[Đánh Giá Sách] 'Hồi Ức Của Một Geisha': Sự Đau Đớn... Và Vẻ Đẹp Tuyệt Vời

Nhắc Đến Nhật Bản, Người Ta Thường Nghĩ Đến Những Bộ Kimono Rực Rỡ Và Tiếng Nhạc Quyến Rũ Từ Những Cây Đàn Shamisen Hay Trống Taiko. Và Khi Nói Về Nhật Bản, Khó Ai Quên Được Hình Ảnh Những Nàng Geisha Duyên Dáng Ngồi Hầu Trà Khách Và Kể Những Câu Chuyện Hấp Dẫn. Mọi Người Coi Geisha Là Biểu Tượng Của Vẻ Đẹp Nhật Bản, Nhưng Hiếm Ai - Kể Cả Người Nhật - Hiểu Rõ Về Cuộc Sống Của Những Nghệ Sĩ Này. Trong Số Những Tác Phẩm Văn Học Về Geisha, Có Một Tác Phẩm Đã Làm Nên Tên Tuổi, Với Những Câu Chuyện Khó Quên - Câu Chuyện Của Những Nàng Geisha Tại Phù Tang.

Hồi Ức Của Một Geisha

Được Sáng Tác Bởi Tác Giả Người Mỹ Arthur Golden. Cuốn Sách Kể Về Cuộc Đời Nàng Geisha Nitta Sayuri - Hay Tên Thật Là Sakamoto Chiyo - Huyền Thoại Của Khu Phố Gion, Kyoto. Câu Chuyện Được Kể Từ Góc Độ Cá Nhân, Bắt Đầu Từ Tuổi Thơ Của Chiyo Ở Làng Yoroido, Qua Thời Gian Học Hành Và Làm Việc Tại Gion, Đến Khi Nàng Chuyển Đến New York Ở Tuổi Trung Niên.

1. Một Số Thông Tin Về Tác Giả Và Bối Cảnh Ra Đời Tác Phẩm:

Arthur Golden Sinh Năm 1956 Tại Tennessee, Hoa Kỳ. Gia Đình Ông Có Liên Quan Đến Ngành Báo Chí: Mẹ Ông Là Con Gái Và Cháu Ngoại Của Hai Nhà Xuất Bản Sách Times. Ông Tốt Nghiệp Đại Học Harvard Chuyên Ngành Lịch Sử Nghệ Thuật Với Chuyên Môn Về Nghệ Thuật Nhật Bản. Ngoài Ra, Golden Còn Có Bằng Cử Nhân Ngành Lịch Sử Nhật Bản Tại Đại Học Columbia. Ông Từng Làm Việc Tại Trung Quốc Và Nhật Bản.

Trong suốt thời kỳ lưu trú tại Nhật Bản, tôi đã tiến hành phỏng vấn một số Geisha, trong đó có bà Mineko Iwasaki, người đóng vai trò quan trọng nhất trong quá trình sáng tạo cuốn Hồi ức của một Geisha.

2. Cuộc đời của một 'Geisha':

Thế giới của Geisha luôn ẩn chứa những điều kín đáo và phức tạp. Ở đó, im lặng không chỉ là một quy tắc mà là một nguyên tắc bất di bất dịch. Kẻ không biết giữ im lặng sẽ tự hủy hoại bản thân và gây tổn thương cho người khác, dù có cố ý hay không. Trở thành Geisha không chỉ là việc mặc chiếc áo kimono thướt tha và ngồi trò chuyện trong phòng trà. Geisha là biểu tượng của vẻ đẹp hoàn mỹ trong văn hóa Nhật Bản. Họ không chỉ phải xinh đẹp mà còn phải tài năng và duyên dáng trong cách ứng xử. Trong bối cảnh của tác phẩm (từ những năm 1920 đến trước thế kỷ 21), Geisha được coi là một hình mẫu mà mọi phụ nữ nên hướng tới, giống như những người mẫu thời trang ngày nay. Phụ nữ, đặc biệt là những người trong giới thượng lưu, lấy cách ăn mặc và trang điểm của họ làm chuẩn mực về vẻ đẹp. Không những thế, Geisha còn thường xuất hiện trên các poster quảng cáo vào thời kỳ này để giới thiệu hình ảnh của Nhật Bản tới bạn bè quốc tế.

