[Đánh Giá Sách] “Gia Tộc Morgan”: Cuốn Sử Thi Hay Nhất Về “Cây Đa Cổ Thụ” Của Ngành Ngân Hàng Mỹ

Qua hơn 1.000 trang sách Gia Tộc Morgan (The House of Morgan), Ron Chernow mở ra những góc nhìn sâu sắc về quá trình hình thành cảnh vật tài chính của thời kỳ đó. Với ngòi bút tinh tế và sắc sảo, tác giả đoạt giải thưởng Quốc Gia đã tái hiện một cách toàn diện gia tộc quyền lực nhất trong lịch sử ngân hàng Mỹ. Với công trình nghiên cứu kỹ lưỡng, bức tranh về gia tộc Morgan và các nhân vật xuất sắc, Ron Chernow đã vẽ nên một tác phẩm vĩ đại như một bộ phim truyền hình, với tai tiếng, bi kịch và âm mưu.

Khi nhắc đến ngành Tài chính - Ngân hàng toàn cầu, không thể không nhắc đến 'Con đường không bao giờ ngủ' - Phố Wall của Mỹ. Và khi nhắc đến ngân hàng Mỹ, cái tên J.P. Morgan và Morgan Stanley đã trở thành huyền thoại.

Như một cây đa cổ thụ, gia tộc Morgan đã vượt qua mọi khó khăn, từ khủng hoảng đến chiến tranh, để giữ vững sức mạnh và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Mỹ.

Gia tộc Morgan đã có những đóng góp gì lớn lao và làm thế nào để đạt được tầm ảnh hưởng đó? Ron Chernow sẽ giải đáp trong hơn 1.000 trang sách của mình.

Về Ron Chernow và cuốn sách Gia Tộc Morgan (The House of Morgan)

Ron Chernow, một nhà văn, nhà báo, nhà sử học và tác giả tiểu sử nổi tiếng của Mỹ, đã viết nhiều cuốn tiểu sử thành công về các nhân vật lịch sử trong lĩnh vực kinh doanh, tài chính và chính trị Mỹ. Ông đã được vinh danh bằng giải Pulitzer Prize for Biography và giải American History Book Prize vào năm 2011 với cuốn sách Washington: A Life. Cả hai cuốn tiểu sử về Alexander Hamilton (2004) và John D. Rockefeller (1998) của ông đều nhận được đề cử cho giải National Book Critics Circle Awards.

Gia tộc Morgan (The House of Morgan) là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Ron Chernow. Với tác phẩm kinh điển này, ông đã đoạt giải National Book Award for Nonfiction.

Gia tộc Morgan

– Cuốn biên niên sử xuất sắc nhất về “cây đa cổ thụ” trong ngành Ngân hàng Mỹ thời bấy giờ

Qua Gia tộc Morgan, Ron Chernow đã tái hiện một cảnh sử to lớn, bao gồm hơn một thế kỷ lịch sử của nhân loại, từ nửa đầu thế kỷ XIX ở London thời Victoria đến nửa cuối thế kỷ XX ở Phố Wall với nhiều biến động. Trong cuốn biên niên sử này, nhiều nhân vật, sự kiện và khoảnh khắc đã được mô tả sắc nét, từ sáng rực đến u ám, từ huy hoàng đến lặng lẽ, tất cả tạo nên bức tranh về một gia tộc vĩ đại nhất trong lịch sử ngân hàng Mỹ: gia tộc Morgan.

Nếu nói Gia tộc Morgan như một bộ phim sống động, thì đó sẽ là một siêu phẩm điện ảnh với ba kỷ nguyên thăng trầm của một tổ chức được xem là nguồn gốc của ngành Ngân hàng Mỹ:

• Thời kỳ của Quý Tộc (Baronial Age: 1838-1913)
• Thời kỳ Ngoại Giao (Diplomatic Age: 1913-1948)
• Thời kỳ Sòng Bạc (Casino Age: 1948-1989)

Ron Chernow đã biến cuốn sách của mình thành một bộ phim sống động, tái hiện lại quá trình phát triển, suy tàn và hồi sinh của một đế chế ngân hàng Mỹ vĩ đại thời kỳ đó - Gia tộc Morgan.

