[Đánh Giá Sách] “Hành Trình Khởi Nghiệp Bán Lẻ”: Hãy Cho Tàu Của Bạn Lên Biển

Thuật ngữ “Khởi Nghiệp” đã trở nên quen thuộc với giới trẻ. Trong những năm gần đây, làn sóng khởi nghiệp đã trở nên mạnh mẽ hơn. Có rất nhiều chương trình, cuộc thi, và phong trào khởi nghiệp sáng tạo của thanh niên và doanh nghiệp đang được quan tâm và đầu tư. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tỷ lệ thất bại của các startup lên tới hơn 90%. Nếu bạn có niềm đam mê với khởi nghiệp, nhưng lại thiếu kinh nghiệm, thì “Hành Trình Khởi Nghiệp Bán Lẻ” chính là cuốn sách dành cho bạn. Cuốn sách này giống như một “thuyền trưởng” dẫn dắt bạn đến một thế giới mới với cách tiếp cận khởi nghiệp kinh doanh có khả năng thành công cao hơn rất nhiều.

Câu chuyện của tác giả

Trần Thanh Phong là một tác giả, là chủ doanh nghiệp và là vận động viên ba môn phối hợp Ironman. Anh đã thành công với vai trò CEO của chuỗi cửa hàng bán lẻ đồ chơi trẻ em Bingo. Anh không phải là người nổi tiếng hoặc là diễn giả, mà cuốn “Hành Trình Khởi Nghiệp Bán Lẻ” được viết dựa trên những kinh nghiệm thực tiễn mà anh đã tích luỹ được.

Khởi nghiệp từ khi còn là sinh viên 20 tuổi, anh cùng với hai người bạn đã cùng nhau lên kế hoạch kinh doanh đầy hứa hẹn, với ước mơ biến một công ty phần mềm thành thương hiệu hàng đầu trên thế giới. Tất nhiên, cuộc sống không như mơ, đặc biệt đối với những người trẻ trung và nhiệt huyết nhưng thiếu kinh nghiệm.

Bắt đầu từ con số 0, sau khi phá sản, mỗi người phải chịu món nợ hơn 3 tỷ đồng vào năm 2008. Tôi thường nói đùa với bạn bè rằng đó là “câu chuyện của đôi bàn tay trắng và những khoản nợ nần”. Khi đó tôi chỉ mới 24 tuổi và đã trải qua những ngày tháng khó khăn nhất.

Ba tôi đã phải bán bầy gia súc để giúp tôi trả một phần nợ. Người bạn cùng phòng với tôi cũng gặp khó khăn không kém, phải bán đất của gia đình. Nhiều người thân trong gia đình, dù không giàu có, nhưng đã cho tôi vay tiền hoặc tin tưởng để đầu tư vào công ty, họ đã đến nhà tôi, khóc lóc, trách móc, yêu cầu ba mẹ phải đền bù những khoản nợ đó. Suốt 2 năm qua, những khó khăn vẫn tiếp tục đeo bám tôi.

Mơ ước về hòn đảo vàng

Câu chuyện về món nợ hơn 3 tỷ đã làm rõ hơn bất kỳ thời kỳ nào khởi nghiệp cũng không dễ dàng. Từ việc phá sản công ty đầu tiên, tác giả rút ra một bài học đắt giá: Nếu không có kinh nghiệm, hãy bắt đầu từ điều nhỏ nhất vì bạn sẽ phải trải qua quá trình học tập!

Với những “bài học cay đắng” sau 15 năm làm việc tự kinh doanh, đến với lĩnh vực bán lẻ như một cơ hội bất ngờ, Trần Thanh Phong đã cho thấy có một cách tiếp cận khác để khởi nghiệp kinh doanh với tỷ lệ thành công cao hơn rất nhiều. Đó chính là khởi nghiệp bằng các mô hình kinh doanh đã được chứng minh hoặc gọi là SME hoặc Small Business. Bạn chỉ cần học hỏi từ công thức đã thành công ở nơi khác, áp dụng những cải tiến mới và nỗ lực để thực hiện tốt nhất ở địa phương của mình.

Vậy điều gì khiến cho lĩnh vực bán lẻ trở nên hấp dẫn như vậy?

Lý do đầu tiên: Những tỷ phú hàng đầu trên thế giới chủ yếu thuộc về ngành bán lẻ

Minh chứng cho điều này có thể thấy rõ khắp nơi trên thế giới. Từ Mỹ đến nơi chúng ta đang ở, Sam Walton – được biết đến là “vua bán lẻ của Mỹ”, sở hữu tập đoàn bán lẻ WalMart với hàng ngàn cửa hàng phân bố khắp Bắc Mỹ, châu Âu và đang mở rộng mạnh mẽ vào châu Á, còn Ortega ở châu Âu với chuỗi cửa hàng thời trang Zara. Ở Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, không thể không nhắc đến Taobao.com của Jack Ma. Ở Việt Nam, cũng có Nguyễn Đức Tài với chuỗi cửa hàng Thế Giới Di Động.

