[Đánh Giá Sách] “Đừng Sợ Lỡ Cuộc Chơi”: Fomo - Nanh Vuốt Của Những Nỗi Sợ Bỏ Lỡ

Chắc chắn không còn xa lạ với chúng ta thuật ngữ “Loài Người Hiểu Biết” - Homo Sapiens, một khái niệm đã trở nên rất quen thuộc với tất cả mọi người trên thế giới. Nhưng bạn đã từng nghe đến khái niệm mới mẻ hơn: FOMO Sapiens chưa? Nếu chưa, hoặc nếu bạn vẫn còn mơ hồ về ý nghĩa của nó, cuốn sách “Đừng Sợ Lỡ Cuộc Chơi” của tác giả Patrick J. McGinnis sẽ là một nguồn thông tin vô cùng giá trị, giúp bạn hiểu rõ hơn về FOMO và ảnh hưởng của nó đối với cuộc sống của chúng ta, cũng như cách chúng ta có thể chống lại nó.

Về tác giả Patrick J. McGinnis

Nếu bạn thường xuyên nghe podcast trên Spotify, chắc chắn bạn đã nghe đến Patrick J. McGinnis, một cái tên rất quen thuộc với kênh podcast nổi tiếng FOMO Sapiens. Patrick không chỉ là một nhà văn và diễn giả, mà còn là một nhà đầu tư mạo hiểm. Ông cũng là người sáng lập và dẫn chương trình của kênh podcast FOMO Sapiens. Ông là người đầu tiên đưa thuật ngữ FOMO vào từ điển Oxford vào năm 2013. Không chỉ dừng lại ở đó, ông còn sáng tạo ra khái niệm FOBO, hay nỗi sợ có lựa chọn tốt hơn (Fear Of a Better Option).

Trong những trang đầu tiên của cuốn sách, Patrick đã chia sẻ về bản thân mình:

Tôi là Patrick J. McGinnis, người được biết đến với cái tên FOMO sapiens. Tôi nhận ra điều này vào những năm 2000, sau khi tốt nghiệp đại học. Tuy tôi là người đầu tiên, nhưng chắc chắn không phải là người cuối cùng của loài người này. Hiện nay có hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ FOMO sapiens trên thế giới.

Cuốn sách Đừng sợ lỡ cuộc chơi được phân chia thành bốn phần theo một cấu trúc logic.

Hai phần đầu tiên sẽ giải thích kỹ lưỡng để bạn hiểu rõ hơn về FOMO và FOBO, cũng như những nguyên nhân dẫn đến FOMO và FOBO, và cách những lo lắng này có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp, công việc và cuộc sống của bạn.

FOMO là gì?

Để hiểu rõ hơn về nội dung mà cuốn sách muốn truyền đạt, ta cần tìm hiểu về khái niệm FOMO, một thuật ngữ được đề cập đến thường xuyên trong cuốn sách. FOMO được định nghĩa như sau trong cuốn sách:

FOMO

/ˈfōmō/ Danh từ. Thông tục.

Cảm giác bất an không mong muốn do tin rằng người khác đang trải qua những trải nghiệm thú vị hơn và mong muốn đó thường bị phóng đại bởi các mạng xã hội.

Thực tế, định nghĩa đầu tiên của FOMO xuất hiện trong từ điển Urban (Từ điển thành ngữ thông tục và tiếng lóng), nơi đã định hình tên tuổi của FOMO trước khi nó được thêm vào từ điển Oxford. Đây là định nghĩa đó:

“nỗi sợ bỏ lỡ”

Cảm giác lo lắng rằng nếu bạn không tham gia một bữa tiệc hoặc sự kiện nào đó, bạn sẽ bỏ lỡ một điều gì đó rất tuyệt vời.

Ví dụ: Mặc dù đã kiệt sức, nhưng FOMO đã khiến John cố gắng hết sức để tham gia bữa tiệc.

Sau khi đọc cuốn sách, tôi nhận ra rằng khi chúng ta trải qua FOMO, đó có nghĩa là trái tim chúng ta đang thúc đẩy chúng ta cải thiện bản thân. Tại cốt lõi, FOMO là sự khao khát, muốn tìm kiếm điều gì đó lớn hơn và triển vọng hơn so với hiện tại. Tuy nhiên, chỉ đọc định nghĩa đơn thuần không đủ để hiểu rõ hơn về FOMO. Chúng ta cần nhìn thấy sự hiện diện của nó trong thế giới thực tế, để hiểu rằng nó đang ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào. Trong cuốn sách, tác giả đã đưa ra lập luận và chứng minh rằng FOMO tồn tại và lan rộng trong mọi lĩnh vực cuộc sống từ sinh học, văn hóa đến công nghệ.

