Buzz
Một cuộc sống đích thực, một triết lý vững vàng, đưa chúng ta tới một cuộc sống đầy màu sắc và tuyệt vời hơn. Quyển sách triết lý dễ hiểu, dễ đọc, phù hợp với cả những người không thích triết học cay đắng.
Bạn mong muốn gì từ cuộc sống này? Có thể câu trả lời của bạn là muốn có một người bạn đời quan tâm, một công việc tốt và một ngôi nhà đẹp, nhưng thực ra đó chỉ là những thứ bạn muốn trong cuộc sống. Khi hỏi bạn mong muốn gì từ cuộc sống này, tôi nghĩ về mục tiêu lớn nhất. Tôi không nói về những mục tiêu hàng ngày, mà tôi nói về mục tiêu lớn trong cuộc sống của bạn. Nói cách khác, trong những điều bạn có thể theo đuổi trong cuộc sống, điều gì bạn cho là quan trọng nhất? Trong số vô vàn các triết lý, nếu bạn muốn một hướng đi cho cuộc sống của mình, đề cao sự bình an và mong muốn không ai có thể xâm phạm được, thì Chủ Nghĩa Khắc Kỷ: Phong Cách Sống Can Đảm Và Bình An là lựa chọn lý tưởng cho bạn.
Không ai biết chuyện sẽ ra sao sau mười hoặc hai mươi năm nữa, nhưng những câu chuyện mơ hồ từ tuổi thơ có thể trở thành sự thật trong tương lai. Những ảnh hưởng từ bên ngoài có vẻ đang gia tăng, không rõ ràng và có thể thay đổi cuộc đời của bạn mãi mãi trước khi bạn kịp định hình lại chúng. Những điều bạn muốn hôm nay, có thể bạn sẽ không quan tâm đến chúng sau này. Vậy nên, điều quan trọng là gì? Bạn vẫn còn bánh xe vận mệnh của mình đang quay, cho dù hôm nay là ngày mưa hay ngày nắng. Việc lựa chọn lái xe vào bùn đất hay trên con đường lớn là quyết định của bạn. Để giữ tay lái đi đúng hướng, cũng như để cuộc đời tiếp tục trên quỹ đạo của nó, mỗi người cần một triết lý sống riêng. Dù cuối cùng bạn chọn triết lý sống nào, bạn sẽ có một cuộc sống tốt hơn so với không có triết lý sống.
Tại sao một triết lý sống lại quan trọng? Vì nếu thiếu nó, bạn có nguy cơ sống một cuộc đời không ý nghĩa - bất kể bạn đã làm gì, bất kể bạn đã trải qua những niềm vui trong cuộc đời, cuối cùng bạn vẫn sẽ sống một cuộc sống không hạnh phúc.
Nói một cách khác, có nguy cơ khiến bạn nhìn lại và nhận ra rằng bạn đã phí phạm một cuộc đời. Thay vì sử dụng cuộc đời để theo đuổi điều gì đó có ý nghĩa thực sự, bạn đã lãng phí nó bằng cách để bản thân mình bị mất phương hướng bởi những thứ vô nghĩa mà cuộc sống đưa tới.
Dự tưởng tiêu cực – Nếu ngày mai không bao giờ đến
Bất kỳ ai cũng thường suy ngẫm về những điều tồi tệ có thể xảy ra, vậy tại sao chúng ta lại suy nghĩ về chúng? Dù những suy nghĩ này có thể làm mất cân bằng tâm trạng, nhưng chúng ta thường làm điều đó. Khi suy nghĩ về những khả năng tồi tệ nhất, chúng ta cũng chuẩn bị cho chúng, và dù kết quả có như thế nào, thì chúng ta cũng đã dự đoán một phần. Nhưng điều tồi tệ nhất là cảm giác không hài lòng.
Người ta không hạnh phúc vì họ không thấy hài lòng. Sau khi đạt được mục tiêu, chúng ta thường mất hứng thú với nó. Thay vào đó, chúng ta muốn nhiều hơn và đau khổ hơn.