Một trong những bài học quan trọng nhất mà ta có thể học từ thành công của họ là: Bắt đầu từ những điểm khởi đầu đơn giản nhất.

Khởi nghiệp kinh doanh với một cửa hàng thông thường không đồng nghĩa là không thể đạt được thành công lớn sau này. Thậm chí, đôi khi điều đó còn là một ưu điểm, bởi vì khi ở trong một thị trường bị lãng quên, bạn sẽ phải đối mặt ít đối thủ hơn. Điều này cũng mang lại cho bạn đủ thời gian và cơ hội để thử nghiệm và sai lầm trước khi mở rộng kinh doanh của mình.

Một trong những lý do quan trọng nhất là bán lẻ dễ dàng để khởi đầu

Bán lẻ không gặp phải rủi ro như các doanh nghiệp mới. Bản chất của bán lẻ là bạn chỉ cần xác định rõ đối tượng khách hàng, hiểu đúng nhu cầu của họ và đáp ứng nhu cầu đó thông qua một cửa hàng phù hợp.

Bán lẻ mang lại cho bạn cơ hội thử nghiệm nhiều phương pháp: Bạn có thể bắt đầu với một lượng hàng hóa nhỏ, nếu một số mặt hàng bán chậm, bạn có thể giảm giá để thu hồi vốn và thử nghiệm với các sản phẩm khác. Nếu địa điểm kinh doanh không phù hợp, bạn hoàn toàn có thể dời cửa hàng đến vị trí khác.

Bán lẻ mở ra cơ hội từ nhỏ tới lớn: Trong ngành bán lẻ, bạn có thể bắt đầu với một cửa hàng nhỏ, sau đó mở rộng dần khi có nhiều khách hàng hơn. Khi cửa hàng đã đạt được sự ổn định và lợi nhuận, bạn có thể mở thêm các cửa hàng mới.

Một trong những lý do quan trọng khác là bán lẻ mang lại dòng tiền mặt ổn định hàng ngày

Dòng tiền là tổng doanh thu mà một doanh nghiệp thu được hàng ngày.

Trong lĩnh vực bán lẻ, nguyên tắc quen thuộc nhất là: “tiền trao hàng, cháo múc”. Trừ khi bạn kinh doanh trực tuyến và chấp nhận thanh toán khi nhận hàng (COD), bạn sẽ không phải lo lắng về công nợ hoặc các điều khoản thanh toán phức tạp.

Lý do thứ tư: Bán lẻ dễ dàng tự động hóa và kiểm soát từ xa

Rõ ràng rằng với sự phát triển của công nghệ, nhiều thiết bị, phần mềm, ứng dụng từ giá rẻ đến đắt tiền đã ra đời, giúp bạn quản lý cửa hàng hoặc chuỗi cửa hàng một cách dễ dàng và hiệu quả hơn bao giờ hết.

Bạn có thể ở nhà nhưng vẫn có thể biết được số đơn hàng đã bán trong ngày, cho ai và sản phẩm nào cụ thể. Thậm chí nếu muốn, bạn có thể thiết lập điện thoại để báo cho bạn biết mỗi khi có đơn hàng mới được đặt.

Lý do cuối cùng: Bán lẻ dễ dàng mở rộng

Có hai phương pháp để phát triển mô hình bán lẻ thành công. Một là mở thêm các cửa hàng tương tự và tự quản lý chúng. Hai là đầu tư vào hình thức nhượng quyền kinh doanh. Dù chọn cách nào, thu nhập của bạn sẽ tăng theo số lượng cửa hàng hoặc quyền nhượng quyền bạn sở hữu.

Với những lý do tuyệt vời như vậy, rõ ràng việc chọn bán lẻ để khởi nghiệp là một quyết định thông minh, đặc biệt đối với những người mới vào lĩnh vực này. Mặc dù bắt đầu luôn đi kèm với nỗi lo lắng, nhưng hãy tin rằng không gì là không thể và mọi thứ đều cần phải có một khởi đầu. Bây giờ là thời điểm tốt nhất để bắt đầu, hãy bắt đầu hành trình kinh doanh bán lẻ ngay từ cuốn sách này.