#1: Sinh học

Tính từ góc độ sinh học thần kinh, con người từ lâu đã có cảm giác FOMO. Trong quá khứ, tổ tiên của chúng ta, Homo habilis và Homo erectus, sống dựa vào việc săn bắn và hái lượm. Họ nhận biết được những gì họ có và thiếu cho ngày hôm sau. Khi mắc chứng hoang tưởng, họ sẽ phải trả giá. Nếu bạn lạc mất nguồn thức ăn và nơi trú ẩn quan trọng, cuộc sống của bạn có thể bị đe dọa. Họ hiểu rằng cần phải tham gia vào các nhóm để đảm bảo nguồn lương thực và an toàn. Nếu không, toàn bộ loài người có thể đã tuyệt chủng. FOMO bắt nguồn từ mong muốn sơ khai của con người muốn thuộc về một nhóm nào đó.

#2: Văn hóa

Hãy xem xét Sách Sáng Thế trong Kinh Thánh. Adam và Eva sống hạnh phúc trong Vườn Địa Đàng cho đến khi họ bị cám dỗ ăn trái cấm. Eva đầu hàng trước cám dỗ và bị trục xuất khỏi vườn. Đây chính là cái giá của việc cảm thấy FOMO.

#3: Công nghệ

Ngày nay, internet chính là nguyên nhân gây ra FOMO. Nó chi phối bạn.

Điều gì đã thay đổi? Về cơ bản, có ba yếu tố mạnh mẽ đã thay đổi mối quan hệ giữa con người và công nghệ cũng như giữa con người với nhau, thay đổi cách chúng ta tiếp nhận thông tin và kích thích bản năng cổ điển, khiến FOMO trở thành một phần của tâm trí con người. Đầu tiên, chúng ta sống trong một thời đại mà thông tin dường như không bao giờ ngừng. Thứ hai, cuộc sống của chúng ta được thay đổi bởi sự gia tăng của mạng xã hội, tạo điều kiện cho sự liên kết vô số. Thứ ba, khả năng so sánh dễ dàng giữa bản thân và người khác, dù họ ở gần hay ở xa, khiến nỗi sợ so sánh trở nên nguy hiểm trong thế giới mạng xã hội được kiểm soát một cách chặt chẽ.

Ảnh hưởng của FOMO đối với cuộc sống con người

Nếu bạn nhận ra rằng chính mình cũng đang bị FOMO chi phối sau khi đọc cuốn sách này, điều gì sẽ xảy ra? Tôi cũng nhận ra rằng mình đang rơi vào cái bẫy của FOMO và muốn thoát ra khỏi nó. Tôi như con kiến leo cành đa cộc, quay quần trong vòng xoáy FOMO, cố gắng nhưng không tìm ra lối thoát. Tại sao? Hãy đọc đoạn trích sau từ cuốn sách:

Chúng tôi luôn bận rộn để đảm bảo không bị tụt lại. Chúng tôi tiêu tốn năng lượng vào những điều không phản ánh đúng ưu tiên của chúng tôi. Thay vì làm những việc làm mang lại hạnh phúc, chúng tôi bắt chước người khác. Hành động này phản ánh một tư duy cực kỳ hạn hẹp: Nếu bạn đồng ý với mọi điều, bạn sẽ không cần phải suy nghĩ gì nữa.

Hoặc có một đoạn rõ ràng hơn:

Một dịch bệnh đã ảnh hưởng đến các chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh hàng đầu tại Mỹ. Ở Harvard Business School, dịch này được gọi là FOMO: nỗi sợ bỏ lỡ. Triệu chứng bao gồm cảm giác bất lực không ngừng khi không thể từ chối tham gia các sự kiện, bữa tiệc, hay cuộc họp nào có sự góp mặt của những người có thể tăng thêm giá trị cho mạng lưới xã hội của bạn, bất cứ giá nào.

Bạn có phải là HOMO sapiens chân chính?

Có thể bạn nhận ra bóng dáng của mình trong hai đoạn trích trên phải không? Có vẻ như bạn đã hiểu phần nào về sức ảnh hưởng của FOMO đối với cuộc sống. Sau khi đọc sách, tôi nhận ra FOMO hiện diện khắp nơi trong cuộc sống của tôi và bạn bè, đến mức bạn có thể dễ dàng nắm lấy nó. Bạn có cảm thấy mình bị FOMO không? Bạn có phải là một HOMO sapiens chân chính không? Nếu bạn muốn biết câu trả lời, đọc cuốn sách này đi. Nó sẽ giúp bạn đưa ra câu trả lời một cách thỏa đáng, dựa trên bằng chứng khoa học thực tế, chứ không phải là lý thuyết trống rỗng. Tôi đã thử rồi, và tôi biết mình 'đã từng' là một HOMO sapiens.

Nhưng đừng quá lo lắng, bạn có thể kiểm soát quyết định của mình, và khi làm điều đó, bạn có thể vô hiệu hóa FOMO. Nhưng hãy cẩn thận, có lẽ bạn sẽ không chỉ đối mặt với một mối sợ.

