
Đặt trong bối cảnh của một văn hóa tiêu dùng đang suy thoái do sự suy giảm của kinh tế và sự kiềm chế của giới trẻ, Uniqlo đại diện cho sự tiến triển mới trong ngành thời trang. Điều này tạo ra một “hiện tượng” Uniqlo trong thế giới tiêu dùng toàn cầu. Tại đây, cuộc đấu tranh giữa các thương hiệu thời trang về giá cả, sự chỉ trích về Uniqlo được phân tích dưới góc độ kinh tế.
Tổng quan về cuốn sách
Đây là một cuốn sách nghiên cứu về ngành thời trang. Uniqlo, một thương hiệu đến từ Nhật Bản, đã thu hút sự chú ý của cả ngành và kinh tế với sự thành công bất ngờ của mình. Với sự chú trọng vào chất lượng sản phẩm và giá trị, Uniqlo đang mở rộng ảnh hưởng của mình trên phạm vi toàn cầu. Ở Việt Nam, chúng ta có thể thấy các cửa hàng Uniqlo mang phong cách đơn giản và thoải mái tại Hà Nội và TP.HCM.
Nhưng tại sao lại gọi là Hiện Tượng Uniqlo? Theo tác giả Kensuke Kojima, cuốn sách không phải là lời khen ngợi Uniqlo hay phân tích về Fast Retailing... Trong bối cảnh toàn cầu hóa và suy giảm dân số trẻ, Nhật Bản đang mất đi sự cạnh tranh và bị tụt hậu so với các quốc gia đang phát triển. Uniqlo có thể làm thay đổi điều này bằng cách đưa thương hiệu Nhật Bản ra thế giới và đạt được mục tiêu doanh thu 5000 tỷ yên.
Cuốn sách này sẽ phân tích và đánh giá từ góc độ thị trường và mô hình doanh nghiệp ở Nhật Bản, so sánh với các mô hình ở cả Châu Âu và Châu Á để tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của Uniqlo và Fast Retailing.
Sự kích động trong thị trường thời trang
Cuốn sách bắt đầu với tình hình đáng lo ngại của nền kinh tế suy thoái, với thu nhập giảm và thị trường lao động không ổn định dẫn đến nhu cầu về các mặt hàng giá rẻ. Cuốn sách sẽ tập trung vào các chỉ số đánh giá và doanh thu để phân tích sâu hơn.

Trước sự suy giảm của nhu cầu tiêu dùng, GU đã tung ra quần jeans giá 990 yên, tạo ra một cuộc cạnh tranh về giá. Các thương hiệu khác cũng tung ra sản phẩm jeans giá rẻ hơn, tạo ra một cuộc đua giảm giá không ngừng.
Cuộc cạnh tranh giá đã làm giảm doanh thu của các cửa hàng và gây thâm hụt nghiêm trọng. Sự di chuyển thương hiệu và nhà máy sản xuất đã trở nên phổ biến sau cuộc đua giảm giá. Nguyên nhân của tình trạng này không chỉ đến từ chiến lược giảm giá của GU mà còn xuất phát từ những vấn đề sâu xa trong thị trường.
Với chi phí mặt bằng và nhân công cao, để duy trì lợi nhuận từ các cửa hàng, hầu hết đều tăng giá sản phẩm lên ngoài khả năng chi trả của người tiêu dùng. Điều này khiến người tiêu dùng tìm đến các nguồn cung phải chăng hơn, làm cho tình hình kinh doanh trở nên khó khăn hơn.
Các thương hiệu thời trang lớn đang rời bỏ cửa hàng bách hóa. Sự giảm sút khách hàng tại các cửa hàng tạp hóa dẫn đến việc các nhà sản xuất gặp khó khăn trong việc tiếp tục sản xuất. Các thương hiệu lớn phải tìm cách chuyển sản phẩm từ cửa hàng bách hóa sang các điểm bán hàng tập trung khác như sân bay hoặc nhà ga tàu điện ngầm.
Trái với các cửa hàng bách hóa, các cửa hàng outlet bán hàng tồn kho của các thương hiệu đang ngày càng phát triển. Mặc dù mục đích của việc mở rộng outlet là để đáp ứng nhu cầu mua sắm giá rẻ hơn và giải quyết hàng tồn kho, nhưng sự gia tăng này cũng tạo ra áp lực cho các cửa hàng bán lẻ thông thường.