Gia tộc Morgan – 'Con quái thú' bí ẩn và gây tranh cãi trong làng Ngân hàng Mỹ thời kỳ đó

Lịch sử nhân loại đã chứng kiến sự lên ngôi và sụp đổ của nhiều hệ thống ngân hàng lớn, nhưng có lẽ chưa từng có tổ chức nào hay một ngân hàng nào chứa đựng nhiều truyền thuyết, bí mật và gây sốc như gia tộc Morgan.

Đến năm 1989, J.P. Morgan & Co. vẫn kiểm soát nền tài chính Mỹ từ trụ sở tại 'Góc' Broad và Wall. Với vị trí giữa Sở giao dịch chứng khoán New York và Hội trường Liên bang, tòa nhà số 23 Phố Wall không có biển hiệu, tạo cảm giác xa hoa và bí ẩn. Câu chuyện của chúng ta xoay quanh tòa nhà này cùng với những người quyền lực từ mọi lớp xã hội đã từng đặt chân tới đó. Thông qua những thông tin công khai, chúng ta có thể hiểu hơn về ngân hàng bí ẩn này.

Trước năm 1935, gia tộc Morgan được xem là sự kết hợp quyền lực tài chính vô song trong lịch sử.

Do một nhà ngân hàng người Mỹ tên là George Peabody thành lập tại London vào năm 1838, công ty được gia đình Morgan thừa kế và mở rộng sang New York. Hai nhà điều hành nổi tiếng nhất của Morgan là J. P. Morgan, Sr. (1837-1913) và J. P. Morgan, Jr. (1867-1943), họ đã kết hợp một cách hoàn hảo để tạo ra 'quái thú' J. P. Morgan tồn tại suốt hơn một thế kỷ.

Thể hiện qua cuốn sách cùng tên, Ron Chernow cũng chỉ ra rằng gia tộc Morgan là một tổ chức gây tranh cãi trong lịch sử ngân hàng Mỹ.

Gia tộc Morgan là nguồn gốc của hàng ngàn âm mưu và thế hệ tộc mạch.

Được coi là ngân hàng tinh hoa nhất, Morgan từng phục vụ cho nhiều gia đình quyền lực nhất nước Mỹ thời kỳ đó, nhưng việc tránh tiếp xúc với những tầng lớp dân chúng gây ra nhiều tranh cãi. Ngoài ra, việc tham gia vào các công ty lớn như General Electric, General Motors, Du Pont,... và tham gia vào hội đồng quản trị của chúng khiến cho mối lo ngại về quyền lực gia tăng của Morgan trở nên rõ ràng.

Ron Chernow cũng làm sáng tỏ sự bí ẩn của gia tộc Morgan thông qua cuốn sách bằng cách chỉ ra mối quan hệ của họ với chính phủ. Ông gọi đó là 'vẻ huyền bí châm chọc'.

Giống như Rothchilds và Barings nổi tiếng, Morgan cũng có ảnh hưởng lớn trong cơ cấu quyền lực của nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ, Anh, Pháp và ở mức độ ít hơn là Ý, Bỉ, Nhật Bản. Morgan đóng vai trò là một công cụ thể hiện sức mạnh của Mỹ đối với các quốc gia khác, mọi hành động của J. P. Morgan & Co. đều có ảnh hưởng lớn đến chính sách ngoại giao.