Một chàng trai mua một chiếc đồng hồ mơ ước của mình sau 4 tháng tiết kiệm. Nhưng sau khi nhìn thấy đồng hồ của bạn, anh ấy thấy mình không còn hài lòng với nó nữa. Chúng ta thường xem nhẹ những thứ mình đã có và tiếp tục tìm kiếm hạnh phúc mới.
Chúng ta cần ngăn bản thân không coi thường những gì chúng ta đã có. Chúng ta đã quen với nhiều thứ mà từng ao ước, nhưng giờ đây lại xem thường chúng, có thể là gia đình, người yêu, ngôi nhà, xe hơi và công việc.
Đối với việc ngăn chặn sự thích nghi, chúng ta cũng cần tìm cách đảo ngược nó. Cách đơn giản nhất để đạt được hạnh phúc là học cách trân trọng những gì chúng ta đã có. Mặc dù lời khuyên này đơn giản, nhưng thực hiện nó không dễ dàng. Thế nên, làm thế nào để thuyết phục bản thân hài lòng với những gì đã có?
Những nhà Khắc kỷ tin rằng họ có giải pháp cho vấn đề này. Họ khuyên chúng ta dành thời gian tưởng tượng mình mất đi những điều quý báu - vợ bỏ đi, xe bị đánh cắp, hoặc mất việc. Theo họ, điều này sẽ khiến chúng ta trân trọng những điều đó hơn. Kỹ thuật này được gọi là tưởng tượng tiêu cực.
Cuộc sống luôn biến đổi, không gì là vĩnh viễn. Nhưng nhà Khắc kỷ không muốn chúng ta ngừng suy nghĩ hoặc không lên kế hoạch cho ngày mai; thay vào đó, họ muốn chúng ta nhớ trân trọng ngày hôm nay. Nó dạy chúng ta hưởng thụ những gì đã có mà không bám chặt vào chúng. Bằng cách thực hành tưởng tượng tiêu cực, chúng ta không chỉ tăng cơ hội trải nghiệm niềm vui mà còn tăng cơ hội kéo dài niềm vui đó, không bị ảnh hưởng khi hoàn cảnh thay đổi.
Phân quyền kiểm soát – Tôi có thể?
Chúng ta thường khuyên ai đó thay đổi khi gặp vấn đề trong cuộc sống. Nhưng, thay đổi bản thân không phải lúc nào cũng là lời khuyên đúng đắn.
Epictetus khuyên chúng ta tìm sự mãn nguyện bằng cách thay đổi bản thân, chứ không phải thay đổi mong muốn.
Ví dụ, nếu một người tham gia một trận xổ sống và thua, anh ta có thể tự hỏi: “Tôi có nên tập chăm chỉ hơn không?” Mặc dù kết quả không như mong đợi, nhưng quan trọng là anh ta học được từ trải nghiệm đó.
Hãy nhớ rằng mục tiêu mà chúng ta đặt ra cho bản thân là điều chúng ta có toàn quyền kiểm soát.
Khi một người Khắc kỷ tập trung vào những điều mà anh ta chỉ có thể kiểm soát một phần, như việc thắng trong một trận quần vợt, anh ta sẽ chú ý đặt ra các mục tiêu bên trong hơn là bên ngoài. Bằng cách này, anh ta không cảm thấy thất vọng nếu không đạt được kết quả ngoại vi, mà vẫn đạt được mục tiêu của mình - chơi hết sức trong trận đấu.
Một người thực hành chủ nghĩa Khắc kỷ sẽ ghi nhớ sự tam phân quyền kiểm soát này trong cuộc sống hàng ngày. Anh ta sẽ phân loại cuộc sống thành ba loại: những điều mà anh ta có toàn quyền kiểm soát, những điều mà anh ta không thể kiểm soát hoàn toàn, và những điều mà anh ta có thể kiểm soát một phần.
Thuyết vận mệnh chia cuộc sống thành ba phần: quá khứ, hiện tại và tương lai. Các nhà Khắc kỷ chỉ tin vào thuyết vận mệnh về quá khứ và hiện tại, và họ tìm kiếm cách tác động lên tương lai thông qua hai thời điểm này.