Bản đồ kho báu

Ý tưởng kinh doanh

Bước đầu tiên để bắt đầu kinh doanh bán lẻ là tìm kiếm ý tưởng kinh doanh. Ý tưởng kinh doanh không đơn thuần là việc ngồi suy nghĩ, mà phải xuất phát từ thực tế. Bạn cần phải đi tìm ý tưởng từ môi trường xung quanh: từ cộng đồng địa phương, từ Internet, từ các trung tâm thương mại, từ những người thành công hoặc thậm chí có thể mua lại quyền sở hữu thương hiệu đã thành công.

Sau khi thu thập được nhiều ý tưởng hơn, bước quan trọng tiếp theo là lựa chọn ý tưởng phù hợp để bắt đầu. Ý tưởng đó có phải là lĩnh vực bạn đam mê? Quy mô nào phù hợp với bạn? Mô hình kinh doanh đó có bền vững không? Đây là quá trình đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng để chọn ra ý tưởng phù hợp nhất.

Quyết định của bạn sẽ luôn đúng khi bạn tự quyết định. Nhưng để có quyết định tốt nhất, hãy lắng nghe tiếng tim mình.

Phác thảo mô hình cửa hàng

Khi bạn đã có ý tưởng, bước tiếp theo là xác định chiến lược kinh doanh cụ thể. Để làm điều này, bạn cần tập trung vào việc trả lời các câu hỏi: Bạn sẽ bán sản phẩm gì? Ai là khách hàng của bạn? Bạn hiểu về khách hàng của mình không? Tại sao khách hàng nên mua hàng của bạn? Quy mô cửa hàng phù hợp như thế nào?

Điều đó như việc trả lời câu hỏi về lý do tại sao khách hàng nên chọn bạn, nghĩa là đề cập đến điểm mạnh nhất của cửa hàng, có phải là giá thấp nhất, chất lượng tốt nhất, mới nhất hay tiện lợi nhất không? Bất kỳ điều gì cũng có thể là lợi thế của cửa hàng, nhưng cũng cần phải phù hợp với nhu cầu của khách hàng.

Ví dụ, nếu bạn là chủ một cửa hàng thực phẩm chức năng, việc chọn sự mới mẻ không phải là lựa chọn sáng suốt, thay vào đó, hãy tập trung vào việc cung cấp những sản phẩm có quy mô lớn để xây dựng niềm tin. Trái lại, nếu bạn kinh doanh đồ chơi trẻ em, việc giá rẻ nhất không phải là phương án tốt, bởi giá rẻ thường đi kèm với chất lượng kém. Thay vào đó, việc cung cấp sản phẩm với quy mô lớn và tiện lợi nhất là điều quan trọng, bởi hiện nay, nhiều gia đình có trẻ nhỏ thường di chuyển bằng ô tô.

Lập kế hoạch và huy động vốn

Kinh doanh cần có vốn. Để thực hiện điều này, huy động vốn là một phần quan trọng trong quá trình khởi nghiệp. Để huy động vốn, bạn cần có một kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh từ A-Z. Kế hoạch này chính là sản phẩm đầu tiên mà bạn phải bán. Hiện nay, có 5 cách phổ biến nhất để huy động vốn. Bạn có thể vay vốn từ ngân hàng nếu bạn hoặc gia đình có tài sản thế chấp; vay tiền từ người thân và gia đình cũng là một phương án khá tốt; mời bạn bè, người thân cùng đầu tư vốn; thuyết phục nhà đầu tư tham gia vốn (tuy nhiên, cách này thường thích hợp với những người có kinh nghiệm hoặc thành tựu nhất định); và cuối cùng, bạn có thể tích lũy vốn từ lương của mình.

Hãy nhớ rằng mọi điều bắt đầu từ ý tưởng và quyết tâm của bạn. Đó là bước đi đầu tiên và thách thức đầu tiên bạn phải đối mặt. Đây cũng là bước an toàn nhất vì ở đây, bạn không có gì để mất cả.

Bí quyết thành công trong ngành bán lẻ

Sản phẩm là yếu tố then chốt của mọi cửa hàng bán lẻ. Chính sản phẩm là lý do chính đằng sau việc khách hàng đến với cửa hàng của bạn. Nếu không có sản phẩm đáp ứng được nhu cầu của khách hàng, thì dù chất lượng và giá cả có tốt đến đâu cũng vô ích.

Bạn đã bỏ ra nhiều tiền và công sức để thiết kế và trang trí cửa hàng lung linh. Nhưng sau cùng, nếu không có đủ hàng hóa phong phú bên trong, việc này sẽ trở nên vô nghĩa. Khách hàng sẽ chỉ đến, ngắm nhìn và rồi đi ra mà không mua gì cả. Điều này có thể khiến họ cảm thấy thất vọng và có thể gây ra những hậu quả không mong muốn, như việc họ viết nhận xét tiêu cực trên mạng.