Bí ẩn về gia tộc Morgan còn phản ánh trong cách hoạt động kinh doanh của họ, khiến cho sự hiểu biết của công chúng về ngân hàng này trở nên lẫn lộn. Dù được biết đến là một ngân hàng, nhưng thực tế hoạt động của gia tộc Morgan không giống với ngân hàng bán lẻ thông thường. Ron Chernow đã đưa ra những chứng cứ trong cuốn sách Gia tộc Morgan:

Họ không có quầy giao dịch, không cung cấp dịch vụ vay tiêu dùng hoặc thế chấp. Thay vào đó, họ đi theo lối kinh doanh của ngân hàng bán buôn, phục vụ chính phủ, các tổ chức lớn và cá nhân giàu có, tập trung vào cơ sở tài chính cấp cao với phong cách kín đáo và thận trọng.

Morgan Guaranty Trust - người kế thừa thực sự của gia tộc Morgan

Trong cuốn sách cùng tên, Ron Chernow đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về tổ chức được biết đến với tên Morgan Guaranty Trust.

Người kế thừa thực sự của gia tộc Morgan là J. P. Morgan & Co., được biết đến qua chi nhánh Morgan Guaranty Trust.

J. P. Morgan & Co. thu hút khách hàng giàu có bằng vẻ ngoài 'sang trọng' với các đồ nội thất cao cấp như ghế da, đèn đồng bóng loáng và phòng ăn riêng dành cho các chủ tài khoản. Không nhận tiền từ bất kỳ cá nhân nào, mỗi tài khoản phải có ít nhất 5 triệu đô la và ít khi chi tiêu xuống dưới 2 triệu đô la. Dù vậy, ngân hàng này không chạy theo số lượng chi nhánh, mà để khách hàng tự đến. Thậm chí, ít khi có nhiều hơn một chi nhánh của ngân hàng J. P. Morgan tồn tại trong một quốc gia.

Trong khi các tài khoản cá nhân mang lại cho ngân hàng Morgan sự hấp dẫn, chúng chỉ đóng góp một phần nhỏ vào lợi nhuận. Ngân hàng tập trung vào các tập đoàn lớn và chính phủ, xử lý một lượng lớn các vấn đề về tín dụng, chứng khoán, ngoại hối và các công cụ khác.

Một lần nữa, Ron Chernow nhấn mạnh vào sự tập trung của ngân hàng Morgan vào các tổ chức chính phủ. Ngân hàng Morgan thường tự hào rằng “96 trong số 100 tập đoàn lớn nhất nước Mỹ là khách hàng của họ và chỉ có hai trong số bốn trường hợp còn lại bị loại bỏ do không đáp ứng tiêu chí'. Thực tế đã chứng minh rằng phương thức truyền thống này của gia tộc Morgan luôn mang lại kết quả tích cực. Một số minh chứng trong cuốn sách Gia tộc Morgan của Ron Chernow sẽ minh họa cho điều này:

• Trước Đêm Đen Thứ Hai năm 1987, J. P. Morgan & Co. là ngân hàng có giá trị cao nhất ở Mỹ, mặc dù chỉ xếp thứ 4 trong số các ngân hàng lớn nhất.
• Với giá cổ phiếu, ngân hàng có vốn hóa 8,5 tỷ đô la, nhiều hơn cả Citicorp.
• Mặc dù phải đối mặt với chỉ trích về khoản nợ hơn 4 tỷ đô la tại Mỹ Latin, chi nhánh của J. P. Morgan mang tên Morgan Guaranty vẫn là ngân hàng duy nhất ở Mỹ đạt hạng AAA.
• Trong hầu hết các năm 1980, ngân hàng này có tỷ suất lợi nhuận trên vốn cao hơn bất kỳ ngân hàng nào khác và thường xếp thứ hai về lợi nhuận sau Citicorp với chỉ bằng một nửa tài sản.
• Morgan Guaranty quản lý 65 tỷ đô la chứng khoán trong Đêm Đen Thứ Hai năm 1987.
• Ngân hàng được khen ngợi là “đứng đầu về chất lượng theo mọi phương pháp đo lường bạn có thể nghĩ đến” và “ngân hàng hoàn hảo cho mọi người”.

Dù có mắc phải những sai lầm hay bê bối, không thể phủ nhận được thành công của “đứa con thừa kế” này.