Đối với con người hiện đại, thuyết vận mệnh về quá khứ dễ chấp nhận hơn thuyết vận mệnh về tương lai. Chúng ta thường tin rằng những nỗ lực của chúng ta có ảnh hưởng đến tương lai, nhưng quá khứ thì không thể thay đổi.
Các nhà Khắc kỷ khuyên rằng hãy tập trung vào việc kiểm soát được những gì hiện tại và đã xảy ra trong quá khứ, và không nên lo lắng quá nhiều về tương lai.
Những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ ủng hộ một hình thức giới hạn của thuyết vận mệnh. Họ tin vào thuyết vận mệnh về quá khứ và hiện tại, và cho rằng quá khứ không thể thay đổi trong khi hiện tại không thể tác động bởi hành động của chúng ta.
Chúng ta nên học cách thỏa mãn với những gì chúng ta đã có, thay vì ao ước những thứ mới mẻ. Khi biết cách muốn những gì đã có, chúng ta sẽ không cần phải vất vả để đạt được thỏa mãn.
Dường như những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ có vẻ dễ thỏa hiệp với cuộc sống, nhưng thực ra họ là những người có nội lực mạnh mẽ.
Tự kiềm chế bản thân là phương pháp khó thực hiện nhất, nhưng rất quan trọng theo quan điểm của các nhà Khắc kỷ.
Các nhà Khắc kỷ nói về thú vui hoàn toàn và không hoàn toàn vô hại. Họ cho rằng cần tránh những thú vui có thể kiểm soát chúng ta chỉ sau một lần trải nghiệm, vì chúng có thể dẫn đến sự nô lệ với lạc thú.
Theo các nhà Khắc kỷ, có những loại lạc thú mà chúng ta cần tránh, vì chúng có thể khiến chúng ta trở thành 'nô lệ của lạc thú' sau một lần trải nghiệm.
Thay vì uống rượu để giải tỏa, chúng ta có thể học cách kiểm soát bản thân. Đối với những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ, khả năng kiểm soát bản thân là quan trọng để đạt được mục tiêu trong cuộc sống.
Chương trình tự nguyện chịu khổ của những người theo chủ nghĩa Khắc Kỷ giúp họ tích lũy sức mạnh nội tại.
Tự nguyện chịu khổ giống như một loại vắc-xin, giúp chúng ta phát triển khả năng chống lại những khó khăn trong tương lai.
Việc trải qua những khó khăn nhỏ hàng ngày giúp chúng ta xây dựng niềm tin và can đảm để đối mặt với những thách thức lớn hơn trong tương lai.
Tự nguyện chịu khổ giúp chúng ta trân trọng những điều đơn giản và tiện nghi trong cuộc sống.
Suy ngẫm là một phương pháp quan trọng giúp mỗi người phát triển bản thân.
Buông lời cay đắng dễ dàng, nhưng xử lý chúng mới là điều khó khăn. Trong tình huống này, một người Khắc kỷ sẽ suy ngẫm về các sự kiện trong ngày và cố gắng hiểu vì sao chúng gây khó chịu.
Một người Khắc kỷ sẽ thường suy ngẫm trước khi đi ngủ, đánh giá các sự kiện trong ngày và tự hỏi liệu có gì đã làm họ cảm thấy không thoải mái.
Đánh giá bằng nhiều góc nhìn và tự kiểm soát tiến độ thực hiện của bản thân.
Theo Epictetus, chúng ta nên đóng vai người tham gia và đồng thời đóng vai người quan sát trong sinh hoạt hàng ngày.
Marcus cũng khuyên chúng ta phải xem xét cẩn thận mọi hành động, đánh giá động cơ và giá trị của chúng.
Chúng ta cần phải liên tục tự hỏi bản thân để nhận biết liệu có đang bị tình cảm hoặc ảnh hưởng nào khác chi phối hay không.
Sự kết hợp giữa các ý kiến - Một phương pháp nhẹ nhàng để hòa giải.
Hôm trước, anh chàng kia vừa trải qua một trò đùa xấu khiến anh phải vào viện, nhưng sau đó họ vẫn là bạn bè.