Và còn một FO khác.

Có lẽ bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng FOMO không phải là nguyên nhân duy nhất chi phối quyết định của bạn. Cuốn sách còn đề cập đến một FO (Fear of) khác, FOBO hay Fear of a Better Option (nỗi sợ có lựa chọn tốt hơn). Tôi chắc chắn bạn đã phải cân nhắc giữa hai lựa chọn tốt hơn nhiều lần. FOBO khiến bạn sống trong thế giới của sự phân vân thay vì quyết đoán. Sống như vậy không dễ chịu chút nào. Và tôi nghĩ, căn nguyên của cả hai nỗi sợ này, chính là do thiếu quyết đoán. Để hiểu rõ hơn về thuật ngữ FOBO này, cuốn sách trích dẫn định nghĩa như sau:

FOBO

Danh từ. Thông tục.

1. Cảm giác lo lắng thúc đẩy bạn muốn chọn một lựa chọn tốt hơn vì bạn tin rằng có thể tồn tại một phương án thay thế hoặc lựa chọn có tiềm năng tốt hơn.

2. Cảm giác thúc đẩy bạn muốn bảo toàn giá trị của tất cả các phương án, dẫn đến việc trì hoãn quyết định hoặc ngừng thực hiện vô hạn định.

3. Hành vi này khiến bạn trở thành một người khó chịu.

Bạn có thể đọc một trích đoạn trong cuốn sách để hiểu rõ hơn về thuật ngữ FOBO này, một khái niệm đơn giản nhưng đầy sự đáng sợ.

Tôi cảm thấy như cuộc sống mở ra trước mắt tôi giống như một cây sung xanh... Từ mỗi nhánh của cây, một tương lai tuyệt vời vẫy gọi và nháy mắt với tôi như những quả sung tím tròn trĩnh... Một quả là gia đình hạnh phúc với người chồng và con cái, một quả là một nhà thơ nổi tiếng, một quả là một giáo sư xuất sắc. Quả này là Ee Gee, một biên tập viên xuất sắc. Quả khác là châu Âu, châu Phi và Nam Mỹ. Một quả khác là Constantin, Socrates, Attila và một nhóm những người yêu đời khác với những cái tên lạ và nghề nghiệp độc đáo. Một quả khác lại là một vận động viên Olympic xuất sắc. Còn nhiều quả khác nữa trên những nhánh cây đó, nhưng tôi không thể kể ra hết. Tôi ngồi giữa những nhánh cây đó, đói rã rời vì không thể quyết định phải chọn quả nào. Tôi muốn mọi quả, nhưng khi chọn một quả, tôi sẽ mất đi tất cả những quả còn lại. Và trong khi tôi đắn đo suy nghĩ, những quả sung bắt đầu nhăn lại, biến mất thành màu đen, rồi từng quả rơi xuống đất, gần chân tôi.

Lối thoát nào cho chúng ta?

FOMO và FOBO đã thâm nhập sâu vào cuộc sống và văn hóa đại chúng bởi thế giới hiện đại, mặc dù chúng tồn tại từ rất lâu trước cả khi smartphone ra đời. Đến lúc phải hành động nếu bạn nhận ra mình đang mắc phải FOMO hoặc FOBO. Bước đầu tiên là nhận ra vấn đề, bước thứ hai là khát khao chấm dứt tình trạng này, và cuối cùng là đọc cuốn sách Đừng sợ lỡ cuộc chơi này.

Giống như bất kỳ hành vi gây nghiện nào, cả FOMO và FOBO đều có tính gây nghiện cao. Nếu bạn cảm thấy mỗi ngày phải đưa ra hàng chục quyết định thay đổi cuộc sống thì có vẻ như có vấn đề. Trừ khi bạn đang quản lý một quốc gia hoặc điều trị bệnh nhân nặng, bạn không nên làm cuộc sống của mình trở nên phức tạp như vậy. Bạn đang lãng phí thời gian và năng lượng cho những thứ không quan trọng.

Kết

Sau khi đọc cuốn sách, tôi tin rằng sự quyết đoán là chìa khóa để giải quyết FOMO và FOBO. Mỗi người có một cách tiếp cận và xây dựng tính quyết đoán riêng. Bạn có thể tìm lối đi của mình, phá vỡ sự giam giữ FOMO và FOBO trong tâm trí, và sống cuộc sống tràn đầy niềm vui. Khi bạn kiểm soát được hai nỗi sợ đó, cuộc sống sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều.

Đừng sợ lỡ cuộc chơi của Patrick J. McGinnis là cuốn sách không thể thiếu cho bất kỳ ai muốn sống trọn vẹn mỗi giây, thay vì phí phạm thời gian để do dự. Hãy quay về bên trong và chăm sóc bản thân mình.