Gia tộc Morgan

– Một thước phim sống động về một tổ chức gốc rễ trong ngành Ngân hàng Mỹ

Gia đình Morgan trong tác phẩm của Ron Chernow giống như một bức tranh sống động. Qua bàn tay biên kịch Ron Chernow, các diễn viên xuất hiện lần lượt trong những bối cảnh đa dạng, tạo nên cái nhìn toàn diện về một tổ chức uy tín trong lĩnh vực Ngân hàng Mỹ - gia đình Morgan.

Gia đình Morgan được mô tả chi tiết trong 36 Chương, với tổng cộng khoảng 1.000 trang. Câu chuyện được chia thành ba giai đoạn lớn (hoặc ba Kỷ nguyên) quan trọng.

Gia đình Morgan và Kỷ nguyên của những vị hoàng tử

Kỷ nguyên đầu tiên là thời kỳ trước năm 1913, hay còn được gọi là Kỷ nguyên của những vị hoàng tử (Baronial Age) (theo cách mà Pierpont Morgan gọi). Trong thời kỳ này, họ đầu tư vào việc xây dựng kênh đào và đường sắt, nhà máy thép và các hãng tàu, cung cấp vốn cho một quốc gia công nghiệp đang phát triển.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và khó kiểm soát này, ngân hàng giải quyết mâu thuẫn giữa các công ty và tổ chức các quỹ đầu tư để kiểm soát sự cạnh tranh. Họ đóng vai trò trung gian giữa người cần vốn và nguồn cung cấp vốn, giám sát sự phát triển của ngành công nghiệp. Quản lý phân phối nguồn vốn quý hiếm, họ thường mạnh mẽ hơn những công ty được hỗ trợ và dần dần chiếm quyền kiểm soát.

Điều này đã tạo ra một thế hệ những nhà băng quyết đoán. Họ là những người đã xây dựng những tài sản khổng lồ đến nỗi khó tin được. Điều này gây ra một số lo ngại trong cộng đồng và cuối cùng dẫn đến các chiến dịch chính trị nhằm hạn chế sức ảnh hưởng của những cá nhân và tổ chức này.

Gia đình Morgan và Thời đại Ngoại giao

Thời đại Ngoại giao của gia đình Morgan là thời kỳ của J. P. Morgan, Jr. Trong giai đoạn này, các ngân hàng phải đối mặt với hai cuộc chiến tranh thế giới. Tự nhiên, các ngân hàng tư nhân trở thành 'đồng minh' của chính phủ. Họ phải thực hiện các nhiệm vụ bí mật và hoạt động cùng cấp với ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, với các ngân hàng Morgan, mọi thứ lại khác biệt.

Các ngân hàng Morgan trong thời kỳ này đóng vai trò là người môi giới quyền lực và đại diện không chính thức của chính phủ tại các hội nghị toàn cầu. Là đối tác đáng tin cậy của vua, tổng thống và giáo hoàng, họ hoạt động dưới sự giám sát chặt chẽ của Washington hay Nhà Trắng trong các giao dịch quốc tế. Với thế giới bên ngoài, họ trở thành bộ mặt rõ ràng của các chính sách mà chính phủ Mỹ thực hiện. Trong quốc gia, họ vẫn tiếp tục giữ vai trò là 'ngân hàng truyền thống' đối với các công ty mà nhu cầu hỗ trợ tài chính ngày càng giảm.

Bằng cách duy trì mối quan hệ độc quyền với khách hàng, các cổ đông của Morgan tận hưởng sự sang trọng trong một thế giới lý tưởng và không bị áp đặt bởi các tiêu chuẩn hiện đại.

Gia đình Morgan và Thời kỳ Sòng bạc

Thời kỳ Sòng bạc là giai đoạn diễn ra sau các cuộc chiến tranh thế giới. Lúc này, các ngân hàng bắt đầu mất quyền kiểm soát đối với khách hàng của mình trong cuộc đua gay gắt của thị trường toàn cầu. Quyền lực trong giai đoạn này có sự thay đổi đáng kể.