Tưởng tượng về những hậu quả tiêu cực - Có lẽ họ sẽ không chơi với nhau nữa sau sự việc đó.
Sự phân chia quyền kiểm soát - Anh chàng không thể kiểm soát việc kem có vấn đề hoặc việc vào viện.
Quyết định được định sẵn - Quá khứ không thay đổi, nhưng hy vọng trong tương lai họ không tái diễn sự cố tương tự.
Và rồi, họ vẫn tiếp tục chơi với nhau như trước. Đương nhiên, người bạn cũng rút ra được một bài học từ trải nghiệm của mình.
Quan điểm về vận mệnh của quá khứ và hiện tại phản ánh sự nhất quán với việc chấp nhận những điều mà chúng ta hoàn toàn không thể kiểm soát. Lo lắng về quá khứ hoặc hiện tại là lãng phí thời gian vì chúng ta không thể thay đổi chúng.
Khắc kỷ không đồng nghĩa với sự khắc khổ - Một triết lý phù hợp với thời đại hiện đại
Các triết gia Khắc kỷ mà chúng ta đang thảo luận đều có những mục tiêu vĩ đại.
Marcus, ngoài việc thảo luận về triết học, còn dành thời gian để lãnh đạo Đế quốc La Mã một cách kiên định.
Thực tế, những cá nhân này đều đạt được thành công to lớn. Điều này thực sự làm ta tò mò: mặc dù họ không cần gì để thỏa mãn, nhưng họ vẫn đặt ra mục tiêu và phấn đấu. Họ làm tốt công việc của mình, chiến đấu đầy đủ, chấp nhận sự thật mà không chấp nhận nỗi sợ.
Những nguyên tắc đã nêu trên đều đòi hỏi một tinh thần mạnh mẽ, được củng cố từng ngày bởi bốn phẩm chất: Can đảm – Thông thái – Công bằng – Điều độ. Người theo triết lý Khắc kỷ là người nắm giữ vận mệnh của chính mình, họ học hỏi và trải nghiệm, không sợ vấp ngã, không để tiền bạc hay quyền lợi cá nhân làm mờ đi đạo đức, và luôn tỉnh táo để nhận biết các mối nguy hiểm, luôn cân bằng cuộc sống bên trong và bên ngoài của họ.
Trong xã hội hiện đại, khi chúng ta tiếp xúc quá nhiều với thế giới bên ngoài qua báo chí, qua internet, thông tin đổ về quá dư thừa nhưng khả năng tiêu thụ lại thấp. Sự thừa thãi khiến chúng ta lạc lõng trong hỗn độn. Ví dụ, chúng ta có thể dễ dàng kết án ai đó dựa trên cảm tính, thậm chí ngay cả những người chúng ta không quen biết trên mạng xã hội. Những thủ đoạn lừa đảo hiện diện khắp nơi, với những cám dỗ rõ ràng, có thể khiến chúng ta sụp đổ. Đó là lúc chúng ta cần xem xét lại 'khả năng tiêu thụ' của mình, đánh giá điều gì cần và không cần, đúng và sai. Chọn cho mình những nguyên tắc đúng đắn, phù hợp với bản thân, 'dọn rác' trên con đường của chính mình.
Thay vì kết thúc cho một cuốn sách triết học dễ hiểu
Nếu bạn cảm thấy bối rối và muốn thay đổi cuộc sống, hãy dành thời gian cho bản thân vào buổi tối hoặc sáng sớm, để tìm hiểu về Triết học Khắc kỷ: Phong cách sống mạnh mẽ và bình thản - của William B. Irvine. Đây có thể là một liều thuốc dạng tinh thần hợp lý cho bạn, nhưng chỉ là sự giới thiệu và chưa đủ để hiểu hết về triết học Khắc kỷ. Sau đó, bạn sẽ không còn sợ hãi triết học nữa, nếu chúng có khả năng phân tích và giải quyết các vấn đề cuộc sống, những vấn đề vĩnh viễn như thế giới này vẫn còn 24 giờ mỗi ngày.
Đánh giá của: Nguyễn Bích Ngọc – MyBook
Hình Ảnh: Nguyễn Bích Ngọc – Sách của Tôi
