ việc mua bán và sáp nhập, quyết định chia sẻ những kinh nghiệm của mình trong cuốn sách Buy then Build, nhằm tạo ra một hành trình khởi nghiệp ít rủi ro hơn. Cuốn sách đã được phát hành tại Việt Nam với tựa đề Chiến lược mua bán và sáp nhập.

Cuốn sách này giúp độc giả hiểu rõ hơn về quá trình tìm mua một doanh nghiệp đã có nền tảng. Sau đó, phát triển và mở rộng nó lên một quy mô lớn hơn, rộng lớn hơn so với việc khởi nghiệp từ con số 0. Nói một cách khác, cuốn sách sẽ hướng dẫn nhà đầu tư chủ doanh nghiệp có thể mua lại và vận hành một doanh nghiệp mà mô hình kinh doanh đã được chứng minh trong thực tế. Phương pháp này giúp tránh được những rủi ro mà các startup thường phải đối mặt trong giai đoạn đầu đi ra thị trường.

Một góc nhìn mới về khởi nghiệp

Trong cuốn sách Chiến lược mua bán và sáp nhập, tác giả Walker đề xuất một quan điểm mới. Thay vì xây dựng một doanh nghiệp từ đầu, một doanh nhân có tham vọng nên mua lại một công ty đang hoạt động và sử dụng nó làm nền tảng để phát triển các giá trị khác. Để làm rõ quan điểm này, tác giả đưa ra 3 lý do sau:

1. Công ty startup thường đối mặt với rủi ro thất bại, điều này không phải là bí ẩn.

2. Thường thì, các công ty ổn định đã có cơ sở hạ tầng sẵn có, điều mà startup phải xây dựng từ đầu.

3. Việc mua lại cho phép doanh nhân sử dụng tài nguyên của mình để tạo ra sự đổi mới trong doanh nghiệp, đem lại giá trị tăng cao cho công ty.

Các khó khăn này thật sự lớn lao, nhưng không có gì không thể vượt qua. Walker đã trải qua những thời điểm như vậy và tìm ra giải pháp thông qua mua bán và phát triển doanh nghiệp của mình.

Nếu bạn muốn bắt đầu kinh doanh, Walker khuyên bạn nên bắt đầu bằng cách mua lại, sáp nhập và phát triển. Khi kinh doanh đã thành công và đạt được lợi nhuận, bạn có thể thực hiện ý tưởng ban đầu của mình thay vì bắt đầu từ đầu. Walker sẽ hướng dẫn bạn qua mọi bước một.

Dưới đây là quá trình từ khi bắt đầu muốn khởi nghiệp thông qua mua bán và sáp nhập đến khi đạt được thỏa thuận như mong đợi.

Cơ hội của việc khởi nghiệp thông qua mua lại và sáp nhập

Lợi ích của việc mua lại

Doanh nhân khởi nghiệp bằng cách mua lại sẽ bắt đầu bước đi của họ bằng việc mua một doanh nghiệp hiện đang hoạt động thay vì bắt đầu từ đầu. Một doanh nghiệp nhỏ đã có lợi nhuận cùng với một mô hình kinh doanh ổn định kết hợp với sự sáng tạo và động lực sẽ là một công thức thành công.

Trước khi mua lại, các công ty đã trải qua quá trình xây dựng và phát triển, đã có danh sách khách hàng, nhận diện thương hiệu, nhân viên có kinh nghiệm và quan trọng nhất là doanh thu và lợi nhuận. Điều này giúp tiết kiệm thời gian. Thay vì phải mất thời gian để kêu gọi vốn và xây dựng hoạt động bán hàng từ đầu, người mua lại đã có một mô hình có lợi nhuận để khởi đầu.

Chuẩn bị trước khi bắt đầu

Chúng ta phải bắt đầu từ đâu và làm thế nào để mua lại một doanh nghiệp thành công?

Đầu tiên, chúng ta cần hiểu rõ điều gì tạo nên một khoản đầu tư tốt? Nhìn nhận thương vụ mua lại như một cách đầu tư, hãy nhớ ba chỉ số cơ bản: tỷ suất hoàn vốn đầu tư, biên độ an toàn và tiềm năng tăng giá.

1. Tỷ suất hoàn vốn đầu tư ROI

Để giúp mọi người hiểu rõ về khái niệm tỷ suất hoàn vốn đầu tư ROI, tác giả đã đưa ra ví dụ sau đây:

Tỷ suất hoàn vốn đầu tư ROI khá dễ hiểu. Ví dụ, nếu bạn đầu tư 100 đô la và thu về 6 đô la lợi nhuận mỗi năm. Vậy bạn sẽ có 6% ROI mỗi năm.

Nếu sau 7 năm, bạn bán tài sản với giá 120 đô la, lợi nhuận sau cùng là 62 đô la. Tổng lợi nhuận này tương đương với 8.9% ROI hàng năm.

Trong 7 năm sở hữu, tài sản đem lại 6 đô la mỗi năm, được gọi là “dòng tiền” bạn kiếm được. Bạn mua với giá 100 đô la và bán với giá 120 đô la sau 7 năm, tức là tài sản đã tăng giá trị.

Trong lĩnh vực bất động sản, điều này gọi là sự tăng giá trị tài sản. Trong ví dụ trên, sự tăng giá trị tài sản chiếm 1/3 tổng lợi nhuận.