Các tổ chức đa quốc gia đã phát triển mạnh hơn ngân hàng và đối đầu với họ cả về nguồn vốn lẫn chuyên gia tài chính. Các tổ chức đầu tư, ví dụ như công ty bảo hiểm, quỹ tương hỗ và quỹ hưu trí đưa ra những nguồn lực đối kháng mới. Cùng với việc các công ty và chính phủ có khả năng huy động vốn bằng nhiều loại tiền tệ và ở nhiều quốc gia, cán cân quyền lực đã thay đổi mạnh mẽ và không còn nghiêng về phía ngân hàng.

Trong thời đại mà mọi tin tức hàng ngày đều nói về các giao dịch lớn trị giá hàng tỷ đô-la, việc cán cân quyền lực không còn nghiêng về ngân hàng có vẻ thiếu hợp lý, tuy nhiên câu chuyện của Morgan cho thấy phong cách mới của nền tài chính chấp nhận rủi ro cao quả thực là dấu hiệu cho thấy sự suy yếu của phía ngân hàng. Đây là một canh bạc vô cùng mạo hiểm và nó đúng với cái tên của Kỷ nguyên này. Canh bạc này có thể được diễn giải như sau:

• Khi những khách hàng cũ không còn bị bó buộc trong mối quan hệ độc quyền liên quan tới vốn thì đồng nghĩa với việc các ngân hàng quý tộc khi đó cũng phải vội vàng đi tìm kiếm cơ hội kinh doanh và thị trường mới.
• Có một miền đất hứa dành cho những ngân hàng này và miền đất ấy chính là thế giới của những vụ thâu tóm khốc liệt. Khi nhảy sang miền đất hứa này, bản thân các ngân hàng quý tộc sẽ được giải cứu nhưng mặt trái rất khủng khiếp chính là nó tạo ra hàng loạt các mối đe doạ tới nền kinh tế chung.

Tóm lại, Ron Chernow đã chứng minh được một luận điểm vô cùng sắc bén thông qua cuốn sách Gia tộc Morgan: Khi nền tài chính thế giới đạt độ chín muồi, quyền lực chia đều cho tất cả tổ chức và trung tâm tài chính. Tuy nhiên luận điểm này cũng không thể phủ nhận được một thực tế rằng “sẽ không bao giờ có một ngân hàng quyền lực, bí ẩn hay giàu có như Gia tộc Morgan nữa”.

Sẽ không một doanh nghiệp nào có thể mô phỏng những gì mà Rothchilds thể hiện trong thế kỷ XIX hay Morgan trong thế kỷ XX trong vòng 100 năm tới.

Kết

Cuốn sách Gia tộc Morgan của Ron Chernow là một tác phẩm nghiên cứu và ghi chép đầy tinh tế và công phu. Dưới bút lão luyện và kiên nhẫn của một nhà văn đã từng đoạt giải Pulitzer Prize for Biography, cuốn tiểu sử về gia tộc Morgan ra đời với sứ mệnh mang đến cho độc giả trên toàn thế giới một cái nhìn sống động nhất về một chủ đề gần như khô khan nhất trong lịch sử một tổ chức ngân hàng được coi là vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại. Với sự tinh tế trong văn phong kết hợp với tinh thần nghiên cứu nghiêm túc trong quá trình tìm hiểu và thu thập tài liệu, Ron Chernow đã làm nổi bật cách mà ngân hàng Morgan trở thành biểu tượng cho kỷ nguyên lãnh đạo của người Mỹ và sự dịch chuyển quyền lực tài chính từ London sang New York.

Với 36 Chương nội dung và hơn 1.000 trang sách, bức chân dung về tổ chức mà chúng ta vẫn gọi là gia tộc Morgan sẽ được khám phá. Tất cả được tóm gọn trong cuốn sách Gia tộc Morgan của Ron Chernow.

Tác giả: DO

Hình ảnh: DO