Để trở thành Geisha, các cô gái trẻ phải tuân thủ theo chỉ dẫn của các giáo viên và 'chị cả'. 'Chị cả' ở đây chỉ một Geisha già dặn đảm nhận vai trò hướng dẫn và hỗ trợ các đàn em. Họ phải giám sát các maiko (Geisha tập sự) trong việc học hành, đồng thời phải đảm nhận trách nhiệm khi các cô gái này đến phòng trà trong năm đầu tiên. Nếu những maiko này không tuân thủ lời khuyên của 'chị cả', họ sẽ không chỉ khó tìm được người hướng dẫn khác mà còn dễ mất đi sự ưu ái của okiya (nhà nhận nuôi Geisha). Như Mameha, 'chị cả' của Chiyo đã khuyên bảo:

Đã đến lúc cô phải chú ý, một Geisha phải biết giữ gìn sự kín đáo trước mặt mọi người. Bây giờ tôi sẽ nói những điều nghiêm túc với cô. Trước hết, tôi yêu cầu cô tuân theo tất cả những gì tôi nói và đừng bao giờ nghi ngờ hay phản đối tôi. Tôi hiểu rằng đôi khi cô không đồng ý với Hatsumono hay bà Nitta, có lẽ điều đó là đáng lẽ được thông cảm, nhưng với tôi, cô phải tuyệt đối tuân thủ, không để những sự việc như trước lặp lại nữa.

Hơn nữa, trong thế giới của Geisha, việc cạnh tranh tình cảm và mong muốn nổi tiếng không phải là hiếm. Mỗi Geisha phải đối mặt hàng ngày với sự ganh đua và ghen tỵ, không chỉ với bạn bè cùng lứa mà còn với những người giàu kinh nghiệm. Mọi hành động đều bị quan sát cẩn thận đến mức khó tin: chỉ một sai lầm nhỏ cũng đủ khiến một người rơi vào bước đường cùng. Mameha kể rằng cô biết Hatsumomo từ khi cả hai còn rất nhỏ, và chẳng bao giờ cô mất đi cảnh giác trước những mưu mẹo của ả. Chính bởi vậy cô đã cảnh báo Chiyo, đứa trẻ không may sống chung nhà với Hatsumomo, rằng:

Cô phải cực kỳ cẩn trọng để không bị Hatsumono lừa dối. Và xin trời, đừng làm bất cứ điều gì để làm tăng nợ của cô thêm nữa. Thậm chí là đừng làm ròi một tách trà.

Có thể thấy rõ ràng, thế giới của Geisha không chỉ đẹp đẽ mà còn chứa đựng những góc khuất và nỗi đau khổ. Từ khi bước vào okiya, mỗi Geisha phải chiến đấu không ngớt, không chỉ để kiếm được sự yêu thương từ khách hàng mà còn từ những người cùng nghề. Chỉ cần không lòng với những người sống trong nhà okiya cũng là một vấn đề nghiêm trọng. Mọi sai lầm trong quá trình làm nghề - như làm mất lòng khách hàng, trốn tránh hoặc gây rối với đàn chị - sẽ phải đối mặt với những hình phạt nghiêm khắc và mức nợ tăng lên không ngừng. Nhẹ thì bị đánh đòn, nặng hơn một chút thì bị cấm thăm viếng, tệ hại nhất là bị đẩy xuống làm nô lệ và không bao giờ được học nghề Geisha nữa.

Khi làm Geisha, các cô gái phải trả nợ cho nhà okiya, cũng như các khoản nợ khác, từ nợ ăn uống đến nợ học phí, thậm chí cả tiền cho bác sĩ nếu bị ốm đau. Tất cả đều phải được trả. Con đấy không thấy Mẹ ngồi mỗi ngày ghi số vào sổ à? Con còn phải trả nợ cho nhà okiya số tiền họ đã bỏ ra để mua con nữa.

Đó là những lời của bà Dì - một người phải trở thành đầy tớ thay vì trở thành Geisha trong nhà okiya của bà Nitta - dạy Chiyo. Bà đã truyền cho Chiyo bài học đầu đời về thực tế của một Geisha. Người phụ nữ bước vào con đường này giống như một con thú bị mua bán: phải chịu sự rèn luyện nghiêm ngặt, và trải qua biết bao khổ đau và đắng cay. Để có được một Geisha, okiya không chỉ phải trả một khoản tiền lớn để mua các cô gái mà còn phải chi tiêu một khoản khổng lồ để nuôi dạy họ. Khi các cô gái trở thành Geisha, họ phải làm việc vất vả để trả tiền mà okiya đã bỏ ra để chăm sóc và dạy bảo họ.

Tuy nhiên, vài người may mắn hơn có thể tìm ra hai cách để tồn tại. Trong truyện, Mameha đã nói rõ cho Chiyo biết: trong giới Geisha, 'nổi tiếng' và 'thành công' là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Một Geisha có thể kiếm được nhiều tiền nhưng nếu không thoát khỏi sự kiểm soát của nhà okiya, cô vẫn chỉ là một kẻ nợ nần: 

Tôi không nói về việc trở nên nổi tiếng - Mameha đáp - Tôi nói về thành công. Đi đến nhiều buổi tiệc không phải là vấn đề. Tôi sống trong một căn hộ rộng rãi với hai người hầu, trong khi Hatsumono - dù có tham dự nhiều buổi tiệc như tôi - vẫn phải sống trong nhà okiya của bà Nitta. Khi tôi nói về thành công, tôi muốn nói về việc một Geisha không thể tự mua được mọi thứ cho bản thân - hoặc một Geisha không thể tự quyết định cuộc sống của mình, điều này tương tự như trên - thì cô ấy sẽ bị người khác điều khiển cả đời.