Hiện tượng Uniqlo
Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, Uniqlo tỏ ra là điểm sáng trong ngành thời trang. Với thành công ngoài mong đợi, các nhà bán lẻ và bán buôn đang muốn học hỏi phương pháp phát triển và công nghệ của hãng. Sản phẩm của Uniqlo cũng ngày càng xuất hiện tại các điểm bán hàng và cửa hàng bách hóa.
Tuy nhiên, việc cạnh tranh gay gắt đã tạo ra hiệu ứng ngược khi các công ty trước thâu tóm thị trường không phù hợp với họ; các thương hiệu sau phải đối mặt với môi trường cạnh tranh gay gắt và đầy biến động. Do đó, ảnh hưởng của Uniqlo đã gây ra hiện tượng được gọi là Hội chứng Uniqlo.
Với các minh chứng cụ thể từ các thương hiệu thời trang như Aeon, Ito Yosado, phân tích cách học hỏi và bắt chước phong cách sản phẩm của Uniqlo sẽ làm rõ nhất biểu hiện của Hội chứng này. Do đó, hậu quả của Hội chứng này rất lớn nếu các doanh nghiệp chỉ tập trung vào việc học hỏi chiến lược kinh doanh của những đơn vị khác mà không chú trọng đến nhu cầu của khách hàng của mình.
Sự phát triển của Uniqlo
Uniqlo bắt đầu từ một thương hiệu thời trang unisex từ cửa hàng Unique Clothing Warehouse ở Nhật Bản vào năm 1985. Ban đầu chỉ là một cửa hàng địa phương, chuyên bán những mặt hàng thời trang giá rẻ. Cho đến năm 1987, Uniqlo chính thức ra mắt thương hiệu riêng và mở rộng hệ thống cửa hàng, lên sàn chứng khoán ở Hiroshima. Kết quả là doanh số bán hàng tăng mạnh, với 83,12 tỷ vào năm 1998 và hơn 314 cửa hàng tại Nhật.
Để trở thành một thương hiệu SPA (Sản Xuất và Kinh Doanh Độc Quyền), Uniqlo đã bắt đầu kế hoạch hợp tác chiến lược sản phẩm, mở rộng kiểm soát sản xuất và nâng cao chất lượng. Kết quả là tạo ra những ưu điểm so với sản phẩm thông thường, trở thành một thương hiệu thời trang giá rẻ và chất lượng cao. Từ đó, Uniqlo đã đạt được nhiều thành công đáng kể và mở rộng thị trường ra nước ngoài.

Bắt đầu từ một cửa hàng nhỏ ven đường, Uniqlo đã nhanh chóng thu hút sự quan tâm của khách hàng bằng việc cung cấp đa dạng sản phẩm phù hợp với mọi đối tượng, từ nam đến nữ, từ trẻ em đến người lớn. Bằng cách kết hợp việc theo đuổi xu hướng với việc duy trì các sản phẩm phổ biến như áo giữ nhiệt, Uniqlo đã trở thành một thương hiệu phổ biến trên toàn quốc.
Với sự phổ biến trên mọi lớp khách hàng và mọi loại sản phẩm, Uniqlo đã chiếm ưu thế so với các thương hiệu khác tại Nhật, bao gồm cả những thương hiệu nước ngoài. Chiến lược marketing và phương pháp merchandising là hai yếu tố quan trọng giúp Uniqlo tạo ra những sản phẩm chất lượng cao và thu hút mọi khách hàng, từ đó mở rộng số lượng cửa hàng và mặt hàng cung cấp.
Sau khi đã chiếm được lòng tin của thị trường trong nước, Uniqlo đang từng bước trở thành một thương hiệu toàn cầu. Họ đã mở rộng thị trường từ Anh ở Châu Âu đến Thượng Hải, Trung Quốc, Hàn Quốc, và Mỹ. Số lượng cửa hàng ngày càng tăng với hy vọng đạt doanh thu 3500 tỷ yên từ mua bán và sáp nhập ở nước ngoài.
Bên cạnh những thành công, tác giả cũng đánh giá những rủi ro có thể đối mặt Uniqlo do chiến lược kinh doanh tương tự như Toyota. Uniqlo có nguy cơ phản ánh xu hướng khác biệt so với các công ty may mặc khác.
Tác giả đã phân tích tham vọng của Uniqlo đạt 5000 tỷ yên vào năm 2020 và những tác động lớn đến doanh thu của thương hiệu này từ mọi khía cạnh.