Bắt đầu một dự án mới

Trong phần này, tác giả sẽ hướng dẫn bạn làm thế nào để tìm kiếm vị trí cửa hàng lý tưởng, thiết kế cửa hàng hiệu quả và tổ chức buổi khai trương thu hút đông đảo khách hàng.

Mặt bằng bán lẻ - yếu tố then chốt quyết định đến 50% thành công của bạn.

Mặt bằng không chỉ là công cụ quảng cáo hiệu quả nhất mà còn là yếu tố xây dựng niềm tin với khách hàng, ảnh hưởng đến trải nghiệm mua sắm và tác động trực tiếp vào vốn đầu tư và chi phí vận hành của cửa hàng.

Để lựa chọn một mặt bằng tốt, chúng ta cần dựa vào nhiều tiêu chí như vị trí, diện tích, giá thuê, sự nhận biết, mức độ thuận tiện, thời hạn thuê, và hướng nhà,...

Thiết kế cửa hàng một cách thu hút mà vẫn tiết kiệm là một vấn đề quan trọng. Tác giả đã chỉ ra 4 nguyên tắc thu hút và 10 nguyên tắc tiết kiệm để bạn có thể tham khảo. Bạn không cần phải áp dụng tất cả, chỉ cần thực hiện 1-2 nguyên tắc cũng đủ để có một cửa hàng tiết kiệm.

Khai trương cửa hàng mới là một sự kiện quan trọng và chiến lược để thu hút khách hàng. Để có một ngày khai trương thành công, bạn cần tạo sự tò mò và lan tỏa hiệu ứng lan truyền mạnh mẽ đến khách hàng.

Đi vào lõi ngọn lửa

Phần này là trọng tâm của cuốn sách, vì nó tổng hợp tất cả các bí quyết cần thiết để xây dựng một cửa hàng thành công đích thực.

Bí quyết 1: Thu hút ánh sáng – Trước khi bước vào cửa hàng, khách hàng cần bị thu hút bởi một yếu tố nào đó như âm thanh, ánh sáng, hoặc các hình ảnh trưng bày.

Bí quyết 2: Tạo không gian mua sắm lý tưởng – Mùi hương, âm nhạc, ấn phẩm và cách bày trí cửa hàng đều tạo nên trải nghiệm mua sắm lý tưởng.

Bí quyết 3: Áp dụng khuyến mãi đều đặn – Điều quan trọng là áp dụng khuyến mãi thường xuyên chứ không phải liên tục, vì mục đích chính của khuyến mãi là thu hút sự chú ý và lan tỏa hiệu ứng.

Bí quyết 4: Hàng hóa cuốn hút

Bí quyết 5: Tạo ra hiệu ứng đám đông

Bí quyết 6: Dịch vụ khách hàng đặc biệt - Đừng quên rằng sự đặc biệt sẽ khiến mọi người nói về bạn và lan truyền hình ảnh thương hiệu của bạn.

Bí quyết 7: Sử dụng mạng xã hội hiệu quả

Tiếp tục khám phá biển rộng

Mỗi doanh nghiệp đều trải qua 4 giai đoạn: ra đời, phát triển, bão hòa và tàn lụi. Ngành bán lẻ cũng vậy. Nếu không phát triển, doanh nghiệp sẽ tiêu vong. Để duy trì sự phát triển, bạn cần liên tục điều chỉnh và đối mặt với những thách thức mới, và một cách tốt nhất để làm điều đó là mở thêm cửa hàng.

Có hai chiến lược để mở rộng hệ thống cửa hàng: sao chép mô hình và thương hiệu hiện tại hoặc áp dụng quy trình quản lý thành công vào sản phẩm và thương hiệu mới.

Trong mọi doanh nghiệp, cần nhớ rằng thành công không bao giờ được đảm bảo vĩnh viễn. Hôm nay bạn có thể thành công, nhưng ngày mai đối thủ có thể vượt mặt. Vì vậy, hãy liên tục làm mới để tăng cường sức mạnh cho doanh nghiệp của bạn.

Tổng kết

Nếu bạn đã chuẩn bị sẵn lòng đối mặt với những khó khăn và thử thách, thì việc khởi nghiệp bán lẻ sẽ là hướng đi lý tưởng. Không khó để tìm sách khởi nghiệp nước ngoài, nhưng cuốn sách khởi nghiệp bán lẻ của Việt Nam, Khởi nghiệp bán lẻ, là một trong những cuốn hiếm hoi. Cuốn sách này không chỉ phản ánh thực tế thế giới mà còn phù hợp với bối cảnh kinh doanh Việt Nam.

Đánh giá chi tiết từ: Trần Ngọc Hà - Tác giả của MytourBook

Ảnh được cung cấp bởi: Thanh Thảo