Sau khi giới thiệu ví dụ về tỷ suất hoàn vốn ROI, tác giả kết luận rằng: Dòng tiền mà doanh nghiệp tạo ra quyết định giá trị của nó trong giao dịch mua lại. Điều quan trọng là bạn đang mua một tài sản có khả năng sinh lời.

Tuy nhiên, đó chỉ là kết luận chính của tác giả. Cụ thể về khả năng tạo ra dòng tiền như tỷ suất hoàn vốn ROI và các vấn đề khác như công ty nào thường có tỷ lệ ROI cao, công ty lớn hay nhỏ thì an toàn hơn trong đầu tư... đã được tác giả giải thích và minh họa trong sách.

1. Biên độ an toàn (Margin of Safety)

Biên độ an toàn lớn nhất là khi bạn mua chứng khoán với giá thấp hơn nhiều so với giá trị thực của nó. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ khoản đầu tư của bạn. Quản lý rủi ro giá là một trong những kỹ thuật quan trọng của những nhà đầu tư hàng đầu.

Trong sách, tác giả minh họa rất cụ thể về biên độ an toàn bằng các ví dụ và con số. Anh ấy so sánh biên độ an toàn giữa doanh nghiệp startup và doanh nghiệp mua lại để chứng minh rằng mua lại thường có biên độ an toàn cao hơn. Việc đọc ví dụ trực tiếp trong sách sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

1. Tiềm năng tăng trưởng

Theo Walker, tiềm năng tăng trưởng mang lại lợi ích vượt trội so với ROI và biên độ an toàn. Nếu một doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng cao, nó sẽ giúp mở rộng quy mô doanh nghiệp nhanh chóng.

Tương tự như hai phần trước, tác giả tiếp tục đưa ra ví dụ trong sách. Để hiểu sâu hơn về nội dung, bạn nên đọc trực tiếp cuốn sách vì các ví dụ thường liên quan đến nhau.

Sau khi hiểu được yếu tố quan trọng của một công ty thành công, bước tiếp theo là phải có tư duy đúng đắn trước khi bắt đầu. Tác giả đã gợi ý những đặc điểm cần có để xây dựng tư duy như một nhà đầu tư.

Hãy xem danh sách dưới đây, bao gồm những tính cách nổi bật của các CEO thành công từ các công ty có doanh thu từ 1 đến 20 triệu đô la.

Danh sách bao gồm: Tư duy chiến lược, kỹ năng giao tiếp, sự thông minh, kinh nghiệm ngành, khả năng ứng phó, sự kiên nhẫn, kỹ năng tổ chức, sự tập trung, định hướng thành công, sự tự tin, sáng tạo, lạc quan, quyết đoán, ra quyết định nhanh, làm việc có phương pháp, và tính cầu toàn.

Hãy so sánh danh sách này với bản thân bạn để nhận biết điểm mạnh và yếu cũng như những tố chất thiếu sót. Đồng thời, xem xét xem danh sách còn thiếu những gì.

Phân tích mục tiêu cho quá trình mua bán và sáp nhập

Trong quá trình này, bạn cần nghiên cứu kỹ luật pháp, hiểu tâm lý nhà đầu tư, tìm hiểu lý do các công ty muốn chuyển nhượng... Sau đó, bạn cần tìm nguồn vốn từ ngân hàng, bạn bè hoặc quỹ đầu tư. Phân tích cần được thực hiện cẩn thận để kiểm soát rủi ro trong thương vụ của bạn.

Đặc biệt, khi nghiên cứu một công ty, hãy xem xét sức khỏe tài chính của họ. Đánh giá tài chính cần xem xét doanh thu, lợi nhuận, hiệu quả hoạt động, tiền mặt và lợi ích cho cổ đông. Tác giả đã giải thích rất rõ về các báo cáo tài chính và chỉ số tài chính trong cuốn sách.

Tóm lại thông tin quan trọng trong mỗi báo cáo tài chính được tác giả trình bày cụ thể trong sách. Bạn nên tìm hiểu kỹ hơn để hiểu rõ từng vấn đề nhỏ. Tác giả đã giải thích mọi thứ rất chi tiết, giúp người đọc hiểu được ngay cả nếu họ chưa từng biết gì về tài chính.

Tiến hành mua bán và sáp nhập

Bắt đầu bằng việc gặp chủ công ty, đưa ra đề nghị mua lại và một mức giá cụ thể cho thương vụ. Quá trình thương lượng có thể mất thời gian nhưng quan trọng là đạt được sự thoả thuận từ cả hai bên.

Sau khi thỏa thuận về giá, chúng ta chuyển sang giai đoạn mua. Quá trình này đòi hỏi sự thảo luận và thống nhất về thỏa thuận mua bán.

Bên mua cần thiết lập một tổ chức pháp lý mới

Tương tự như các quy trình khác, tác giả diễn giải chi tiết từng vấn đề trong cuốn sách một cách tỉ mỉ.

Trên đây chỉ là một phần nhỏ của nội dung mua bán. Phần chuyển giao không được đề cập ở đây vì sẽ khó hiểu nếu không nắm rõ quy trình thẩm định chi tiết. Hãy đọc cuốn sách để hiểu rõ hơn về điều này.

Tóm lại

Chiến lược mua bán và sáp nhập là một khía cạnh mới mẻ của khởi nghiệp và chưa được thảo luận rộng rãi ở Việt Nam. Cuốn sách này sẽ hữu ích cho những người muốn bắt đầu hoặc đang trong quá trình khởi nghiệp. Hãy đọc để hiểu rõ hơn về loại hình kinh doanh này.