Để thành công trong giới Geisha, việc trở thành con nuôi của “Mẹ Lớn” là quan trọng nhất. Họ phải không chỉ là một Geisha giỏi mà còn phải có khả năng kinh doanh và lòng trung thành để quản lý okiya.

Một yếu tố quan trọng khác để thành công là tìm được danna - người đàn ông bảo trợ. Danna sẽ hỗ trợ tài chính và đưa ra các điều kiện nhất định, trong khi Geisha phải trở thành tình nhân của họ.

Chiyo và Sayuri, hai nhân vật chính, bắt đầu từ hoàn cảnh khó khăn. Trong khi Chiyo được giữ lại để trở thành Geisha, chị gái của nàng lại phải làm công việc khác.

Chiyo có những phẩm chất cần thiết để trở thành Geisha từ khi còn nhỏ. Ngoại hình của nàng, đặc biệt là cặp mắt xám hiếm có, là điểm nhấn cho sự độc đáo của nàng.

Tại sao một người già như ông Tanaka lại có con gái xinh đẹp như Chiyo?

Một câu hỏi đầy ý nghĩa về sự đặc biệt của con người và vận mệnh.

Đến bà Dì: “

Các bạn nhìn kìa, đôi mắt của bé đẹp quá, trong như nước vậy!

Ông Awaji không khỏi nói lên:

Em bé có đôi mắt như gương!

Ngay cả Mameha cũng phải ngạc nhiên:

Đôi mắt của bé thật là xanh xám đẹp đến độ! Không phải ai ở Gion cũng có cặp mắt hút hồn như vậy đâu!

Còn bao nhiêu quý ông đến Gion đều ngưỡng mộ vẻ đẹp của nàng. Thông qua bút vẽ của Golden, Chiyo - hay Sayuri - tỏa sáng như một nữ thần thanh lịch và tinh tế. Dù nàng trang điểm hay không, mặc kimono hay áo người hầu, vẻ đẹp của nàng vẫn rực rỡ và không ai bì kịp.

Điểm thứ hai tôi chú ý ở Chiyo là sự thông minh sắc bén của nàng. Từ những trang sách đầu tiên, tôi đã bị ấn tượng bởi lối viết của Chiyo, dù nàng là một cô bé hay một phụ nữ trưởng thành.

Tôi cảm thấy như một chú chim trở về tổ cũ mà thấy tổ bị chiếm đó.

Nhà của chúng tôi luôn uể oải và mơ màng. Đôi khi, khi biển hướng xì vào đất liền, nhà tôi lại nghiêng ngả như sắp đổ.

Bố tôi có cái đầu tròn như quả trứng, ông Tanaka ạ.

Nếu không phải là một người thông minh thì không thể sử dụng ngôn từ một cách lưu loát và sinh động như thế. Ngôn từ của nàng không phô trương như các văn sĩ, mà đơn giản và sâu sắc - điều mà mọi Geisha đều đánh giá cao.

Theo Mameha, Chiyo có lòng đam mê và khao khát tự do:

Kiên nhẫn không phải là đặc điểm của cô. Tôi cảm nhận được sự linh hoạt của cô, giống như nước luôn tìm kiếm con đường của mình. Cô không chờ đợi, mà luôn tìm cách vượt qua mọi trở ngại. Nước, với tính linh hoạt và đa dạng của nó, là biểu tượng cho sức mạnh của Chiyo. Nhưng liệu cô có thể tận dụng sức mạnh đó trong cuộc sống không?

Chiyo được ví như dòng nước, luôn di chuyển, luôn tìm kiếm cơ hội cho bản thân. Dù đã cố chạy trốn, nhưng cuối cùng nàng đã nhận ra một hướng đi mới cho mình: trở thành một Geisha xuất sắc. Nàng không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào để học hỏi và phát triển.

Tôi tiếc nuối việc tình bạn giữa Chiyo và Bí Ngô kết thúc khi cả hai đều dần trở thành đối thủ của nhau. Trong cuộc đấu tranh giành quyền lực, Chiyo đã chiến thắng nhờ vào sự quyến rũ và sự thông minh của mình. Đây là sự tất yếu trong thế giới của Geisha, nơi mạnh mẽ mới thắng cuộc.

Kết thúc:

Hồi ức của một Geisha không kể về danh nhân hay anh hùng, mà là về những người giữ gìn bản sắc của xứ sở hoa anh đào. Geisha không phải là chiến binh hay anh hùng, họ chỉ là những nghệ sĩ làm đẹp cho cuộc sống bằng nghệ thuật và tài năng. Tuy nhiên, họ vẫn mang trong mình ý chí kiên cường và bất khuất của người Nhật.