Có thể suy thoái kinh tế giống như năm 2002 - 2003 sẽ quay trở lại, ảnh hưởng đến kế hoạch của Uniqlo? Hay lo lắng về việc thương hiệu GU (với sản phẩm giá rẻ) có thể đạt được doanh thu 1000 tỷ yên? Để đạt được mục tiêu doanh thu 1000 tỷ yên tại thị trường Mỹ hoặc Trung Quốc, cần có chiến lược phát triển và ảnh hưởng như thế nào?... Tất cả những khó khăn và trở ngại có thể xảy ra đã được tác giả đặt ra một cách chi tiết với góc nhìn về tình hình kinh doanh và kinh tế vào thời điểm đó.
Văn hóa tiêu dùng và đặc điểm của Nhật Bản
Thị trường thời trang nhanh thường ám chỉ các sản phẩm thời trang đơn giản, được cung cấp nhanh chóng với giá cả hợp lý. Ban đầu, người ta thường nghĩ đến các cửa hàng nhỏ, nguyên liệu giá rẻ và quy trình sản xuất nhanh chóng. Tuy nhiên, thương hiệu như H&M, ZARA đã trở nên nổi tiếng với phong cách “nhanh, rẻ, và phù hợp với thời đại”. Tuy nhiên, nếu nói rằng họ sản xuất đơn giản và nhanh chóng, đó là một sự hiểu lầm. Bởi thực tế, quy trình sản xuất của họ rất phức tạp và được kiểm soát chặt chẽ. Đối diện với xu hướng thời trang nhanh, việc bắt kịp với tốc độ và giá cả phải chăng không hề dễ dàng. Điều này đang khiến cho ngành công nghiệp thời trang trong nước gặp phải nhiều khó khăn.
Sự giảm sút về nhu cầu tiêu dùng đã khiến cho yêu cầu về sản phẩm dần được loại bỏ, thay vào đó, quan tâm chủ yếu đến sự nhanh chóng, giá cả hợp lý và tính độc đáo. Các sản phẩm này đang mở rộng thị trường và phát triển mạnh mẽ tại Nhật Bản. Xu hướng ưa chuộng các sản phẩm đơn giản với tính năng được giảm bớt đang rất phổ biến ở Nhật không chỉ trong lĩnh vực thời trang mà còn ở các lĩnh vực khác như ô tô, gia dụng. Vì vậy, nhiệm vụ chính của các doanh nghiệp là tập trung vào việc sản xuất các sản phẩm dành cho phân khúc đại trà và mở rộng tiêu thụ ở những thị trường mới đang nổi lên.
Thời đại kỹ thuật số, khi phần lớn người tiêu dùng thường mua hàng qua điện thoại di động hoặc máy tính và ít khi tới cửa hàng trực tiếp để mua sắm. Do đó, dù các nhà sản xuất có tập trung vào chất lượng sản phẩm, xu hướng thời trang nhanh vẫn được chào đón nồng nhiệt và người tiêu dùng vẫn sẽ tiếp tục mua hàng trực tuyến mà không cần quan tâm đến chất lượng hoặc kiểu dáng sản phẩm. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho thị trường tiêu dùng đang thu hẹp dần.
Cuốn sách này nêu rõ tình trạng suy thoái của giới trẻ Nhật Bản, sự kém tiến bộ của họ và sự suy giảm trong giáo dục đại học. Đối mặt với sự phát triển của công nghệ và yêu cầu kỹ năng cao hơn, liệu giới trẻ có đủ khả năng đóng góp cho doanh nghiệp không?
Uniqlo đã thành công độc đáo trong bối cảnh thị trường thời trang đang suy thoái, điều này phản ánh thực tế của nền kinh tế Nhật Bản. Cần tập trung vào các giải pháp có thể thay đổi vị thế của Nhật Bản tại Châu Á và toàn cầu.
Lời kết
Dù bị xem là nguyên nhân của khủng hoảng kinh tế, Uniqlo là thương hiệu dẫn đầu trong làn sóng thời trang giá rẻ. Giờ là thời điểm nâng cao giá trị sản phẩm và tạo ra một thương hiệu với chất lượng tương xứng.
Đánh giá bởi: Hoàng Thủy
Nếu bạn đam mê viết và đọc sách, hãy tham gia trở thành CTV của MytourBook để lan tỏa văn hoá đọc trong cộng đồng.